1, 2. ¿Tuku xlakata lakgachunin xlakaskinka natlawayaw takgalhskinin?

¿KGAXPATNITATA la xlilhuwa takgalhskinin tlawakgo laktsu kamanan? Lhuwa tsukukgo tlawakgo takgalhskinin akxni aku tsukukgo chuwinankgo. Xlakgastapukan lakgskgokgo chu kinkaʼakxilhkgoyan chu kinkakgalhskinkgoyan: «¿Tuku xlakata akgapun xaspupuku?», «¿Tuku litatlawanit staku?», «¿Tiku kamasiyanilh laktsu tsiktsi natlikgo?». Litakgoxiyaw xlakata tlan nakakgalhtiyaw, pero lakgachunin ni katsiyaw tuku nakawaniyaw. Chu maski tlan kakgalhtinita, chuntiya tlawakgo uma takgalhskinin: «¿Chu tuku xlakata?».

² Pero ni kaj laktsu kamanan lismanikgonit natlawakgo takgalhskinin. Akxni tsukuyaw stakaw, chuntiya tlawayaw takgalhskinin, lakgachunin max kgalhskininanaw la tlan nachanaw niku amputunaw xlakata ni nakinkaʼakgspulayan  tuku nitlan o wi tuku tlakg katsiputunaw. Pero lhuwa latamanin nialh tlawakgo makgapitsi takgalhskinin chu wa nema tlakg xlakaskinka. Nialh putsakgo la natakgalhti xtakgalhskininkan.

3. ¿Tuku xlakata lhuwa latamanin nialh putsakgo la tlan natakgalhti xtakgalhskininkan nema tlakg xlakaskinka?

³ Kalakpuwanti xlakata takgalhskinin nema wi kxmakni uma libro, chu nachuna takgalhskinin nema wilakgolh niku tsuku takgalhchuwin xla uma libro chu niku tsuku uma capítulo. Wa umakgolh makgapitsi takgalhskinin nema tlakg xlakaskinka nema tlan tlawakan. Pero makgapitsi nialh putsakgo la natakgalhti xtakgalhskinkan. ¿Tuku xlakata? ¿Pi natekgsaw kBiblia? Makgapitsi lakpuwankgo pi takgalhtin nema masta Biblia lu laktuwa, takgatekgsa o nila tamakgachakgxi. Na wilakgolh tiku ni kgalhskininamputunkgo xlakata ni tamamaxaniputunkgo. Chu wilakgolh tiku lakpuwankgo pi uma takgalhskinin tlakg tlan nakamakgxtakgniyaw makgalhtawakgenanin chu tiku pulalinkgo takanajla. ¿La lakpuwana wix?

4, 5. ¿Tuku makgapitsi takgalhskinin nema tlakg xlakaskinka tlan natlawayaw, chu tuku xlakata naputsayaw xtakgalhtin?

⁴ Max wix katsiputuna xtakgalhtin uma takgalhskinin xlakata kilatamatkan. Max minit kilhtamaku akxni wix tlawanika uma takgalhskinin: «¿Tuku xlakata minitaw kkakilhtamaku? ¿Kajwatiya uma latamat nema anan? ¿La likatsi Dios?». Lu tlan komo lakapastaka uma chu xlakaskinka ni kaj chuna natamakgxtakga, kaputsa xalaktankswa chu xaxlikana takgalhtin. Jesucristo tiku lilakgapaska xalanka makgalhtawakgena wa: «Kaskintit, na nakamaxkikanatit; kaputsatit na natakgsatit; kachuwinantit, na nakamalakkinikanatit» (Mateo 7:7).

 ⁵ Komo “chuntiya naputsaya” xtakgalhtin uma lu xlakaskinka takgalhskinin, naʼakxilha pi kilhtamaku nema nalimaxtuya ni kaj paxkat nawan (Proverbios 2:1-5). Maski lhuwa tuku nawanikgoyan makgapitsi latamanin, uma takgalhtin wilakgolh chu wix tlan nakatsiya. Wilakgolh kBiblia chu ni tuwa nakatsiya. Chu wantuku tlakg tlan, kinkamaxkiyan tapaxuwan chu na kinkamaxkikgoyan litliwakga la uku. Kalimatsukiw akgtum takgalhskinin nema kakgalhskinkan lhuwa latamanin.

6. ¿Tuku xlakata lhuwa latamanin lakpuwankgo pi Dios ni kinkalakgalhamanan xlakata katuwa tuku lipatinanaw?

⁶ Lhuwa lakpuwankgo pi Dios ni lakgalhamanan. Lakpuwankgo pi komo xkinkalakgalhaman lu tlan xtawilaw. Lamaw kkakilhtamaku niku anan lhuwa guerra, ni laʼakxilhputunkgo latamanin chu anan takatsanajwat. Putum tatatlayaw, patinanaw chu nikgo tiku kapaxkiyaw. Wa xlakata makgapitsi wankgo: «Komo Dios xkinkalakgalhaman, ni xkgalhiw umakgolh taʼakglhuwit».

7. 1) ¿Tuku xlakata tlan nawanaw pi lhuwa makgalhtawakgenanin xla takanajla tlawakgo pi latamanin kalakpuwankgolh pi Dios ni lakgalhamanan? 2) ¿Tuku kinkamasiyaniyan Biblia xlakata tapatin nema kgalhiyaw?

⁷ Wantuku tlakg nitlan, lhuwa makgalhtawakgenanin xla takanajla tlawakgo pi latamanin kalakpuwankgolh pi Dios ni lakgalhamanan. Uma kaliʼakxilhwi, akxni la tuku nitlan, wankgo pi wa xtalakaskin Dios. Chuna limawakakgo pi Dios xkuenta putum tuku nitlan la. Pero, ¿xlikana kawa uma tuku limawakakgo Dios? ¿Pi wa uma tuku masiya Biblia? Santiago 1:13 kinkawaniyan: «Akxni chatum kristiano lakgchan tlawaputun  tu nitlan ni kalakpuwalh: Dios kiʼakgtlakgawakama kaktlawalh tu nitlan. Porque Dios ni lakgati tlawa tu nitlan». Wa xlakata, Dios nikxni tlawa kalalh tuku nitlan unu kkakilhtamaku (kalikgalhtawakga Job 34:10-12). Xlikana pi masta talakaskin kalalh tuku nitlan, pero tanu wamputun namasta talakaskin kalalh tuku nitlan chu atanu wamputun wa natlawa tuku nitlan.

8, 9. 1) ¿Tuku liʼakxilhtit tlan xlimaklakaskinti xlakata tlan xwanti pi tanu wamputun mastakan talakaskin kaʼanalh tuku nitlan chu atanu wamputun tlawakan tuku nitlan? 2) ¿Tuku xlakata ni xlilat nitlan nalichuwinanaw Dios xlakata mastama talakaskin pi latamanin katiyakgolh nixatlan tiji?

⁸ Kalilakapastakti uma liʼakxilhtit, chatum tlat xaskgalala chu xapaxkina kgalhi chatum kgawasa kxchik chu lankata. Akxni uma kgawasa nialh kgalhakgaxmata xtlat chu taxtu kxchik, xatlat ni machokgo. Xakgawasa tiya nixatlan tiji chu tsuku kgalhi lhuwa taʼakglhuwit. ¿Tlan nalimawakayaw xatlat taʼakglhuwit nema kgalhi xkgawasa? Ni (Lucas 15:11-13). Nachuna, Dios ni kamalakgachokgolh latamanin katiyakgolh nixatlan tiji, pero uma ni wamputun pi wa tlawama pi kakaʼakgspulalh tuku nitlan nema xlakan putsakgonit. Wa xlakata ni xlilat nalimawakayaw Dios putum tuku nitlan patinamakgolh latamanin.

⁹ Dios katsi tuku xlakata mastama talakaskin pi latamanin katiyakgolh nixatlan tiji. Xlakata xla xaskgalala chu xatliwakga kiMalakatsukinakan, xla tlan ni xkinkawanin tuku xlakata chuna tlawama. Pero xlakata kinkapaxkiyan kinkawaniyan tuku xlakata chuna tlawama. Kcapítulo 11 tlakg liwana naʼakxilha tuku xlakata mastama talakaskin kalalh tuku nitlan. Pero wix liwana kakatsi pi xla ni xkuenta taʼakglhuwit nema kgalhiyaw. Xla ni xkuenta xlakata tuku kinkaʼakgspulaman, wata  xla kinkawaniyan pi nalakkaxtlawa kintaʼakglhuwitkan (Salmo 27:14).

10. ¿Tuku xlakata tlan nalipawanaw pi Dios namasputu tapatin nema malakatsukinit tuku nitlan?

¹⁰ Nachuna, Dios xasanto (Isaías 6:3). Uma wamputun pi xaskulunku, ni kgalhi tuku nitlan. Wa xlakata putum tuku wan, tlan nalipawanaw, pero latamanin nila chuna nakalipawanaw, xlakata min kilhtamaku makgapitsi lixkajni tsukukgo likatsikgo. Ni chatum mapakgsina tiku tlakg xaʼakgstitum tlan nalakkaxtlawakgo tuku lakxtlawakgonit latamanin tiku lixkajni xtayatkan. Pero Dios kgalhi xliputum litliwakga. Xla tlan namasputu tapatin nema tlawa kaʼanalh tuku nitlan, chu chuna natlawa. Chu akxni nachan kilhtamaku namasputu putum tuku nitlan (kalikgalhtawakga Salmo 37:9-11).

11. 1) ¿La akxilha Dios akxni tlawanikan tuku nitlan tiku nitu tlawanit? 2) ¿Tuku makgkatsi Dios akxni kinkaʼakxilhan pi patinanaw?

¹¹ Pero ¿la limakgkatsi Dios xlakata tuku lama kkakilhtamaku chu kkilatamatkan? Biblia kinkamasiyaniyan pi «xla lakgati tatanksni y tlan talakapastakni» (Salmo 33:5, SXP). Xla kuentajtlawama komo wi tuku tlan wi o nitlan wi chu ni akxilhputun tiku tlawa tuku nitlan. Biblia wan pi makgasa akxni kakilhtamaku litatsamalh tuku nitlan «xnaku lipuwa» (Génesis 6:5, 6). Dios nina talakgpali (Malaquías 3:6). Chuntiya ni akxilhputun tuku nitlan chu kalakgalhaman tiku patinamakgolh. Biblia kinkawaniyan pi Dios, «wa nkalakgkatsalakaminan» (kalikgalhtawakga 1 Pedro 5:7).

12, 13. 1) ¿Tuku xlakata kgalhiyaw lakwan tayat la tapaxkit, chu la kinkamakgtayayan tapaxkit xlakata la naʼakxilhaw tapatin nema anan kkakilhtamaku? 2) ¿Tuku xlakata kanajlayaw pi Jehová namasputu taʼakglhuwit nema anan kkakilhtamaku?

 ¹² ¿Tuku xlakata liwana katsiyaw pi Dios lilipuwan akxni kinkaʼakxilhan pi patinamaw? Kaʼakxilhwi atanu tuku na likatsiyaw pi Dios lilipuwan akxni patinanaw. Biblia masiya pi Dios tlawalh chixku chuna la xla (Génesis 1:26). Xlakata Dios kgalhi xalakwan tayat, akinin na kgalhiyaw ama xalakwan tayat. Kawiliw liʼakxilhtit, ¿pi kalakgkatsana wix latamanin tiku nitu tlawakgonit akxni akxilha pi patinamakgolh? Komo wix kalakgkatsana chu nitlan akxilha uma, Dios tlakg kalakgkatsan.

¹³ Wantuku tlakg talilakgapasa chixku wa pi tlan paxkinan. Uma na wa tuku Dios kinkamaxkinitan, wa xlakata nachuna akinin paxkinanaw, Biblia kinkamasiyaniyan pi «Dios tapaxkit» (1 Juan 4:8). Paxkinanaw xlakata Dios paxkinan. ¿Tuku xtlawa komo kmimakan xtawi pi tlan xmasputu putum tapatin chu tuku nitlan anan kkakilhtamaku? ¿Ni xlikana pi xmasputu? Xlakata wix paxkinana, uma tlawa pi namasputuputuna tuku nitlan. ¡Xlikana chuna xtlawa! Wa xlakata stalanka katsiyaw pi Dios namasputu taʼakglhuwit xla uma kakilhtamaku. Wantuku Dios wanit natlawa nema likgalhtawakganita niku tsuku uma takgalhchuwin ni kaj tamanaxnat chu ni kaj takgalhkgalhin nema ni xaxlikana: Dios wanit chuna natlawa chu xlikana namakgantaxti. Pero xlakata nakanajlaya uma tamalaknun xlakaskinka tlakg nalakgapasa Dios nema wanit pi chuna natlawa.

14. ¿La wanikan Dios chu tuku xlakata nalimaklakaskinaw xtukuwani?

¹⁴ ¿Tuku pulana tlawaya akxni lakaskina pi wi tiku  kalakgapasni? Wix tunkun waniya mintukuwani, ¿nixlikana? Chu Dios, ¿na kgalhi xtukuwani? Lhuwa takanajla masiyakgo pi xla wanikan «Dios» o «kinTlatikan», pero umakgolh ni akgtum tukuwani. Kaj tuku kalilakgapaskan xlakata tuku litaxtukgo la «mapakgsina» o «makuchina». Biblia kinkawaniyan pi lhuwa tuku lilakgapaskan, la «Dios» chu «kinTlatikan». Pero Biblia na kinkamasiyaniyan pi kgalhi akgtum tukuwani: Jehová. Salmo 83:18, Salmos Ixtatlincan ti Talipawan Dios, wan: «Katakatsilh ti kintasitsini xlakata wata wix Dios y Jehová mintukuwini». Komo kmiBiblia ni wi uma tukuwani, tlan naʼakxilha tatakgatsin: «Xtukuwani Dios: la tamaklakaskin chu tuku wamputun». Tatsokgni xala makgasa xalak Biblia xtukuwani Jehová lhuwa mil tatsokgtawilakgonit. Wa xlakata Dios lakaskin kakatsi xtukuwani chu kalimaklakaskinti. Tlan nawanaw pi Dios limaklakaskin Biblia xlakata wix tlan nalakgapasa.

15. ¿Tuku wamputun xtukuwani Jehová?

¹⁵ Xtukuwani Jehová, nema xla xakstu wilinika, wi tuku wamputun. Wamputun pi xla tlan makgantaxti tuku wanit natlawa chu tlan makgantaxti tuku lakpuwan natlawa. * Xtukuwani Dios kajwatiya akgtum, chu kaj xakstu minini uma tukuwani.  Chu xlikana, nitiku anan xtachuna la Jehová. Kaʼakxilhwi makgapitsi tuku xlakata ni anan tiku xtachuna Jehová.

16, 17. ¿Tuku kinkamasiyaniyan xlakata Jehová uma makgapitsi tuku lilakgapaskan: 1) «Kgalhi xliputum litliwakga»? 2) «Puxku [o Mapakgsina] nti xalenkgalhin wij»? 3) «Malakatsukina»?

¹⁶ Salmo 83:18, Salmos Ixtatlincan ti Talipawan Dios, wan xlakata Jehová: «Wata wix Dios xala talhman». Nachuna kajwatiya xla wanikan «tiku kgalhi xliputum litliwakga». Apocalipsis 15:3 wan: «Lhuwa lanka, na luwa lanaj lilakawankan mintatlaw. Kimpuchinakan  Dios nti xlipaks matlaniya [...] nkatuwaj; lhuwa tlan, na lhuwa talulokgtat mintalakaskin, wix xreykan xasantujlanin». «Xliputum litliwakga» nema lilakgapaskan Jehová, wamputun pi tlakg kgalhi litliwakga nixawa amakgapitsin. Niti malakgchani xlitliwakga, tlakg tliwakga nixawa amakgapitsi. Chu anta 1 Timoteo 1:17 limapakuwikan Jehová: «Puxku [o Mapakgsina] nti xalenkgalhin wij» uma kinkamalakapastakayan pi kajwatiya xla nitiku malakatsukilh. Anta kSalmo 90:2 wan: «Wix Dios tiku ni kgalhilh lakatsukut chu ni kgalhi lisputni». ¿Nixlikana pi akxni lakapastakaw uma lu nila tamakanajla?

 ¹⁷ Wi atanu tuku xlakata Jehová nitiku xtachuna: kaj xla xakstu Malakatsukina. Apocalipsis 4:11, Traducción del Nuevo Mundo wan: «Jehová kiDioskan, wix lakgchanan nakgalhiya lilanka, kakni chu litliwakga, xlakata wix malakatsuki putum tuku anan, chu kamalakatsuki xlakata chuna lakaskinti». Jehová xMalakatsukina putum tuku anan: espíritus nema ni kaʼakxilhkan nema wilakgolh kʼakgapun, staku nema skgokgo lakgamakgat, xtawakat kiwi, laktsu skiti nema lamakgolh kpupunu chu kkgalhtuchokgo chu lhuwa tuku na tlawalh.

18. ¿Tuku xlakata makgapitsi latamanin lakpuwankgo pi nila natalakatsuwinikgo Dios, pero tuku kinkamasiyaniyan Biblia?

¹⁸ Wi tiku lipekuankgo akxni katsikgo xlakata xlilanka Jehová. Lakpuwankgo pi Dios lu talhman wi chu nila natalakatsuwinikgo chu lakpuwankgo pi ni kuenta katlawani. ¿Tlan uma tuku lakapastakkgo? Biblia kinkamasiyaniyan pi ni chuna nalakapastakaw, anta kinkawaniyan pi Jehová «ni makgat kinkawilanin nchatunu nkinin» (Hechos 17:27). Asta kinkamakgpuwantiniyan chu kinkawaniyan: «Wa Dios nti nkatalakatsuwinitit, na nakatalakatsuwiniyan xla» (Santiago 4:8).

19. 1) ¿La tlan natalakatsuwiniyaw Dios, chu tuku namakgamakglhtinanaw? 2) ¿Niku akglit xtayat Dios lakgatiya, chu nikuma?

¹⁹ ¿La tlan natalakatsuwiniya kiMalakatsukinakan? Ni kamakgxtakgti tuku tlawapat la uku: lhuwa kakatsini xlakata Dios. Jesús wa: «Wa uma wamputun latamat nema ni kgalhi xlisputni, pi nalakgapaskgoyan wix, xachastum Dios xaxlikana chu wantiku malakgacha, Jesucristo» (Juan 17:3, TNM). Chuna xla, Biblia kinkamasiyaniyan pi komo nakatsiyaw xlakata Jehová chu Jesús,  nalimakglhtinanaw latamat nema nikxni sputa. Akxilhwa pi «tapaxkit wa Dios» (1 Juan 4:16). Pero Jehová kgalhi atanu lu xalakwan xtayat chu lilakgatit. Biblia wan pi xla «xalakgalhamana chu tiku tlan likatsi, ni lakapala sitsi chu kgalhi lhuwa tapaxkit nema ni makgxtakgnan chu xaxlikana» (Éxodo 34:6). Chatum Dios tiku “tlan likatsi y matsankgenaninan” (Salmo 86:5). Xakgalhkgalhina (2 Pedro 3:9). Ni makgxtakgnan (Apocalipsis 15:4). Chuna la tlakg nalikgalhtawakgaya Biblia, nakatsiya pi Jehová limasiyanita uma lu xatlan xtayat chu lhuwa atanu xtayat.

20-22. 1) ¿Tlan talakatsuwiniyaw Dios maski nila akxilhaw? Kawanti tuku xlakata. 2) ¿Tuku max nawanikgoyan makgapitsi tiku lakaskinkgo tlan kakitaxtunin pero tuku tlakg tlan natlawaya wix?

²⁰ Xlikana pi Dios nila akxilhaw xlakata chatum Espíritu (Juan 1:18; 4:24; 1 Timoteo 1:17). Pero Biblia kinkawaniyan la xla. Chuna la lichuwinalh chatum salmista, wix tlan naʼakxilha «pi Jehová lu tlan likatsi» (Salmo 27:4; Romanos 1:20). Akxni wix tlakg nakatsiya xlakata Jehová, tlakg namakgkatsiya pi xaxlikana lama, tlakg napaxkiya chu lakatsu natawilaniya.

²¹ Tsinu tsinu tlakg naʼakgatekgsa tuku xlakata Biblia kinkamakgpuwantiniyan pi kaʼakxilhwi la kinTlatkan (Mateo 6:9). Ni kajwatiya kinkamaxkin latamat, na lakaskin tlakg tlan kalatamaw, chuna la chatum xatlat tiku tlan likatsi lakaskin kalatamakgolh xkamanan (Salmo 36:9). Biblia na kinkamasiyaniyan pi akinin tlan xʼamigo Jehová nawanaw (Santiago 2:23). ¡Kaj kalakpuwanti: Wix tlan xʼamigo nawana tiku tlawalh putum tuku anan unu!

²² Akxni wix tlakg nakatsiya xlakata Biblia, max makgapitsi latamanin tiku lakaskinkgo pi tlan kakitaxtunin  nawanikgoyan pi nialh kalikgalhtawakga Biblia. Max chuna nawanikgoyan xlakata lilakgaputsakgo pi wix nalakgpaliya mintakanajla. Pero ni kamasta talakaskin namamakgxtakgnikgoyan xʼamigo Dios nawana, xlakata wa Dios tlakg tlan miʼamigo nakgalhiya.

23, 24. 1) ¿Tuku xlakata xlakaskinka natlawaya takgalhskinin chu ni napekuana? 2) ¿Tuku naʼakxilhaw kcapítulo akgtiy?

²³ Xapulana max wi tuku ni lakapala naʼakgatekgsa. Pero nitu kapuwanti kaskinti kamakgtayaka. Jesús wa pi nitlan tlankajwa nawanaw, nalikatsiyaw la chatum aktsu kgawasa (Mateo 18:2-4). Chu akinin katsiyaw pi laktsu kamanan tlawakgo lhuwa takgalhskinin. Dios lakaskin pi wix natekgsa xtakgalhtin mintakgalhskinin. Chu Biblia tlan lichuwinan xlakata makgapitsi latamanin xalamakgasa tiku lhuwa xkatsiputunkgo xlakata Dios. Wa xlakata xlakan liwana likgalhtawakgakgolh xTachuwin Dios chu akxilhkgolh pi tuku xlikgalhtawakgamakgolh xaxlikana xwanit (kalikgalhtawakga Hechos 17:11).

²⁴ Wantuku tlakg tlan nalilakgapasaw Jehová wa nalikgalhtawakgayaw Biblia, maktum libro nema nixtachuna amakgapitsin. ¿Tuku xlakata tanu uma libro? Naʼakxilhaw kcapítulo akgtiy.