1, 2. Kay ano nga agsob nga maopay an pagpakiana?

NAOOBSERBAHAN mo ba an paagi han pagpakiana han kabataan? Damu an nagtitikang dayon magpakiana ha panahon nga nahibabaro na hira magyakan. Nagkikita hira ha imo nga nananagku an mga mata, ngan nagpapakiana sugad pananglitan han: Kay ano nga asul an langit? Ano an pagkahimo han mga bitoon? Hin-o an nagtutdo ha katamsihan nga magkanta? Bangin mangalimbasog ka gud ha pagbaton, kondi diri ito pirme masayon. Bisan an imo gimaopayi nga baton mahimo mag-aghat ha ira nga magpakiana pa hin: Kay ano?

² Diri la kabataan an nagpapakiana. Samtang nagtutubo kita, padayon nga nagpapakiana kita. Ginbubuhat naton ini basi hiagian an husto nga dalan, basi hibaroan an mga peligro nga kinahanglan likyan naton, o basi matagbaw an aton pagkamausisa. Kondi damu nga mga tawo an baga in diri na nagpapakiana, labi na han pinakaimportante nga mga pakiana. Naundang na la hira ha pagbiling han mga baton.

3. Kay ano nga damu nga mga tawo an naundang ha pamiling han mga baton ha pinakaimportante nga mga pakiana?

³ Hunahunaa an pakiana ha kobre hini nga libro, an mga pakiana  dida ha introduksyon, o an  aada ha tinikangan hini nga kapitulo. Pipira la ini han pinakaimportante nga mga pakiana nga mahimo mo igpakiana. Kondi, damu nga mga tawo an inundang na ha pamiling han mga baton. Kay ano? May-ada ba mga baton an Biblia? An iba naghuhunahuna nga makuri gud masabtan an mga baton hito. Nababaraka an iba nga an pagpinakiana bangin magresulta la ha kaalohi. Ngan an iba nagdidesisyon nga ito nga mga pakiana masusulbad la han mga lider ngan mga magturutdo han relihiyon. Kumusta ka man?

4, 5. Ano an pipira han pinakaimportante nga mga pakiana ha kinabuhi nga mahimo naton igpakiana, ngan kay ano nga sadang kita mamiling han mga baton?

⁴ Posible gud nga interesado ka mahibaro han mga baton ha importante nga mga pakiana ha kinabuhi. Sigurado nga usahay naghuhunahuna ka: ‘Ano an katuyoan han kinabuhi? Sugad na la ba hini an kinabuhi? Ano gud ba an personalidad han Dios?’ Maopay an pagbangon han sugad nga mga pakiana, ngan importante nga diri ka umundang tubtob nga makabiling ka hin makapatagbaw, masasarigan nga mga baton. An bantogan nga magturutdo nga hi Jesu-Kristo nagsiring: “Pangaro kamo, ngan ihahatag ha iyo; pamiling kamo, ngan iyo hiaagian; pagtuktok kamo, ngan bubuksan ha iyo.”—Mateo 7:7.

⁵ Kon magpadayon ka ha “pamiling” han mga baton ha importante nga mga pakiana, mahibabaroan mo nga daku an balos hito. (Proberbios 2:1-5) Bisan pa han bangin iginsumat na ha imo han iba nga mga tawo, may-ada gud mga baton, ngan hiaagian mo gud ito—ha Biblia. An mga baton diri makuri hinduro sabton. Mas maopay pa gud, naghahatag ito hin paglaom ngan kalipay. Ngan makakabulig ito ha imo nga magkinabuhi ha makapatagbaw nga paagi yana mismo. Ha pagtikang, aton paghisgotan an usa nga pakiana nga nakakawurok ha damu nga mga tawo.

6. Kay ano nga damu nga mga tawo an naghuhunahuna nga an Dios waray-pagtagad kon mahitungod ha pag-antos han tawo?

⁶ Damu nga mga tawo an naghuhunahuna nga oo an baton hito nga pakiana. ‘Kon an Dios nagtatagad,’ nangangatadongan hira, ‘diri ba magigin iba gud unta nga lugar an kalibotan?’  Aton ginkikita an palibot ngan nakikita naton an kalibotan nga puno hin girra, kapungot, ngan kasakitan. Ngan sugad nga mga indibiduwal, nagkakasakit kita, nag-aantos, namamatayan hin mga hinigugma. Salit, damu an nasiring, ‘Kon an Dios nagtatagad ha aton ngan ha aton mga problema, diri ba niya pupugngan nga mahitabo ito nga mga butang?’

7. (a) Paonan-o gin-aaghat han mga magturutdo han relihiyon an damu nga mga tawo nga maghunahuna nga an Dios diri napaid? (b) Ano gud ba an igintututdo han Biblia mahitungod han mga kakurian nga bangin gin-aantos naton?

⁷ Mas maraot pa gud, gin-aaghat usahay han mga magturutdo han relihiyon an mga tawo nga maghunahuna nga an Dios diri napaid. Paonan-o? Kon tigda nga naabot an trahedya, nasiring hira nga kaburut-on ito han Dios. Ha lain nga pagkayakan, ginbabasol an Dios han sugad nga mga magturutdo tungod han maraot nga mga nahitatabo. Ito ba an kamatuoran mahitungod ha Dios? Ano gud ba an igintututdo han Biblia? An Jakobo 1:13 nabaton: “Waray bisan hin-o nga ginsulay nga magsiring, ginsusulay ako han Dios; kay an Dios diri sadang pagsulayon hin maraot, ngan diri hiya magsusulay hin bisan hin-o nga tawo.” Salit an Dios diri gud amo an gintitikangan han karaotan nga nakikita mo ha kalibotan ha imo palibot. (Job 34:10-12) Oo, tinutugotan niya nga mahitabo an magraot nga mga butang. Kondi daku an kaibahan han pagtugot nga mahitabo an usa nga butang ngan han pagpahinabo hito.

8, 9. (a) Paonan-o mo maiilustrar an kaibahan han pagtugot nga umiksister an karaotan ngan han pagpahinabo hito? (b) Kay ano nga diri-makatadunganon nga pakarauton naton an desisyon han Dios nga tugotan an katawohan nga magpadayon ha maraot nga pagkinabuhi?

⁸ Pananglitan, hunahunaa an mahitungod han maaramon ngan mahigugmaon nga amay nga may-ada daku na nga anak nga lalaki nga nalungon pa ha balay kaupod han iya mga ginikanan. Han ini nga anak nagin rebelyoso ngan nagdesisyon nga bumaya ha balay, waray hiya pugngi han iya amay. An anak nagpadayon ha maraot nga pagkinabuhi ngan nagkaproblema. An amay ba an nagpahinabo han mga problema han iya anak? Diri. (Lukas 15:11-13) Ha sugad man nga paagi, an Dios diri nagpupugong ha mga tawo kon ginpipili nira nga magpadayon ha maraot nga pagkinabuhi, kondi diri hiya an nagpapahinabo han mga problema nga resulta hito. Salit, diri gud magigin makatadunganon nga  basulon an Dios tungod ha ngatanan nga mga problema han katawohan.

⁹ May maopay nga mga hinungdan an Dios ha pagtugot ha katawohan nga magpadayon ha maraot nga pagkinabuhi. Sugad nga aton maaramon ngan gamhanan nga Maglalarang, diri kinahanglan nga isaysay niya ha aton an iya mga hinungdan. Kondi, tungod ha gugma, iginsasaysay ini han Dios. Mahibabaroan mo an damu pa mahitungod hini nga mga hinungdan ha Kapitulo 11. Kondi sarig nga diri an Dios an angay basulon ha mga problema nga gin-aantos naton. Ha kabaliktaran, iginhahatag niya ha aton an amo la nga paglaom para ha kasulbaran!—Isaias 33:2.

10. Kay ano nga makakasarig kita nga pagwawad-on han Dios an ngatanan nga mga epekto han karaotan?

¹⁰ Dugang pa, an Dios baraan. (Isaias 6:3) Nangangahulogan ini nga hiya putli ngan limpyo. Waray gud makikita nga karaotan ha iya. Salit bug-os nga makakasarig kita ha iya. Diri kita makakasarig hin bug-os ha mga tawo, nga usahay nagigin maraot. Bisan an pinakatangkod nga tawo nga may awtoridad agsob nga waray gahum ha pagpaopay han kadaot nga ginbubuhat han magraot nga mga tawo. Kondi an Dios gamhanan-ha-ngatanan. Mahimo niya wad-on ngan pagwawad-on niya an ngatanan nga mga epekto han karaotan ha katawohan. Kon gumios na an Dios, bubuhaton niya ito ha paagi nga magwawara han karaotan ha kadayonan!—Salmo 37:9-11.

11. (a) Ano an inaabat han Dios mahitungod han kawaray-hustisya? (b) Ano an inaabat han Dios mahitungod han imo pag-antos?

¹¹ Samtang yana, ano an inaabat han Dios mahitungod ha nahitatabo ha kalibotan ngan ha imo kinabuhi? Bueno, an Biblia nagtututdo nga an Dios “mahigugmaon ha hustisya.” (Salmo 37:28, NW ) Salit nagtatagad gud hiya kon ano an husto ngan kon ano an sayop. Nangangalas hiya ha ngatanan nga klase han kawaray-hustisya. An Biblia nasiring nga an Dios ‘nasubo ha iya kasingkasing’ han an kalibotan napuno hin karaotan ha naglabay nga mga panahon. (Genesis 6:5, 6) An Dios diri nagbabag-o. (Malakias 3:6) Nangangalas pa gihapon hiya nga makita an pag-antos nga nahitatabo ha bug-os nga kalibotan. Ngan nangangalas an  Dios kon nakikita niya nga nag-aantos an mga tawo. “Hiya nagmamangno [“nagtatagad,” NW ] ha iyo,” siring han Biblia.—1 Pedro 5:7.

12, 13. (a) Kay ano nga may-ada kita mag-opay nga mga kalidad sugad han gugma, ngan paonan-o an gugma nakakaapekto ha aton paghunahuna mahitungod ha kalibotan? (b) Kay ano nga makakasiguro ka nga pagwawad-on gud han Dios an mga problema ha kalibotan?

¹² Paonan-o kita makakasiguro nga an Dios nangangalas nga makita an pag-antos? Iini an dugang nga pamatuod. An Biblia nagtututdo nga an tawo ginhimo sumala ha dagway han Dios. (Genesis 1:26) Salit, may-ada kita mag-opay nga mga kalidad tungod kay an Dios may-ada mag-opay nga mga kalidad. Pananglitan, nababaraka ka ba kon nakikita mo nga nag-aantos an inosente nga mga tawo? Kon nagtatagad ka ha sugad nga kawaray-hustisya, makakasarig ka nga mas nagtatagad gud an Dios mahitungod ha ira.

¹³ An usa han gimaopayi nga mga kalidad han mga tawo amo an aton abilidad ha paghigugma. Sugad liwat hito an Dios. An Biblia nagtututdo nga “an Dios . . . gugma.” (1 Juan 4:8) Nahigugma kita tungod kay an Dios nahigugma. Magpapagios ba ha imo an gugma nga tapuson an pag-antos ngan kawaray-hustisya nga nakikita mo ha kalibotan? Kon may-ada ka gahum ha pagbuhat hito, bubuhaton mo ba ito? Syempre! Sugad man, makakasiguro ka gud nga tatapuson han Dios an pag-antos ngan kawaray-hustisya. An mga saad nga gin-unabi ha introduksyon hini nga libro diri kay mga inop la o waray pulos nga mga paglaom. An mga saad han Dios sigurado nga matutuman! Kondi, basi tumoo hito nga mga saad, kinahanglan mahibaro ka hin dugang pa mahitungod ha Dios nga nagsaad hito.

14. Ano an ngaran han Dios, ngan kay ano nga sadang gamiton naton ito?

¹⁴ Kon karuyag mo nga makilala ka han usa nga tawo, ano an imo bubuhaton? Diri ba isusumat mo ha iya an imo ngaran? May-ada ba ngaran an Dios? Damu nga mga relihiyon an nabaton nga “Dios” o “Ginoo” an iya ngaran, kondi diri ito personal nga mga ngaran. Mga titulo ito, sugad la nga an “hadi” ngan “presidente” mga titulo. An Biblia nagtututdo nga damu an mga titulo han Dios. Kaupod na hito an “Dios” ngan “Ginoo.” Kondi, an Biblia nagtututdo liwat nga an Dios may-ada personal nga ngaran: Jehova. An Salmo 83:18 nasiring: “Ikaw la, nga an ngaran hi Jehova, amo an Gihitaasi ha bawbaw han tuna.” Kon an imo  Biblia waray hito nga ngaran, mahimo mo kitaon an Apendise ha pahina 195-7 hini nga libro basi mahibaroan mo kon kay ano. Ha pagkamatuod an ngaran han Dios makikita hin yinukot ka beses ha kadaan nga mga manuskrito han Biblia. Salit karuyag ni Jehova nga mahibaroan mo an iya ngaran ngan gamiton ito. Mahimo sidngon han usa nga ginagamit Niya an Biblia basi ipakilala an Iya kalugaringon ha imo.

15. Ano an kahulogan han ngaran nga Jehova?

¹⁵ Tinagan han Dios an iya kalugaringon hin ngaran nga puno hin kahulogan. An iya ngaran nga Jehova nangangahulogan nga an Dios makakatuman han bisan ano nga iya iginsaad ngan makakagbuhat han bisan ano nga katuyoan nga nahuhunahuna niya. * Waray kapariho an ngaran han Dios. Hiya gud la an may-ada hito. Naiiba hi Jehova ha damu nga paagi. Paonan-o?

16, 17. Ano an mahibabaroan naton mahitungod kan Jehova tikang ha masunod nga mga titulo: (a) “an Makagarahum-ha-ngatanan”? (b) “Hadi nga waray kataposan”? (c) “Maglalarang”?

 ¹⁶ Nakita naton nga an Salmo 83:18 nagsiring mahitungod kan Jehova: “Ikaw la . . . an Gihitaasi.” Ha sugad man nga paagi, hi Jehova la an tinatawag nga “Makagarahum-ha-ngatanan.” An Pahayag 15:3 (NW) nasiring: “Dagku ngan urusahon an imo mga buhat, Jehova nga Dios, an Makagarahum-ha-ngatanan. Magtadong ngan totoo an imo mga dalan, Hadi nga waray kataposan.” An titulo nga “Makagarahum-ha-ngatanan” nagtututdo ha aton nga hi Jehova an pinakagamhanan nga persona. Diri matupngan an iya gahum; supremo ito. Ngan an titulo nga “Hadi nga waray kataposan” nagpapahinumdom ha aton nga hi Jehova naiiba ha usa pa nga kahulogan. Hiya la an naeksister pirme. An Salmo 90:2 nasiring: “Tikang ha waray kataposan ngadto ha waray kataposan [o, kadayonan], ikaw Dios.” Ito nga mga pulong nag-aaghat ha aton hin matinalahuron nga kahadlok, diri ba?

¹⁷ Hi Jehova naiiba liwat tungod kay hiya la an Maglalarang. An Pahayag 4:11 mababasa: “Takos ikaw [“Jehova nga Dios,” NW] ha pagkarawat han himaya, ngan han dungog ngan han gahum; kay ikaw an nagbuhat han ngatanan nga mga bagay, ngan tungod ha imo kaburut-on nagkahihimo, ngan pinanmuhat hira.” An ngatanan nga imo mahuhunahuna—tikang ha diri-nakikita nga espirituhanon nga mga linarang ha langit ngadto ha mga bitoon nga nakikita ha kalangitan ha gab-i ngada ha prutas nga nagtutubo ha mga puno nga kahoy tubtob ha isda nga naglalangoy ha kadagatan ngan mga salog—ito ngatanan naeksister tungod kay hi Jehova an Maglalarang!

18. Kay ano nga inaabat han iba nga mga tawo nga diri gud hira puydi magin duok ha Dios, kondi ano an igintututdo han Biblia?

¹⁸ Kon nababasa an mahitungod han urusahon hinduro nga mga kalidad ni Jehova, nahahadlok an iba nga mga tawo. Nahahadlok hira nga an Dios harangdon hinduro para magtagad ha ira, nga diri gud hira puydi magin duok ha iya o diri ngani hira importante ha sugad kaharangdon nga Dios. Kondi husto ba ini nga panhunahuna? Kabaliktaran an igintututdo han Biblia. Nasiring ito mahitungod kan Jehova: “Hiya diri hirayo ha tagsatagsa ha  aton.” (Buhat 17:27) An Biblia nagsasagda pa ngani ha aton: “Magin duok kamo ha Dios, ngan hiya magigin duok ha iyo.”—Jakobo 4:8, NW.

19. (a) Paonan-o kita makakagtikang nga magin duok ha Dios, ngan ano an kapulsanan hito? (b) Ano nga mga kalidad han Dios an imo gud naruruyagan?

¹⁹ Paonan-o ka mahimo magin duok ha Dios? Siyahan, igpadayon an imo ginbubuhat yana—nag-aaram mahitungod ha Dios. Hi Jesus nagsiring: “Ini amo an kinabuhi nga waray kataposan, nga hira kumilala ha imo, nga amo la an matuod nga Dios, ngan hi Jesu-Kristo nga imo ginpakanhi.” (Juan 17:3) Oo, an Biblia nagtututdo nga an pag-aram mahitungod kan Jehova ngan kan Jesus nagriresulta ha “kinabuhi nga waray kataposan”! Sugad han gin-unabi na, “An Dios . . . gugma.” (1 Juan 4:16) Damu liwat an iba pa nga mag-opay ngan makaruruyag nga mga kalidad ni Jehova. Pananglitan, an Biblia nasiring nga hi Jehova an “Dios nga maloloy-on ngan mapinairon, mahinay ha kasina, ngan hura hin kalooy ngan hin kamatuoran.” (Eksodo 34:6) Hiya “maopay ngan andam ha pagpasaylo.” (Salmo 86:5) An Dios mapailubon. (2 Pedro 3:9) Maunungon hiya. (Pahayag 15:4, NW ) Samtang padayon nga binabasa mo an Biblia, masasabtan mo kon paonan-o ipinapakita ni Jehova ini ngan an damu nga iba pa nga makaruruyag nga mga kalidad.

20-22. (a) An aton ba diri pakakita ha Dios makakapugong ha aton nga magin duok ha iya? Isaysay. (b) An iba nga mga tawo nga maopay an intensyon bangin mag-aghat ha imo nga buhaton an ano, kondi ano an sadang mo buhaton?

²⁰ Oo, diri mo makikita an Dios tungod kay hiya diri-nakikita nga espiritu. (Juan 1:18; 4:24; 1 Timoteo 1:17) Kondi, pinaagi han pag-aram mahitungod ha iya ha Biblia, makikilala mo hiya sugad nga persona. Sugad han ginsiring han salmista, puydi ka “makatan-aw han katahom ni Jehova.” (Salmo 27:4; Roma 1:20) Samtang mas nahibabaro ka mahitungod kan Jehova, magigin mas totoo hiya ha imo ngan magkakaada ka mas daku nga hinungdan nga higugmaon hiya ngan magin duok ha iya.

²¹ Hinay-hinay nga masasabtan mo kon kay ano nga an Biblia nagtututdo ha aton nga hunahunaon hi Jehova sugad nga aton Amay. (Mateo 6:9) Diri la kay nagtikang ha iya an aton kinabuhi kondi karuyag niya an gimaopayi nga kinabuhi nga posible para ha aton—sugad la han karuyag han mahigugmaon nga amay para ha iya mga anak. (Salmo 36:9) An Biblia nagtututdo liwat ha aton  nga an mga tawo mahimo magin mga sangkay ni Jehova. (Jakobo 2:23) Hunahunaa la—mahimo ka magin sangkay han Maglalarang han uniberso!

²² Samtang nahibabaro ka hin dugang pa ha Biblia, an iba nga mga tawo nga maopay man an mga intensyon bangin mag-aghat ha imo nga umundang ha sugad nga mga pag-aram. Bangin nababaraka hira nga babag-ohon mo an imo mga tinotoohan. Kondi ayaw tuguti an bisan hin-o nga magpaundang ha imo ha pagpatubo han gimaopayi nga pakigsangkay nga mahimo mo maeksperyensyahan.

23, 24. (a) Kay ano nga sadang mo igpadayon an pagpakiana mahitungod han imo hinbabaroan? (b) Ano an paghihisgotan han masunod nga kapitulo?

²³ Syempre, may-ada mga butang nga ha siyahan diri mo masasabtan. Kinahanglanon an pagpaubos basi maghangyo hin bulig, kondi ayaw pag-alang tungod ha kaawod. Hi Jesus nagsiring nga maopay an pagin mapainubsanon, sugad han gutiay nga bata. (Mateo 18:2-4) Ngan maaram kita nga an kabataan damu hinduro an mga pakiana. Karuyag han Dios nga hibaroan mo an mga baton. Gindadayaw han Biblia an iba nga disidido mahibaro mahitungod ha Dios. Ira gin-usisa hin maopay an Kasuratan basi masiguro nga kamatuoran an ira hinbabaroan.—Buhat 17:11.

²⁴ An gimaopayi nga paagi ha paghibaro mahitungod kan Jehova amo an pag-usisa ha Biblia. Naiiba ito ha bisan ano nga libro. Ha ano nga paagi? Paghihisgotan ito nga topiko ha masunod nga kapitulo.