Hanenty ty anatiny ao

Ho amy loha hevitsy any

TOKO FAHA-2

Boky Baka amy Ndranahary ty Baiboly

Boky Baka amy Ndranahary ty Baiboly
  • Ino ty mampiavaky ty Baiboly amy boky hafa?

  • Manao akory ty anampea ty Baiboly anao handamy ty raha manahira anao?

  • Manino ty faminania amy Baiboly ao ro azonao atokisa?

1, 2. Manino ty Baiboly ro fanomeza soa biby baka amy Ndranahary?

FA NAHAZO fanomeza manoka baka amy namanao marìny anao va iha? Azo inoa, fa tsy nilininao ty hanokatsy raha io sady nahafaly ty fonao. Manambara raha mikasiky ty olo nanome azy fanomeza io, tsy ino zay fa vatan-draha aminy ty finamanareo. Azo antoky fa niteanao fanomeza iny, satria porofom-pitiava baka amy ty namanao.

2 Fanomeza baka amy Ndranahary ty Baiboly, ka isaorantsika azy bevata. Mivola raha tsy ho hitantsika ndre aia ndre aia boky io. Resahiny ao ohatsy ty namorona ty lanitsy feno basia, noho ty tany, voho ty lahilahy noho ampela voalohany. Misy torolala azo atokisa amy Baiboly ao, manampy antsika handamy ty raha manahira antsika. Hazavaniny ao koa hoe, manao akory ty hanatanteraha Ndranahary ty raha nampitamaniny, noho hanasoavany ty fiaina an-tany etoy. Fanomeza soa biby vatany ty Baiboly!

3. Nanino ty Baiboly ro namea Jehovah antsika? Nanino ro mahafaly fo raha zay?

3 Fanomeza mahafaly fo koa ty Baiboly, satria hita ao hoe Ndranahary manao akory Jehovah, azy nanome azy iny. Teany hahay soa azy tsika kanao nameany raha io. Afaky manampy anao hamonjy Jehovah ty Baiboly.

4. Manino ro miavaky ty fieleza ty Baiboly?

4 Mana Baiboly va iha? Maro koa ty olo mana raha io. Misy amy safà 2 600 eo ho eo ty Baiboly, na ty tampany aminy, ka afaky mana azy iaby ty 90 isan-jato mahery ty olo an-tany etoy. Mandilatsy ty raiky tapitrisa ty Baiboly voazara sankerinandro! An’arivo tapitrisa ty Baiboly na ty tampany aminy, fa naboaky. Azo antoky, fa tsy misy boky hafa mitovy amy Baiboly.

Misy amy safà maro “Ny Soratra Masina—Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao”

5. Ino ty dika hoe “baka amy hery ty fanahy masy Ndranahary” ty Baiboly?

5 “Baka amy hery ty fanahy masy Ndranahary” koa ty Baiboly. (Vakio 2 Timoty 3:16.) Ty Baiboly mihintsy ro mivola hoe: “Baka amy Ndranahary ro nivolana ty olo, araky ze nitariha ty fanahy masy azy.”(2 Petera 1:21). Ino ty dika raha zay? Misy ohatsy raiky toy: Misy nahodabè raiky nampanoratsy taratasy ty anany. Ze raha nivolaniny noho ty hevitsiny ro nisoraty tao. Midika zay fa taratasiny raha io. Manahaky zay koa ty Baiboly, ty hafatsy Ndranahary ro hita ao, fa tsy ahin’olo nanoratsy azy rey. “Safà Ndranahary” vatany ty Baiboly.—1 Tesalonianina 2:13.

MIFANARAKY SOA NOHO MARINA

6, 7. Mifanaraky soa ty raha volany amy Baiboly ao. Manino raha zay ro mahatseriky?

6 Tanaty ty 1 600 tao eo ho eo ro nanorata ty Baiboly. Velo tamy fotoa samby hafa ty olo nanoratsy raha io sady tsy nitovy koa ty asa nataon-drozy. Ao ty mpamboly, ty sisany mpihaza, ty ilany mpiaraky aondry. Ao koa ty mpaminany, mpitsara noho mpanjaka. Dokotera, Lioka azy mpanoratsy filazantsara iny. Fe mifanaraky soa avao ty Baiboly manomboky amy voalohany zisiky farany, ndre samby hafa fiavia aza ty olo nanoratsy azy. *

7 Volany amy boky voalohany amy Baiboly ao hoe ino ro nahavy ty olombelo hijaly. Hita amy boky farany ao koa fa hanjary paradisa, na zariday soasoa tany toy. Raha niseho tanaty ty an’arivony tao ro voatantara amy Baiboly ao. Samby misy ifandrambesany amy fahatanteraha ty raha tea Ndranahary hatao raha reo. Mahatseriky ty mahavy raha reo hifanaraky soa. Hita hoe boky baka amy Ndranahary vatany ty Baiboly.

8. Manomeza ohatsy ahità fa mifanaraky soa amy siansy ty Baiboly.

8 Mifanaraky soa amy siansy ty Baiboly. Misy raha volaniny ao aza tsy nihain’olo mihintsy laha tsy fa tafara atoy. Hita amy Levitikosy ao ohatsy ty lalàna namea ty Israely taloha, mikasiky ty fanokana pilasy ty marary, noho ty fitandrema ty fahasalama. Fe ty firenena nanodidy an-drozy tsy nisy nahay raha reo ndre raiky. Diso koa ty raha nieritseretin’olo mikasiky tany toy tamy fotoa zay. Fe fa nambara ty Baiboly fa, ‘mihanto amy tsy misy eo ty tany’ sady zay vatany ro marina. (Joba 26:7) Tsy boky mikasiky siansy ty Baiboly, fe marina avao ze raha volaniny misy ifandrambesany amy raha io. Hahatseriky va laha manahaky zay ty boky baka amy Ndranahary?

9. a) Manino tsika ro mivola fa azo atokisa noho marina ty tantara amy Baiboly ao? b) Manao akory ty hevitsinao mikasiky ty Baiboly, lafa nihainao fa mivola raha marina ty olo nanoratsy azy?

9 Mifanaraky amy tantara koa ty raha volany amy Baiboly ao, sady azo atokisa. Mazava soa iaby ze raha tantaràny ao. Tsy ty anaran’olo avao ro ao, fa ty ahy ty razambeny koa. * Avony ty mpahay tantara matetiky hoe resy ty tany misy azy. Tsy ho zay mpanoratsy Baiboly reo, fa nivola ty marina, sady nitantara ty raha tsy mety nataony noho natao ty tany misy azy. Naneky ohatsy Mosesy fa nanao hadisoa bevata, ka nahazo anatsy marerè. Nisoratiny amy boky Nomery ao raha zay. (Nomery 20:2-12) Tsy mivola ty marina matetiky ty boky hafa misy tantara. Fe tsy manahaky zay ty Baiboly satria baka amy Ndranahary.

BOKIM-PAHENDREA AZO ORIHY

10. Manino ro tsy mahatseriky laha azo orihy soa ty raha volany amy Baiboly ao?

10 “Mahasoa mba hampianara, hananara, hanarena ze diso” ty Baiboly, satria baka amy Ndranahary. (2 Timoty 3:16) Azo orihy soa ty raha volany ao. Lafa vakỳ ty Baiboly, le hita fa mahay soa mikasiky ty olombelo azy nampanoratsy azy iny. Tsy mahatseriky raha zay satria baka amy Jehovah, azy Mpamoro antsika iny mihintsy raha io! Mahay soa antsika mandilatsy ty vatantsika ie, hainy ty raha eritseretintsika noho ty raha am-pontsika ao. Mbo hainy avao koa ty raha hahasambatsy antsika noho ze raha tsy tokony hataontsika.

11, 12. a) Ino iaby ty raha nivolany Jesosy tamy toriteniny tam-bohitsy teo? b) Ino koa ty torohevitsy azo orihy amy Baiboly ao? Manino ty torohevitsy ao ro tsy mety lany daty?

11 Diniho, ohatsy, ty toriteny natao Jesosy tam-bohitsy teo, hita amy Matio toko faha-5 zisiky amy faha-7 ao. Nampianatsy raha farany ze soa ie. Natorony ao ty raha tokony hatao laha ta ho sambatsy, noho laha ta handamy tsy fifanaraha. Nampianatsy ty olo hivavaky ie. Nanazava koa ie hoe manao akory ty tokony hieritsereta ty drala noho ty hanana. Mbo misy heriny noho azo orihy avao safà Jesosy reo zisiky henanizao.

12 Manome torolala mikasiky fianakavia, asa noho ty fifandrambesa amin’olo koa ty Baiboly. Afaky manoriky raha reo iaby kila olo, sady mahasoa avao ty torohevitsy ameany. Mivola mikasiky ty fahendrea misy amy Baiboly ao Isaia mpaminany. Ho zao ty nampanoraty Ndranahary azy: “Zaho Jehovah ro Ndranaharinao, Azy mampianatsy anao hana fiaina soa iny.”—Isaia 48:17.

BOKIM-PAMINANIA

Fa nivola Isaia, azy mpanoratsy Baiboly iny fa ho resy Babylona

13. Ino iaby ty raha nampanoraty Jehovah any Isaia mikasiky Babylona?

13 Misy faminania maro amy Baiboly ao, sady maro amy raha reo ro fa tanteraky. Toy misy ohatsy. Nivolany Jehovah, Isaia hanoratsy, fa ho rava tanà Babylona. (Isaia 13:19; 14:22, 23) Nivolaniny kiraidraiky iaby hoe hanao akory ty hahazoa tanà io. Hisy maramila hanafiky amy tanà io ao. Hataon-drozy ze haharìtsy rano Babylona, bakeo hilitsy amy tanà io ao rozy fe tsy mila mialy. Fe tsy zay avao ty raha nivolany Isaia, fa fa nivolaniny sandrany koa ty anara mpanjaka handresy Babylona io, tsy ia zay fa Kyrosy.—Vakio Isaia 44:27– 45:2.

14, 15. Tanteraky iaby ty faminania Isaia mikasiky Babylona. Manao akory ty nisehoa raha zay?

14 Roanjato tao tafara atoy, tamy 5 Oktobra 539 T.K., andro haly tamy zay, le nisy maramila maromaro nivorivory marìny Babylona teo. * Ia ty mpitariky an-drozy? Kyrosy, mpanjaka persianina. Mahatseriky raha zay. Nanomboky tanteraky raha nivolany faminania iny. Ho tafilitsy a Babylona ao vatany va maramila Kyrosy reo, fe tsy mila mialy?

15 Nanao fety Babylonianina reo tamy haly io. Tsy nisy raha nimarikarihan-drozy satria nisy lakorobe tanàn-drozy io. Fe nahihitsy Kyrosy, ka naviony lala vavarano mandalo amy tanà io ao iny. Lafa niharìtsy rano iny, le afaky nitsaky mbeo maramila rey, le namonjy tamy lakorobe iny. Fe manao akory ty niliran-drozy ta Babylona tao? Tsy hay ty antony, fa nengà hivoha avao vavahady tanà io tamy haly io!

16. a) Hanao akory ty hiafarà Babylona araky ty nivolany Isaia? b) Manao akory ty fahatanteraha ty faminania Isaia?

16 Ho zao ty nivolany mikasiky Babylona: “Tsy hipetraha sasy ie, sady fa tsy hisy pilasy ho azy sasy zisiky amy taranaky afara any. Tsy hanory ty lainy any ty Arabo, sady tsy hampiroro ty aondriny any ty mpiaraky aondry.” (Isaia 13:20) Volany faminania io, fa ho resy Babylona, sady tsy hisy olo hipetraky sasy ty ao. Voaporofo fa tanteraky raha zay. Tsy misy olo mipetraky amy tanà io ao henanizao. Amy 80 kilometatsy antimo Bagdad, a Irak any ty misy tanà Babylona taloha io. Tanteraky vatany raha nampivolany Jehovah any Isaia toy hoe: “Hofafako amy kifafa fandripaha ie.”—Isaia 14:22, 23. *

Sisa tavela amy Babylona

17. Manino ro mampatanjaky finoa ty fahaiza hoe tanteraky ty faminania amy Baiboly ao?

17 Mihamatanjaky ty finoantsika lafa mahita, fa marina ty faminania amy Baiboly ao, sa tsy zay? Tanteraky iaby ty raha nampitamany Jehovah taloha tany. Azo antoky koa fa hataony paradisa tany toy, satria fa nampitamaniny raha zay. (Vakio Nomery 23:19.) Mitamà vatany tsika fa hahazo “fiaina zisiky farany, fa nampitamany Ndranahary tsy mahay mavandy iny, eka, fa nampitamaniny liany fa ela.”—Titosy 1:2. *

‘VELO TY SAFÀ NDRANAHARY’

18. Manao akory ty nivolana Paoly mikasiky safà Ndranahary io?

18 Hitantsika tamy toko toy tato, fa tsy mitovy amy boky hafa ty Baiboly. Milamy soa, mifanaraky amy siansy noho tantara, azo orihy amy fiaina sady marina ty faminania volaniny ao. Fe tsy zay avao ty mahasoa azy. Nivola apostoly Paoly hoe: “Velo noho mahery ty safà Ndranahary, maranitsy mandilatsy ty sabatsy roe lela, noho mitsiboky ka mahavita manavaky ty raha hita maso noho ty raha amy fo ao, voho mampisaraky ty ongon-taola noho ty tsoka, sady mahay ty raha eritserety ty fo noho ty raha teany hatao.”—Hebreo 4:12.

19, 20. a) Manao akory ty anampea ty Baiboly antsika hieritseritsy soa mikasiky ty vatantsika? b) Mila manao ino iha laha teanao ty Baiboly, azy fanomeza soa baka amy Ndranahary io?

19 Afaky manova ty fiainanao ty famakia “safà Ndranahary” na ty hafatsy amy Baiboly ao. Manampy antsika hieritseritsy soa mikasiky ty vatantsika raha io. Tsy ampy avao ty mivola hoe teako Ndranahary, fa ty fanorihantsika ty raha ampianary amy safàny ao ro hahaiza ze raha eritseretintsika noho ty raha am-pontsika ao.

20 Boky baka amy Ndranahary vatany ty Baiboly. Mila vakỳ noho ianara voho tiavy boky io. Atorò fa teanao fanomeza baka amy Ndranahary io, ka tohizo avao ty fianara azy. Ho hainao soa amy zay ty raha tea Ndranahary hatao ho ahy ty olombelo. Hodinihy amy toko manaraky ao raha teany hatao zay, noho ty hoe manao akory ty hahatanteraky raha zay.

^ feh. 6 Misy mivola fa misy mifanohitsy ty andininy sisany amy Baiboly ao, fe tsy marina zay. Henteo ty toko 7 amy boky Ny Baiboly—Tenin’Andriamanitra sa Tenin’olona? (malagasy) naboaky ty Vavolombelo Jehovah.

^ feh. 9 Misy ohatsy raiky amy Lioka 3:23-38 ao ahità lista mitantara ty razambe niavia Jesosy.

^ feh. 14 “Taloha Kristy” ty dika T.K. io, noho “Afara Kristy” ty dika A.K. io.

^ feh. 16 Misy fanazavà fanampiny mikasiky ty faminania amy Baiboly ao, amy pejy 27-29 amy bokikely Boky Iray ho An’ny Olona Rehetra (malagasy), naboaky ty Vavolombelo Jehovah.

^ feh. 17 Vo raiky amy faminania amy Baiboly ao fa tanteraky, ty fandravà Babylona. Mbo misy hafa ty ao, ohatsy hoe fandravà tanà Tyro noho Ninive. (Ezekiela 26:1-5; Zefania 2:13-15) Naminany koa Daniela fa hisy fanjakà matanjaky maromaro hifampisolosolo afara Babylona, tsy ia reo fa Media noho Persia voho Gresy. (Daniela 8:5-7, 20-22) Henteo ty Fanazavà Fanampiny hoe “Jesosy Kristy: Mesia Nampitamany Iny,” fa misy faminania maro mikasiky Mesia, tanteraky tamy Jesosy Kristy.