2-нҗи бап

Мукаддес Язгылар — Худайың китабы

Мукаддес Язгылар башга китаплардан нәмеде тапавутланяр?

Мукаддес Язгылар кынчылыклары еңмәге нәдип көмек эдйәр?

Мукаддес Язгылардакы пыгамберликлере нәме үчин ынанса болар?

1, 2. Мукаддес Язгылара нәме үчин Худайың тәсин совгады дийсе болар?

СЕН якын достуңдан үйтгешик совгат алып гөрүпмидиң? Алан болсаң, онда совгат сени җуда бегендирендир ве гөвнүңи гөтерендир. Бу совгат, достуң сени говы гөрйәндигини гөркезйәр. Элбетде, сен онуң йүрекден берен совгадына миннетдарлык айдансың.

² Мукаддес Язгылар — Худайың гымматлы совгады. Бу тәсин китап башга хич ерден билип болмаян затлары аян эдйәр. Меселем, онда гөкдәки йылдызларың, Ериң ве илкинҗи ынсаның ярадылышы барада гүррүң берилйәр. Мукаддес Язгыларда кынчылыкларымызы ве аладаларымызы чөзмәге көмек эдйән үйтгемейән принциплер бар. Онда Худайың ниетини нәдип амала ашырҗагы ве ер йүзүндәки дурмушы нәдип говуландырҗагы барада айдыляр. Хава, Мукаддес Язгылар — тәсин совгат!

3. Ехованың бизе Мукаддес Язгылары бермегинден, ол хакда нәме билйәрис ве бу нәме үчин гөвнүмизи гөтерйәр?

³ Шейле-де бу совгат гөвнүңи гөтерйәр. Онда совгат берен Ехова Худай барада көп затлар айдыляр. Эгер-де Ярадыҗы бизе шейле китап берен болса, диймек, өзи билен  якындан танышмагымызы ислейәр. Хава, Мукаддес Язгылар Ехова якынлашмага көмек эдйәр.

4. Мукаддес Язгыларың шейле яйрамагы сенде нәхили тәсир галдырды?

⁴ Хәзир Мукаддес Язгылар хер өйде диен ялы бар. Мукаддес Язгылар тутушлыгына я-да онуң кәбир бөлеклери 2 300-ден говрак диле терҗиме эдилди. Шейлеликде, ер йүзүндәки адамларың 90 проценти оны өз эне дилинде окап билйәрлер. Хер хепдеде ортача хасап билен Мукаддес Язгыларың миллиондан говрагы яйрадыляр! Шу гүнлер тутуш Мукаддес Язгыларың ве кәбир бөлеклериниң миллиардларчасы бар. Гөршүмиз ялы, бу китаба хич хили тай ёк.

5. Мукаддес Язгылара нәме үчин «Худайың ылхамы» дийилйәр?

⁵ Галыберсе-де, Мукаддес Язгылар «Худайың ылхамы» (2 Тимотеос 3:16). Бу нәмәни аңладяр? Мукаддес Язгылар шейле дүшүндирйәр: «Худайың мукаддес адамлары Мукаддес Рух тарапындан херекете гелип гепләндирлер» (2 Петрус 1:21). Айдалы, бир фирманың башлыгы секретарына хат яздыряр. Шол хатда башлыгың сөзи ве гөркезмеси бар. Диймек, хатың авторы секретарь дәл-де, башлыгың  өзи боляр. Шонуң ялы Мукаддес Язгылардакы сөзлер хем оны язан адамларың сөзи дәл-де, Худайың сөзи. Шейлеликде, Язгыларың хеммеси, хакыкатдан-да, «Худайың сөзи» (1 Селаниклилер 2:13).

УТГАШЫКЛЫГЫ ВЕ ДОГРУЛЫГЫ

6, 7. Мукаддес Язгыларың утгашыклыгы нәме үчин тәсин?

⁶ Мукаддес Язгылар 1 600-ден говрак йылың довамында язылды. Оны хер дөвүрде яшан дүрли адамлар язды. Оларың арасында дайханлар, балыкчылар, чопанлар, пыгамберлер, казылар ве патышалар бар. Хош хабарчы Лука лукманды. Муңа гарамаздан, Мукаддес Язгылар башдан-аяга утгашып гидйәнлиги билен тапавутланяр *.

⁷ Мукаддес Язгыларың илкинҗи китабында адамзадың кынчылыгының нәмеден башландыгы гүррүң берилйәр. Иң соңкы китабында болса, бүтин ер йүзүниң Җеннете я-да багы-боссанлыга өврүлҗеги айдыляр. Язгылар адамзадың мүңлерче йыл тарыхыны өз ичине аляр ве ондакы язылан затларың барысы Худайың ниети билен багланышыклы. Мукаддес Язгылар тәсин утгашыклыгы билен тапавутланяр, шейле-де болмалы, чүнки бу китап — Худайың китабы.

8. Мукаддес Язгыларың ылмы меселеде догры гелйәндигини хайсы мысаллар гөркезйәр?

⁸ Мукаддес Язгылар ылмы меселеде хем догры гелйәр. Мундан башга-да онуң билими Язгыларың язылан дөврүндәки адамларың дүшүнҗесинден хас өңде. Меселем, Левилилер китабындакы канун аркалы гадымы ысрайыллылар башга халклардан тапавутлылыкда карантин хем арассачылык барада билйәрдилер. Гадымы дөвүрде ериң шекили барада нәдогры дүшүнҗелер барка,  Язгыларда онуң тогалак я-да шар шекиллидиги айдылыпды (Ишая 40:22). Шейле хем ер «хич затдан» асылгы дийип язылыпды (Эйюп 26:7). Элбетде, Мукаддес Язгылар ылмы иш дәл, йөне онда ылмы тайдан ялан дүшүнҗе ёк. Эйсем, Худайың китабы шейле болмалы дәлми нәме?

9. а) Мукаддес Язгылардакы тарыхы маглуматларың догрудыгыны ве ынама лайыкдыгыны нәме гөркезйәр? б) Язгылары язан адамларың догручыллыгы нәмәни субут эдйәр?

⁹ Мукаддес Язгыларда догры, ынамдар ве анык тарыхы маглуматлар бар. Онда адамларың диңе бир атлары дәл-де, кәбир адамларың несил шеҗереси хем язылгы *. Тарыхчылар көпленч өз халкының еңлишини гизлейәрлер, эмма Язгылары язан адамлар болса, шейле маглуматлары гизлемейәрдилер, хатда өз ялңышлары барада хем догры яздылар. Мысал үчин, Төвратда Муса өзүниң дүйпли ялңышы себәпли берк темми аландыгыны язяр (Санлар 20:2—12). Тарыхы документлерде шейле догручыллык сейрек душ гелйәр. Бу болса, Мукаддес Язгыларың Худайың китабыдыгыны ене бир гезек субут эдйәр.

АКЫЛДАРЛЫКДА ДЕҢИ-ТАЙЫ БОЛМАДЫК КИТАП

10. Мукаддес Язгыларың деңи-тайы болмадык китапдыгына биз нәме үчин гең галмалы дәл?

¹⁰ Мукаддес Язгылар Худайың ылхамы билен язылан китап болансоң, «өвретмек, кәемек, ёла гетирмек үчин пейдалы» (2 Тимотеос 3:16, 17). Хава, Мукаддес Язгылар дурмушда теҗрибели гөркезме берйәр. Онда адамың асыл болшы ве гылык-хәсиети говы дүшүндирилйәр. Муңа гең галмалы дәл, себәби онуң Авторы — бизиң Ярадыҗымыз Ехова Худай! Ол бизиң ой-пикиримизе ве дуйгуларымыза өзүмизденем говы дүшүнйәр. Үстүсине-де, Ехова багтлы болмагымыз үчин нәме герекдигини говы билйәр. Шейле-де нәмеден гача дурмалыдыгымызы билйәр.

11, 12. а) Иса Дагдакы вагзында нәхили меселелери дүшүндирди? б) Мукаддес Язгыларың принциплери ене нирелерде көмек эдйәр ве олар нәме үчин көнелмейәр?

 ¹¹ Иса Месихиң Дагдакы вагзында айдан сөзлерине үнс бер. Ол Маттаның 5—7-нҗи бапларында язылгы. Иса Дагдакы вагзында дурмушда иң герекли затлар, ягны хакыкы багты тапмак, давалары чөзмек, дога этмек хем-де мадды зерурлыклара догры гарамак барада айтды. Исаның  шол вагызда айдан сөзлерине көп йыл гечен болса-да, онуң таглыматының гымматы гачанок.

¹² Шейле хем Мукаддес Язгыларың принциплери ишде, машгалада ве адамлар билен арагатнашыкда көмек эдйәр. Бу принциплери хер бир адам өз дурмушында уланып билер ве олар хемише-де пейдалы, чүнки Худайың өзи Ишая пыгамбер аркалы шейле дийди: «Мен саңа пейдалы затлары өвредйән... Реб Худайдырын» (Ишая 48:17).

ПЫГАМБЕРЛИК КИТАБЫ

13. Ехова Ишая пыгамбер аркалы Бабыл барада нәхили җикме-җикликлери өңүнден айтды?

¹³ Мукаддес Язгыларда энчеме пыгамберликлер бар, оларың көпүси эййәм ерине етди. Бир мысала середелиң. Ехова б. э. өң VIII асырда яшан Ишая пыгамбер аркалы Бабылың вейран болҗагы барада өңүнден айтды (Ишая 13:19; 14:22, 23). Хатда онуң нәдип вейран эдилҗеги хем айдылыпды, ягны чозуп гелен гошун Бабылың дерясыны «гурадып», шәхере сөвешсиз гирмелиди. Йөне пыгамберлик мунуң билен тамамланмаяр. Ишаяның пыгамберлигинде Бабылы басып алҗак патышаның адының Кирдиги хем айдылыпды (Ишая 44:27—45:2).

14, 15. Ишаяның пыгамберлигиндәки Бабылың вейран эдилҗеги барада кәбир җикме-җикликлер нәдип ерине етди?

¹⁴ Такмынан 200 йылдан соң, ягны б. э. өң 539-нҗы йылың гарашсызлык (октябрь) айының бәшинден алтысына гечен гиҗе, душманың гошуны Бабыл галасына голай дүшледи. Бу гошуның баштутаны кимди? Парс патышасы Кир. Шейдип тәсин пыгамберлик ерине етип башлады. Йөне Кир гошуны билен Бабыла сөвешсиз гирермикә?

¹⁵ Шол гиҗе бабыллылар мейлис гурнадылар ве шәхериң берк галасы боланы үчин, өзлерини ховпсуз дуйярдылар. Шол вагт болса, угур тапыҗы Кир патыша шәхериң ичи билен гечйән деряның акымыны башга ере совяр.  Соңра деряның сувы песеленде, эсгерлер шол ерден гечип, шәхериң галасына бардылар. Йөне Бабылың берк галасына Кириң гошуны нәдип гирер? Бир себәп билен шәхериң дервезеси шол гиҗе гулпланылман галыпдыр!

16. а) Ишая Бабылың соңы барада нәме пыгамберлик этди? б) Ишаяның пыгамберлиги нәдип ерине етди?

¹⁶ Бабыл барада шейле дийлипди: «Хич хачан яшалмаз ве онда асла яшайҗы болмаз; ол ерде Арап чадыр гурнамаз ве чопанлар сүрүлери билен дынч алмаз» (Ишая 13:20). Шәхериң диңе бир йыкылҗагы дәл-де, эйсем, онуң хемишелик харабачылыга өврүлҗеги хем айдылды. Хәзир биз бу пыгамберлигиң долы ерине етендигини гөрйәрис. Гадымы Бабылың ери (ол ер Иракдакы Багдат шәхеринден 80 километр гүнортада ерлешйәр) хәзир харабачылык. Ехова Ишая аркалы: «Вейран эдиҗи сүбсе билен сүпүрерин» дийип ыглан этди ве шол сөзүнде-де дурды * (Ишая 14:22, 23).

17. Мукаддес Язгылардакы пыгамберликлериң ерине етмеги бизиң иманымызы нәдип беркидйәр?

 ¹⁷ Мукаддес Язгыларың ынамдар пыгамберликлери бизиң иманымызы беркитмейәрми нәме? Ехова Худай айдан сөзүни хемише ерине етирйәр, шонуң үчинем ол ер йүзүни Җеннете өвүрҗек диен вадасыны хөкман ерине етирер (Санлар 23:19). Хава, биз «ялан сөзлемейән Худайың эзелден вада эден бакы яшайшының умыдына даянярыс» * (Титус 1:2).

«ХУДАЙЫҢ СӨЗИ ДИРИ»

18. Павлус ресулың айтмагына гөрә, «Худайың сөзүниң» гүйҗи нәмеде?

¹⁸ Шу бапда гетирилйән делиллер Мукаддес Язгыларың үйтгешик китапдыгыны гөркезйәр. Мукаддес  Язгыларың тәсинлиги диңе бир утгашыклыгында, ылмы ве тарыхы тайдан догрулыгында, деңи-тайы болмадык акылдарлыгында хем ынамдар пыгамберлигинде дәл. Павлус ресул: «Худайың сөзи дири хем тәсирлидир, хер бир ики йүзли гылычдан кесгирдир. Ол җан хем рухы, богунлары хем йилиги бөлйәнчә батяндыр, йүрегиң дүшүнҗелеридир ниетлерине хөкүм эдйәндир» дийди (Еврейлер 4:12).

19, 20. а) Мукаддес Язгылар аркалы биз өзүмизи нәдип говы танарыс? б) Сен Худайың совгадына, ягны Мукаддес Язгылара миннетдардыгыңы нәдип гөркезип билерсиң?

¹⁹ Мукаддес Язгылар бизиң дурмушымызы үйтгедип билйәр. Оны окасак, биз өзүмизи говы танарыс. Белки, биз Худайы сөййәрин диййәндирис. Эмма бизиң Мукаддес Язгылара гарайшымыз, йүрегимизиң нәхилидигини гөркезер.

²⁰ Мукаддес Язгыларың Худайдандыгы, гүррүңсиз, шонуң үчинем биз оны окамалы, өвренмели ве гымматыны билмели. Сен Худайың совгады, ягны Мукаддес Язгылар үчин миннетдар болсаң, оны дыкгатлы өвренмегиңи довам эт. Шейтсең, Худайың адамлара дегишли ниетине говы дүшүнерсиң. Индики бапдан шол ниетиниң нәмеден ыбаратдыгыны ве оны нәдип ерине етирҗекдигини билерис.

[Чыкгытлар]

МУКАДДЕС ЯЗГЫЛАР НӘМЕ ӨВРЕДЙӘР

▪ Мукаддес Язгылар Худайың ылхамы билен язылан, шонуң үчин ол догры хем ынамдар китап (2 Тимотеос 3:16).

▪ Мукаддес Язгыларың маслахатларыны дурмушда уланмак пейдалы (Ишая 48:17).

▪ Худайың Мукаддес Язгылардакы вадасы хөкман ерине етер (Санлар 23:19).

[Макаланың сораглары]

[19 Сахыпадакы сурат]

Ехованың Гүвәчилери Мукаддес Язгылары көп диле терҗиме этди

[22 Сахыпадакы сурат]

Мукаддес Язгыларда Ишая пыгамбер Бабылың вейран эдилҗегини өңүнден айтды

[24, 25-нҗи сахыпадакы суратлар]

Бабылың харабачылыгы