1. ¿Kunas Diosan amtapaxa aka Uraqitakixa?

 DIOSAXA mä suma amtäwiniwa, kʼumara ukat wali kusisita jaqinakampi aka Uraq phuqantayañwa munäna. Bibliax akham siwa: Diosax “mä huerto wakichäna” ukat “taqi casta suma frutanak achuri quqanak jilayarakïna, ukanakasti manqʼañatakïnwa” sasa. Ukxarusti Adanampi Evampiruw luratayna, uka suma huertoru uchasasti nayrir awkinakasarux Diosax sataynawa: “Jichhax wali mirantapxam, aka uraqirusti phuqhantapxarakim, apnaqapxarakim” sasa (Génesis 1:28; 2:8, 9, 15). Ukhamasti, jaqinakaxa wawanakanïpxañapänwa, ukat huertxa Uraqpacharu jithitatayapxañapänwa, animalanakarusa sum uñjapxañapänwa, uk Diosax munäna.

2. 1) ¿Kunatsa Diosan amtapax aka Uraqitakix phuqasipuniniw sisna? 2) ¿Kunjam jaqinakas wiñayataki jakasipxani, kamsis Bibliaxa?

² ¿Jaqinakaxa kusipach Uraqina jakasipxani siski, Jehová Diosan uka amtapaxa phuqasipuniniw sasmati? Diosaxa, “arstwa, ukham lurarakïxa” siwa (Isaías 46:9-11; 55:11). Ukhamaxa, Inuqirisax kuntï amtawayki ukanakxa phuqapuniniwa. Jupaxa, aka Uraqxa janiw “chʼusäñapataki” lurkänti, “jan ukasti jaqinïñapataki[w]” lurtxa, sasaw säna (Isaías 45:18). ¿Kunjam jaqinakas Uraqin jakasipxañapäna  ukat qhawqha tiemposa utjasipxañapänxa? Bibliaxa akham siwa: “Aski jaqinakax uraq katuqapxani, wiñayatakiw ukan jakapxarakini” sasa (Salmo 37:29; Apocalipsis 21:3, 4).

3. ¿Kuna jan walinakakisa aka Uraqin uñjasiski, ukat kunanak jisktʼasiñasas wakisispa?

³ Chiqasa, uka arunakaxa janïraw phuqaskiti. Jaqinakaxa usuntapxi, jiwapxi, ukat nuwasipxi, jupanakpuras kawkhans jiwayasisipki ukhamawa. Jan walinakakiw uñjasiski. Jehová Diosax janipuniwa ukhamäñapxa munkänti. ¿Kunatsa Diosan amtapaxa jan phuqasiwaykpachäna? ¿Kunas kamachpachäna? Aka jisktʼäwinakan jaysäwinakapaxa janiw jaqinakan sarnaqäwipxata libronakankkiti, kunattix alaxpachanwa jan wali luräwinakax qalltatayna.

4, 5. 1) ¿Khitisa Evaruxa mä asirumpi arxayäna? 2) ¿Kunjamsa mä chiqa chuyman jaqix lunthatar tukuspa?

⁴ Génesis libronxa, Diosan mä uñisiripaw Edén huertan uñstän siwa. ‘Katari’ satächisa janiw aliq animalakïkiti. Jupax “Supaya, Satanás satarakiwa, juparakiw aka uraqin jaqinakarux wali sallqjañanak [jan ukax engañonak] luri” sasaw Apocalipsis libroxa qhanañchi. “Nayrapacha jachʼa katari [jan ukax asiru]” satarakiwa (Génesis 3:1; Apocalipsis 12:9). Ukhamasti, wali chʼamani angelawa, uka ajayuxa mä asirumpiw Evaru arxayäna, asirus parlkaspa ukhamwa amuyayäna. Kunapachatix Diosax jaqinakataki Uraqi wakichkäna ukhaxa uka angelaxa uñchʼukiskpachänwa (Job 38:4, 7).

⁵ Jehová Diosan taqi inuqatanakapasti chiqapar lurtʼatawa, ukxa yattanwa. Ukhamasti, ¿khitirak “Supaya” “Satanás” sutini angelarusti lurpachänsti? Diosan wali chʼaman mä angelapawa Supayaru munañapat tukutayna. ¿Kunjamatsa ukhamar purtʼaspachäna? Kunjamtix mä chiqa chuyman jaqix jan lunthatasirïkasina lunthataru tukuspa  ukhamawa. ¿Kunjamsa ukhamar tukuspa? Inasa chuymapan jan walinak amtchispa. Ukat ukaki lupʼiskani ukhaxa, ukakwa lurañ munaskanixa. Ukatxa, uka jan walix lurañjamäni ukhaxa, jankʼakiwa lupʼitaparjama ukxa lurani (Santiago 1:13-15).

6. ¿Kunjamsa Diosan mä chʼaman angelapax Supay Satanasaru tukutayna?

⁶ Ukhamatwa uka angelaxa Satanasaru tuküna. Kunapachatix Jehová Diosax Adanampiru Evampiru wawanipxätaw ukat wawanakamampiw aka Uraqiru phuqantapxäta siskäna ukhaxa, Supayax ischʼukiskpachänwa (Génesis 1:27, 28). Ukat akham sasaw amuytʼaspachäna: “¡Taqi aka jaqinakaxa Diosar sipansa nayaru yupaychapxitaspastï!” sasa. Uka jan wali amtapaxa chuymaparuw mantatayna, ukatsti, Diosat kʼarisisawa Eva warmirux sallqjatayna (Génesis 3:1-5). Ukhamatwa “Kʼarintiriru” tukutayna, griego arunxa “Diablo” satawa. Ukhamatarakwa, Diosan “Uñisiriparu” tukutayna, ukwa “Satanás” sutixa hebreo arunxa sañ munaraki.

7. 1) ¿Kunatsa Adanampi Evampixa jiwapxäna? 2) ¿Kunatsa Adanan taqi wawanakapjamaxa chuymankiptasin jiwtanxa?

⁷ Adanarus Evarusa Satanasax kʼarinakampiwa sallqjäna Diosar jan istʼapxañapataki (Génesis 2:17; 3:6). Ukatsti jiwañaruw purtʼasipxäna, kunjamtï Diosax siskäna ukhama (Génesis 3:17-19). Adanax juchachasisawa jucharar jaqiru tukuwayi, ukatxa taqi wawanakaparuw uka juchxa katuyawayi (Romanos 5:12). Ukaxa, mä wixrjat aruwiramp sasiwa. ¿Uka wixrjat aruwirampi lurat aruwinakax kunjamänisa? Wixrukamakïniwa. Ukhamarakiwa, taqiniwa Adanan juchapxa katuqawaytanxa uka wixrjat aruwirampi luratäksnas ukhamawa. Ukatwa chuymankiptasinxa jiwaraktanxa (Romanos 3:23).

8, 9. 1) ¿Kunjamsa Satanasax Diosar kʼarintawayi? 2) ¿Kunatsa Diosax ukjpacha jan tukjawayki uka kutkatasirinakaruxa?

⁸ Satanasax Adanampiru Evampiru juchar puriyañataki  chʼamachasawa jan istʼasirinakan pʼiqiñchiriparu tukutayna. Jehová Diosaruwa qallasiwayi, apnaqäwip jiskʼachasa. Akham siskaspänsa ukhamawa: “Diosax jan wali apnaqiriwa, kʼariwa, kusisiñatsa jarkʼasiriwa. Jaqinakaxa janiw munapkiti Diosampi apnaqatäñxa, jupanakaxa kunatï walïki jan walïki uka amtanakaparjam sarnaqasipkaspawa. Ukampisa nayar istʼapxitaspaxa wali sum sarnaqasipxaspaxa” sasa. Ukham kʼarintataxa, ¿kunsa Diosax lurañapänxa?  Uka jan istʼasirinakaruxa jiwayxañapänwa sasaw yaqhipanakax sapxi. Jiwarayasapanxa, ¿Satanasan kʼarisitapxa qhanañchasapänti? ¿Diosaxa suma Apnaqirïtapxa uñachtʼayasapänti?

⁹ Jehová Diosax chiqaparupuniw taqi kunsa uñji. Ukatwa, ukjpacha uka kutkatasirinakaruxa jan tukjawaykiti. Jan ukasti, Satanasan kʼarinakap qhanstayañatakix tiempow munasïna, ukatwa Diosax jan tukjawaykiti. Ukhamasti, jaqinakax Satanasampi chika jupanakpacha mä qhawqha tiemp apnaqasipxpan sasaw Diosax satayna. ¿Kunatsa Diosax ukham satayna? ¿Kunatsa walja tiempox munasïna uka kʼarinaka qhanstayañatakixa? Aka libron 11 jaljapanwa jukʼampi ukanakxata yatichasini. Jichhax jisktʼasiñamawa: Satanasax janiw kunsa lurkänti Adanampi Evampitakixa, ukhamasti, ¿kunatsa jupanakaxa Satanasaru iyawsapxpachäna? Taqi kunwa Jehová Diosatxa katuqapxatayna, ukampisa, ¿kʼarintasiri jan wali Diosataynasä sañax walikïskänti? ¿Kunsa jumax lurasmäna?

10. ¿Kunjamsa Dios tuqit saytʼasisma ukat kunjamsa Satanasan kʼarinakapar janiw sasma?

¹⁰ Aka jisktʼanakxat lupʼiñasawa, taqiniw ukham yantʼanakan uñjastanxa. Ukhamaxa, Jehová Dios tuqit saytʼasïta ukhaxa Satanasan kʼarinakaparux janiw sasmawa. Diosaru Apnaqirimarjama iyawsasasti, Supayana wali kʼarïtapwa uñachtʼayäta (Salmo 73:28; Proverbios 27:11). Aka Uraqinxa millón millón jaqinakawa utji, ukampisa mä qhawqhanikiwa Jehová Diosampi apnaqayasiñ amtapxi. Ukaxa mä wakiskir jisktʼäwiruw apistu: ¿Supayaw akapach apnaqi sasati Bibliax chiqpachapuni yatichi?

11, 12. 1) Supayax Jesusar taqi markanaka uñachaykäna, uka yantʼaxa, ¿kunjamsa Supayax akapach apnaqirïtap uñachtʼayi? 2) ¿Kuna yaqha uñachtʼäwinakasa, Satanasax akapach apnaqirïtapatxa uñachayi?

¹¹ Akapachaxa Satanasan apnaqatätapxa Jesusax sum yatïna. Mä uruxa, Supayaw Jesusarux uñachtʼayäna “taqi markanaka, kunja sumäkäntix ukanaka, kunja jachʼäkarakïntix ukanaksa. Ukatsti sänwa: ‘Taqi akanak nayax churäma, jumatix killtʼasisin nayar yupaychitäta ukaxa’ sasa.” (Mateo 4:8, 9; Lucas 4:5, 6.) Uka tuqit amuytʼañäni. Aka markanakatï jan Supayankasapänxa, ¿Jesusatakix munañjamäsapänti? Akapachaxa jan Satanasampi apnaqatäkasapän ukhaxa, Jesusax janiw jumankkiti saspänwa, ukampisa janiw ukham siskänti.

¹² Chiqasa, Jehová Diosaxa taqi chʼamaniwa, jupaw taqi kun Luririxa (Apocalipsis 4:11). Ukampisa Jesusaxa, “akapacha apnaqirix” Supayaw sataynawa (Juan 12:31; 14:30; 16:11). Ukatxa, “akapach diosax” Supayawa sasarakiw Bibliax yatichi (2 Corintios 4:3, 4). Juan sutini apostolaxa Supayxatwa akham qillqawayi: ‘Taqi aka uraqpachaxa Supayan munañapankiwa’ sasa (1 Juan 5:19).

13. ¿Kunatsa mä machaq jutïrpachax munasi?

¹³ Marat maratjamaw akapachaxa jukʼampi jan walir saraski. Chʼaxwäwinakakiw utjaski, jan wali amtan politiconakasa, yupaychäwinakan kʼari yatichirinakapasa ukat jan sinttʼasis jaqi jiwayirinakasa añchapunïxiwa. Aka ñanqhapachax janipuniw waliptkaspati. Machaq jutïrpacha utjañapatakixa Diosax niyaw aka ñanqhapachxa tukjani Armagedón sata chʼaxwäwina sasaw Bibliax qhanañchistu (Apocalipsis 16:14-16).

14. ¿Jehová Diosaxa khitirusa alaxpachankir Apnaqäwipana Apnaqirit uttʼayäna, ukat kunjamsa uka tuqit arsusiwayi?

¹⁴ Jehová Diosaxa Jesucristoruwa alaxpachankir apnaqäwipan Apnaqiripat uttʼayi, Diosan Reinopa satarakiwa. Nayrapachawa Bibliaxa akham säna: “Mä wawaw jiwasataki nacini, Diosaw mä yuqall wawa churistani, uka wawaw jichhax apnaqarakini. Akham sasaw sutichapxarakini:  [...] Sumankañan Jilïripa sasa [...] jupan reyïñ chʼamapasti taqi chiqankarakiniwa, suman sarnaqasiñasti janipuniw tukuskaniti” sasa (Isaías 9:6, 7). Jesusax arkirinakaparu Diosat mayisiñ yatichasaxa uka apnaqäwit mayiñwa yaticharakitayna akham sasa: “Apnaqäwimax jutpan. Munañamax luraspan, alaxpachansa ukhamaraki aka Uraqinsa” sasa (Mateo 6:10, NM). Jutir yatichäwinakanwa yatiqaskañäni kunjamsa Diosan Apnaqäwipax taqi akapach apnaqäwinakarux tʼunjani, ukatsti uka apnaqäwinak lantiw uttʼayatäni (Daniel 2:44). Uraqxa kusipachaptayarakiniwa.

15. ¿Kunas ‘machaq uraqixaʼ?

¹⁵ Bibliax akham siwa: “Jiwasax arsutaparjamaw suytʼasktan mä machaq uraqi, mä machaq alaxpachampi, kuntix Diosax: ‘Churapxämaw’ siskistu uka. Ukansti taqi kunasa chiqapapunïniwa” (2 Pedro 3:13; Isaías 65:17). Kunapachatï Bibliax ‘uraqit’ parlki ukhaxa, awisax jaqinakxat parli. Ukhamaxa, uka chiqap suma ‘machaq uraqixa’ Diosan iyawsata jaqinakawa.

16. ¿Diosan chuymapar purtʼir jaqinakaxa kuna suma churäwinaksa katuqapxani ukat kun lurañasasa uk katuqañasatakixa?

¹⁶ Kunapachatï kusipachankxañäni ukhaxa, Diosan chuymapar purtʼir jaqinakaxa “wiñay jakañ” katuqapxani sasaw Jesusax säna (Marcos 10:30). Mirä amp suma Bibliaman Juan 3:16 ukat 17:3 thaqtʼma, wiñay jakañ katuqañatakixa kun lurapxañamaw sis Jesusax uk liytʼañäni. Diosan suma churäwipa, kusipacha katuqirinakaxa kuna bendicionanaksa katuqapxani, uk jichhax Biblian uñxatañäni.

17, 18. ¿Kunatsa chʼaxwañanakasa ukat axsarañasa janiw utjxaniti sasax sisna?

¹⁷ Ñanqha luräwinakasa, chʼaxwäwinakasa, lunthatasiñasa ukat nuwasiñasa janiw utjxaniti. “Ñanqha lurir  jaqinakax chhaqtxaniwa; [...] llampʼu chuymaninakasti uraq katuqapxani” (Salmo 37:10, 11). Sumankañas utjxaniwa, Diosaxa ‘aka uraq tukuskamaw nuwasiñ tʼakurayani’ (Salmo 46:9; Isaías 2:4). Kunapachatï uka urux purinini ukhaxa, ‘aski kankañax panqaraniwaʼ, ukat ‘sumankañasti phaxsin tukusiñapkamaw utjaniʼ, mä arunxa wiñayatakïniwa (Salmo 72:7).

¹⁸ Jehová Diosan luqtirinakapaxa janiw kunsa axsarxapxaniti. Bibliax qillqaskäna uka urunakanxa, kunapachatï Diosar istʼapkäna ukhaxa janiw kunsa israelitanakaxa axsarapxirïkänti (Levítico 25:18, 19). ¡Wali sumapunïniwa ukhama jan kun axsarasa Kusipachan jakasiñaxa! (Isaías 32:18; Miqueas 4:4.)

19. ¿Kunatsa Diosax kusipachan manqʼanakxa utjayapuniniw sasax sisna?

¹⁹ Janiw manqʼat pisinkañax utjxaniti. “Trigox yapunakan jilarkir utjpan, qullu patanakansti jilantarakpan”, sasaw salmonak qillqirixa qʼuchüna (Salmo 72:16). Jehová Diosax taqi chuyma luqtirinakaparux walja bendicionanakwa churani, ukatxa “uraqix achunakap chur[ani]” (Salmo 67:6).

20. ¿Kunatsa Uraqix mä kusipacharu tukuyatäniw sasax sisna?

²⁰ Uraqpachawa mä suma kusipacharu tukuyatäxani. Jan wali jaqinakampi tukjata qʼara lugarawjanakanxa suma utjäwinaka ukat suma huertanakaw utjxani (Isaías 65:21-24; Apocalipsis 11:18). Sapürutjamawa aka Uraqixa kusipachaptayatäxani, ukat Uraqpachaxa kunjamäkänti Edén huertax ukhama mä suma huertaru tukuyatäxaniwa. Wiñayan wiñayapatakiwa Diosax ‘amparapa luqatataniʼ, “taqi jakirinakarusti askinak jilarkir” churani (Salmo 145:16).

21. ¿Kunatsa jaqinakaxa animalanakampix sumankxapxaniwa sasax sisna?

²¹ Jaqinakaxa animalanakampixa sumankxapxaniwa.  Jachʼa axsarkañ animalanakasa uywanakampi mayakiwa manqʼasipxani. Mä jiskʼa wawasa janiw uka animalanakarux axsarxaniti (Isaías 11:6-9; 65:25).

22. ¿Usuntañanakax utjaskakiniti?

²² Usuntañanakasa janiw utjxaniti. Diosan alaxpacha Apnaqäwipan Apnaqiripat uttʼayat Jesusaxa, usutanakarusa qullarakiniwa aka Uraqinkkäna ukat sipansa jukʼampi (Mateo 9:35; Marcos 1:40-42; Juan 5:5-9). Uka urunakanxa, “Janiw khitis siskaspati: ‘Usutatwa’ sasaxa.” (Isaías 33:24; 35:5, 6.)

23. ¿Kunatsa jaktaniñaxa wali kusiskañänixa?

²³ Familiaranakasata jiwirinakasa jaktanipxaniwa ukat Diosar istʼasisa sarnaqapxani ukhaxa janiw mayampisa jiwxapxaniti. Diosan taqi amxäsita jiwatanakawa jaktanipxani. Ukhamasti, ‘jiwatanakatxa ñanqha jaqinakasa, aski jaqinakasa jaktanipxaniwa’ (Hechos 24:15; Juan 5:28, 29).

24. ¿Kamsakismasa Kusipach Uraqin jakasiñxatxa?

²⁴ Jehová Dios Luririsxata jukʼampi yatxatañ munirinakatakixa mä suma suytʼäwiwa utji, ukhamaraki Juparu luqtañ munirinakatakisa. Ukhamasti, Jesucristota jukʼampi yatiqañaxa wali wakiskiripuniwa, jupnamwa taqi bendicionanak katuqañäni.