1. Nsôñane Zambe asu si nyi ô ne ôvé?

NSÔÑANE Zambe asu si nyi ô ne fo’o angôndô ya mbamba jam. Yéhôva a yi na si é bo njalan a mevak, a bôte be too mvo’é minsôn. Kalate Zambe a kañete bia na “Zambe a nga bé afup mfa’a jôp d’atôô, Éden été,” nde fe “Yéhôva Zambe a nga bo bilé bise bi ne abeñe mis, a mvaé ya di, bi faa si.” Mvuse ya été, ane Zambe a nga té Adam ba Ève, a toé be mbamba afup ate été, a jô be na: “Biaéane bon, a fôé, a yiane si nyô, a jôô je.” (Metata’a 1:28; 2:8, 9, 15) Ajô te nsôñane Zambe ô mbe na bôte be biaé bon; be nene paradis a bo na a yiane a si se; be ba’ale fe betit.

2. (a) Aval avé bia yeme na nsôñane Zambe asu si nyi wo ye jaléban? (b) Kalate Zambe a jô aya alat a ényiñe ya melu mese asu bôt?

² Ye wo buni na nsôñane Yéhôva Zambe na bôte be nyiñe si nyi é to paradis wo ye fo’o jalébane môs éziñ? Zambe a jô na: “Me kobôya, m’ aye fe bo na, e boba’an.” (Ésaïe 46:9-11; 55:11) Yaa, jam ése Zambe a sôñ, a ye fe de bo! A jô na “a nga kôme si a bo je, . . . sa na é bo ne sangañ,” ve “na é tabe bôt.” (Ésaïe 45:18) Avale bôt avé Zambe a yi na be nyiñe si va? A a yi na be tabe  été nté ôvé? Kalate Zambe a yalane na: “Bôte be ne zôsô b’aye nyoñe si, A tabe été nnôm éto.”​—Besam 37:29; Nlitan 21:3, 4.

3. Éngôngol ényiñ évé é ne si éyoñe ji, a minsili mivé bi ne ngule ya sili?

³ É ne été na, teke jam éziñe ya ma bi ndôme mane lañe ma é jalébaneya. Bôte b’akon a wu; b’ajuan a wôéane zañe jap. Jam éziñ é nga ndeñele. Ve jame da, Zambe a nji fo’o ta’a na si j’aye bo avale bia yene je den! Nde ñhe jé é nga bo? Amu jé nsôñane Zambe ô nji jaléban? Teke kalate minlañ éziñ môt a nga tili a ne faé bia éfufube ya jamete, amu jo’ojo’o a nga taté yôp.

4, 5. (a) Za a nga belane nyo asu ya na a kobô a Ève? (b) Aval avé mbamba zôsôa môt a ne veñesane mbia môt?

⁴ Kalate ôsu ya Kalate Zambe été a kobô ajô ya môt a nga tebe Zambe ngame yat a taté afup Éden. Be a loene nye na “nyo” ve a nji bo nya nyo é ne tit. Kalate a su’ulane Kalate Zambe a loene nye na “Diable a Satan, ndu’u si se.” A loenebane fe na “nnôme nyo.” (Metata’a 3:1; Nlitan 12:9) Ngugul éngele ate, nge na nsisim ô ne te yéné, ô nga belane nyo asu ya na ô kobô a Ève. Avale te fe ntyetyeñe môt ô ne bo na be buni na éve’ela j’ akobô a toñe nkobô jé. Nsisim ôte ô nga to valé éyoñe Zambe a nga kôme si asu bôt.​—Job 38:4, 7.

⁵ Nge biôme bise Yéhôva a nga té bi mbe mvaé, nde ñhe za a nga té “Diable” “Satan”? Bi tame jô tyi’ibi na, ngungul ange Zambe wua ô nga kôñelan a bo émiene Diable. Jamete é nga boban aya? É ne kui éyoñe ji na, mbamba zôsôa môt a ne kôñelan a veñesane mbia môt. Aval avé jamete d’aboban? Môt ate a jô’é na mbia  minkômbane mi yaé nye nlem. Nge a kele ôsu a ba’ale mie, minkômbane mite mi ne nen a bo mbia ngul. Éyoñe te nge fane ja yéné, a ne jalé mbia minkômban a to a fase nlem été.​—Jacques 1:13-15.

6. Aval avé ngul ététéa ya nsisime Zambe a nga kôm é nga veñesane Satan a Diable?

⁶ Nne é nga bobane nalé mfa’a Satan Diable. A nga yiane wôk ane Zambe a jô a Adam ba Ève na be biaé bon a jalé si a mvoñe bôte jap. (Metata’a 1:27, 28) Ane a nga fase na: ‘Ke bôte bese ba be ne fe kañe ma, alôte na be kañe ve Zambe!’ Nne mbia mimfasane mi nga faa a nañe nye nleme nalé. A nga jeñ afôla na a kobô Ève a laane nye minsos a lat a Zambe. (Metata’a 3:1-5) Nne a nga veñesane “Diable” valé, nge na “Mbo njoñ.” Éyoñ éte jia jia, a nga bo fe émiene “Satan” nge na “Nsiñ”, nwosan.

7. (a) Amu jé Adam ba Ève be nga wu? (b) Amu jé mvoñe bôt Adam ése ja yômbô a wu?

⁷ Satan Diable a nga belane minsos a medu’an asu ya na a tindi Adam ba Ève na be bo Zambe melo. (Metata’a 2:17; 3:6) Ajô te awu é nga so be be, amu Zambe a nga jô be na nge be bo melo, b’aye wu. (Metata’a 3:17-19) Mbôl Adam a nga bo melo a be’e nyule ya nsem, mvoñe bôte jab fe é nga be’e nsem ôte avale da da. (Beromain 5:12) Bi ne nyoñ éve’an a éboñe ba yañe belet. Nge é bili étut vôm éziñ, belet ése be a yañ été jé bo aya? Belet ése ya été je a ye bi étut nge ki ayeñ. Avale te da da, môt a binam ase a nga be’e “étut” nge ki nseme ya be Adam. Ajô te bôte bese be a yômbô a wu.​—Beromain 3:23.

8, 9. (a) Satan a nga yiane simesan aya nleme wé été? (b) Amu jé Zambe a nji wôé bebo éngana’a été été?

⁸ Éyoñe Satan a nga tindi Adam ba Ève na be seme  mise me Zambe, a nga liti be zene ya éngana’a. A nga sôlane fatane njôane Zambe. Satan a nga jô na: ‘Zambe a ne mbia njô. A laane minsos, a kamane fe bitétéa bié biôme bi ne abeñ. Bôte be nji yi Zambe a jôô be. Bebiene be ne ngule ya yemelan jé é ne mvaé a jé é ne abé. Nne ñhe be a ye dañe tabe mvo’é éjôé jame si.’ Zambe a nga yalan a ata te aya? Bôte béziñe b’ ajô na Zambe a  nga yiane wôé bebo éngana’a été été. Ve ye mboane te ô nga ye liti na Satan a ne nlaane minsos? Ye é nga ye liti na fatane njôane Zambe é ne zôsôô?

⁹ Zôsô mboane mame Yéhôva a ne teke ékop, a nji be jô’é nye na a wôé bebo éngana’a été été. A nga yene na éyoñe j’ayiane lôt asu ya na a ve Satan mbamba éyalan asu nsôlane wé, a liti na Diable a ne nlaane minsos. Ane Zambe a nga tyi’i na a ye jô’é bôte be jôé bebiene tañe nté éyoñ éziñ, ngule Satan si. Kabetôlô 11 ya kalate nyi, bi yen amu jé Yéhôva a jô’é na ayap éyoñ é lôt ôsusua na a kôme beta jam a bô nyi. Ve jame da, é ne mvo’é na bi fase jame di: Ye Adam ba Ève be mbe be bili mbamba beamu ya toñe Satan, nyi a nji tame ve be jôm éziñ, nge bo be mbamba jam éziñ? Ye é mbe zôsô na be simesane na, Yéhôva, nyô a nga ve be jôm ése be mbe be bili, a ne njenjete nlaane minsos? Ô nga ye bo aya été jap?

10. Aval avé bi ne su’u ngame Yéhôva a ve éyalane ya nsoñane Satan?

¹⁰ É ne mfi na bi fase jamete amu môt ase ya be bia a tele aval été te den. Yaa, ô bili ngule ya su’u ngame Yéhôva a ve éyalane ya nsoñane Satan. Ô ne kañese na Yéhôva a bo Njôô wôé, a volô fe liti na Satan a ne nlaane minsos. (Besam 73:28; Minkana 27:11) Ve éngôngol ajô é ne na, abime bôt ése é ne émo ji, fo’o ve tyôtyoé bôt étam j’anyoñe ntyi’an ôte. Jamete d’abo na nsili wu ô bômbô: ye Kalate Zambe a ye’ele na Satan nye fo’o a ne njô ya émo ji?

11, 12. (a) Aval avé meve’ele me Yésus me a liti na Satan nye a ne njô ya si nyô? (b) Bifuse bivé bife bi aliti na Satan a ne njô ya émo ji?

¹¹ Yésus a nji ve’ele sôane na Satan a ne njôé ya émo ji. A zene ya mesimba, Satan a nga liti Yésus “meyoñe  mese ya si nyô, a duma ya été.” Ane Satan a nga ka’a Yésus na: “Me aye ve wo mam ma mese, nge wo aye kute meboñe si a kañe ma.” (Matthieu 4:8, 9; Luc 4:5, 6) Tame fase jame di. Ye mveane Satan ôte ô nga ye fo’o bo meve’ele asu Yésus nge bijôé bite bi nji be ngule jé si? Yésus a nji sôane na bijôé bise ya si bi mbe bi bi Satan. Ve a nga ye sôane nge Satan a nji be ngule ja wulu a bijôé bite.

¹² Yéhôva a ne Zambe ya ngul ése, Nté ya si a yôp a mbamba be biôme bise bi ne été. (Nlitan 4:11) Jam afe é ne na, teke vôm éziñ Kalate Zambe a jô na Yéhôva Zambe nge Yésus Krist a ne njô ya émo ji. Ajô te, Yésus a nga loene fo’o ve Satan na “njô bôte ya si nyô.” (Jean 12:31; 14:30; 16:11) Kalate Zambe a beta fe loene Satan Diable na “ zambe ya si nyô.” (2 Becorinthien 4:3, 4) Nlômane Jean a nga tili alat a nsiñ ate nge Satan na: “Si nyô ése é jô’ô be mbia môt ate.”​—1 Jean 5:19.

13. Amu jé mfefé si wo yiane zu?

¹³ Avale mimbu mi a lôt, ne fe abé d’anañe si nalé. Émo é jaéya a bita, a bôte be pôlitik be ne mimvôvôl, a betebe ôsu ya miñyebe be ne bekôlôfinda, a minjenjete mi nji kômbô tyendé. Émo ése é nto teke fe akômé. Kalate Zambe a liti na éyoñ é nto bebé, Zambe a zu mane va mbia be bôte si a zene ya bita ya Harmaguédon. Mbamba mfefé si ya zôsô nye a ye zu fole mbia si nyi.​—Nlitan 16:14-16.

14. Za Zambe a nga tobe na a bo Njôé ya Éjôé Jé, a aval avé jamete é nga kuluban ôsusua?

¹⁴ Yéhôva Zambe a nga tobe Yésus Krist na a bo Njô ya Éjôé ya yôp. Ayap éyoñ ôsusua, Kalate Zambe a nga  ve nkulan ajô na: “Amu mon a biale ya be bia, mon a fam a vebaneya be bia; a ngule ya jôô bôte j‘aye bebe nye étule yôp: b ‘aye yôlé nye na . . . Njôô ya Mvo ‘é. Njôan a jôô bôt a mvo’é bi aye nen te nné.” (Ésaïe 9:6, 7) Yésus a nga jô beyé’é bé a late a éjôé éte na be ye’elane na: “Ayoñe dôé e za’ak. Mam wo anye’e me bo’o si nyô, aval ane me abo yôp.” (Matthieu 6:10) Avale bia ye yene kalate nyi, Éjôé Zambe é mbeme zu mane va mbia bijôé bise ya émo ji, éyoñe te ébiene j’aye nyoñ éto. (Daniel 2:44) Éyoñ éte, Éjôé Zambe j’ aye so paradis e si.

15. Jé é ne “mfefé si”?

¹⁵ Kalate Zambe a ve bia ndi nleme na: “Ve na, aval ane ntiñetane wé [Zambe] ô né, bi a yange mimfefé mi yôp a mfefé si, nne zôsô a to été.” (2 Pierre 3:13; Ésaïe 65:17) Abui biyoñ, éyoñ Kalate Zambe a kobô ajô ya “si,” a kômbô jô a bôte be to été. (Metata’a 11:1) Ajô te zôsô a “mfefé si” a ne mfefé nta’ane mame ya bôte b’ayene mvame Zambe.

16. Beta mveane mbé Zambe a ba’ale asu bôt a yene mvaé, a jé bia yiane bo asu ya na bi bi wô?

¹⁶ Yésus a nga ka’a na, mfefé si wo zu, bôte Zambe a yene mvaé b’aye nyoñe beta mveane ya “ényiñe ya melu mese.” (Marc 10:30) Ye ô ne tame yoé Kalate Zambe wôé kalate Jean 3:16 a 17:3, ô lañe jé Yésus a nga jô na bia yiane bo asu ya na bi bi ényiñe ya melu mese. Tame fe yen éyoñe ji Kalate Zambe été, bibotane bôte bese b’ aye liti na b’ ayian a mveane Zambe ya nyiñe si éto Paradis be a ye bi.

17, 18. Aval avé bi ne tabe ndi nleme na, si se je a ye bo nne mieññ a évôvoé?

 ¹⁷ Mbia be mam, bita, bezemimfaka, a bingôngôm bi aye man. “A mbia môt a ye fe tabe. . . Ve bôt be ne minlem évôvoé b ‘aye nyoñe si.” (Besam 37:10, 11) Mvo’é je a ye bo si amu ‘Zambe a ye mane mewosan akekui meku’u me si mese.’ (Besam 46:9; Ésaïe 2:4) Nde “bôt be ne zôsô b’ aye nenenen melu mé, A mvo’é abui, akekui ngon j’aye bo momo”​—a nalé a tinan na nnôm éto!​—Besam 72:7.

¹⁸ Bebo bisaé be Yéhôva be a ye nyiñe nne mieññ. Nté ôse bone be Israël be nga bo Zambe mewôk, be nga nyiñe nne mieññ. (Lévitique 25:18, 19) Ngo’o angôndô ya mvaé é ne bo nge bi a nyiñe nalé Paradis!​—Ésaïe 32:18; Michée 4:4.

19. Amu jé bia yeme na bidi bi aye bo abui mfefe si Zambe?

¹⁹ Zaé j’ aye ke fe beta bo. Ntili Besam a nga yia na: “Abui bidi d’ aye bo si nyô mebôbône minkôle yôp; Bibuma ya été bi aye fô’ôsan aval ane Liban.” (Besam 72:16) Yéhôva Zambe a ye botane bezôsô be bôt, a ‘si je a ye yô bidi bié.’​—Besam 67:6.

20. Amu jé bi ne tabe ndi nleme na si se je a ye bo paradis?

²⁰ Si se je a ye bo paradis. Mbamba bilé a mbamba menda bi aye fole vôm ase mbia be bôte be nga bo éndaman. (Ésaïe 65:21-24; Nlitan 11:18) Aval éyoñe je a lôte, bifase bi si bi maneya kômebane bi a ye yametan akekui si se je a ye bo angôndô ya abeñ ane afube ya Éden. A Zambe a ye ‘kui wo wé a jalé nkômbane ya jôm ése é vee.’​—Besam 145:16.

21. Jé je a liti na mvo’é je a ye bo zañe betit a bôt?

²¹ Mvo’é je a ye bo zañe betit a bôt. Betite ya fé a ba ya nlame be a ye nyiñe nsamba. To’o étume mone je a ye bo te ko betite be ne ayo’o woñ.​—Ésaïe 11:6-9; 65:25.

22. Akon d’aye bo aya?

 ²² Akon de a ye man. Amu a ne Njô ya Éjôé Zambe ya yôp, a ye mane saé aval akon ése a lôté ane éyoñe a nga to si nyi. (Matthieu 9:35; Marc 1:40-42; Jean 5:5-9) A “môt a to été a ye bo te jô na, ‘m’ akon.’”​—Ésaïe 33:24; 35:5, 6.

23. Amu jé ñwômane minwuane wo ye so ava’a minleme miangan été?

²³ Bôte bi anye’e be nga wu bia be a ye wômô a nyiñe nnôm éto. Bewu bese Zambe a simesane be a ye beta nyiñ. Nde “bôt be aye wômô mesoñ, ba be ne zôsô a ba be ne bikotekot.”​—Mam minlôman 24:15; Jean 5:28, 29.

24. Wo wô’ô aya nge be a jô wo na, wo ye nyiñe Paradis e si va?

²⁴ Ngo’o mbamba ényiñ a yange bôte bese be a tobe na be a yeme Beta Nté biôm, Yéhôva Zambe, a bo nye ésaé! Paradis a ye fo’o bo si, nje Yésus a nga ka’a mbia môte ba nye be nga wu élé na: “Bia wo bi aye tabe Paradis.” (Luc 23:43) É ne fo’o mfi na bi yem abui mam ényiñe Yésus Krist; amu nne bibotane bise bi bi a ye so bia a zen éte.