1. Nso idi uduak Abasi kaban̄a isọn̄?

UDUAK Abasi kaban̄a isọn̄ enen̄ede edi utịbe. Jehovah oyom mbon oro ẹkopde inemesịt ye nsọn̄idem ẹdụn̄ ke isọn̄. Bible ọdọhọ ke ‘Abasi ama ọtọ in̄wan̄ ke Eden onyụn̄ anam isọn̄ etịbe kpukpru eto eke ẹnemde ndise ẹnyụn̄ ẹfọnde ndidia.’ Ke Abasi ama okobot akpa eren ye n̄wan, Adam ye Eve, Enye ama esịn mmọ ke ediye ebietidụn̄ onyụn̄ ọdọhọ mmọ ete: “Mbufo ẹtọt, ẹnyụn̄ ẹwak, ẹnyụn̄ ẹyọhọ ke isọn̄, ẹnyụn̄ ẹkan enye.” (Genesis 1:28; 2:8, 9, 15) Ntre Abasi okoyom mme owo ẹnyene nditọ, ẹtat in̄wan̄ oro ẹsịm ofụri isọn̄, ẹnyụn̄ ẹkpeme mme unam.

2. (a) Nnyịn isan̄a didie ifiọk ke uduak Abasi kaban̄a isọn̄ oyosu? (b) Nso ke Bible etịn̄ aban̄a mme owo ndidu uwem ke nsinsi?

² Ndi afo emekere ke uduak Jehovah Abasi aban̄ade mme owo ndidụn̄ ke Paradise isọn̄ oyosu tutu amama? Abasi ọdọhọ ete: ‘N̄kọm mma ndọhọ, nyonyụn̄ nnam enye.’ (Isaiah 46:9-11; 55:11) Ih, Abasi ayanam se enye aduakde! Enye ọdọhọ ke imọ ‘ikobotke isọn̄ ke ikpîkpu edi ikobot man ẹdụn̄ ke esịt.’ (Isaiah 45:18) Nso orụk owo ke Abasi okoyom ẹdụn̄ ke isọn̄? Enye okonyụn̄ oyom mmọ ẹdụn̄ ke isọn̄ ẹbịghi adan̄a didie? Bible ọbọrọ ete: ‘Nti owo ẹyeda isọn̄ ẹnyene, ẹnyụn̄ ẹdụn̄ ke esịt ke nsinsi.’—Psalm 37:29; Ediyarade 21:3, 4.

3. Mme idiọk idaha ewe ẹdu mfịn ke isọn̄, ndien mme mbụme ewe ke emi edemede?

 ³ Ana in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke emi itịbeke kan̄a. Mme owo ke ẹdọn̄ọ ẹnyụn̄ ẹkpan̄a; mmọ ke ẹkam ẹn̄wana ẹnyụn̄ ẹwot kiet eken. Enyene se ikakwan̄ade. Ke akpanikọ, Abasi ikaduakke ite isọn̄ etie nte nnyịn ikụtde mfịn! Nso iketịbe? Ntak emi uduak Abasi mîsụhu-e? Idụhe n̄wed mbụkeset ndomokiet oro owo ewetde, emi ekemede ndinọ nnyịn mme ibọrọ mbụme emi, koro mfịna emi ọkọtọn̄ọ ke heaven.

4, 5. (a) Anie akada urụkikọt etịn̄ ikọ ọnọ Eve? (b) Didie ke owo emi ekenyenede eti ido uwem okonyụn̄ anamde akpanikọ ini kiet ko ekeme ndikabade ndi inọ?

⁴ Akpa n̄wed Bible etịn̄ aban̄a enye emi ọkọbiọn̄ọde Abasi ke In̄wan̄ Eden. Ẹkot enye “urụkikọt,” edi enye ikedịghe ikpîkpu urụkikọt. Akpatre n̄wed Bible ọdọhọ ke ẹkot enye “Devil ye Satan, emi adade ofụri isọn̄ otụn usụn̄.” Ẹkot enye n̄ko “akani urụkikọt.” (Genesis 3:1; Ediyarade 12:9) Okopodudu angel, m̀mê edibotn̄kpọ eke spirit emi, akada urụkikọt etịn̄ ikọ ọnọ Eve, kpa nte owo oro enyenede mbufiọk ekemede nditịn̄ ikọ, edi anam etie nte eyen ọkpọ oro odude ekpere etịn̄. Nte eyịghe mîdụhe, owo eke spirit oro ama odu ke ini Abasi eketịmde isọn̄ ọnọ mme owo ndidụn̄.—Job 38:4, 7.

⁵ Nte ededi, sia kpukpru edibotn̄kpọ Jehovah ẹfọnde ẹma, anie akanam “Satan” kpa “Devil”? Ke nditịn̄ ibio ibio, kiet ke otu okopodudu nditọ Abasi eke spirit akanam idemesie Devil. Didie ke oro ekekeme nditịbe? Ọfọn, mfịn owo oro ekenyenede eti ido uwem onyụn̄ anamde akpanikọ ini kiet ko ekeme ndikabade ndi inọ. Didie ke oro ekeme nditịbe? Owo oro ekeme ndiyak idiọk udọn̄ ọkọri enye ke esịt. Edieke enye akade iso ndikere mban̄a idiọk udọn̄ oro, idiọk udọn̄ oro ekeme nditetịm nsọn̄  ubọk. Ndien edieke ifet odude, enye ekeme ndinam idiọk udọn̄ oro okodude enye ke esịt.—James 1:13-15.

6. Didie ke okopodudu eyen Abasi eke spirit akakabade edi Satan kpa Devil?

⁶ Emi edi se iketịbede inọ Satan kpa Devil. Etie nte enye ama okop ini oro Abasi ọkọdọhọde Adam ye Eve ẹnyene nditọ ẹnyụn̄ ẹtọt ẹyọhọ isọn̄. (Genesis 1:27, 28) Eyedi Satan ama ekere ete: ‘Kamse, kpukpru owo emi ẹkeme ndituak ibuot nnọ mi utu ke ndituak nnọ Abasi!’ Ntre, idiọk udọn̄ ama ọtọn̄ọ ndikọri ke esịt esie. Ke akpatre, enye ama abian̄a Eve ke ndisian enye nte ke Abasi okosu nsu ọnọ enye. (Genesis 3:1-5) Ntem, enye ama akabade edi “Devil,” emi ọwọrọde “Ọdọk-Edidọk.” Ke ukem ini oro, enye ama akabade edi “Satan,” emi ọwọrọde “Andibiọn̄ọ.”

7. (a) Ntak emi Adam ye Eve ẹkekpade? (b) Ntak emi kpukpru nditọ Adam ẹkọride ẹsọn̄ ẹnyụn̄ ẹkpan̄ade?

⁷ Satan kpa Devil ama ada nsu ye n̄kari anam Adam ye Eve ẹsọn̄ ibuot ye Abasi. (Genesis 2:17; 3:6) Nte utịp, mmọ ẹma ẹkpan̄a ke akpatre, kpa nte Abasi ọkọdọhọde ke mmọ ẹyekpan̄a edieke mmọ ẹsọn̄de ibuot ye imọ. (Genesis 3:17-19) Sia Adam akakabarede edi anana-mfọnmma owo ke enye ama akanam idiọkn̄kpọ, kpukpru nditọ esie ẹma ẹda idiọkn̄kpọ ẹmana ẹto enye. (Rome 5:12) Ẹkeme ndida usan utem bred nnam emi an̄wan̄a. Edieke usan utem bred enyenede ndo, nso iditịbe inọ kpukpru bred oro ẹdade usan oro ẹtem? Kpukpru mmọ ẹyenyene ndo. Kpasụk ntre, kpukpru owo ẹda “ndo” unana mfọnmma ẹto Adam. Ntak edi oro kpukpru owo ẹkọride ẹsọn̄ ẹnyụn̄ ẹkpade.—Rome 3:23.

8, 9. (a) Nte an̄wan̄ade, nso edori ikọ ke Satan eketịn̄? (b) Ntak emi Abasi mîkosoboke mbon nsọn̄ibuot oro ke ndondo oro?

⁸ Ke ini Satan akanamde Adam ye Eve ẹdue Abasi,  nsọn̄ibuot ke enye ekenen̄ede ọtọn̄ọ. Enye ekeneni aban̄a usụn̄ oro Jehovah akarade. Ke nditịm ntịn̄, Satan ọkọdọhọ ete: ‘Abasi edi idiọk andikara. Enye edi osu nsu inyụn̄ iyakke mme andituak ibuot nnọ enye ẹnyene nti n̄kpọ. Ufọn idụhe mme owo ndiyom Abasi akara mmimọ. Mmọ ẹkeme ndibiere ke idemmọ se idide eti ye  idiọk. Ndien n̄kpọ eyenen̄ede ọfọn ye mmọ edieke ndide andikara mmọ.’ Didie ke Abasi akanam n̄kpọ aban̄a utọ emiom emiom edori ikọ oro? Ndusụk owo ẹkere ke akpakana Abasi owot mbon nsọn̄ibuot oro. Edi ndi oro ọkpọkọbọrọ edori ikọ Satan oro? Ndi oro okpokowụt ke usụn̄ oro Abasi akarade enen?

⁹ Mfọnmma unenikpe Jehovah ikayakke enye owot mbon nsọn̄ibuot oro ke ndondo oro. Enye ama ọfiọk ke oyom anyan ini ebe mbemiso ẹbọrọde edori ikọ Satan oro ke usụn̄ oro ọnọde uyụhọ onyụn̄ owụtde ke Devil edi osu nsu. Ntre Abasi ama ebiere ndiyak mme owo ẹkara idemmọ ke ndusụk ini ke idak ndausụn̄ Satan. Iyeneme ke Ibuot 11 ke n̄wed emi iban̄a ntak emi Jehovah akanamde n̄kpọ ntre ye ntak emi enye ayakde anyan ini ebe mbemiso enye ebierede eneni emi. Nte ededi, idahaemi, ọkpọfọn ikere iban̄a mme mbụme emi: Ndi Adam ye Eve ẹma ẹnen ndinịm Satan ke akpanikọ, emi akanam mînamke eti n̄kpọ ndomokiet inọ mmọ? Ndi ama enen mmọ ndinịm ke Jehovah, emi ọkọnọde mmọ kpukpru se mmọ ẹkenyenede, edi abak-ibak ye osu nsu? Nso ke afo akpakanam?

10. Didie ke afo ekeme ndinam Jehovah okụt se ọbọrọde edori ikọ Satan?

¹⁰ Ọfọn ndikere mban̄a mme mbụme emi koro nnyịn owo kiet kiet imesisobo ukem idaha emi mfịn. Ih, afo emenyene ifet ndinam Jehovah okụt se ọbọrọde edori ikọ Satan. Afo emekeme ndinyịme Jehovah nte Andikara onyụn̄ an̄wam ndiwụt ke Satan edi osu nsu. (Psalm 73:28; Mme N̄ke 27:11) Edi n̄kpọ mfụhọ nditịn̄ nte ke ibat ibat ke otu ediwak biliọn owo oro ẹdụn̄de ke ererimbot ẹnyịme Jehovah nte Andikara mmọ. Emi edemede akpan mbụme, Ndi Bible enen̄ede ekpep ke Satan akara ererimbot emi?

11, 12. (a) Didie ke idomo oro Satan okodomode Jesus owụt ke Satan edi andikara ererimbot emi? (b) Nso n̄kpọ efen owụt ke Satan edi andikara ererimbot emi?

¹¹ Jesus ama enen̄ede ọfiọk ke Satan edi andikara ererimbot emi. Ini kiet, Satan ama ada utịbe utịbe usụn̄ owụt Jesus ‘kpukpru mme obio ererimbot ye ubọn̄ mmọ.’ Ekem Satan ama ọn̄wọn̄ọ ọnọ Jesus ete: “Nyọnọ fi kpukpru mme n̄kpọ emi edieke afo ọduọde ke isọn̄ atuak ibuot ọnọ mi.” (Matthew 4:8, 9; Luke 4:5, 6) Kam kere ban̄a emi. Ndi Jesus akpakada enọ emi nte idomo edieke Satan mîkpedịghe andikara mme obio emi? Jesus ama ọfiọk ke Satan enyene kpukpru mme ukara ererimbot emi. Ke akpanikọ, Jesus akpakafan̄a edieke mme ukara ererimbot emi mîkpekedịghe eke Satan.

¹² Edi akpanikọ, Jehovah edi Ata Ọkpọsọn̄ Abasi, kpa Andibot utịbe utịbe ekondo nnyịn. (Ediyarade 4:11) Kpa ye oro, idụhe ebiet ndomokiet emi Bible ọdọhọde ke Jehovah Abasi m̀mê Jesus Christ edi andikara ererimbot emi. Ke nditịm ntịn̄, Jesus okokot Satan “andikara ererimbot emi.” (John 12:31; 14:30; 16:11) Bible akam okot Satan kpa Devil “abasi editịm n̄kpọ emi.” (2 Corinth 4:3, 4) Apostle John ekewet ntem aban̄a andibiọn̄ọ emi, m̀mê Satan, ete: “Ofụri ererimbot esịne ke idak odudu andidiọk.”—1 John 5:19.

13. Ntak emi ẹyomde obufa ererimbot?

¹³ Ererimbot etetịm enyene ndịk nte mme isua ẹbede. Mme an̄wanaekọn̄, mbon ukara oro mînamke akpanikọ, mme adaiso ido ukpono oro ẹdide mbubịk, ye mme abiatibet oro esịt ama okodoro ufiọn, ẹyeyọhọ ererimbot. Owo ikemeke ndinam ererimbot ọtọn̄ọ ntak ọfọn. Bible owụt ke ini oro Abasi edidade ekọn̄ Armageddon osobo  idiọk ererimbot emi emekpere. Ndien edinen obufa ererimbot ayada itie idiọk ererimbot emi.—Ediyarade 16:14-16.

14. Anie ke Abasi emek ndidi Andikara ke Obio Ubọn̄ Esie, ndien didie ke ẹkebem iso ẹtịn̄ ẹban̄a emi?

¹⁴ Jehovah Abasi ama emek Jesus Christ ndidi Andikara ke Obio Ubọn̄, m̀mê ukara Esie eke heaven. Bible ama ebem iso etịn̄ anyan ini ko ete: “Koro eyen amanade ọnọ nnyịn, ẹnọ nnyịn eyen-eren: ubọn̄ onyụn̄ odoro enye ke afara; ẹnyụn̄ ẹsio enye enyịn̄ . . . Ọbọn̄ Emem. Ubọn̄ ye emem ididopke ndikọri . . . ke itie ubọn̄ esie.” (Isaiah 9:6, 7) Jesus ama ekpep mme anditiene enye ndibọn̄ akam mban̄a ukara emi, ete: “Yak obio ubọn̄ fo edi. Yak uduak fo ada itie, nte edide ke heaven, yak edi ke isọn̄ kpasụk ntre.” (Matthew 6:10) Nte nnyịn idikụtde ke n̄wed emi, ibịghike Obio Ubọn̄ Abasi oyosobo kpukpru ukara ererimbot emi, ndien enye ayada itie kpukpru mmọ. (Daniel 2:44) Ke oro ebede, Obio Ubọn̄ Abasi ayanam isọn̄ akabade edi Paradise.

15. Nso idi “obufa isọn̄”?

¹⁵ Bible ọn̄wọn̄ọ ọnọ nnyịn ete: “Mbufa enyọn̄ ye obufa isọn̄ ẹdu emi nnyịn itiede ibet nte ekemde ye un̄wọn̄ọ [Abasi], ndien edi mi ke edinen ido edidụn̄.” (2 Peter 3:13; Isaiah 65:17) Ndusụk ini oro Bible esitịn̄de aban̄a isọn̄ m̀mê “ererimbot,” enye esiwọrọ mme owo oro ẹdụn̄de ke isọn̄. (Genesis 11:1) Ntre edinen “obufa isọn̄” edi n̄kaowo oro ẹnyenede unyịme Abasi.

16. Ewe ọsọn̄urua enọ ke Abasi ọnọ mbon oro enye enyịmede, ndien nso ke ana nnyịn inam man ibọ enọ emi?

¹⁶ Jesus ama ọn̄wọn̄ọ ete ke mbon oro Abasi enyịmede ẹyebọ enọ “nsinsi uwem” ke obufa ererimbot oro edide. (Mark 10:30) Mbọk kụbọde Bible fo ka John 3:16 ye 17:3, kokot se Jesus ọkọdọhọde ke ana nnyịn inam man inyene nsinsi uwem. Idahaemi kere ban̄a mme edidiọn̄ oro Bible  ọdọhọde nte mbon oro ẹdotde ndibọ utịbe utịbe enọ Abasi oro ẹdinyenede ke Paradise isọn̄ oro edide.

17, 18. Ntak emi nnyịn ikemede ndinịm ke emem ye ifụre ẹyedu ke ofụri isọn̄?

¹⁷ Idiọkido, ekọn̄, ubiatibet, ye afai ididụhe aba. “Idiọk owo ididụhe: . . . Edi mbon nsụkidem ẹyeda isọn̄ ẹnyene.” (Psalm 37:10, 11) Emem oyodu koro ‘Abasi ayanam ekọn̄ etre tutu esịm ke utịt ekondo.’ (Psalm 46:9; Isaiah 2:4) Ndien “edinen owo ayafiari ke eyo esie; ye ediwak emem n̄ko tutu ọfiọn̄ okụre”—oro edi ke nsinsi!—Psalm 72:7.

¹⁸ Mme andituak ibuot nnọ Jehovah ẹdidụn̄ ke ifụre. Adan̄a nte nditọ Israel ke eyo Bible ẹkekopde item Abasi, mmọ ẹma ẹdụn̄ ke ifụre. (Leviticus 25:18, 19) Edinem didie ntem ndidụn̄ ke ifụre ke Paradise!—Isaiah 32:18; Micah 4:4.

19. Nnyịn isan̄a didie ifiọk ke udia oyodu barasuene ke obufa ererimbot Abasi?

¹⁹ Udia idinanake aba. Andiwet psalm ọkọkwọ ete: “Uwak ibokpot ẹyedu ke isọn̄ ke nsom ikpọ obot.” (Psalm 72:16) Jehovah Abasi ọyọdiọn̄ ndinen ikọt esie, ndien ‘isọn̄ oyon̄wụm mbun̄wụm esie.’—Psalm 67:6.

20. Ntak emi nnyịn ikemede ndinịm ke ofụri isọn̄ ayakabade edi Paradise?

²⁰ Ofụri isọn̄ ayakabade edi Paradise. Ẹyebọp ndiye ufọk ẹnyụn̄ ẹtọ ndiye in̄wan̄ ke isọn̄ emi ndiọi owo ẹkebiatde ini kiet ko. (Isaiah 65:21-24; Ediyarade 11:18) Nte ini akade, mme ikpehe isọn̄ oro ẹma ẹkedọdiọn̄ ẹyetara tutu ofụri ekondo akabade eye onyụn̄ osion̄o mbun̄wụm nte In̄wan̄ Eden. Ndien Abasi iditreke ‘nditat ubọk esie, nnyụn̄ nnọ kpukpru mme andidu uwem se mmọ ẹmade, ẹyụhọ.’—Psalm 145:16.

21. Nso iwụt ke emem oyodu ke ufọt mme owo ye mme unam?

²¹ Emem oyodu ke ufọt mme owo ye mme unam. Mme unamikọt ye mme ufene ẹyedia n̄kpọ ọtọkiet. Mme unam  oro ẹdide n̄kpọndịk mfịn idikam inamke eyen nsek ndịk.—Isaiah 11:6-9; 65:25.

22. Nso iditịbe inọ udọn̄ọ?

²² Udọn̄ọ ididụhe aba. Nte Andikara ke Obio Ubọn̄ Abasi eke heaven, Jesus ọyọkọk udọn̄ọ ke udomo oro okponde akan se enye ọkọkọkde ke ini enye okodude ke isọn̄. (Matthew 9:35; Mark 1:40-42; John 5:5-9) Ndien “andidụn̄ ididọhọke ite, Ndọdọn̄ọ.”—Isaiah 33:24; 35:5, 6.

23. Ntak emi ediset ke n̄kpa edidatde nnyịn esịt-e?

²³ Ẹyenam mbonima nnyịn oro ẹkekpan̄ade ẹset ye idotenyịn edidu uwem ke nsinsi. Kpukpru mbon oro ẹdede ke n̄kpa emi ẹdude ke ibuot uti n̄kpọ Abasi ẹyeset. Ke akpanikọ, “ndinen owo ye mme anam ukwan̄n̄kpọ ẹyeset ke n̄kpa.”—Utom 24:15; John 5:28, 29.

24. Afo ekere didie aban̄a edidụn̄ ke Paradise isọn̄?

²⁴ Nso utịbe utịbe ini iso ke mbon oro ẹmade ndikpep n̄kpọ mban̄a Akwa Andibot nnyịn, Jehovah Abasi, nnyụn̄ nnam n̄kpọ esie ẹdinyene ntem! Paradise isọn̄ oro edide ke iso ke Jesus eketịn̄ aban̄a, ke ini enye ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ anamidiọk oro ẹkekọn̄de ẹkpere enye ete: “Afo oyodu ye ami ke Paradise.” (Luke 23:43) Enen̄ede oyom nnyịn ikpep ekese iban̄a Jesus Christ, koro nnyịn idikeme ndibọ kpukpru edidiọn̄ emi ebe ke enye.