IXEF WIS TLATA
D acu i geqsed Ṛebbi i lqaɛa?
-
D acu i geqsed Ṛebbi i yemdanen?
-
Amek i s-d-iffeɣ wexṣim i Ṛebbi?
-
Ɣer zdat, ɣer wacu ara tcabi temɛict ɣef lqaɛa?
1. D acu i d lmeqsud n Ṛebbi i lqaɛa?
LMEQSUD n Ṛebbi yeɛnan lqaɛa d ayen itɛeddan mliḥ. Yahwa yebɣa a ţ-zedɣen yemdanen ara yilin d iseɛdiyen yerna ara yesɛun ṣṣeḥḥa n lɛali. Adlis Iqedsen yenna-d belli Yahwa “yeẓẓa yiwen n leǧnan di Ɛidin” yerna “yessemɣi-d si lqaɛa, mkul ṣṣenf n ttjuṛ iɛeǧben i tmuɣli, yelhan i wučči.” Mbeɛd mi d-yexleq Ṛebbi Adam d Ḥewwa, argaz amezwaru ţ-ţmeṭṭut tamezwarut, yessers-iten di tnezduɣt-agi icebḥen, ssyin yenna-yasen: “Arwet, ffuktit, ččaṛet lqaɛa, steɛmeṛt-eţ.” (Laṣel n ddunit 1:28; 2:8, 9, 15) Ihi, yella di lmeqsud n Ṛebbi akken a d-sɛun yemdanen dderya, ad ssewsɛen leǧnan anda i ţɛicin iwakken a d-yekk ddunit meṛṛa, yerna ad ḥarben ɣef lḥiwan.
2. a) Amek i neẓra belli lmeqsud n Ṛebbi i lqaɛa a d-yeḍru? b) Acu i d-yeqqar Wedlis Iqedsen ɣef yemdanen ara d-tṣaḥ tudert n dayem?
2 Ɛlaḥsab-ik, a d-yeḍru yiwen n wass lmeqsud n Yahwa Ṛebbi yeɛnan imdanen ara iɛicen ɣef lqaɛa, ara yuɣalen d lǧennet? Yahwa yenna-d: “Ayen i d-nniɣ [...] a t-xedmeɣ.” (Icɛaya 46:9-11; 55:11) D ṣṣeḥ, ulac ccekk, Ṛebbi ad yexdem ayen i geqsed. Issefhem-ed belli lqaɛa “ur ţ-id-ixliq ara iwakken aţ-ţexlu, lameɛna iwakken aţ-ţeɛmeṛ.” (Icɛaya 45:18) Amek i gan yemdanen i gebɣa Ṛebbi ad ɛicen ɣef lqaɛa? Acḥal n lweqt i gebɣa ad ɛicen fell-as? Adlis Iqedsen yerra-d leǧwab: “Iḥeqqiyen [...] a ţ-zedɣen i lebda.”—Ahellil 37:29; Aweḥḥi 21:3, 4.
3. Anti liḥalat yesseḥzanen i neţwali ass-a ɣef lqaɛa, yerna anwi isteqsiyen i d-yewwi wayagi?
3 Akken i d-iban lḥal, mazal ur d-yeḍri ara wayagi. Ass-a, lɛibad hellken yerna ţmeţţaten; ţţemceččawen yerna ţmenɣan wway gar-asen. Ihi, tella lḥaǧa i d-iṣaren. Lameɛna, Ṛebbi ur yebɣi ara aţ-ţili lqaɛa am wakken i ţ-neţwali tura! Acu i d-iṣaren? Acuɣer ur d-yeḍri ara lmeqsud n Ṛebbi? Ulac adlis n ttarix, i gekteb lɛebd, i gzemren a ɣ-t-id-issefhem, axaṭer tilufa bdant deg igenni.
YENNULFA-D WEƐDAW
4, 5. a) Di tin n ṣṣeḥ, menhu i gessexdmen azrem akken a s-d-yehdeṛ i Ḥewwa? b) Amek i gezmer walbeɛḍ yeṣfan ad iqqel d amakar?
4 Taktabt tamezwarut n Wedlis Iqedsen theddeṛ-ed ɣef yiwen wexṣim i s-d-ikkren i Ṛebbi di leǧnan n Ɛidin. Taktabt-a teqqar-ed belli axṣim-agi d “azrem”, meɛna mačči d lḥiwan menwala i gella. Taktabt taneggarut n Wedlis Iqedsen tessefhem-aɣ-d menhu-t: d win “yeţţusemman Iblis, Cciṭan, win yeţɣurrun ddunit meṛṛa.” Iţţusemma daɣen “azrem nni n zik.” (Laṣel n ddunit 3:1; Aweḥḥi 12:9) Lmelk-agi iǧehden, yellan d lxelq ur ţwalint wallen, issexdem azrem akken ad ihdeṛ i Ḥewwa. Yessaweḍ-iţ armi tɣil belli seg yimi n wezrem-agi i d-yeffeɣ ṣṣut. Bla ccekk, lxelq-agi yeḥdeṛ m’akken i d-ihegga Ṛebbi lqaɛa i yemdanen.—Yub 38:4, 7.
5 Lameɛna, imi ayen akk i d-yexleq Yahwa yekmel, anwa i d-ixelqen “Iblis”, “Cciṭan”? D yiwen n lmelk, Yeɛqub 1:13-15.
ger lmuluk iǧehden n Ṛebbi, i guɣalen s timmad-is d Iblis. Amek armi i d-yeḍra wayagi? Ass-a, albeɛḍ yeṣfan izmer ad iqqel d amakar. Amek i d-iḍerru waya? Yeţţaǧǧa yir ccehwa a d-temɣi deg wul-is. Ma yella iţkemmil iţxemmim fell-as, yir ccehwa-yagi tezmer aţ-ţiǧhid mliḥ. M’ara d-teɣli teswiɛt, ahat a s-yefk lebɣi.—Ɣer-ed6. Amek i guɣal yiwen n lmelk iǧehden n Ṛebbi d Cciṭan Iblis?
6 D ayen i s-yeḍran i Cciṭan Iblis. Amar yesla i Ṛebbi mi genna i Adam d Ḥewwa a d-sɛun dderya w’ad ɛemmṛen lqaɛa. (Laṣel n ddunit 1:27, 28) Yenna-yas ahat: ‘Izmer lḥal imdanen-agi meṛṛa a yi-ɛebden nekk wala Ṛebbi.’ Akka i s-d-temɣi yir ccehwa deg wul-is. Ɣer taggara, ikellex Ḥewwa s lekdubat i s-d-yenna ɣef Ṛebbi. (Ɣer-ed Laṣel n ddunit 3:1-5.) Imiren, yuɣal d “Iblis”, lmeɛna-s “Win iţcemmiten”. Yeqqel daɣen d “Cciṭan”, yeɛni “Axṣim.”
7. a) Ayɣer i mmuten Adam d Ḥewwa? b) Iwacu dderya meṛṛa n Adam ţţiwsiren yerna ţmeţţaten?
7 Cciṭan Iblis yessexdem lekdeb akk-d tḥila akken ad yawi Adam d Ḥewwa ad ɛaṣin Ṛebbi. (Laṣel n ddunit 2:17; 3:6) Ɣer taggara mmuten, akken i t-id-yenna Ṛebbi. (Laṣel n ddunit 3:17-19) Adam ikcem-it-id lexṣaṣ axaṭer yedneb. Dɣa dderya-s meṛṛa weṛten-d ddnub. (Ɣer-ed Iṛumaniyen 5:12.) Nezmer a d-nessefhem ayagi s lemtel n lqaleb ideg i ssewwayen lgaṭu. Ma yella lqaleb-agi yeɛwej, amek ara teḍru d mkul taḥbult ara d-yeffɣen seg-s? A d-ffɣent meṛṛa ɛewjent, yeɛni sɛant lexṣaṣ. Ihi kifkif, mkul amdan iwṛet-ed sɣur Adam “leɛwej”, yeɛni lexṣaṣ. Daymi imdanen irkulli ţţiwsiren yerna ţmeţţaten.—Iṛumaniyen 3:23.
8, 9. a) Akken i d-iban, Cciṭan ixuṣem Ṛebbi. Deg wacu? b) Acuɣer Yahwa ur yenɣi ara din din imɛaṣiyen-nni?
8 Cciṭan issker-ed anafeq (lmeɛṣeyya) imi i gewwi
Adam d Ḥewwa ad denben zdat n Ṛebbi. Ixuṣem Ṛebbi deg wamek i gḥekkem. Amzun yenna-d: ‘Ṛebbi d yir lḥakem. Iskiddib yerna yeţḥeṛṛim leḥwayeǧ n lɛali i cceɛb-is. Lɛibad ur ḥwaǧen ara leḥkem-ines. Zemren ad ḍebbren weḥḥed-sen d acu i gelhan d acu i diri. Axiṛ ad ilin ddaw n leḥkem-inu.’ Acu ara yexdem Ṛebbi zdat n lexṣem-agi? Kra qqaren-as: ‘menyif lukan yenɣi imɛaṣiyen-nni.’ Meɛna, lemmer yexdim akka, a d-yerr leǧwab i lexṣem i d-issker Cciṭan? Eɛni, a d-ibeggen wayagi belli Ṛebbi iḥekkem akken ilaq?9 Imi yekmel lḥeqq n Yahwa, ur yenɣi ara din din imɛaṣiyen-nni. Ṛebbi iwala belli ilaq lweqt iwakken a d-yerr leǧwab iqewwmen i wecqirrew n Cciṭan Iblis yerna iwakken a d-ibeggen belli d akeddab i gella. Daymi i geǧǧa imdanen ad sseddun iman-nsen kra n lweqt ddaw n ufus n Cciṭan. Ixef wis 11 n tektabt-a a d-yessefhem iwacu i geṭṭef Yahwa ṛṛay-agi yerna ayɣer i geǧǧa annect-a n lweqt uqbel ad ifru tilufa i d-texleq temsalt-a. Acu kan, yelha a nxemmem ɣef yesteqsiyen-agi: Adam d Ḥewwa sɛan lḥeqq imi umnen Cciṭan, neţţa leɛmeṛ sen-yefki kra? Sɛan lḥeqq imi umnen belli Yahwa d akeddab iwumi yeqqur wul, neţţa yefka-yasen ayen akk i kesben? Lukan d kečč, d acu ara txedmeḍ?
10. Amek i tzemreḍ aţ-ţiliḍ si lǧiha n Yahwa akken ad yeţţunefk leǧwab i wecqirrew n Cciṭan?
10 Yelha ma nxemmem ɣef yesteqsiyen-agi, axaṭer llan yesteqsiyen yecban wigi i ɣ-yeɛnan meṛṛa ass-a. Ţ-ţideţ, tzemreḍ aţ-ţiliḍ si lǧiha n Yahwa akken ad yeţţunefk leǧwab i wecqirrew n Cciṭan. Tzemreḍ aţ-ţqebleḍ ad yili Yahwa d Lḥakem-inek w’aţ-ţefkeḍ tagniţ akken a d-iban Cciṭan d akeddab. (Ahellil 73:28; ɣer-ed Lemtul 27:11.) Acu kan, ger imelyaṛen n imezdaɣ n ddunit, qlilit lɛibad i geṭṭfen leqrar-agi. Ihi, Iban-ed am wakken d Cciṭan i gḥekmen ddunit-a. Lameɛna, d ayagi i gesselmad s ṣṣeḥ Wedlis Iqedsen?
ANWA I GḤEKMEN DDUNIT?
Amek ara yessiweḍ Cciṭan ad yefk i Ɛisa tigeldiwin meṛṛa n ddunit lukan mačči d ayla-s?
11, 12. a) Anwa ajeṛṛeb i d-yemmuger Ɛisa i d-isskanayen belli Cciṭan d lḥakem n ddunit? b) Acu n ţţbut nniḍen i d-iţbegginen belli Cciṭan d lḥakem n ddunit?
11 Ɛisa leɛmeṛ yenkiṛ belli Cciṭan d lḥakem (sselṭan) n Matta 4:8, 9; Luqa 4:5, 6) Xemmem cwiyya. Lukan Cciṭan ur yelli ara d lḥakem n tgeldiwin i s-d-yessken, a s-yili wayagi d ajeṛṛeb i Ɛisa? Ɛisa ur yenkiṛ ara belli lḥukumat meṛṛa llant deg ufus n Cciṭan. Lemmer mačči d Cciṭan i gellan d lḥakem, tili yenna-t-id.
ddunit. Yiwen wass, ur neẓri amek, s yiwen n lbeṛhan (lmuɛǧiza), Cciṭan iwerra-yas-d “tigeldiwin meṛṛa n ddunit akw-d ccan-nsent.” Ssyin, iwɛed-as: “Ayagi akw, a k-t-fkeɣ, ma tekniḍ, tseǧǧdeḍ zdat-i.” (12 Yahwa d Ṛebbi Bab n Tezmert, d Axellaq n wayen akk i ɣ-d-yezzin, wagi d ayen ibanen. (Aweḥḥi 4:11) Lameɛna, Adlis Iqedsen ur d-yenni ara yakk belli Yahwa Ṛebbi, neɣ Ɛisa Lmasiḥ, d lḥakem n ddunit. Di tin n ṣṣeḥ, Ɛisa isemma i Cciṭan Iblis “sselṭan n ddunit agi.” (Yuḥenna 12:31; 14:30; 16:11) Adlis Iqedsen isemma-yas daɣen “ṛebbi n ddunit-agi.” (2 Ikurintiyen 4:3, 4, Awal n tudert, 2001) Amceggeɛ Yuḥenna amasiḥi yenna-d ɣef wexṣim-agi, Cciṭan: “Ddunit meṛṛa aţţan ddaw n leḥkwem n Wemcum.”—1 Yuḥenna 5:19.
AMEK ARA TEŢWIKKES DDUNIT N CCIṬAN?
13. Ayɣer i neḥwaǧ ddunit tajdiṭ?
13 Seg useggas ar wayeḍ, ddunit simmal tessagad. Teččuṛ d lgirrat, d lɛibad ur neṣfi ara i gxeddmen di lbulitik, d lɛulama n ddin at sin wudmawen akk-d iqettalen. Ddunit-a ur tezmir ara aţ-ţṣeggem s lekmal-is. Adlis Iqedsen ikcef-ed belli qrib ad yekkes Ṛebbi ddunit-agi tamcumt, di lgirra yeţţusemman Harmagidun. D ddunit tajdiṭ ideg ara yili lḥeqq ara yuɣalen deg wemkan-is.—Aweḥḥi 16:14-16.
14. Anwa i gextaṛ Ṛebbi bac ad yili d Lḥakem n Tgelda-s, yerna d acu i d-tenna licaṛa ɣef waya?
14 Yahwa Ṛebbi yextaṛ Ɛisa Lmasiḥ bac ad yili d Icɛaya 9:5, 6) Ɛisa yemla i inelmaden-is ad ţẓallan ɣef lḥukuma-yagi akka: “Tagelda-k a d-tas, lebɣi-k a d-iḍru di lqaɛa akken yeḍra deg igenwan.” (Matta 6:10) Akken ara t-nẓer umbeɛd di tektabt-agi, Tagelda n Ṛebbi qrib aţ-ţemḥu lḥukumat meṛṛa n ddunit n wass-a w’a tent-tbeddel. (Ɣer-ed Danyil 2:44.) Sakin, aţ-ţerr lqaɛa d lǧennet.
Lḥakem n Tgelda (lḥukuma) n igenwan. Xilla n lweqt aya, Adlis Iqedsen icar-ed: “Ilul-aɣ-d weqcic, iţţunefk-aɣ-d umemmit; lḥekma aţ-ţili ɣef tayeţ-is. Ad iţţusemmi [...] Bab n lehna. Ad issewseɛ lḥekma-s, a d-isers lehna ur nfennu ara.” (DDUNIT TAJDIṬ TEQREB-ED!
15. D acu i d “lqaɛa tajdiṭ”?
15 Adlis Iqedsen yeţţak-aɣ-d ṭṭmana-yagi: “Neţṛaǧu, akken i ɣ-t-iwɛed [Ṛebbi], igenwan ijdiden akw-d lqaɛa tajdiṭ, ideg ara yezdeɣ lḥeqq.” (2 Buṭrus 3:13; Icɛaya 65:17) Tikwal, m’ara d-iheddeṛ Wedlis Iqedsen ɣef “lqaɛa”, neɣ “ddunit”, iţţeqsad-ed imezdaɣ-is. (Ahellil 66:4) Ihi, “lqaɛa tajdiṭ”, ideg yella lḥeqq, d imdanen i gɛeǧben i Ṛebbi.
16. Anta tikci ɣlayen i gefka Ṛebbi i wid i s-iɛeǧben, yerna d acu i glaq a t-nexdem akken a ţ-nekseb?
16 Ɛisa iwɛed-ed belli imdanen ara iɛeǧben i Ṛebbi a sen-teţţunefk tikci n “tudert n dayem” di ddunit tajdiṭ. (Marqus 10:30) Ldi adlis-inek iqedsen ɣer Yuḥenna 3:16 akk-d 17:3, teɣreḍ-d acu i d-yenna Ɛisa a t-nexdem bac a nekseb tudert n dayem. Tura, wali deg Wedlis Iqedsen lbaṛakat swayes ara stummnen wid ara yestahlen tikci-yagi ifazen n Ṛebbi di Lǧennet ɣef lqaɛa.
17, 18. Ayɣer i nezmer a netḥeqqeq belli aţ-ţili lehna d ṭṭmana ɣef lqaɛa meṛṛa?
17 Cceṛ, lgirrat, timenɣiwt akk-d leqher ad ɣaben. Ahellil 37:10, 11) Aţ-ţili lehna axaṭer ‘si tqernit n ddunit ɣer tayeḍ, Ṛebbi ad yesseḥbes imenɣiyen.’ (Ahellil 46:10; Icɛaya 2:4) Uyerna, “aḥeqqi ad iǧǧuǧǧeg; aţ-ţili lehna, ayen akw ara idum waggur”, yeɛni i dima.—Ahellil 72:7.
“Amcum ur d-iţɣimi ara [...]. Imeɣban ad weṛten tamurt.” (18 Wid iɛebbden Yahwa ad ɛicen di ṭṭmana. Skud At Isṛayil n zik ţţaɣen awal i Ṛebbi, llan ţɛicin di ṭṭmana. (At Lewwi 25:18, 19) Acḥal ara yelhu lḥal asm’ara nɛic di ṭṭmana am tagi di Lǧennet!—Ɣer-ed Icɛaya 32:18; Mixa 4:4.
19. Amek i neẓra belli aţ-ţeṭṭuqqet (aţ-ţketteṛ) lmakla di ddunit tajdiṭ n Ṛebbi?
19 Ur yeţţuɣal ara ad yili laẓ. Yura deg Uhellil 72:16: “Ad ɛumen yirden di tmurt.” Yahwa Ṛebbi ad ibarek iḥeqqiyen, yerna ‘akal a d-yefk lɣella-s.’—Ahellil 67:7.
20. Iwacu i nezmer a neḍmen belli lqaɛa meṛṛa aţ-ţuɣal d lǧennet?
20 Lqaɛa meṛṛa aţ-ţuɣal d lǧennet. Ad ilin yexxamen ijdiden yerna yelhan akk-d leǧnanat icebḥen ɣef wakal i swaɣen lɛibad ur nekmil ara. (Ɣer-ed Icɛaya 65:21-24; Aweḥḥi 11:18) M’ara iɛeddi lweqt, iḥricen n lqaɛa i geţwaxedmen ad iwsiɛen alamma tuɣal lqaɛa meṛṛa am leǧnan n Ɛidin, tecbeḥ yerna teţţak-ed lɣella. Ṛebbi ad yili dima yewǧed akken ‘ad yeldi afus-is w’ad yesseṛwu kra n wayen yeddren.’—Ahellil 145:16.
21. Acu i d-isskanayen belli aţ-ţili lehna ger lɛibad d lḥiwan?
21 Aţ-ţili lehna ger lɛibad d lḥiwan. Lḥiwan n lɣaba d wid n wexxam ad ččen akken. Ula d aqcic amecṭuḥ ur yeţţagad ara lḥiwan i gellan ass-a weɛṛen.—Ɣer-ed Icɛaya 11:6-9; 65:25.
22. Amek ara teḍru d lehlak?
22 Lehlak ad yekkes. Ɛisa, Lḥakem n Tgelda n Ṛebbi, ad Matta 9:35; Marqus 1:40-42; Yuḥenna 5:5-9) Imiren, “ulac win ara d-yinin: ‘Uḍneɣ!’”—Icɛaya 33:24; 35:5, 6.
isseḥlu imdanen akteṛ n wasmi i gella ɣef lqaɛa. (23. Iwacu i ɣ-yessefṛaḥ ḥeggu n lmeggtin?
23 Wid ɛzizen fell-aneɣ yemmuten a d-uɣalen ɣer tudert yerna ma uɣen awal i Ṛebbi ur ţţuɣalen ara yakk ad mmten. Widak meṛṛa yegnen di lmut yerna yellan di ccfaya n Ṛebbi a d-ḥyun. Di tin n ṣṣeḥ, ad yili “ḥeggu n iḥeqqiyen akw-d imesbaṭliyen.”—Lecɣal 24:15; ɣer-ed Yuḥenna 5:28, 29.
24. Acu i teţḥussuḍ m’ara txemmeḍ ɣef temɛict ara yilin di Lǧennet ɣef lqaɛa?
24 Ţ-ţamɛict itɛeddan i geţṛaǧun ɣer zdat wid yextaṛen ad ţnadin ad issinen Yahwa Ṛebbi, Axellaq-nneɣ Ameqran, yerna ad qedcen fell-as. Ɛisa ibder-ed Lǧennet ara yilin ɣef lqaɛa mi s-yewɛed i wemcum-nni yeţmeţţaten ɣer tama-s: “Aţ-ţiliḍ yid-i di lǧennet.” (Luqa 23:43) Ilzem a nissin akteṛ Ɛisa Lmasiḥ axaṭer yis i zemrent ad ilint lbaṛakat-agi meṛṛa.