1. Adieyi i kani dia Nzambi mu kuma kia ntoto?

EKANI dia Nzambi mu kuma kia ntoto diasivi kikilu. Yave ozolele vo e nza yakalwa kwa wantu akiese yo vimpi wambote. Nkand’a Nzambi uvovanga vo Yave “okunini mpatu muna . . . Edene; omenese muna ntoto konso nti una vo wete muna meso, wambote muna dia.” I bosi, Nzambi wavanga yakala yo nkento antete, Adami yo Eva. Wabasia muna mpatu yayina yambote, wabavovesa vo: ‘Nuwutana, nuwokela, nulungila nza, nuyala yo.’ (Etuku 1:28; 2:8, 9, 15) Ozevo, i kani dia Nzambi vo wantu bawutana yo yandangesa paradiso ova ntoto wawonso yo lunga-lunga mpe e bulu.

2. (a) Aweyi tuzayidi vo ekani dia Nzambi mu kuma kia ntoto dilungana kieleka? (b) O Nkand’a Nzambi aweyi ulonganga mu kuma kia zingu kiakwele mvu bevwa o wantu?

² Nga okwikilanga vo ekani dia Yave wa Nzambi dia sia vo wantu bazingila mu paradiso ova ntoto dilungana? Owu kavov’o Nzambi: “Mpovele, nlungisa dio mpe.” (Yesaya 46:9-11; 55:11) Elo, Nzambi olungisa dina kakana. Kadi edi kavova, ‘kasema nza nkatu ko,’ kansi “yakala kak’o wantu.” (Yesaya 45:18) Nkia mpila wantu kazolele Nzambi vo bazingila ova ntoto? Mvu kwa  bafwete vo zingila? Nkand’a Nzambi uvananga e mvutu: ‘Asongi bevwa nza, bezingila vo yakwele mvu.’—Nkunga 37:29; Lusengomono 21:3, 4.

3. Nkia mambu mevangamanga o unu ova ntoto? Nkia yuvu mevaikisanga?

³ Dialudi vo yamu wau mambu mama ke malunganene ko. Wantu beyelanga yo fwa; benwananga e vita yo vondaziana. Diambu diambi diabwa. Kansi, ke diau ko i kani dia Nzambi vo e nza yakala nze una ina o unu. Adieyi diabwa? Ekuma ekani dia Nzambi ke dialunganena ko? Ke vena konso nkanda ko wa muntu ulenda kutusasila e diambu diadi, kadi e mpasi kun’ezulu zayantikila.

4, 5. (a) Nani wa sadila nioka mu vovana yo Eva? (b) Nkwa fu yambote ye nsongi nkia mpila kalenda kitukila se mwivi?

⁴ Nkanda Etuku ntantu a Nzambi uyikanga muna mpatu a Edene. Oyikilwanga vo “nioka,” kansi ke nioka ko. Muna Nkanda Lusengomono oyikilwanga vo “Nkadi Ampemba, wa Satana, on’otungianisang’e nza yawonso.” Oyikilwanga mpe vo ‘nioka ankulu.’ (Etuku 3:1; Lusengomono 12:9) Muna vovana yo Eva o mbasi ndioyo yovo vangwa kiaki kia mwanda olembi monekanga, wasadila nioka. Wavanga nze una ulenda vanga nkwa ngangu mu songa vo e bulu yovo teke mu vova kina. E vangwa kiaki kia mwanda kiakala vava Nzambi kavang’o ntoto mu kuma kia wantu.—Yobi 38:4, 7.

⁵ Wau vo e vangwa yawonso ya Yave yalunga yakala, ozevo nani wavanga “Nkadi Ampemba wa Satana”? Mosi muna wan’a mianda a Nzambi yandi kibeni wayikitula se Nkadi Ampemba. Aweyi diavangamena ediadi? O unu, nkwa fu yambote ye nsongi olenda kituka se mwivi. Mu nkia mpila? O muntu nanga olenda yambula  vo e ngindu zambi zakota muna ntim’andi. Avo okwamanene o yindula ngindu zazi zambi ziwokela. Kele vo obakidi elau dia vang’e diambu, ovanga dio mun’owu wa makani mandi mambi.—Tanga Yakobo 1:13-15.

6. Aweyi mosi muna wan’a miand’a Nzambi kakitukila se Nkadi Ampemba wa Satana?

⁶ I diau diabwila Nkadi Ampemba wa Satana. Wa wá vava Nzambi kavovesa Adami yo Eva vo bawutana yo lungila e nza. (Etuku 1:27, 28) O Satana wavava vo wantu awonso bansambila ke mu Nzambi ko. Ozevo, luzolo lwambi lwakota muna ntim’andi. Lwamfila mu vuna Eva. Wamvovesa luvunu mu kuma kia Nzambi. (Tanga Etuku 3:1-5.) I nkituka kakituka se “Nkadi Ampemba” dina nsasa vo “Nkumbi,” ye “Satana,” i sia vo “Ntantu.”

7. (a) Ekuma Adami yo Eva bafwila? (b) Ekuma mbongo yawonso ya Adami yinuninanga yo fwa?

⁷ Nkadi Ampemba wa Satana wasadila luvunu muna fila Adami yo Eva bakolamena Nzambi. (Etuku 2:17; 3:6) Ekiaki i kuma bafwila, nze una kabavovesa Nzambi vo fwa befwa avo bankolamene. (Etuku 3:17-19) Wau vo Adami wasumuka, mbongo andi yawonso yavwila esumu diandi. (Tanga Roma 5:12.) E diambu diadi dilenda sasilwa mu nona kia nkela yivangilwanga bilikisi. Avo nkela yatekama, e bilikisi aweyi yikala? E bilikisi yawonso yatekama yivaika. Diau adimosi mpe yeto awonso “twatekama” twavaika, i sia vo twavwil’esumu dia Adami. Ekiaki i kuma wantu awonso benuninanga yo fwa.—Roma 3:23.

8, 9. (a) Nkia mpaka kafidisa Satana kwa Nzambi? (b) Ekuma Nzambi kalembi vondela akolami vana vau?

⁸ Vava Satana kafila Adami yo Eva mu sumukina Nzambi, Nzambi kieleka katelamena. Wafidisa mpaka e mpila keyadilanga o Yave. O Satana edi kazola vova:  ‘Nzambi ke nyadi ambote ko. Vuna kabavuna ye mawete kabaswekanga. O wantu ke bavwidi mfunu wa luyalu lwa Nzambi ko. Balenda baka nzengo yau kibeni muna edi diambote y’edi diambi. Bekala ye zingu kiambote muna luyalu lwame.’ O Nzambi aweyi kasingikila luvezo ye mpaka zazi? Akaka bevovanga vo o Nzambi nga  wavonda akolami awaya vana vau. Kansi, ediadi nga diadi vana e mvutu muna mpaka za Satana? Nga diadi songa vo mpila keyadilanga Nzambi i yambote?

⁹ Muna kuma kia unsongi wandi, o Yave kavonda akolami awaya vana vau ko. Ntangwa yavavwanga muna vana e mvutu za mpaka za Satana yo songa vo Nkadi Ampemba nkwa luvunu. O Nzambi wayambula vo wantu bayiyala mu fikolo ku nsi a luyalu lwa Satana. E kapu kia 11 kisasila ekum’o Yave kayambulwila wantu bayiyala yo yambula vo valuta kolo kia ndá muna singika e diambu diadi. Owau, yambula twabadika e yuvu eyi: Adami yo Eva nga bafwana lemvokela Satana una vo kasidi vanga konso diambu diambote ko kwa yau? Nga diansongi mu kwikila vo o Yave ona wabavana lekwa yawonso muntu ambi ye mvuni? Aweyi wadi vanga ongeye?

10. Aweyi olenda kuyisila kun’esambu dia Yave muna vana e mvutu za mpaka za Satana?

¹⁰ Diamfunu mu badikanga e yuvu yayi kadi kwa yeto mpe yiyuvulwanga o unu. Una y’elau dia kuyisia kun’esambu dia Yave muna vana mvutu za mpaka za Satana. Olenda tonda Yave se Nyadi aku yo songa vo Nkadi Ampemba nkwa luvunu. (Nkunga 73:28; tanga Ngana 27:11.) Diankenda kikilu vo akete kaka vana vena mazunda ye mazunda ma wantu omu nza yayi bekuyisianga kun’esambu dia Nzambi. Ediadi divaikisanga kiuvu kiakaka kiamfunu. O Nkand’a Nzambi nga ulonganga vo Satana i nyadi a nza yayi?

11, 12. (a) E ntonta za Yesu aweyi zisongelanga vo Satana i nyadi a nza yayi? (b) Nkia diambu diakaka disonganga vo o Satana i nyadi a nza yayi?

¹¹ O Yesu kasidi katikisa ko vo Satana i nyadi a  nza yayi. O Satana wasonga Yesu “yintinu yawonso ya nza, yo nkembo au.” Wamvovesa vo: “Eyayi yawonso ikuvana yo, ovo ofukama, wankunda.” (Matai 4:8, 9; Luka 4:5, 6) Se badiki e diambu diadi: O lukau lwalu nga lwadi kala se ntonta kwa Yesu kele vo Satana kakadi mfumu a yintinu yayi ko? Yesu kavunisa dio ko vo tuyalu twawonso twa nza twa Satana. Avo Satana kakadi ye wisa muna tuyalu twatu ko o Yesu nga wavunisa e diambu diadi.

¹² Dialudi vo, Yave i Nzambi a mpungu-ngolo wa Nsemi a nza. (Lusengomono 4:11) Kansi, ke vena fulu kana kimosi ko muna Nkand’a Nzambi kiyikanga vo Yave wa Nzambi yovo Yesu Kristu i nyadi a nza yayi. Yesu wayikila Satana vo ‘nyadi a nza yayi.’ (Yoane 12:31; 14:30; 16:11) Nkand’a Nzambi uyikilanga mpe Nkadi Ampemba wa Satana vo “nzambi a tandu kiaki.” (2 Korinto 4:3, 4) O Yoane wa ntumwa wasoneka mu kuma kia Satana vo: “E nza yawonso muna mbi ilele.”—1 Yoane 5:19.

13. Ekuma tuvwididi e nz’ampa o mfunu?

¹³ E vonza ova nza mu saka ina. Yazala ye anwani a vita, ayadi alembi songa, afidi a mabundu bakondwa ziku ye akwa nsoki. E nza ke ilendakana diaka singikwa ko. O Nkand’a Nzambi usonganga vo e ntangwa Nzambi kefwasa nza yayi yambi muna Armangedo ifinamene. Nz’ampa yansongi ivingila e nza yayi.—Lusengomono 16:14-16.

14. O Nzambi nani kasola mu Yala se Ntinu muna Kintinu kiandi? Aweyi diasakulwilwa ediadi?

¹⁴ Yave wa Nzambi wasola Yesu Kristu mu yala se Ntinu  muna Kintinu yovo luyalu lwandi lw’ezulu. Nkand’a Nzambi wasakula vo: “Tuwutukilu o nleke, tuveno o mwan’eyakala; o luyalu lukala van’evembo diandi: e nkumbu andi . . . Nkuluntu a Luvuvamu. Muna wokela kwa luyalu luandi yo luvuvamu ke mukala nsuka ko.” (Yesaya 9:6, 7) Yesu walonga alongoki andi mu samba mu kuma kia luyalu lwalu: “E Kintinu kiaku kiza. O luzolo luaku luavangam’ova nza nze koko’zulu.” (Matai 6:10) Nze una tusinga mona muna nkanda wau, Kintinu kia Nzambi kisukisa tuyalu twawonso twa nza yayi, yo sikidisa luyalu lwandi. (Tanga Daniele 2:44.) I bosi, Kintinu kia Nzambi kisikidisa paradiso ova ntoto.

15. E “nz’ampa” i nki?

¹⁵ Nkand’a Nzambi ukutusikidisanga vo: ‘Vena ye zulu diampa ye nz’ampa tusiang’e vuvu mun’owu wa nsilu [a Nzambi] ina ikalwa kwa ndungidi.’ (2 Petelo 3:13; Yesaya 65:17) Ezak’e ntangwa vava Nkand’a Nzambi uvovanga vo “nza,” wantu bezingilanga ova ntoto keyikanga. (Etuku 11:1) Ozevo, e “nz’ampa” yansongi i kintwadi kia wantu betondwa kwa Nzambi.

16. Nkia lukau lwantalu kevan’o Nzambi kw’awana ketondanga? Adieyi tufwete vanga mu vwa lo?

¹⁶ Yesu wasia nsilu vo awana betondwa kwa Nzambi betambula lukau lwa “moyo a mvu ya mvu” muna nz’ampa a Nzambi. (Maku 10:30) Muna zaya mana kavova Yesu tufwete vanga muna vwa moyo a mvu ya mvu, tanga muna Yoane 3:16; ye 17:3. Owau, se tadi muna Nkand’a Nzambi e nsambu bevwa awana bekuyifwanisanga mu tambula lukau lwalu lwasivi lwa Nzambi muna Paradiso ova ntoto.

17, 18. Aweyi tulenda kadila ye vuvu vo luvuvamu lukala muna nza yawonso?

 ¹⁷ Umpumbulu, vita, ye nsoki ke ukala diaka ko. ‘O kimpumbulu ke kala diaka ko: . . . Alembami bevwa nza.’ (Nkunga 37:10, 11) Vekala yo luvuvamu kadi Nzambi ‘ofokola vita mu nza yawonso.’ (Nkunga 46:9; Yesaya 2:4) I bosi, “o nsongi osakumuka; yo ulolo wa luvuvamu yavana kilala ngonde,” i sia vo, yakwele mvu.—Nkunga 72:7.

¹⁸ Asambidi a Yave mu luvuvamu bezingila. Vava Aneyisaele balemvokelanga Nzambi mu luvuvamu bakalanga. (Fuka 25:18, 19) Ekwe kiese kikala mu zingila mu luvuvamu lwalu muna Paradiso!—Tanga Yesaya 32:18; Mika 4:4.

19. Aweyi tuzayidi vo ulolo wa madia ukala muna nz’ampa ya Nzambi?

¹⁹ Nzala imana. Ntozi a nkunga wavova vo “ulolo wa masa ukala muna nsi, yakuna ntandu a miongo, e mbongo andi ivwembeta.” (Nkunga 72:16) O Yave wa Nzambi osambula asongi, ‘o ntoto uyima mbongo andi.’—Nkunga 67:6.

20. Ekuma tufwete kadila ye ziku vo e nza yawonso ikituka se paradiso?

²⁰ E nza yawonso ikituka se paradiso. E nza yayiviswa kwa wantu asumuki ikitulwa se paradiso. (Tanga Yesaya 65:21-24; Lusengomono 11:18) I bosi, e paradiso isayaniswa yavana e nza yawonso ikituka se yambote yo yima mbongo yayingi nze una wakala mpatu a Edene. O Nzambi ‘oziula koko kwandi yo lungisa nsatu za wantu awonso.’—Nkunga 145:16.

21. Adieyi disonganga vo luvuvamu lukala vana vena wantu ye bulu?

²¹ Vekala ye luvuvamu vana vena wantu ye bulu. Bulu ya futa ye ya vata idila vamosi. E kingyanangyana nkutu ke mona wonga wa bulu yansisi ko.—Tanga Yesaya 11:6-9; 65:25.

22. Adieyi dibwila mayela?

 ²² Mayela mefokoka. O Yesu wa Nyadi a Kintinu ki’ezulu kia Nzambi owuka ndonga wantu vioka ana kawuka vava kakala ova ntoto. (Matai 9:35; Maku 1:40-42; Yoane 5:5-9) Ozevo, “O ntungi kevova ko vo, yela nyela.”—Yesaya 33:24; 35:5, 6.

23. Ekuma lufuluku lukututwasila e kiese?

²³ Azolw’eto bafwa befuluka ye vuvu kialembi fwa diaka. Awonso bafwa bena muna nyindu a Nzambi bevutuka o zinga. Elo, vekala ye “lufuluku lu’asongi y’ana balembi songa.”—Mavangu 24:15; tanga Yoane 5:28, 29.

24. Adieyi oyindulanga mu zingu kia Paradiso ova ntoto?

²⁴ Ekwe vuvu kia kiese kivingilanga awana belongokanga oma ma Yave wa Nzambi wa Mvangi eto yo kunsadila! O Yesu Paradiso ikala ova ntoto kakanikina kwa kimpumbulu ona wafwa vana ndambu andi, wavova vo: “Okala yame muna Paradiso.” (Luka 23:43) Diamfunu kikilu twazaya mayingi mu kuma kia Yesu Kristu, kadi muna yandi i mukwizila e nsambu zazi zawonso.