Tolokeleni

Tolokeleni muye pa filukusangwamo

ICAPITALA 3

Kani BaLesa Balafwaya Icalo Ukulukuli Shani?

Kani BaLesa Balafwaya Icalo Ukulukuli Shani?
  • Mba nindo baLesa balengeele abantunshi?

  • Kani baLesa balibasaalwilwe shani?

  • Kani ubwikashi pa calo kuntangile bukaba shani?

1. Kani baLesa balafwaya icalo ukulukuli shani?

BALESA balafwaya icalo ukulukuli iciweme. Ukufwaya kwa baYehova kwakweba ati icalo cisulemo ne bantu abasangalele, kabili abakosele. Baibolo ilalabila ati ‘baYehova Lesa balibyele ibala ku mutulesuba ku Edeni’ kabili mopele umo “balimesesye imiti yonse iweme iyakutamba-ko, neiweme iyakulya-ko.” Panuma ya fyefyo eli baLesa balengele umwalalume wa kutanga ne mwanakashi, Adama na Efa, kabili balibabikile muli lyenka lilye’bala iliweme ne kubafunda ati: “Mufyalisye, mufunuke, mukakumane mucalo, mucikomeke.” (Ifyakutaŋga 1:28; 2:8, 9, 15) Koti ni fyopele’fyo, ukufwaya kwa baLesa kwali kwakweba’ti abantunshi bakwate abana, ne kukusha ibala lya paladaiso ukukumane’calo conse, kabili ne kulukulama inama.

2. (a) Tuliishi shani ati icalo cikaba fyenka filya baLesa balukufwaya ukweba ati cibe? (b) Kani Baibolo ilalabila ati bantu ba musango shani abakekale’nshiku shonse lukoso?

2 Mba mwebo mulalanguluka ati ukufwaya kwa baYehova Lesa ukwakweba’ti abantu bakekala mu paladaiso pano pa calo kukacitwa? BaLesa balilabile ati: “Icine nalifilabile, ŋkaleŋgesya ati ficitike; nalifilandakenye, kabili ŋkaficita.” (Yisaya 46:9-11; 55:11) Fya cine, baLesa bakacita ukufwaya kwabo nangaba’ti cikabe shani! Balilabile ati: ‘Icalo balicilengele ukubulo’kulukuli lukoso, balicibumbile ati bakalukwikala-po abantu.’ (Yisaya 45:18) Mba bantu ba musango shani baLesa bafwaile ukwikala pa calo? Kabili baalukufwaya abantu ukwikalapo inshiku shinga pa calo? Baibolo ilaasuka ati: “Abaluŋgeme bakapyane’calo, bakalukwikala-mo insiku syonse lukoso.Amasamo 37:29; Ukufisulula 21:3, 4.

3. Nifisa ifyakubombomanika ifilukucitika pa calo ino mpindi, pano findo abantu bepusha pali fyefyo ifyakubombomanika?

3 Muli bucine, ici tacingacitwa. Abantu ino mpindi balalwala kabili ne kufwa; balalwa kabili ne kwipayana. Pali icintu icalubene. Fya cine, nangabe’fyo, baLesa tabafwailepo icalo ukweba ati cibe koti ni fifi tulukucibona lelo! Cindo calengele? Mba nindo ukufwaya kwa baLesa takucitiilwe? Takulipo ibuuku ililimo ilyashi lya kale ililembelwe ne bantu ilingatubuula ifi cali nipakuti uku ukukatashiwa kwalitatikiile kwiulu.

UKWAFUMINE UMUPATE

4, 5. (a) Mba ninani muli bucine uwapyungishe insoka ukulabila kuli Efa? (b) Kani umuntu uwali lukoso umuweme kabili uucetekelwe angaaluka shani kabwalala?

4 Ibuuku lya kutanga ilya mu Baibolo lilalabila pa muntu uucicila baLesa uwabwenekele mwi bala lya Edeni. Balamulondolola ati ni ‘nsoka,’ pano taalipo ni nama lukoso. Ibuuku lya kupelako ilya mu Baibolo lilamwita ati ‘Musenseshi, kabili ni Satana, uwakutumpaika abantu bonse aba mu calo ca panshi.’ Kabili aletwa ati “insoka iyo iyakale.” (Ifyakutaŋga 3:1; Ukufisulula 12:9) Iyi inkalamba ya makosa, neli ubulengeshi bwa mupashi ubutabubonekapo, bwalipyungishe insoka ukulabila kuli Efa, koti ni fifilya umuntu umucenjele angapyungisha ishiwi lyakwe ukuboneka koti lilukufuma mu cilubi icili apepi. Ulya umuntu wa bulengeshi bwa mupashi tekuti tukanikepo ati eko aali ili baLesa balukwanshikila abantu icalo.—Jobo 38:4, 7.

5 Pakuti ubulengeshi bwa baYehova bonse buwaminine, nangabe’fyo, mba nibani balengele “Umusenseshi,” uyu “Satana”? Umo pa bana ba baLesa abamakosa aba bulengeshi bwa mupashi e walyalwile umwine ukuba Umusenseshi. Mba calibeleko shani ici? Tulyelelwe ukwanuka ati na lelo fino umuntu uwali lukoso ne mibelo iiweme kabili umucetekelwe angaaluka kabwalala. Kani ico cingacitika shani? Umuntu umwine koti asuminisha umutima wakwe ukutatika ukukumbwa icintu icibipile. Kani umuntu apitilisha ukulangulukapo pali ceco icintu, ulunkumbwa ulo ulubipile lungakula makosa. Kani ifi alukukumbwa fyabonekela apepi, angacita koti lilangulushi lyakwe ilibipile.—Pendeni Jakobo 1:13-15.

6. Kani umwana wa baLesa uwamakosa uwa mupashi alibele shani Satana Umusenseshi?

6 Ifi e fyacitikile kuli Satana Umusenseshi. Pambi aliumfwileko ili baLesa balukubuula Adama na Efa ukweba ati bakafyale abana kabili ne kwisusha icalo. (Ifyakutaŋga 1:27, 28) Satana alilangulukile ati: ‘Aba bantunshi bonse balyelelwe ukulukupempela nebo teshi ukupempela baLesa!’ Ilangulushi ilibipile lyalitatikile ukukula mu mutima wakwe. Mukupelako, alitumpaikile Efa pa kubepesha baLesa. (Pendeni Ifyakutaŋga 3:1-5) Ecalengele ne kweba’ti abe “Umusenseshi,” icalulwa ukweba ati “Uwalwefyo.” Pa mpindi intu imo, alibele “Satana,” icalulwa ukweba ati “Uucicila.”

7. (a) Mba nindo Adama na Efa bafwilile? (b) Mba nindo fwense fwe bafyelwe kuli Adama tucekwila ne kufwa?

7 Pa kupyungisha ubufi ne bucenjeshi, Satana Umusenseshi alilengeshe Adama na Efa ukubula ukumfwila baLesa. (Ifyakutaŋga 2:17; 3:6) Mukupelako balifwile, koti ni fyenka filya baLesa balabile ati bakafwa kani tabakomfwile. (Ifyakutaŋga 3:17-19) Pakuti Adama alibele uwakubulo’kuwaminina ili abifishe, abana bakwe bonse lukoso balukufyalwa abakubulo’kuwaminina. (Pendeni AbaLoma 5:12) Tungapalanya ku cikombola ca kutaminako amatafwali. Kani icikombola cilibeyeme, cindo cingacitika ku matafwali? Onse lukoso amatafwali alafuma aabeyeme neli taabapo aawaminine. Koti ni fyefyo, bonse abantu balipyene “ukubeyama” ukwa kubulo’kuwaminina kulya ukwali na Adama. Eci abantunshi bonse bacekwila ne kufwa.—AbaLoma 3:23.

8, 9. (a) Findo ifibipile Satana aalukulabila pali baLesa? (b) Mba nindo baLesa tabaipailepo balya ababaalukiile penka palya?

8 Ili Satana atungulwile Adama na Efa ukubifya kuli baLesa, muli bucine kwali kufutukila baLesa. Alisaalwile inshila baYehova balukutekelamo. Namulifyefyo, Satana alukulabila ati: ‘BaLesa bekalikishi ababipile. Balabeepa ne kufisa ifintu ifiweme kuli babo bekalika. Abantunshi tabelelwepo ukweba’ti baLesa balukubekalika. Balyelelwe ukulisalila abene benka ifiweme ne fibipile. Kabili ifintu fikalukubawamina kani nebo ene ndukubekalika.’ Pano pali yeyo imitongaulo baLesa bakucitapo shani? Bambi abantu balalanguluka ati baLesa ngabalipeye lukoso balya ababaalukiile. Pano ico ngacalipwishishe imitongaulo yakwe Satana? Mbe’co ngacalishibishe ati ukwikalika kwa baLesa e kulungeme?

9 Inshila sha baYehova shililungeme, tekuti bepayepo balya ababaalukiile penka palya lukoso. Balibwene ukweba ati impindi yalukufwaikwa pa kwasuka icakwipusha Satana abalamwine kabili ne kushinina ati Umusenseshi wa bufi. BaLesa kabasalululapo ukusuminisha abantu ukutatika ukulikalika ne kulukutungululwa na Satana ili tabangalungike’fintu. Mu Capitala 11 ica lilino ibuuku emo tukasambilila umulandu baYehova bacitiile’fyo kabili ne mulandu balekeele’mpindi iya kukule’fyo ukupita pa kulungike’fintu. Pano, nangabe’fyo, ciweme ukulanguluka pali cici: Mba cali lukoso bwino kuli Adama na Efa ukucetekela Satana, uutabacitilepo neli cimo iciweme? Mba cali bwino kuli bo ukucetekela ukweba’ti baYehova, ababapeele fyonse lukoso bakwete, ati bakubule’nkumbu, kabili ba bufi? Kani ni mwebo nga findo mwacitile?

10. Koti mwaofwelesha shani baYehova ukwasuka icakwipusha Satana abalamwine?

10 Ciweme ukulanguluka pali fifi ifyakwipusha pakuti fwense filitukumine ino mpindi. Fya cine mulikwete ishuko lya kulanga ukweba ati muli ku kabeya ka baYehova pa kwasuka icakwipusha Satana abalamwine. Koti mwasumina baYehova ati e Bekalikishi benu ne kofwelesha ukulanga ati Satana wa bufi. (Amasamo 73:28; pendeni Ifisimpi 27:11) Ku cakulengeshe’nsoni, banini lukoso pa bantu abengi e basalulwilepo ukucita fyopele’fyo. Ici cilalenga kwaima icakwipusha icicindeme, Kani Baibolo muli bucine ilasambisha ati Satana e ulukuteka icalo?

MBA NINANI ALUKUTEKA CINO ICALO?

Satana angabapeela shani baYesu amabufumu onse aamu calo kani taalipo akwe?

11, 12. (a) Kani ukweshiwa kwa baYesu kulafisulula shani ati Satana e ulukuteka cino icalo? (b) Findo fimbi ifilangilila ukweba’ti Satana e ulukuteka icalo cino?

11 BaYesu tabakanikilepo ati Satana e ulukuteka cino icalo. Mu cimpelampela, Satana alilangishe baYesu “ubufumu bonse ubwapansi, nebuleme bwabubo.” Eli Satana abalaile baYesu ati: “Ifi-fintu fyonse nakumupeleni, kani mufukame-ko pansi ukundambila.” (Matayo 4:8, 9; Luku 4:5, 6) Langulukeni pali cici. Kani uko ukupeela nga kwali kweshiwa kuli baYesu kani Satana taalipo e walukuteka aya amabufumu? BaYesu tabakenepo ati bonse ubukulu ubwalukwikalika bwali bwakwe Satana. Muli bucine baYesu ngabalikene kani Satana taakwetepo amakosa pali bo.

12 Fya cine, ukweba’ti baYehova e baLesa Bamakosa onse lukoso, Abalengeshi ba fyakukankamika fyonse. (Ukufisulula 4:11) Nangabe’fyo, ukwakubula ne kupita mumpelo baYesu baalitile Satana ati “imfumu yacalo capansi.” (Yoane 12:31; 14:30; 16:11) Baibolo ileta Satana Umusenseshi ati “lesa wampindi ino.” (2 AbaKolinto 4:3, 4) Ukulosha ku uucicila, neli Satana, intangishi Yoane yalilembele ati: “Icalo capansi conse cililele muli yeyo-mbifi.”—1 Yoane 5:19.

IFI ICALO CAKWE SATANA CIKAFUMISHIWAPO

13. Mba nindo tufwaila icalo ca bukumo?

13 Umwaka ne mwaka, icalo cilukubipilako lukoso. Ciliswilemo ne fita fya nkondo ifilukulilwishanya, aba mapolitiki ne bakulu ba mapempelo abakutumpaika, ne bongwa abakosele imitima. Icalo conse tekuti cilunjikwepo. Baibolo ilafisulula ukweba’ti impindi yapalamina ili baLesa bakafumyapo bumbifi mu calo pa nkondo ya Amagedono. Eli pakaba icalo icilungeme.—Ukufisulula 16:14-16.

14. Mba nibani baLesa basalulwile ukuba Imfumu ya Bufumu Bwabo, kabili ifi fyalishimikilwe shani?

14 BaYehova Lesa balisalulwile baYesu Klistu ukuba Abekalicishi ba Bufumu Bwabo ubwa kwiulu, neli ubuteko. Akale makosa, Baibolo yalishimikile ati: “Pakuti twafyalilwa umwana, twapelwa kabili umwana umwalalume; lomba nebufumu bukalukuli pacifusi cakwe, nesina lyakwe nalyo likelikwa ati . . . niMfumu yabutende. Ukufula kwabufumu bwakwe nebutende bwakwe takukasila neli kupela, tau.” (Yisaya 9:6, 7) Ukulosha kuli bubu ubufumu, baYesu balibuulile abasambile babo ukulukutembela ati: “Ubufumu bwenu bwise. Ukufwaya kwenu kucitwe, pansi pano koti nikwiulu.” (Matayo 6:10) Koti ni fyefyo tukabona kuntangiile muli lino ibuuku, Ubufumu bwa baLesa bukumo lukoso bukafumyapo amabufumu onse aali muli cicino icalo, kabili ubwine e bukaapyana. (Danyeli 2:44) Ubufumu bwa baLesa eli bukaleta paladaiso pa calo.

ICALO CA BUKUMO CILI APEPI!

15. Mbe ‘calo ca bukumo’ cindo?

15 Baibolo ilatubuulishisha ati: “Koti kulaya kwabo, tulipembelele amaulu abukumo necalo cabukumo, icakwikala-mo ukuluŋgama.” (2 Petilo 3:13; Yisaya 65:17) Shimbi impindi ili Baibolo ilabila pa “icalo,” cilaalula ukweba ati bantunsi bopele abo abekalapo pa calo. (Ifyakutaŋga 11:1) Popele ‘icalo ca bukumo’ icilungeme bantunshi abakashukishiwa na baLesa.

16. Mba nicindo icakupa lukoso iciwaminine baLesa bakapeela abo abakekala mu calo ca bukumo, kabili findo twelelwe ukucita pakuti tukapoke icakupa lukoso?

16 BaYesu balilaile ukweba’ti mu calo ca bukumo icilukwisa, abo abakashukishiwa na baLesa bakapelwa icakupa lukoso ica ‘mweo wa muyayaya.’ (Mako 10:30) Twamukombeteleni ukufungula Baibolo wenu pali Yoane 3:16 na 17:3, kabili ne kupenda ifi baYesu balabile ati efi twelelwe ukucita pa kupoka umweo wa muyayaya. Pano boneni amashuko alabilwepo mu Baibolo awo bakalipacisha abo abakelelwa ukupoka icakupa lukoso ukufuma kuli baLesa mu calo ca Paladaiso icilukwisa.

17, 18. Tungacetekela shani ati kukaba ubutende ne kulamwa mu calo conse lukoso?

17 Bumbifi, inkondo, ne bungwa fikashila. ‘Imbifi teshi ikalukulipo. Sombi abatekenye mu mitima e bakapyane’calo.’ (Amasamo 37:10, 11) Ubutende bukabako pakuti ‘baLesa bakalamwina inkondo ukufika ukupelele icalo.’ (Amasamo 46:9; Yisaya 2:4) Eli “abaluŋgeme epo bakasekela; pakalukuli ubutende ubufulile, ukufika nakukupela lukoso umwensi”—ico cilukwalula ukweba’ti ubutende bukabako umuyayaya!—Amasamo 72:7.

18 Abapempeshi ba baYehova bakalukwikele abalaminwe. Ili abaIsilaeli balukumfwila baLesa, balukwikala abalaminwe. (IfyabaLefai 25:18, 19) Mame’fi kukaba ukusemba pa kuba ne kulamwa koti ni kuku mu Paladaiso!—Yisaya 32:18; Mika 4:4.

19. Tuliishi shani ati ifyakulya fikafula mu calo ca baLesa ica bukumo?

19 Takukabapo ukubulisha ifyakulya. Umwimbishi wa masamo alimbile ati: “Pakalukuli amasaka aenji lukoso [neli ifyakulya] pacalo peulu pamapili.” (Amasamo 72:16) BaYehova Lesa bakashukisha abalungeme bonse, kabili ‘icalo cikekata ifyakufulapo fyacico.’—Amasamo 67:6.

20. Mba nindo tungacetekela ukweba’ti icalo conse cikaba paladaiso?

20 Icalo conse lukoso cikaba paladaiso. Amaŋanda abukumo aaweme kabili ne mabala e fikaba mu mpanga ishaonawilwe ku bantunshi imbifi. (Pendeni Yisaya 65:21-24; Ukufisulula 11:18) Mukupita kwa mpindi, imipunda ya calo iiboneka bwino ikakula mpaka lukoso icalo conse cikalukuboneka bwino koti ni fifilya ibala lya Edeni lyali. Kabili baLesa tabakafilwapo ‘ukufungulula ulupi lwabo, ne kwikusha ukufwaya kwa fintu fyonse ifilabi.’—Amasamo 145:16.

21. Findo ifilangisha ati ubutende bukabapo pa bantunshi ne nama?

21 Pakaba ubutende pakati ka bantunshi ne nama. Inama sha mu mpanga ne sha mu mushi shikalukuliila pamo. Umwana umunini naye takalukutinapo inama ishili ishikali pali ino mpindi.—(Pendeni Yisaya 11:6-9; 65:25.

22. Findo fikacitika ku malwashi?

22 Amalwashi akashila. BaYesu pakuti e bakaba Abekalikishi ba Bufumu bwa baLesa ubwa kwiulu, bakaposha amalwashi onse ukucila na fyefyo baposeshe ili baali pa calo. (Matayo 9:35; Mako 1:40-42; Yoane 5:5-9) Eli “injikale taikalabila ati: Ndukulwala.”—Yisaya 33:24; 35:5, 6.

23. Mba nindo ukubuka kukaletela ukusangalala mu mitima yesu?

23 Abakwabesu abafwile bakabuka ne kuba ne bucetekelo bwakubula ukufwa nakabili. Bonse lukoso abafwile baabo baLesa banuka bakabuka. Muli bucine, “kukesa ukubuka pamfwa kwabaluŋgeme nebasendeme.”—Ifyacitilwe 24:15; Yoane 5:28, 29.

24. Mulomfwa shani pa lwa kwikala mu Paladaiso pa calo?

24 Mama ubune impindi ya kuntangile iipembelele abo abasumiine ukusambilila pa Balengeshi besu Abacilile, baYehova Lesa, kabili ne kubapyungila! Ni muli yenke’yi Paladaiso ya pa calo iilukwisa baYesu balabilepo ili balaile imbifi iyalukufwa pampelo yabo ati: ‘Ukaba na nebo mu Paladaiso.’ (Luku 23:43) Cicindeme ukusambilila ifingi pali baYesu, pakuti ni muli bo emo amashuko onse akabelako.