Capita Na

Asisile Munguni Nyaku ’Di ma Driari Ngoni Ya?

Asisile Munguni ’ba ada niri ngoni ya?

Mungu ebi ovu inzazaru ngoni ngoni ya?

Idri nyaku ’di ma aleari nga ovu ngoni ewu dria ’dale ri ma alea?

ASISILE Munguni nyaku ’di niri onyiru tu. Yehova le nyaku ma ga tre ’ba ayikoru azini rua ala be ’dile ’diyisi. Biblia ’yo kini “Mungu ede ndra amvu Edenia” azini “fe . . . pati dria ovupi ndrizaru ndrezaru ri pi ma engaki nyaku ma dria, pati dria onyiru nyakaru ri pie.” Mungu ni agupi azini oku oko, Adamu pi Eva be o’bazu ’bori ma vutia, nga di eyi ’ba aku ndrizaru ’di ma alea ’yo eyi ma tia ’dini: “Emi ma ti, emi ma ezu kakau, emi ma ga nyakua tre.” (E’doza 1:28; 2:8, 9, 15, NW) Eri ndra asisile Munguni lezu ’ba ma tiki anzi, ma ereki aku yini ’di ma ti wudrikuru si woro, dika ma mbaki anyapa ma ta.

² Mini ega risi Yehova Mungu ma asisile erini lezu nyaku ’di ma eca paradisi ru ri nga i ’ye ra ada ya? Mungu ’yo ’dini, “Ada ma ’yo e’yoni ’bo, ma nga fe eri ma ’ye i ra.” (Isaya 46:9-11; 55:11) Adaru, e’yo Munguni le ma ’ye i ri nga i ’ye ecekokoru ra! ’Yo kini i “bani [nyaku ’diri] ovuzu toko ku, eri ede eri ’ba ma adri alenia ani.” (Isaya 45:18) ’Ba ndra Mungu ni le ma o’aki nyaku dria ’dia ’diyi  ’ba ngole riki ya? Adanisi le ndra ma o’aki nyaku dria ’dia sawa ngopi? Biblia omvi ’dini: ‘’Ba onyiru ’diyi nga angu nya awitaru, yi nga adri alenia ’dani ’dani.’—Zaburi 37:29; E’yo Eceza 21:3, 4.

³ Ada, e’yo ’di ’yeni nga i ku. Ewu ’di ma alea azo ni ’ba eyi obi azini eyi vini odra; eyi vini a’di ’di eyi o’dizu eyi ma eselea. Adaru afa azini ’ye i onzi ra. Te kiri, ada ada, Mungu leni ndra nyaku ma o’a ekile ama ni ndre ewu curu’do ’disi rile ku. A’du afa ’ye di ’i ni ya? Asisile Mungu niri ’yeni di i ku a’du ma e’yo si ya? Buku adi ni ’ba eyini si ’di ma azi aluni econi amani lu ku a’dusikuni candi ’diyi e’do ndra eyi ’bua ’dale.

E’DOZA ARI’BO NIRI

⁴ Buku oko Biblia ma aleari nze amani e’yo ari’bo Munguni ndra i e’dapi amvu Edeni ma alea ri ma dria. ’Ba omve eri “uri i,” te ari’bo ’di ovuni ndra anyapa ni ku. Buku Biblia ni asizu ri omve eri “’Ba asu supiri azini Sitani’i, eri ’ba wudrikuru dria icipiri.” ’Ba vini eri omve “uri oku drio ri i.” (E’doza 3:1; E’yo Eceza 12:9) Malaika okpo be, kaniku orindi i e’dapi ku ’di, ayu ndra uri e’yo nzezu Eva be, kile ’ba onduaru ri ni fezu eri e’da afa anzi nyiri ni avizo doli ni e’yo nzeni rile. Ecekokoru le agu orindiru ’da ma ovu ndra ci sawa Mungu ni nyaku edezu ’ba ada yini risi.—Yobu 38:4, 7.

⁵ Afa dria Yehova ni ndra o’ba ’diyi ni ovuzu kililiru risi, a’di ede di “’Ba asu supi,” kaniku, “Sitani” ’diri ni ya? ’Ye i ’dinile, malaika Munguni okpo be tu ’di ma azi aluni oja i ari’bo asu supi ri ru. ’Di ’ye di ’i ngoni ru ya? Adanisi, le ama ma niki ra kini andrusi agu azi ovupi adriza be ala asi adaru be ’dinile ri eco eca oguo ru ra. ’Di eco i ’ye  ngoni ngoni? Agu nde eco e’do e’yo onzi ’dile ’diyi ega i ma asia sawa driasi. Ka di mu drile egaza ’dile ’diyi pie, eri ma ava e’yo ’dile ’diyini ri di nga eca okporu. Geri azini ka di feru erini ra, eco di nga ’yeta ’ye e’yo onzi ’di ma dria ra.—Yakobo 1:13-15.

⁶ E’yo alu ’dile ri ’ye ndra i Sitani ’ba asu supi ri be. Adanisi le ma eri ndra Munguni ’yozu Adamu pini Eva be ma tiki azini ma ezuki nyaku dria tre ri ma e’yo ra. (E’doza 1:27, 28) Sitani ecodi e’do e’yo ega ’dini, ‘’ba ’diyi ecoki woro ma inzi i eyini Mungu ni inzizu ri ma paria!’ Ifini kini egata onzi ’dileri nga di fi eri ma asia. ’Da ma vutia coti, nga di inzo nze Mungu ma dria Eva ni ani eri obezu beni. (E’doza 3:1-5) Nga di eca ’ba “’Ba obepiri,” ifini kini “’Ba ’ba ma ru ezapi ri’i.” Sawa alu ’di ma alea, eca vini di “Sitani i,” ifini “Ba e’yo onzopiri.”

⁷ Inzo liza si azini lokiri si, Sitani ’ba obepiri fe Adamu pini Eva be Mungu ma ti gazu si. (E’doza 2:17; 3:6) Ani e’yo ’disi, odra ki ra, trotro ekile Mungu ni ndra lu eyini kini ka ki ima ti eri ku rile. (E’doza 3:17-19) Adamu eca di onzi ezata ma e’yo si, a’bianzi erini ’diyi woro ecaki di ezata be. (’Ba Rumia ’Diyi 5:12) E’yo ’di ma eceta ama ecoki ne sufuria ’bani mugati edezu risi. Sufuria nde ma woko azi ka i agbo te, a’du ma e’yo ni nga i ’ye mugati ’bani ede alenia ri be ni ya? Mugati alu alu ’bani ede alenia ri nga ifu woko be acoza ru. Geri alu ’dile risi, ama alu alu isuki di “ezata” engazu Adamu vu. ’Diri di fe ’ba ki de azini dra ni.—’Ba Rumia ’Diyi 3:23.

⁸ Sitani ni ndra Adamu pi ma dri cezu Eva be ezata ma alea ria, fe di ecaki Mungu ma ari’bo ru. E’yo adasi eri  ndra Yehova ma geri driceza niri ma e’yo onzo. Adanisi, Sitani ri ndra ’yo ’dini: ‘Mungu ma driceza eri onzi. Eri inzo nze azini feni afa muke ’diyi ’ba erini drice ’diyi pini ku. Le dricere ’ba ada niri ma adri Mungu i ku. Ecoki eyi ma dri ce eyi ngulupisi ceni ceni ra. Azini eyi ma drile ni nga ovu ba kaki driceza mani ri a’i ra ria.’ E’yo inzamatara ru ’dile ’di Mungu eco di otu ngoni ru ya? ’Ba azi  ’diyi egaki kini Munguni ndra lu ’ba ari’bo ru ’di o’di coti te. ’Di eco ndra Sitani ma inzamatara ’di ma ti de ra ya? ’Da eco ndra e’da ada kini Mungu ma geri driceza niri kilili ’dini ya?

⁹ Yehova ma geri e’yo otuzu kililiru ri econi ndra fe erini ari’bo ’diyi ma dri ja ku. Nga di sawa fe inzamatara Sitani ni ’di ma ti omvizu azini e’dazu ada kini ’ba ’ba obepiri inzo ’ba ni. E’yo Sitani ni ’yo ’disi Mungu ku di nga ’ba ada ni yima dri cezu ceni ceni ewu ovupi Sitani ma palea ’di ma alea. Asisile Yehova ni kuzu ’ba ma ceki yi ma dri azini erini sawa kuzu angiri raka eri di nga e’yo nde ’di otu ndo ri nga ovu nizaru buku ’di ma capita 11 ma alea. Te sawa ’disi ama ma egaki nga e’yo ’di ma dria: Adamu pini Eva be Sitani ndra nga afa azi onyiru ni ’yepi eyini kuri ma ti erizu ri adanisi e’yo azi ifi be ni ya? Azini eyini ndra a’izu kini Yehova, afa woro onyiru ’diyi fepi eyini ri, ’ba inzo lipi niri ma ifi ci ada ya? ’Da ka ndra ovu mi i mi ta a’du afa ’ye?

¹⁰ Eri muke amani e’yo egazu zita ’dile ’diyi pi ma dria a’dusikuni ama woro dri fu e’yo ’dile ’diyi pie ewu curu’do ’di ma alea. Adaru, sawa nga ci mini ecozu pa sozu woko Yehova dri ri ma alea mini ecozu Sitani ni omvizu inzamatara erini eji ’diyi si. (Zaburi 72:28; E’yo Obeza 27:11) Te drile onziru, ’ba bilioni bilioni tre ma eselea, ’ba werea peki peta ’diri ni. ’Diri di ama eji zita azi orodriru ’di ma alea, Biblia ni adaru imba kini Sitani ni wudrikuru ’di ma dri ce ni ya?

A’DI NI WUDRIKURU ’DI MA DRI CE NI YA?

¹¹ Yesu ovuni ndra abaza be Sitani ni wudrikuru ’di ma  drice nirisi ku. Geri azi taliru ni si, Sitani e’da ndra Yesu ni “opi nyaza wudrikurua ’diyi dria diza eyini be.” Sitani nga ’yo Yesu ni kini. “Diyi dria ma nga fe mi dri, mi ka kumuti osi ma drilia ma inzizu raria.” (Matayo 4:8, 9; Luka 4:5, 6) Mi ega di nga e’yo ’di. Feta ’dari eco ndra ovu Yesu ni obeta ru Sitani ka ndra ovu opi wudrikuru ’di ni ku ria ra ya? Yesu gani ndra kini opi nyaza wudrikurua ’diyi dria driceza Sitani ni ma palea ri ku. Adaru, Yesu eco ndra ’ye ’dale ra Sitani ka ndra ovu opi nyaza wudrikurua ’di ma drilea ni ku ria.

¹² Adaru, Yehovani Mungu okpo E’i i, o’bapi afa woro osutaru ri niri. (E’yo Eceza 4:11) Te kiriti, e’yo azi amani isu Biblia ma alea kini Yehova Mungu i kaniku Yesu Kristo i opi wudrikuru ’dini ni yo. Adanisi, Yesu omve Sitani ni “opi nyaku ’dini ri.” (Yohana 12:31; 14:30; 16:11) Biblia omve vini sitani ’ba ’ba obepiri “adroa nyaku ’dirini.” (2 ’Ba Korintoa ’Diyi 4:3, 4) Agu agata gapi, kaniku Sitani ’da ma dria ria, ’ba ti pele Kristoni Yohana si ’dini: “Wudrikuru dria ovu ’ba onziri ma palaa.”—1 Yohana 5:19.

OBI WUDRIKURU SITANI NI ’DINI NGAZU I DEZU RI

¹³ Eli alu alu agapi ri si, wudrikuru ’di ni di i eza drile drile. Ga tre asikari a’di lepi ’diyi pi si, ’ba ’ba dricepi anyamgboloru ’diyi pie, ’ba dini ma dricepi lokiri ru ’diyi pie azini ’ba e’yo onzi lepi tu ’diyi pie. Ani wudrikuru nde ’di econi di i otu ku. Biblia e’da kini sawa ecadi enyia ogogo Munguni ngazu wudrikuru ’di ma dri jazu a’di Amagedoni nisi. ’Diri di nga geri ede wudrikuru o’diru alatatararu ri ni.—E’yo Eceza 16:14-16.

¹⁴ Yehova Mungu pe Yesu Kristoni ovuzu opi ru opi  nyaza suru erini ’buari ma alea. Engazu drio, Biblia so oyo ’dini: “Te mva osi amani ’bo, fe agimva ama dri ’bo, dri cezani nga ovu eri ma ombetia, runi yi nga ’da . . . Opi Asi Anzuruniri’i. Dri ceza erini pi nga ovu ’dani eti ce kokoru.” (Isaya 9:6, 7) Opi nyaza ’di ma dria, Yesu imba ’ba i ma vuti obipi ’diyi pini zizu ’dini: “Suru mini ma emu. E’yo mini leleri ma ’ye i Nyakua ekile ’buarile.” (Matayo 6:10) Amani nga mu ne dria ’dale buku ’di ma alea rile, Suru Munguni ri nga opi nyaza dria wudrikurua ’diyi ma dri ja teke teke, dika eri nga pa so eyi ma paria ni. (Danieli 2:44) ’Da ma vutia Suru Mungu niri di nga Paradisi eji nyaku ma dria.

WUDRIKURU O’DIRURI ENYIA OGOGO

¹⁵ Biblia ece amani: “Ama ’bu o’diru pi ma mile ga nyaku o’diru be, pari e’yo kililirurini ovuzu alenia erini azileri’i.” (2 Petero 3:13; Isaya 65:17) Sawa azini si Biblia ka e’yo nze “nyaku dria,” eri ’da e’yo nze ’ba o’api nyakua ’diyi pi ma dria. (E’doza 11:1) Ani e’yo ’disi “nyaku o’diru” kililiruri ’di ma ifi ’ba Munguni tusu cozu yima dria ’bo ’diyi.

¹⁶ Yesu azi ndra kini nyaku o’diru emupi ri ma alea, ’ba Munguni a’ira ’diyi nga orodri “idri ’dani ’dani” niri isu. (Marako 10:30) Mi nzi di nga mi ma Biblia Yohana 3:16 ma alea azini 17:3 ma alea dika mi la di afa Yesuni ’yo ama ma ’yeki idri ’dani ’daniri isuzu ri. Mi ega di nga e’yo Biblia ma alea tusu coza ru ’ba ta sipi ra ’diyi pini nga isu ndrizaru nyaku o’di paradisi ru Munguni nga fe ’di ma dria.

¹⁷ E’yo onzi, a’di ’diza, ezata azini adra yi nga ovu yo. “Ba  onziri nga ovu yo . . . Te ’ba e’yere ’diyi nga angu nyani.” (Zaburi 37:10, 11) Asi anzuru ni nga ovu ci a’dusikuni ‘Mungu ni nga fe a’di ’diza ni deru kpere angu ma kalatini asizuria.’ (Zaburi 46:9; Isaya 2:4) ’Di ma vutia “’ba onyi be ’diyi nga ovu drileba ru tu, asi anzuruni nga ovu tu, de nga mba asini efuzu dika ku”—ifini kini asi anzu ni nga ovu ’dani ’dani!—Zaburi 72:7.

¹⁸ ’Ba Yehovani inzipi ’diyi nga o’a uri koko. ’Ba Israelini o’api ewu Biblia sizuri ma alea ’diyi ni ndra Mungu ma azita vuti obirisi, o’aki ndra uri koko. (’Ba Levini 25:18, 19) Adaru eri nga ovu e’yo azi onyiru ni o’azu pari uri ni ovuzu alenia yo paradisia!—Isaya 32:18, Mika 4:4.

¹⁹ Nyaka ako ni nga ovu yo. ’Ba Zaburi sipiri ’yo ’dini, “Anyani nga ovu tre nyakua oni ma dria; efi kazaniri nga oya ekile Lebanonile.” (Zaburi 72:16) Yehova Munguni nga tusu co ’ba i ni onyiru ’diyi ma dria, azini “nyaku ni nga nyaka ini ka.”—Zaburi 67:6, NW.

²⁰ Wudrikuru dria ni nga eca Paradisi ru. Aku o’di azini amvu ndrizaru ’diyi nga ovu angu ndra ovupi ezazaru ’ba ezata be ’diyini ezari ma alea. (Isaya 65:21-24; E’yo Eceza 11:18) E’yere e’yere, nyaku ma woko azi ’ba ni di cazu o’azu alenia ’bo ’diyi di nga mu drile eyi eresi kpere wudrikuru driani ecazu ndrizaru azini ifi ’yaza kililiru be kile ndra amvu Edeni ni ovule ri le. Dika Mungu ni nga ‘dri ini anda azini abiri afa idriru ’diyi niri de ra.’—Zaburi 145:16.

²¹ Asi anzu ni nga ovu ’ba ada pi ma eselea anyapa pie. Anyapa asea azini akua ’diyi nga afa nya tualu. Mva werea ’diniri ngani ’yo urisi anyapa curu’do onzi ’diyisi ku.—Isaya 11:6-9; 65:25.

 ²² Azo ni nga i de teke teke. Yesuni ngazu ovuzu opi Suru ’buarini risi, eri nga azo ati wudrikuru drisi dria aga sawa ndra erini o’azu nyakua ’dia risi ri ra. (Matayo 9:35; Marako 1:40-42; Yohana 5:5-9) ’Da ma vutia ’ba azi ngani di ’yo: “Ma azo ru ’dini ku!”—Isaya 33:24; 35:5, 6.

²³ ’Ba amani lele tu odrapi ’bo ’diyi nga enga idriru dika egata drazu ku ri be. ’Ba woro o’du kopi dra ma alea, ovupi Mungu ma egata ma alea ci ’diyi nga enga idriru dika. Adanisi “engata ni nga ovu ci ’ba kililiru azini ’ba kililiru ku ’diyi pini iritro.”—’Yeta 24:15; Yohana 5:28, 29.

²⁴ Adaru ewu dria ’dale onyiru tu ni ci ’ba dria lepi e’yo onipi, azini Yehova Mungu ama O’bapi, Amboru tu ri inzipi ’diyi pini! Yesu nze ndra e’yo paradisi ngapi emupi ’di ma dria agu e’yo onzi ’yepi ’bani ndra opa eri ma ageyia ri ni kini: “Mi nga ovu ma be Paradisia.” (Luka 23:43) E’yo ’disi le di ama ma oniki e’yo Yesu Kristo ma dria ecekokoru, a’dusikuni ama ecoki lu tusu coza ’diyi ki isu ra geri erivu risi a’dule.

E’YO BIBLIA NI IMBA RI

▪ Asisile Munguni lezu nyaku ’diri ojazu paradisi ru ri nga i ’ye ra ecekoko.—Isaya 45:18; 55:11.

▪ Sitani ni sawa ’disi wudrikuru ’di ma dri ceni.—Yohana 12:31; 1 Yohana 5:19.

▪ Wudrikuru o’diru emupi ri ma alea, Munguni nga tusu co ’ba dria ma dria. —Zaburi 37:10, 11, 29.

[[Zita e’yo onizu ’diyi]

1. Mungu ma asisile nyaku ’di niri ngoni ya?

2. (a) Asisile Munguni nyaku ’diniri nga i ’ye ra ri ama ni ngoni ngoni? (b) E’yo Biblia ni nze o’ata ’ba ada ni o’azu ’dani ’dani ri ma dria ri ngoni?

3. Afa nyakua ’dia candi ru ’diyi ki ngoki, azini eri di fe amani zita ngole ’diyi zi ya?

4, 5. (a) Agu ndra adanisi e’yo nzepi Eva be geri uri vusi ri a’di i ya? (b) Agu azi adriza pie kililiru ’dinile ri eco eca oguo ru ngoni ngoni?

6. Mva Munguni o’bale kilili orondi ru ri eca Sitani ’ba ’ba obepiri ru ngoni ngoni ya?

7. (a) Adamu pi Eva be odraki ndra a’du ma e’yo si ya? (b) A’bianzi Adamu ni ’diyi ki de azini eyi odra a’du ma e’yo si ya?

8, 9. (a) E’yo inzamataru Sitani ni eji ri ngoni? (b) Asisile Munguni ndra ima ari’bo ’diyi ma dri jazu coti ku ri ngoni ya?

10. Mi eco pa so woko Yehova ni ri ma alea omvita omvizu inzamatara Sitani ni ’di ma dria ngoni ru?

11, 12. (a) Obeta Sitani ni Yesu ni obezuri e’da eri opi wudrikuru ’diniri i ri ngoni ngoni? (b) Afa azi vini e’dapi kini Sitani ni opi wudrikuru ’diniri i ri ngoi ya?

13. Le wudrikuru o’diru ri ma eca ra a’du ma e’yo si ya?

14. Mungu pe a’di ni ovuzu opi ru opi nyaza erini ma alea, dika ’di ma e’yo ’ba ondri ndra ngoni ya?

15. “Nyaku o’diru ri” a’du afa ni ya?

16. Mungu ma feta aje be angiri erini nga fe ’ba ta sipi ra ’diyi pini ri ngoi ya, ani le ama ma ’ye di a’du afa ni feta nde ’di isuzu beni?

17, 18. Ama ecoki di a’i ra ada ada kini asi anzu azini uri ako ni nga ga nyaku dria tre ’dini a’dusi ya?

19. Ama niki ra ada kini nyaka ni nga ka nyaku ma dria tre ra ’dini a’du ma e’yo si ya?

20. Ama niki ngoni ngoni kini nyaku dria ni nga eca paradisi ru ra?

21. A’du afa e’da kini asi anzuru ni nga ovu ’ba eyi ma eselea anyapa pie ra ri ni ya?

22. A’du ni nga’ i ’ye azo ma rua ni ya?

23. Engata ni nga ayiko eji ama ma asia a’du e’yo si ya?

24. Mi egaza o’azu paradisia nyakua ’dia ri ngoni ya?

[E’da peji ma alea ri 30]

Sitani eco ndra le opi nyaza wudrikurua ’diyi ki fe Yesu ni dria ngoni ru ka ki ovu erini ku ria?

 [E’da peji ma alea dria ri peji 35]