Nëjkx parë xyʼixët diʼib tmëminy

Nëjkx mä myiny tukëʼëyë titulo

KAPITULO 3

¿Ti Dios të ttuknibëjtäägë parë tyäˈädë Naxwinyëdë?

¿Ti Dios të ttuknibëjtäägë parë tyäˈädë Naxwinyëdë?
  • ¿Ti diˈibë Dios të ttuknibëjtäägë parë naxwinyëdë jäˈäy?

  • ¿Wiˈixë Satanás tnibëdëˈkyë Dios?

  • ¿Wiˈixën yˈixˈatäˈäny ja jukyˈäjtën yä Naxwiiny mä tiempë myiny kyëdaˈaky?

1. ¿Ti diˈibë Dios të ttuknibëjtäägë parë tyäˈädë Naxwinyëdë?

JANTSY oy diˈibë Dios të ttuknibëjtäägë parë tyäˈädë Naxwinyëdë, yëˈë tsyejpy ets tyuktukët mëdë jäˈäyëty diˈib jukyˈattëp agujk jotkujk ets oy mëk. Biiblyë jyënaˈany ko Dios “tˈoytyuuny tuˈuk ja ujtskam jam mä ja nääxjot txëëwˈatyën Edén” ets jam dyajˈyoonyë “ääy kepy oyëtypyë tsujëtypyë, mëdiˈibë yakëbën yëˈë tyëëm, ets yäjjëˈkx yäjpëkëty”. Ta net ojts dyajkojy ja tim jawyiimbë ndääkˈäjt ndeetyˈäjtëm, ja Adán mëdë Eva, ta tpëjtaktë mä ja it lugäärë tsujpë ets tˈanmääytyë: “Mëëtˈättë ënet mˈuˈunk mˈënäˈkëty, yäjwinduktë yëˈë nääxwiinyëdë ets xyˈënaˈamdëty” (Génesis 1:28; 2:8, 9, 15MNM). Extëm nˈijxëm, diˈibë Dios tsyojk yëˈë etsë jäˈäyëty tmëdattëdë yˈuˈunk yˈënäˈk ets dyajjëmbittët tukëˈëyë ja Naxwinyëdë jantsy tsuj ets tkuentˈattëdë jëyujk animal.

2. 1) ¿Tiko mbäät nˈijtëm seguurë ko adëwäämp diˈibë Dios të ttuknibëjtäägë parë Naxwinyëdë? 2) Extëmë Biiblyë jyënaˈany, ¿pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny winë xëëw winë tiempë?

2 Wiˈix mˈokwinmay, ¿waˈan näˈä jyäˈtëdë tiempë mä jäˈäy tsyëënëdët yä Naxwiiny extëmë Jyobaa të ttuknibëjtäägë? Pes okˈix wiˈixë Biiblyë jyënaˈany: “Ko ti tnigajpxy jyantsy tyuumpy duˈun, ets ko ti twinwänë yajkypy” (Números 23:19MNM; Ebreeʉsʉty 6:17). Duˈunë duˈun, Jyobaa kyuytyunaampy seguurë diˈib të ttuknibëjtäägë. Yëˈë këˈëm jyënaˈany ko Naxwinyëdë “kyaj nanëgoobë të dyajkojy yëˈë duˈun të dyajkojy parë yajtuktsëënët” (Isaías 45:18). ¿Pënatyë Dios tsyojk ets jyukyˈattët yä Naxwiiny, ets nuˈun jyukyˈatët? Biiblyë tˈatsoowëmbity: “Pënaty jukyˈäjttëp tëyˈäjtën myëët tjaˈˈatäˈändë naxwinyëdë, ets ttuktsëënëyäˈändë xëmëkyëjxm” (Salmo 37:29; Diˈibʉ Jatanʉp o Apocalipsis 21:3, 4).

3. ¿Ti ayoˈon jotmay tyam nˈijxëm yä Naxwiiny? Ets ko duˈun nˈijxëm, ¿ti diˈib nnayajtëˈëwëm?

3 Jantsy tëyˈäjtën ko tyäˈädë wandakën kyajnëm yˈadëy. Pes päˈämbajttëp tyamë jäˈäy ets oˈktëp ets axtë tsiptuundëp nixim niyam ets nyayaˈoogëdë. Seguurë ko Jyobaa kyaj duˈun ttsejky etsë Naxwinyëdë yˈitët tuktuky extëm tyam nˈijxëm. Kyaj ti yˈoybyëtsëëmy. ¿Ti tuun jäjtë? ¿Tiko kyaj duˈun tyam njukyˈäjtëm extëmë Dios ojts ttuknibëjtäägë? Ni tuˈugë liibrë diˈib myaytyakypy tijaty të tyuny të jyatyëty mbäät tkaˈˈatsoowëmbity, yëˈko tadë jotmay jam tsyondaky tsäjpotm.

KYËXËˈËKY JA MËTSIP

4, 5. 1) ¿Pën diˈib ojts myëgajpxyëtyë Eva mët yëˈëgyëjxm tuˈugë tsäˈäny? 2) ¿Wiˈix tuˈugë jäˈäy diˈib kyaj ti ttony tmëwäˈäny mbäät jyëmbity maˈtspë?

4 Mä tim jawyiimbë liibrë diˈib mä Biiblyë, tmaytyaˈaky ko jam Edén kyëxëˈky ja Diosë myëtsip diˈib yajxëëwmoopy “tsäˈäny”, per kyaj yëˈë tˈandijˈyë jantsy tsäˈäny. Mä Biiblyë kyugëjxënë jyënaˈany ko tadë tsäˈäny yëˈë duˈun yajtijpë “Satanás, diˈibë wyinˈiˈimpy nidëgekyë ja naxwinyëdë jäˈäy” (Génesis 3:1MNM; Diˈibʉ Jatanʉp 12:9). Yëˈë tuˈugë anklësë kumëjääwbë diˈib kyaj yaˈixy, diˈib yajtuun ja tsäˈäny ets ojts ttukmëgajpxyë Eva. Duˈun dyajtuuny extëm tuˈugë munyekë diˈib këxëˈkpë ko kyajpxy, per kyaj yëˈë jyantsy kyajpxy, yëˈë ja jäˈäy käjpxp. Tyäˈädë anklës tamˈäjt ko Dios ojts dyaˈoyë Naxwinyëdë mä jäˈäyëty tsyëënëdët (Job 38:4, 7).

5 Nnijäˈäwëm ko tukëˈëyë diˈibë Jyobaa ojts dyajkojy ak oy, nitii diˈib mäˈät ojts tkayajkojy. Per ¿pënën yajkoj ja “Mëjkuˈugopk” “Satanás”? Kyaj pën ojts yajkojˈyëty, kyëˈëm tsojkënë ojts nyayajjëmbityëty Mëjkuˈugopk, pes yëˈë nety tuˈugë Diosë yˈanklës. ¿Wiˈixën këˈëm nyayajjëmbijtë? Wenë, duˈun extëm tuˈugë jäˈäy diˈib kyaj ti ttony tmëwäˈäny, mbäät ok jyëmbity maˈtspë. ¿Wiˈix jyëmbitët maˈtspë? Mët ko tnasˈixët ets mä kyorasoon tyëkëdë axëëkpë tsojkën. Ets ko twinmääyˈadëˈëtsët, ta tadë tsojkënë niˈigyë myëjwindëkët, ets ok, ta ttunët extëmë nety të twinmay (käjpxë Santya̱ˈa̱gʉ 1:13-15).

6. ¿Wiˈix tuˈugë Diosë yˈanklës diˈib kumëjääw jyëmbijty Satanás ets niwäämbajtpë?

6 Duˈun tuˈugë Diosë yˈanklës jyëmbijty Satanás. Ojtsë tmëdoy ko Jyobaa tˈanmääyë Adán mëdë Eva ets tmëdattëdë yˈuˈunk yˈënäˈk ets dyajtuktuktëdë Naxwinyëdë mëdë tyëëm yˈääts (Génesis 1:27, 28). Satanás waˈan duˈun wyinmääy: “¡Niˈamukë tyäˈädë jäˈäy mbäätxyëpts xyˈawdaty ets kyaj tˈawdattëdë Dios!”. Ko duˈun wyinmääy, ta dyajmëjwindëjkë tyäˈädë tsojkënë axëëkpë mä jyot kyorasoon, ets ko ttukjäjty ja tiempë, ta tniwäämbejtyë Dios ets twinˈëˈëny ja Eva (käjpxë Génesis 3:1-5). Duˈuntsoo tadë anklës jyëmbijty “Satanás” diˈib yˈandijpy “Mëtsip”, ets nanduˈun jyëmbijty niwäämbajtpë.

7. 1) ¿Tiko ojts yˈooktë Adán mëdë Eva? 2) ¿Tiko niˈamukë Adángë tyëëm yˈääts myëjjäˈäyëdë ets yˈooktë?

7 Satanás mët ko twinˈëˈënyë Adán mëdë Eva, ta ttukmëduundëgooyë Dios (Génesis 2:17; 3:6). Ets mët ko tmëduundëgooytyë Dios, ta kuanë net ojts yˈoˈknëdë duˈun extëmë netyë Dios të jyënaˈany (Génesis 3:17-19). Pes ko Adán pyokytyuuny ta jyëmbijty pokyjyaˈay, ta net ja yˈuˈunk yˈënäˈk ojts ttukninäjxtäˈäy ja pyoky (käjpxë Romanʉs 5:12). Tadë jotmay mbäät duˈun nˈijxkijpxyëm extëm tuˈugë muutsy myoldë diˈib key. Pën key ja moldë, ¿wiˈix ja muutsy pyëtsëëmdäˈäy? Pes ak key. Nanduˈun ëtsäjtëm, ak poky myëët nmaxuˈunkˈäjtëm mët ko ja Adán pyokyjyaˈayëty. Ets päätykyëjxm nmëjjäˈäyëm ets nˈoˈkëm (Romanʉs 3:23).

8, 9. 1) Extëm të nˈijxëm, ¿wiˈixë Satanás tnibëdëˈkyë Jyobaa? 2) ¿Tiko Jyobaa kyaj netyë dyajkutëgooy ja myëtsipëty?

8 Ko Satanás dyajtuundëgooyë Adán mëdë Eva, ta dyajjëmbijttë Diosë myëtsip duˈun extëm yëˈë. Nyibëdëˈkë Jyobaa ets kyäjpxpat wiˈix yˈaneˈemy. Duˈunxyëp extëm jyënany ko Jyobaa yëˈë tuˈugë reyë axëkjäˈäybyë diˈib wyinˈëˈëmbyë jyaˈayëty ets kyaj ttukmëtsekyë oyˈäjtën. Ets ko mbäädë jäˈäyëty këˈëm twinˈixtë diˈibën oy ets diˈibë axëëk, kyaj ttimtsoktë etsë Jyobaa yˈanaˈamëdët, ets ko tyukˈoybyëtsëmëbë jäˈäy ko tmëmëdowdëdë Satanás. ¿Tidaa netë Dios yˈoktuun ko duˈunë Satanás mëk axëëk nyiwäämbajtë? Ta jäˈäy diˈib jënandëp ko ojtsxyëp dyaˈoˈktäˈäy ja myëtsip. Per koxyëbë Dios dyaˈoˈktääy, ¿nigëxëˈkpxyëbë Satanás ko andakp? ¿Nigëxëˈkpxyëbë Dios ko oy yˈaneˈemy?

9 Jyobaa yajxonë tëyˈäjtën ttuny. Pääty kyaj netyë ja myëtsip dyajkutëgooytyë. Ojts wyinmay ko oy ko tnasˈixëdë tiempë parë kyëxëˈëgët ko kyaj tyëyˈäjtënëty extëmë netyë Satanás të nyiwäämbetyëty, ets nyigëxëˈëgëdë Satanás ko andakp. Päätyë Jyobaa tnasˈixë ets tuk tiempë naxwinyëdë jäˈäy këˈëm nyayˈanaˈamëdët mëdë Satanásë myëjääw. Mä kapitulo 11 jap yajnimaytyäˈägäˈäny tidën ko tnasˈixë, ets tidën ko dyajjekyë tiempë. Per oknayajtëwëdë net: ¿oyën yˈadëtstë Adán mëdë Eva ko tmëmëdoowdë Satanás diˈib nitii nety të kyatukmëdunëdë? Jyobaa yëˈë diˈibë nety tukëˈëyë të myooytyaˈayëdë. Pääty, ¿oy ko wyinmääytyë ko Jyobaa mëk axëkjäˈäy ets ko andakp? ¿Tixyëp mijts ojts xyˈoktuny?

10. ¿Wiˈix mijts mbäädë Jyobaa xypyuwäˈägë ets duˈun yëˈë dyaˈixëdët ko Satanás kyaj tmëdatyë tëyˈäjtën?

10 Oy ko nmëmäˈäy nmëdäjëmë tyäˈädë yajtëˈëwën, pes nanduˈumbë jotmay nbatëm. Tyam, mbäät mijts xyaˈixyëty ko mbuwäˈkëbë Jyobaa, ets duˈuntsoo Jyobaa ttukˈixëdë Satanás ko kyaj tmëdatyë tëyˈäjtën. Mbäät xyaˈixyëty ko mˈaxäjëbë Dios extëmë mˈAnaˈambë ets duˈun nyigëxëˈëgëdë Satanás ko andakp (Salmo 73:28; käjpxë Proverbios 27:11). Jotmay myëët njënäˈänëm ko jeˈeyë niwaanë jäˈäy diˈib pyuwäˈkëbë Jyobaa, oy jyajaaty miyonkˈam. Pääty mbäät nnayajtëˈëwëm, ¿jantsy tukniˈˈijxëbë Biiblyë ko Satanás yëˈë duˈun diˈib yˈaneˈembyë naxwinyëdë jäˈäy?

¿PËNËN YˈANEˈEMBYË NAXWINYËDË JÄˈÄY?

Satanás kyajxyëp ojts tˈawanë Jesus tukëˈëyë anaˈamën diˈib jaˈäjtp yä Naxwiiny pën kyaj yëˈë tjaˈajëty

11, 12. 1) ¿Wiˈixë Satanás dyaˈijxë ko yëˈë yˈaneˈembyë naxwinyëdë jäˈäy ko tjayajtëgoyanyë Jesus? 2) ¿Ti diˈib nanduˈun xytyukˈijxëm ko Satanás yëˈë duˈun diˈib yˈaneˈembyë naxwinyëdë jäˈäy?

11 Jesus ojts yˈity seguurë ko Satanás yëˈë diˈib yˈaneˈembyë naxwinyëdë jäˈäy. Tëgok ja Mëjkuˈu mëdë myëjääw diˈib myëdäjtypy ojts ttukˈixyë Jesus “nidëgekyë naxwinyëdë jäˈäyëty [“ja anaˈam kutujkën”, TNM] es ja myëjˈäjtën. Ta tˈanmääy: Ëjtsëts mij nmoˈoyëp tëgekyë tyäˈädë pën xywingoxtënaabyëts es xyˈawdatëdëts” (Matewʉ 4:8, 9; Lukʉs 4:5, 6). Okwinmay koxyëbë Satanás tkajaˈˈaty tukëˈëyë anaˈam kutujkën, ¿ojtsxyëp tˈawanë Jesus parë dyajtëgoyët? Pes kyajxyëp, ¿këdii? Etsë Jesus nan ojtsxyëp tˈanëëmë Satanás ko kyaj yëˈë tjaˈajëty ja anaˈam kutujkën.

12 Jyobaa Dios yëˈë diˈib tukëˈëyë mëjääw myëdäjtypy, ets yëˈë diˈib tukëˈëyë të dyajkojtäˈäy (Diˈibʉ Jatanʉp 4:11). Per nimää mä Biiblyë kyajënäˈäny ko Dios o Jesukristë yëˈë yˈaneˈembyë naxwinyëdë jäˈäy. Yëˈë duˈunë Mëjkuˈu diˈib yˈaneˈembyë naxwinyëdë jäˈäy. Päätyë Jesus ojts jyënaˈany “diˈibë yä naxwiiny anaˈamp” (Fwank 12:31). Apostëlë Juan nan ojts jyënaˈany ko “naxwinyëdë jäˈäy yˈity mä ja axëëkpë dyajtunyë myëkˈäjtën” (1 Juan 5:19TNM).

JYËJPTËGOYË SATANÁSË YˈANAˈAMËN

13. ¿Tiko yˈoyëty ets myinët ja jembyë jukyˈäjtën?

13 Tuˈuk tuˈugë jëmëjt nyaxy niˈigyë kyujotmayëtyë tiempë. Të tyuktujknë mëdë soldäädëtëjk diˈib tsiptuundëp, anaˈambëtëjk diˈib axëëk adëtstëp, wintsëndëjk diˈib winˈëˈëndëp mä relijyonk etsë maˈtspë yajjäˈäyˈoˈkpë. Extëm tyam nˈijxëmë jukyˈäjtën, yëˈë xytyukˈijxëm ko kyaj mbäät nyekyˈoyë. Mä Biiblyë jyënaˈany ko tsojkë Dios dyajjëjptëgoyaˈany tukëˈëyë ayoˈon jotmay mä tadë tsip diˈib xyëˈäjtypy Armajedon, ets dyajminäˈäny ja jembyë jukyˈäjtën (Diˈibʉ Jatanʉp 16:14-16).

14. ¿Pënë Dios wyinˈijx ets tyunët Rey mä yˈAnaˈam Kyutujkën jam tsäjpotm, ets wiˈixë Biiblyë ojts tnaskäjpxë?

14 Jyobaa yëˈë wyinˈijxë Jesukristë ets Ryeyˈatët mä ja yˈAnaˈam Kyutujkën jam tsäjpotm. Tëëyëbë Biiblyë duˈun ojts tnaskäjpxë: “Tuˈugë mixyuˈunk të myaxuˈunkˈaty parë ëtsäjtëm, tuˈugë uˈunk të nyajmoˈoyëm; etsë kutujkënë tmëdatäˈäny extëmxyëp tmënëjkxy kyejkyëjxy. Ets yajxëëwmoˈoyaˈany [...] Anaˈambë diˈib yajjaˈäjtypyë tuˈugyëˈat. Myëjwindëkëyaˈanyë yˈanaˈamdakn etsë tuˈugyëˈäjtën kyaj jyëjpkëxäˈäny” (Isaías 9:6, 7, notë). Jesus ojts ttukniˈˈixë yˈëxpëjkpëty ets tˈamdowdëdë tyäˈädë anaˈamën mä nyuˈkxtäˈäktë, ko jyënany: “Yajmin ja mˈAnaˈam mGutujkën. Waˈan dyajtuny ja mtsojkën, duˈun extëm jam tsäjpotm nanduˈun yä Naxwiiny” (Mateo 6:10, TNM). Extëm ok nnijawëyäˈänëm, yëˈë Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën yëˈë diˈib yajnitëgatsaampy tukëˈëyë anaˈambëtëjk diˈib jaˈäjtp yä Naxwiiny (käjpxë Daniel 2:44). Ta netë Naxwinyëdë jyëmbitäˈäny extëm tuˈugë it lugäärë tsujpë.

¡MYINY KYËDAˈAKY TUˈUGË JEMBYË JUKYˈÄJTËN!

15. ¿Tidën yˈandijpy “jembyë naxwinyëdë”?

15 Mä Biiblyë jyënaˈany ko “Dios të twandaˈaky xymyoˈoyäˈänëm ja jembyë tsäjp esë jembyë naxwinyëdë mä tëgekyë yajtunët diˈibë tëyˈäjtën” (2 Peedrʉ 3:13; Isaías 65:17). Ko Biiblyë tmaytyaˈagyë “naxwinyëdë”, näˈäty yëˈë yˈandijpyë naxwinyëdë jäˈäy (Génesis 11:1). Pääty, tadë “jembyë naxwinyëdë”, yëˈë yˈandijpy tuk grupë jäˈäy diˈibë Dios kyupëjkypy.

16. ¿Ti yˈaxäjëyandëbë jäˈäy pënatyë Dios kupëjkëp, ets ti mbäät nduˈunëm parë nëjkx nˈaxäjëm?

16 Jesus ojts twandaˈaky ko pënatyë Dios kyupëjkypy tnamoˈoyaˈany “ja jikyˈäjtënë winë xëë winë tiempë” (Matewʉ 19:29). Tunë mayˈäjtën, okˈëxtäˈäy mä mBiiblyë mä Fwank 3:16 etsë 17:3, ets xykyäjpxët wiˈixë Jesus jyënany ti mbäät nduˈunëm ets nbatëmë jukyˈäjtën winë xëëw winë tiempë. Minë net nˈokˈijxëm mä Biiblyë ja kunuˈkxënë diˈibë Dios myoˈoyaambyë jäˈäyëty mä ja it lugäärë tsujpë.

17, 18. ¿Tiko mbäät nˈijtëm seguurë ko jaˈˈatäämbë tuˈugyëˈäjtën yä Naxwiiny ets kyaj nekymyëdatäˈänëmë tsëˈk jäˈäwën?

17 Axëkˈäjtën, tsip etsë naytsyiik naygyoxë kyaj nyekyjaˈˈatäˈäny. “Axëkjäˈäy kyaj nyekyjaˈˈatäˈändë [...]. Per diˈib yujy tudaˈaky, yëˈë jyaˈˈatandëbë naxwinyëdë” (Salmo 37:10, 11). Jyaˈˈatäˈänyë tuˈugyëˈäjtën, mët ko Dios “yajjëjptëgoyaambyë tsip abëtsemy nyaxwinyëdë” (Salmo 46:9; Isaías 2:4). Ko jyäˈtëdë tyäˈädë tiempë, niˈamukë jäˈäy jyukyˈatäˈändë tëyˈäjtën mëët ets “ja oyjyaˈay pyëjjëˈëgäˈäny, ets ja tuˈugyëˈäjtën myëjwindëkëyaˈany axtë ko ja poˈo kyaj nyekyjamˈatët”, tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko jyaˈˈatäˈänyë jotkujkˈäjtën winë xëëw winë tiempë (Salmo 72:7).

18 Dios mëduumbëty kyaj ti ttsëˈëgëyäˈän tjawëyäˈändë. Tëëyëp, ko ja israelitëty tmëmëdoowdë Dios kyaj tmëdäjttë tsëˈk jäˈäwën (Levítico 25:18, 19). ¡Jantsy oy nëjkx njukyˈatäˈänëm mä ja it lugäärë tsujpë mä kyaj nekymyëdatäˈänëmë tsëˈk jäˈäwën! (Käjpxë Isaías 32:18; Miqueas 4:4).

19. ¿Tiko mbäät nˈijtëm seguurë ko Dios yëˈë diˈib yajjaˈˈataambyë jeˈxy pëky mëjwiin kajaa mä ja jembyë jukyˈäjtën?

19 Kyaj nyekyˈagëxëyaˈanyë jeˈxy pëky. Duˈun jyënaˈanyë Salmo: “Jaˈˈatäämbë jeˈxy pëky mëjwiin kajaa yä naxwiiny; tungëjxy kopkëjxy jyamˈatäˈäny jantsy mëjwiin kajaa” (Salmo 72:16). Jyobaa Dios yëˈë diˈib kyunuˈkxaambyë jäˈäyëty diˈib xëmë mëmëdoowëp, etsë “naxwinyëdë dyakäˈänyë tyëëm” (Salmo 67:6).

20. ¿Tiko mbäät nˈijtëm seguurë ko tukëˈëyë Naxwinyëdë jyëmbitäˈäny extëm tuˈugë it lugäärë tsujpë?

20 Tukëˈëyë Naxwinyëdë jyëmbitäˈäny jantsy tsuj. Mä tyamë jäˈäy të dyajmäˈättë naxwinyëdë, nyaxkëdäˈägäˈänyë jëën tëjkë tsujatypyë ets yonäˈänyë pëjy ujtsë oyatypyë diˈib yajwindukaampy (käjpxë Isaías 65:21-24; Diˈibʉ Jatanʉp 11:18). Wanaty wanaty yˈoyëyaˈany niˈigyë Naxwinyëdë axtë ko tukëˈëyë jyëmbijtäˈäyët jantsy tsuj extëmë nety Edén. Winë xëëw winë tiempë Dios dyajwäˈkxäˈänyë kyëˈë ets dyajjotkëdäˈägäˈänyë tsyojkënë diˈibaty jukyˈäjttëp (Salmo 145:16).

21. ¿Wiˈix nnijäˈäwëm ko tuˈugyë yˈitäˈänyë jäˈäy mëdë jëyujk animal?

21 Tuˈugyë yˈitäˈändë jäˈäy mëdë jëyujk animal. Yëˈë jëyujkë awäˈänatypyë mët diˈib kyaj yˈawäˈänëty jyëˈxmukäˈändë tuˈugyë. Ets tuˈugë mutsk mixyuˈunk, ni jeˈeyë tkatsëˈëgëyaˈanyë jëyujk animal diˈib tyam awäˈän (käjpxë Isaías 11:6-9; 65:25).

22. ¿Wiˈix jyatäˈänyë yuu päˈäm?

22 Kyaj nyekyjaˈˈatäˈänyë yuu päˈäm. Jesus extëmë Rey jam tsäjpotm mä Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën, dyaˈˈagëdäˈägäˈäny niˈamukë jäˈäy, kyaj nyiwaanëty extëm ko yˈijty yä Naxwiiny (Matewʉ 9:35; Markʉs 1:40-42; käjpxë Fwank 5:5-9). Pääty, “ni tuˈuk diˈib tsëënëyäämp kyajënäˈänäˈäny: Pëjkëbëts” (Isaías 33:24; 35:5, 6).

23. ¿Tiko nëjkx jyantsy jyaˈˈatäˈänyë xondakën ko nety ja oˈkpë pyëdëˈëktë?

23 Yëˈë njiikyˈäjt nmëguˈukˈäjtëm diˈib të yˈoˈknëdë pyëdëˈëgäˈändë jatëgok ets ninäˈä kyanekyˈoogäˈändë. Pyëdëˈëgäˈändë niˈamukë oˈkpë diˈib ijttëp mä Diosë wyinmäˈäny. Duˈunë duˈun, “Dios dyajjikypyëkäˈäny tëgekyë oˈkpë diˈibë ijt oyjyaˈay es nandëˈën diˈibë ijt kaˈoyjyaˈay” (Apostʉlʉty 24:15; Fwank 5:28, 29).

24. ¿Wiˈix mnayjawëty ko xynyijawë wiˈix yˈixˈatäˈänyë jukyˈäjtën yä Naxwiiny?

24 Jantsy oyë jukyˈäjtën diˈib yˈawijx jyëjpˈijxtëp pënaty tyam yajkëktëjkëdëbë yˈëxpëjkën mä Jyobaa ets tpëjtäˈäktë jyot wyinmäˈäny tmëdundët. Tsojkëp nˈaknijäˈäwëm niˈigyë diˈib mä Jesukristë, yëˈko mët yëˈëgyëjxm myinäˈäny tukëˈëyë tyäˈädë kunuˈkxën.