Skip to content

Skip to table of contents

VEVEHEAGA TOLU

Ko e Heigoa e Finagalo he Atua ma e Lalolagi?

Ko e Heigoa e Finagalo he Atua ma e Lalolagi?
  • Ko e heigoa e finagalo he Atua ma e tagata?

  • Puhala fe ne paleko ke he Atua?

  • To tuga e heigoa e moui he lalolagi anoiha?

1. Ko e heigoa e finagalo he Atua ma e lalolagi?

KUA homo ue atu mooli e finagalo he Atua ma e lalolagi. Kua manako a Iehova ke puke e lalolagi he tau tagata fiafia mo e tino malolō. Ne talahau he Tohi Tapu “ne to foki e Iehova ko e Atua e kaina i Etena” mo e “fakatupu foki e [ia] e tau akau oti kua fulufuluola he kitekite, mo e mitaki ke kai.” Mole e tufugatia he Atua e tagata taane mo e fifine fakamua, ko Atamu mo Eva, ne tuku e Ia a laua i loto he kaina fulufuluola ia mo e tala age: “Kia fanau a mo e fakatokologa, kia fakapuke foki e lalolagi, mo e kautu ki ai.” (Kenese 1:28; 2:8, 9, 15) Ti ko e finagalo he Atua ke fanafanau e tau tagata, fakalaulahi e tau katofia he kaina parataiso ia ke he lalolagi katoa, mo e leveki e tau manu.

2. (a) Iloa fēfē e tautolu to fakamooli e finagalo he Atua ma e lalolagi? (e) Ko e heigoa ne talahau he Tohi Tapu hagaao ke he tau tagata ka momoui tukulagi?

2 Manatu nakai a koe to fakamooli e finagalo ha Iehova ko e Atua ma e tau tagata ke nonofo he lalolagi parataiso? “Ne vagahau atu e au,” he fakapuloa he Atua, “to eke ai ni e au.” (Isaia 46:9-11; 55:11) Ē, ko e mena ne finagalo he Atua to fakamooli ni e ia! Ne talahau e ia kua “nakai eke noa ai e ia [e lalolagi], ne eke e ia ke nonofo ai e tau tagata.” (Isaia 45:18) Ko e tau tagata fēfē ne manako e Atua ke nonofo he lalolagi? Mo e manako a ia ke fiha e leva ha lautolu ka nonofo i ai? Ne tali he Tohi Tapu: “To eke ni e motu ma e tau tagata tututonu, to nonofo muatua ai a lautolu.”Salamo 37:29; Fakakiteaga 21:3, 4.

3. Ko e heigoa e tau tutūaga momoko hane ha ha he lalolagi mogonei, mo e heigoa e tau hūhū ne mafuta hake ha ko e mena nei?

3 Maali ai, kua nakaila tupu e mena nei. Kua gagao mo e mamate e tau tagata mogonei; ti latau foki a lautolu mo e tamate he taha e taha. Fai mena ne kua hepe. Mooli, na nakai finagalo e Atua ke pehē nei e lalolagi ne kitia e tautolu he vahā nei! Ko e heigoa ne tupu? Ko e ha ne nakaila fakamooli e finagalo he Atua? Nakai maeke he ha tohi he fakamauaga tuai ne tohia he tagata ke tala mai ki a tautolu ha kua kamata e lekua i luga he lagi.

KO E KAMATAAGA HE FĪ

4, 5. (a) Ko hai ne vagahau mooli ki a Eva he puhala he gata? (e) Maeke fēfē he tagata mahani mitaki mo e fakamooli he mogo fakamua ke eke mo tagata kaihā fakamui?

4 Ne tala e tohi fakamua he Tohi Tapu ki a ia ne totoko ke he Atua ne kitia he kaina i Etena. Kua fakamaama a ia ko e “gata,” ka e nakai ko e manu noa ni a ia. Ne fakakite he tohi fakamui he Tohi Tapu a ia “ko e tiapolo, ko Satani foki ia, ko ia kua fakahehe e lalolagi oti.” Kua ui foki a ia “ko e gata tuai.” (Kenese 3:1; Fakakiteaga 12:9) Ne fakaaoga he agelu malolō, po ke mena moui fakaagaaga nei ne nakai kitia, e gata ke vagahau ki a Eva, ke tuga e tagata makaka ne taute e leo haana ke tuga kua hau he taha punua fakatino po ke taha mena fakatai. Kua ha ha ai mooli e mena moui fakaagaaga ia he magaaho ne tauteute he Atua e lalolagi ma e tau tagata.Iopu 38:4, 7.

5 Nukua mitaki katoatoa e tau tufugatia ha Iehova, ka e ko hai ne taute e ‘Tiapolo’ ko “Satani” nei? Ke talahau maaliali, taha he tau tama fakaagaaga malolō he Atua ne eke ne ia a ia mo Tiapolo. Kua maeke fēfē e mena nei ke tupu? Ko e tagata mahani mitaki mo e fakamooli he mogo fakamua to liga eke mo tagata kaihā fakamui. Tupu fēfē e mena ia? Liga fakaatā he tagata e manako hehē ke tupu he loto haana. Kaeke manamanatu tumau ki ai a ia, liga to malolō lahi e manako kelea ia. Ti ka hoko e magaaho, liga to taute e ia e manako kelea ne manamanatu a ia ki ai.Totou Iakopo 1:13-15.

6. Maeke fēfē he tama fakaagaaga malolō he Atua ke eke ko Satani ko e Tiapolo?

6 Kua tupu e mena nei ki a Satani ko e Tiapolo. Ne logona e ia e Atua ne tala age ki a Atamu mo Eva ke fanafanau mo e fakapuke e lalolagi aki e fanau ha laua. (Kenese 1:27, 28) ‘Kua lata he tau tagata oti nei ke tapuaki ki a au nakai ke he Atua!’ he manatu mooli e Satani. Ati tupu e manako kelea he loto haana. Fakahiku, ne fakavaia e ia a Eva he pikopiko ki a ia hagaao ke he Atua. (Totou Kenese 3:1-5.) Ne eke a ia ko e ‘Tiapolo,’ ne kakano “Fatipiko.” He magaaho taha, ne eke a ia mo “Satani,” ne kakano ko e “Totoko.”

7. (a) Ko e ha ne mamate a Atamu mo Eva? (e) Ko e ha ne fuakau mo e mamate oti e tau hologa ha Atamu?

7 He fakaaoga e tau pikopiko mo e eke lagatau, ne omoomoi e Satani ko e Tiapolo a Atamu mo Eva ke nakai omaoma ke he Atua. (Kenese 2:17; 3:6) Ko e fua, ne hiku mamate a laua, tuga ni ne talahau he Atua kaeke nakai omaoma a laua. (Kenese 3:17-19) Ha kua nakai mitaki katoatoa a Atamu he magaaho ne hala a ia, ne moua he tau hologa oti haana e hala mai ia ia. (Totou Roma 5:12.) Liga fakatai e tuaga nei ke he apa tao falaoa. Kaeke fai tama malopo i loto, ko e heigoa la ka tupu ke he tau fua falaoa ne tao he apa? To igatia e fua falaoa mo e malopo, po ke nakai mitaki katoatoa ai. Pihia foki, kua ha i ai he tau tagata takitaha e “malopo” he nakai mitaki katoatoa mai ia Atamu. Ko e kakano haia ne fuakau mo e mamate e tau tagata oti kana.Roma 3:23.

8, 9. (a) Ko e heigoa e paleko ne taute mooli e Satani? (e) Ko e ha ne nakai fakaotioti agataha he Atua e kau totoko?

8 He takitaki e Satani a Atamu mo Eva ke hala ke he Atua, nukua takitaki mooli e ia e totokoaga. Ne paleko e ia e puhala pule ha Iehova. Ti kua pehē ai a Satani: ‘Ko e pule kelea e Atua. Kua pikopiko a ia mo e lamakai e ia e tau mena mitaki mai he tau tagata haana. Ti nakai lata e tau tagata ke pule e Atua ki a lautolu. Maeke ia lautolu ke fifili e mena mitaki mo e mena kelea. Ti kua lauka mai ni a lautolu i lalo he pule haaku.’ To fehagai fēfē mogoia e Atua ke he paleko fakakelea pihia? Falu ne manatu kua lata he Atua ke tamate agataha e kau totoko ia. Ka e to tali kia he mena ia e paleko ha Satani? To fakakite mooli kia kua hako e puhala pule he Atua?

9 Kua nakai fakaatā he puhala fakafili tonu ne mitaki katoatoa ha Iehova a ia ke tamate agataha e kau totoko. Ne fifili e ia kua lata ke fai magaaho ke tali e paleko ha Satani ke he puhala tonu mo e fakamooli ko e pikopiko e Tiapolo. Ti fifili he Atua ke fakaatā e ia e tau tagata ke fai magaaho ka pule ni a lautolu ki a lautolu i lalo he omoomoiaga ha Satani. Ko e kakano ne taute e Iehova e mena ia mo e kakano ne lahi e magaaho ne fakaatā e ia ke mole ato fehagai ke he tau matakupu nei, to fakatutala ki ai he Veveheaga 11 he tohi nei. Kua mitaki mogonei ke manamanatu ke he mena nei: Kua tonu kia ia Atamu mo Eva ke talitonu ki a Satani, ne nakai fai mena mitaki ne taute ma laua? Kua tonu kia ia laua ke talitonu ko Iehova ne foaki ki a laua e tau mena oti, ko e pikopiko kelea lahi? Ka ko e heigoa ka liga taute e koe?

10. Maeke fēfē ia koe ke lalago e faahi a Iehova he fai tali ke he paleko ha Satani?

10 Kua lata ke manamanatu ke he tau hūhū nei ha kua fehagai a tautolu takitokotaha mo e tau matakupu pihia he vahā nei. Ē, ha ha ia koe e fifiliaga ke lalago e faahi a Iehova he fai tali ke he paleko ha Satani. Maeke ia koe ke talia a Iehova mo Pule haau mo e lagomatai ke fakakite ko e pikopiko a Satani. (Salamo 73:28; totou Tau Fakatai 27:11.) Momoko ai ha kua tokogahoa ni he tau tagata piliona he lalolagi nei kua taute e fifiliaga ia. Kua mafuta mai e hūhū aoga lahi, Kua fakaako mooli kia he Tohi Tapu kua pule a Satani ke he lalolagi nei?

KO HAI NE PULE KE HE LALOLAGI NEI?

Maeke fēfē ia Satani ke foaki e tau kautu oti he lalolagi ki a Iesu kaeke nakai ko e haana?

11, 12. (a) Fakakite fēfē he kamatamata ki a Iesu ko Satani e pule he lalolagi nei? (e) Ko e heigoa foki ne fakakite mooli ko Satani e pule he lalolagi nei?

11 Kua iloa mooli e Iesu ko Satani e pule he lalolagi nei. Ke he taha puhala mana, ne fakakite e Satani ki a Iesu e “tau kautu oti he lalolagi, mo e lilifu ha lautolu.” Ti mavehe a Satani ki a Iesu: “To ta atu e au e tau mena oti nai kia koe, kaeke ke fakaveli mo e hufeilo mai a koe kia au.” (Mataio 4:8, 9; Luka 4:5, 6) Manamanatu ke he mena nei. To eke kia e foakiaga ia mo kamatamata ki a Iesu kaeke nakai ko e pule a Satani ke he tau kautu nei? Ne nakai fakatikai e Iesu ko e ha Satani e tau fakatufono oti nei he lalolagi. Ti mooli, to nakai taute pihia e Iesu kaeke nakai ko Satani e pule he tau fakatufono ia.

12 Mooli, ko Iehova ko e Atua Mua Ue Atu, ko e Tufuga he lagi mo e lalolagi katoatoa fulufuluola. (Fakakiteaga 4:11) Ka e, nakai fai kupu i loto he Tohi Tapu ne talahau ko Iehova ko e Atua po ko Iesu Keriso e pule he lalolagi nei. Ko e mooli, ne talahau fakatonu e Iesu ko Satani “e pule he lalolagi nei.” (Ioane 12:31; 14:30; 16:11) Ne hagaao foki e Tohi Tapu ki a Satani ko e Tiapolo ko e “atua he lalolagi nai.” (2 Korinito 4:3, 4) Hagaao ki a Satani ne totoko, ne tohia he aposetolo Kerisiano ko Ioane: “Ko e lalolagi oti ha he pule hana kua mahani kelea.”1 Ioane 5:19.

PUHALA KA UTAKEHE E LALOLAGI HA SATANI

13. Ko e ha kua lata ma e lalolagi foou?

13 He momole atu e tau tau takitaha, kua au atu e hagahaga kelea he lalolagi. Kua tupufetui i ai e tau matakau tau, tau tagata politika mahani pikopiko, tau takitaki lotu fakatupua, mo e tau tagata kolokolovao kelea muitui. Ti kua nakai maeke e lalolagi katoa ke liu fakafoou. Ne fakakite he Tohi Tapu kua tata mai e magaaho ka fakamahaikava he Atua e lalolagi kelea he tauaga haana i Amaketo. To hukui ai he lalolagi foou tututonu e lalolagi nei.Fakakiteaga 16:14-16.

14. Ko hai ne fifili he Atua ke Pule he Kautu Haana, ti ko e puhala fe ne kua talahau tuai e mena nei?

14 Ne fifili e Iehova ko e Atua a Iesu Keriso ke Pule he Haana Kautu, po ke fakatufono he lagi. Kua leva tigahau e talahau he Tohi Tapu: “Kua fanau mai ma tautolu e tama, kua foaki mai ma tautolu e tama tane, ha ha he ua hana e pule, to ui foki e hana higoa . . . ko e Iki he Mafola. Nakai fai mena ke liu mai ai e lilifu he hana pule, mo e mafola.” (Isaia 9:6, 7) Hagaao ke he fakatufono nei, ne fakaako e Iesu e tau tutaki haana ke liogi: “Kia hoko mai hau a kautu. Kia eke hau a finagalo ke he lalolagi, tuga ne eke ke he lagi.” (Mataio 6:10) Tuga ka kitia e tautolu i loto he tohi nei, to nakai leva ti utakehe he Kautu he Atua e tau fakatufono oti he lalolagi nei, ti hukui ai he Kautu e tau fakatufono oti ia. (Totou Tanielu 2:44.) Mogoia ka tamai he Kautu he Atua e lalolagi parataiso.

KUA TATA MAI E LALOLAGI FOOU!

15. Ko e heigoa e “lalolagi fou”?

15 Ne fakamafana mai e Tohi Tapu ki a tautolu: “Ka e fakatalitali a tautolu ke he lagi fou mo e lalolagi fou, tuga ne hana [Atua] talahaua mai, ke nofo ai e tututonu.” (2 Peteru 3:13; Isaia 65:17) He falu magaaho ne tala e Tohi Tapu ke he “lalolagi,” ti hagaao ke he tau tagata ne nonofo he lalolagi. (Kenese 11:1) Ti ko e “lalolagi fou” tututonu ko e matakau tagata ne moua e fiafia he Atua.

16. Ko e heigoa e mena fakaalofa mua ue atu mai he Atua ki a lautolu ne fiafia a ia ki ai, mo e heigoa kua lata ia tautolu ke taute ke moua ai?

16 Ne mavehe mai a Iesu hagaao ke he lalolagi foou hane hau, ko lautolu ne talia he Atua ka moua e mena fakaalofa ko e “moui tukulagi.” (Mareko 10:30) Fakamolemole hafagi e Tohi Tapu haau ki a Ioane 3:16 mo e 17:3, mo e totou e mena ne talahau e Iesu ne kua lata ia tautolu ke taute ke moua e moui tukulagi. Manamanatu mogonei ke he tau monuina mai he Tohi Tapu ka olioli e lautolu ne kua latatonu ke moua e mena fakaalofa homo ue atu ia mai he Atua he lalolagi Parataiso hane hau.

17, 18. Maeke fēfē ia tautolu ke iloa mooli to ha ha ai e mafola mo e nakai haofia ke he tau kalakala oti he lalolagi?

17 To utakehe e mahani kelea, felakutaki, kolokolovao mo e vale. “Ti nakai ha i ai e tagata mahani kelea . . . Ka ko e tau tagata mahani molu, to eke ma lautolu e motu.” (Salamo 37:10, 11) To nofo ai e mafola kakano ‘kua fakahiku he Atua e tau he lalolagi.’ (Salamo 46:9; Isaia 2:4) Mogoia ka “tupuolamoui ai e tau tagata tututonu; to monuina lahi ai, ato nakai fai mahina”—ti kakano, ko e mafola tukulagi!Salamo 72:7.

18 To nonofo nakai haofia e tau tagata tapuaki ha Iehova. Ka fakatumau e tau Isaraela he tau vahā Tohi Tapu ke omaoma ke he Atua, ne nonofo a lautolu mo e nakai haofia. (Levitika 25:18, 19) Ko e homo ha ia ka olioli e nakai haofia pihia he Parataiso!Totou Isaia 32:18; Mika 4:4.

19. Ko e ha ne iloa e tautolu to loga e mena kai he lalolagi foou he Atua?

19 To nakai ha ha i ai e hoge. “To ha i ai e puke aloalolima he tau saito ke he motu,” he lologo he salamo. “Ki luga he fuga mouga; ti gatiti ai.” (Salamo 72:16) To fakamonuina e Iehova e tau tagata tututonu haana, mo e “fua mai he kelekele hana tau fua.”Salamo 67:6.

20. Ko e ha kua maeke ia tautolu ke mauokafua to eke e lalolagi katoa mo parataiso?

20 To eke e lalolagi katoa mo parataiso. To ha ha ai e tau kaina mo e tau katene fulufuluola he tau vala kelekele ne moumou fakamua he tau tagata agahala. (Totou Isaia 65:21-24; Fakakiteaga 11:18) He fai magaaho ne mole, ko e falu faahi he lalolagi ne kua fitā he gahua ki ai to fakalaulahi atu ato eke e lalolagi katoa ke fulufuluola mo e fua loga ke tuga e katene i Etena. Mo e to nakai kaumahala e Atua ke “fakamafola [e ia haana] a lima, mo e fakamakona e manako he tau mena momoui oti.”Salamo 145:16.

21. Ko e heigoa ne fakakite mai to mafola e vahāloto he tau tagata mo e tau manu?

21 To mafola e vahāloto he tau tagata mo e tau manu. To kai auloa e tau manu vale mo e tau manu fao. To nakai matakutaku foki e tama tote ke he ha manu ne vale he mogonei.Totou Isaia 11:6-9; 65:25.

22. Ko e heigoa ka tupu ke he gagao?

22 To galo tamoki e gagao. Ha ko e Pule he Kautu he Atua he lagi, to fakalaulahi atu e fakamalolōaga ha Iesu ke mahomo atu ke he magaaho ne nofo a ia he lalolagi. (Mataio 9:35; Mareko 1:40-42; Ioane 5:5-9) Mogoia ka “nakai pehe mai foki taha kua nofo ai, Kua gagao au.”Isaia 33:24; 35:5, 6.

23. Ko e ha e liu tu mai ka tamai e fiafia ke he tau loto ha tautolu?

23 To liu fakamomoui e tau fakahele ne mamate mo e ha ha ai e amanakiaga ke nakai liu mamate. Ko lautolu oti ne momohe he mate ne haia he manamanatuaga he Atua to liu fakamoui mai. Ko e mooli, to “liu foki tutu mai a lautolu kua mamate, ko lautolu ne tututonu katoa mo lautolu ne hepehepe.”Gahua 24:15; totou Ioane 5:28, 29.

24. Fēfē e logonaaga haau ke moui he Parataiso he lalolagi?

24 Kua ofoofogia ha ia e vahā anoiha kua fakatalitali ki a lautolu ne fifili ke ako hagaao ke he Tufuga Homo Ue Atu ha tautolu, ko Iehova ko e Atua, mo e ke fekafekau ki a ia! Ne tuhi a Iesu ke he Parataiso hane hau he magaaho ne mavehe a ia ke he tagata matahavala ne mate he tapa haana: “To fakalataha a koe mo au i Parataiso.” (Luka 23:43, NW) Kua lata tonu ia tautolu ke ako fakalahi hagaao ki a Iesu Keriso, puhala ia ia to hoko mai e tau monuina oti nei.