Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

CAPÍTULO 3

¿Imanö kë Patsa kanantaraq Dios munan?

¿Imanö kë Patsa kanantaraq Dios munan?
  • ¿Imanö kë Patsachö nunakuna kawayänantaraq Dios munan?

  • ¿Ima nishpataq Diosnintsikta, Satanás tumpashqa?

  • ¿Imanötaq kë Patsachöqa shamoq tiempochö kawë kanqa?

1. ¿Imanö kë Patsa kanantataq Dios munarqan?

DIOSQA kë Patsachö kushi kushi y mana qeshyashpa nunakuna kawayänanta y kë Patsapis shumaq kanantam munan. Bibliachöqa “huk shumaq huertatam Edenchö Jehovä Dios rurarqan”, y “mikunapaqpis [...] alläpa alli munapëpaq frutayoq montikunatam winatserqan” nimantsikmi. Tsëpitanam punta teytantsikkunata Adán y Eva shutiyoqta kamarqan, y tsë selläma shumaq huertamanmi churarqan: “Wambrëkikuna katsun Patsa huntanqanyaq mirayë y cuidayë”, nishpa (Génesis 1:28; 2:8, 9, 15). Rikanqantsiknöpis, wambrankuna mirar kë llapan Patsata huk paraïsoman tikratsir y animalkunata cuidayänantam munarqan Jehová Diosqa.

2. a) ¿Imanirtaq Dios Patsapaq munanqan rurakämunanta creishwan? b) Biblia nimanqantsiknö, ¿imanö nunakunallaraq kawayanqa kë Patsachö?

2 ¿Imëllaqa cumplikärenqatsuraq, huk paraïsochö nunakuna tärayänanta Jehová Dios munanqan? Awmi, “parlarqömi y cumplishaqmi” nishpam kikin änikushqa (Isaías 46:9-11; 55:11). Tsënömi, kamamaqnintsikqa llapan munanqanta ruramonqa. Hinamampis, Patsataqa “manam envänollatsu” ruramorqö sinöqa “kawayänampaqmi”, nishpam kikin nishqa (Isaías 45:18). ¿Imanö nunakuna kë Patsachö tärayänanta, y ëka wata kawayänantaraq Dios munarqan? “Patsachöqa alli nunakunallam tärayänqa, y mana wanushpam tsëchö kawayanqa” nishpam nin Bibliaqa (Salmo 37:29; Apocalipsis 21:3, 4).

3. ¿Ima llakikïpaq kawëkunatataq kë Patsachö rikantsik, y imakunatataq tapukushwan?

3 Imanö kaptimpis Diosnintsik llapan änikonqankunaqa manam cumplikanraqtsu. Kananyaqpis nunakunaqa qeshyayan y wanuyanmi hinamampis kikinkunapuram pelear wanutsinakuyan. Manam Jehová Dios Patsapaq munanqannönatsu, kananqa alläpa hukläyanam tikrarishqa. ¿Imaraq pasashqa? ¿Imanirtaq Dios munanqan cumplikashqatsu? Kë respuestakunataqa manam nunakuna qellqayanqan librokunachötsu tarinki, kë problëmakunaqa kikin ciëlochö qallamushqa kaptin.

IMANÖTAQ DIOSPA CHIKEQNIN YURIMORQAN

4, 5. a) ¿Pitaq Evata huk culebrawan parlaparqan? b) ¿Imanötaq huk honrado nuna suwa tikrarin?

4 Bibliapa qallanan librochöqa, Dios Yayapa huk chikeqnin Edén huertachö yurimonqantam nimantsik. “Culebra” nishpa qayaptimpis, manam huk lluta animal-llatsu. Bibliapa ushanan librochöqa: “Jinantin marcacho nunacunatam engañaquican, tseqa diablum” ninmi. Hinamampis ‘unë culebra’ nishpapis qayanmi (Génesis 3:1; Apocalipsis12:9). Awmi, huk poderoso mana rikakoq espïritum. Imanömi muñëcata parlatseqnö huk nuna pukllan kikinlla parlëkar, tsënömi culebrawan Diablu rurarqan Evata parlapar mana alliman ishkitsinampaq. Tsë angelmi, nunakunapaq Dios Yaya kë Patsata ruramuptin tsëchö këkarqan (Job 38:4, 7).

5 Musyantsikmi Jehová Dios kamanqanqa llapampis allilla kanqanta. Pero tsëpenqa, ¿pitaq “Diablu” y “Satanás” shutiyoq espïritutaqa rurarqan? Manam Diostsu rurarqan, Pëpa huk poderoso angelninmi kikimpa munëninwan Diablu tikrarerqan. ¿Imanöraq pasarqan tsëqa? Imanömi huk nuna honrado këkarnin kikimpa munëninwan suwa tikrarin, tsënömi tsëpis karqan. ¿Imanöpataq tsënö këman chäyan? Tsënö këmanqa chäyan shonqunkunachö mana alli munëkunata yarpararmi, tsënönam tsë mana alli munëkuna winananta haqerqa hutsaman ishkiriyan (leyi Santiagu 1:13-15).

6. ¿Imanötaq tikrarerqan Satanasman y Diabluman, Diospa huk poderoso angelnin?

6 Tsënöllam hina Satanastapis pasarqan. Itsapis Adantawan Evata Jehová, wambrëkikuna katsun y hinantin Patsaman huntayë nishpa nenqanta wiyëkarqan (Génesis 1:27, 28). Tsëchi: “¡Kë llapan nunakunaqa noqatachi adorayämanman Diospa rantin!”, nishpa pensarerqan. Y tsë mana alli munë shonqunchö winariptinna, Eva kaqta ëwar Diospita mana allikunata parlar engañarerqan (leyi Génesis 3:1-5). Tsënömi, kë ángel tikrarerqan “Diabluman”, këqa “mana kaqpita tumpakoq” ninanmi. Tsënömi hina “Satanás” tikrarerqan, kë shutiqa “chikikoq o contrakoq” ninanmi.

7. a) ¿Imanirtaq Adanwan Eva wanuyarqan? b) ¿Imanirtaq Adanpa tsurinkunaqa awkinyantsik y wanuntsik?

7 Satanasqa ulikïninwan o llullakïninwanmi, Adanwan Eva Diosta mana wiyakuyänanta lograrerqan (Génesis 2:17; 3:6). Tsënöpam Dios nenqannö, ishkampis wanuriyarqan mana wiyakuyanqanchö (Génesis 3:17-19). Tsënöpanam Adán hutsaman ishkirir perfectonatsu karqan, y llapan pëpita yureq kaqqa hutsasapallanam kayarqan (leyi Romanos 5:12). Pensakurkï, huk adovero mana alli kaptenqa, ¿imanöraq se adoverowan rurashqa adovekuna yarquyanqa? Llapampis mana allillanaman yarquyanqa. Tsënöllam hina, Adanpa hutsasapa këninwan mana allillana yurintsik. Tsënöpam awkinyantsik y wanuntsik (Romanos 3:23).

8, 9. a) Rikanqantsiknöpis, ¿ima nishpataq Satanás tumparqan Jehová Diosta? b) ¿Imanirtaq mana wiyakoqkunataqa tsë hora Jehová Dios ushakäratserqantsu?

8 Jehová Diosta mana wiyakuyänampaq Adán y Evata animarninmi, Satanás tikrarerqan munënin rurakoqkunapa pushaqnin. Y mana alli gobernantem nishpam Jehová Diosta calumniarqan. “Mana alli reymi, manam nunankuna allikunata rurar kushikuyänanta haqintsu. Nunakunaqa manam wanayantsu Dios gobernananta, pëkunaqa alli kaqta y mana alli kaqtapis kikinkunam akrakïta puëdeyan. Rasumpëpaqa, noqata wiyayämarmi más alli kawayanki”, neq cuentam parlarqan. ¿Imanöraq Dios kë llapan nenqanta contestanman karqan? Wakin nunakunaqa tsëllachöna ushakäratsinman karqan tsë mana wiyakoqkunata niyanmi. Tsënö ushakäratserqa, ¿Satanás ulikoq o llullakoq kanqanta rikätsikunmantsuraq karqan? ¿Kikimpa gobiernon alli kanqanta rikätsikunmantsuraq karqan?

9 Justicia rurëchöqa alläpa Perfectom Jehová Diosnintsikqa. Tsëmi mana wiyakoqkunataqa raslla ushakäratserqantsu. Satanás Diablu uli o llulla y tumpakoq kanqanta rikätsikunampaqqa tiempotaran wanarqan. Tsëmi, huk tiempo nunakuna kikinkunapura Satanaspa mandoncho gobernanakuyänampaq haqirerqan. Kë llapan pasanqankunata tsënölla haqïrenqantaqa y manaraq altsanqantaqa rikäshun capítulo 11 nishqanchömi. Pero kananqa tapukurïki: ¿imanir-raq Adán y Eva Satanasta mana reqikarqa wiyayarqan? ¿Allitsuraq kamaqninkuna Jehová mana alli kanqanta pensayanman karqan? ¿Imataraq qam rurankiman karqan?

10. ¿Imanötaq qam Jehová Diospa lädonman churakankiman?

10 Kë tapukïkunamanqa alleqmi pensanantsik, kanampis tsënö tiempokunallachömi këkantsik. Qampis Jehová Diospa lädonman churakëta puëdenkim, y tsënöpam Satanás tumpakoq kanqanta rikätsikunki. Gobernantentsiktanö Jehová Diosta wiyakurmi rikätsikunki Satanasqa mana rasumpa kaqta parlanqanta (Salmo 73:28; leyi Proverbios 27:11). Kë Patsachö waranqa kuti waranqëpayan nunakuna karpis, wallkaqllam Jehová Diospa lädonmanqa churakäyashqa. Këqa huk preciso tapukïmanmi apamantsik: ¿Rasumpëpaku Biblia yachatsikun Satanás kë mundota gobernëkamonqanta?

¿PITAQ KË MUNDOTA GOBERNAN?

¿Mana kikimpa këkaptenqa Satanás äninmantsuraq karqan Jesusta mundocho nacionkunata riquëzankunatawan?

11, 12. a) ¿Imanötaq Satanás rikätsikorqan kë patsapa gobernanten kanqanta? b) ¿Ima pruëbakunatataq tarintsik Satanás gobernante kanqampita?

11 Jesusqa segurom karqan Satanás kë mundopa gobernanten kanqanta. Huk kutim, “jinantin munducho nasioncunata riquesancunatawan” Diablu rikätserqan Jesusta, y tsëpitanam: “Qonqurïcur adorecamaptiqueqa que llapan riquecanqequitam qoycushqequi”, nerqan (Mateo 4:8, 9; Lucas 4:5, 6). Yarpakurkï, kë reinokunapa dueñon Satanás mana kaptenqa, ¿huk tentaciontsuraq kanman karqan Jesuspaq, kë Satanás änenqan? Hinamampis, Jesusqa manam kë mundopa gobernanten Diablu kanqanta negarqantsu, rasumpëpa mana gobernanten kaptenqa manam pëtsu ninmanmi karqan.

12 Clärom këkan, Jehová Dioslla llapan kallpayoq, ciëlochö y patsachö kaqtapis Kamaq kanqan (Apocalipsis 4:11). Tsënö kaptimpis, manam Bibliachöqa Jehová o Jesusmi kë mundota gobernëkamun nintsu. Kikin Jesusmi, Diablum kë mundopa ‘mandacoqnin’ nerqan (Juan 12:31; 14:30; 16:11). Y Bibliapis, kë chikikoq o Satanasqa “patsacho mandacoq” kanqantam nimantsik (2 Corintios 4:3, 4). Pëpaqmi apóstol Juanpis qellqarqan, “que munducho Diospa mana caqcunaqa Diablupa muneninchomi caquicayan”, nishpa (1 Juan 5:19).

SATANÁS GOBERNANQAN MUNDOPA USHAKËNIN

13. ¿Imanirtaq huk mushoq patsata wanantsik?

13 Cada wata pasaptinmi, más mana alli kë mundoqa tikrakïkan. Guerra ruraq soldädokunawan, mana alli gobernaqkunawan, mana rasumpëpa kaqta yachatsikoq religiosokunawan y wanutsikoq nunakunawampis huntam këkan kë mundoqa. Y kë llapan rikëkanqantsikqa manam altsakanqanatsu. Bibliachöqa willamantsik Armagedón nishqan Diospa guerranchö kë llapanta ushakäratsimunantam, y tsëpitana alli kaqkunapaqqa mushoq patsata apamunanta (Apocalipsis 16:14-16).

14. ¿Pitataq Dios akrarqan Reinonchö gobernanampaq, y imanötaq këqa unëpitana musyakarqan?

14 Jehová Diosqa, Jesucristutam akrarqan ciëlochö gobiernompa Reynin kanampaq. Bibliachöqa unëpitanam kënö nikarqan: “Huk wambrantsikmi yurishqa, huk wambrantsikmi qomarqontsik, pëpa hombronchömi gobiernoqa kanqa, y shutimpis kanqa [...] Príncipe de Paz. Gobiernompa mirënin y yamë kakïnenqa manam ushakanqatsu” (Isaías 9:6, 7). Jesusmi yachatserqan discipulonkuna mañakïninkunachö kë gobiernopaq mañakuyänampaq kënö: “Reynïki shamutsun. Muneyniki rurakätsun syeluchownow, tseynowlla Patsachowpis”, nishpa (Mateo 6:10QKW). Tsëpitanam yachakushun Diospa Reinon kë Patsachö llapan gobiernokunata ushakäratsir hukta churamunampaq kaqta (leyi Daniel 2:44). Y kë Patsata shumaq huertaman tikratsinanta.

¡KËLLACHÖNAM MUSHOQ PATSAQA!

15. ¿Imataq tsë ‘mushoq patsaqa’?

15 Bibliachöqa kënömi willamantsik: “Noqantsicqa shuyaquicantsic mushoq sielutam y mushoq patsatam. Tseno cananpaqmi Diosnintsic änimarqantsic. Tse mushoq patsachoqa allicunata rurarllanam, nunacuna cawayanqa”, nishpa (2 Pedru 3:13; Isaías 65:17). Bibliachö ‘patsapaq’ parlarnenqa, höraqa nunakunapaqmi parlan (Génesis 11:1). Tsëmi tsë ‘mushoq patsaqa’ Dios aprobashqan llapan alli nunakuna kayan.

16. ¿Ima shumaq qarëtataq Dios aprobashqan nunakuna chaskiyanqa, y imataraq rurashwan tsëta chaskinapaq?

16 Tsë mushoq patsa chäramuptenqa, Dios Yaya llapan aprobashqan nunakunata ‘wiñeypaq kawëta’ o mana ushakaq kawëta qaranampaqmi, Jesus änikorqan (Marcos 10:30). Aksëqa këtsu, Bibliëkichö ashi Juan 3:16 y 17:3 nishqanta, y leï Jesus nenqanta, mä imatash rurashwan wiñeypaq kawakïta tarinapaq. Kananqa rikärishun Bibliachö, mä ima bendicionkunatash chaskiyanqa mana wanushpa mushoq Patsachö täraq nunakuna.

17, 18. ¿Imanirtaq hinantin Patsachö mana mantsakushpa y yamë kawakï kananta creintsik?

17 Chikinakï, guerrakuna, wanutsinakïkunaqa, mananam kanqanatsu. “Mana alli [o chikikuna] manam kanqanatsu [...]. Pero manshukunaqa patsatam chaskiyanqa” (Salmo 37:10, 11.) Alli këllanam kanqa. Diosmi “guerrakunata ushakätsenqa hinantin patsachö” (Salmo 46:9; Isaías 2:4). Tsë tiempo chämuptenqa, “allikunallam winayanqa” y “yamë këqa killapis ushakanqanyaqmi kanqa”, këqa manam imëpis yamë këqa ushakanqatsu ninanmi (Salmo 72:7).

18 Diospa nunankunaqa mana mantsakushpam kawayanqa. Unë tiempochö israelitakunapis Diosta wiyakurnenqa kushishqa mana mantsakushpam kawayarqan (Levítico 25:18, 19). ¡Ima shumaqraq pëkunanö mana mantsakushpa Mushoq Patsachö kawakïqa kanqa! (leyi Isaías 32:18; Miqueas 4:4.)

19. ¿Imanöpataq kë mushoq patsaman Diosnintsik atska mikïkunata apamunanman creintsik?

19 Mikïpis manam ushakanqatsu. “Patsachöqa alläpa atskam granokuna kanqa, hirkakunapa puntanchöpis sobrakonqam”, nishpam nerqan salmista (Salmo 72:16). Kikin Jehová Diosnintsikmi bendicenqa llapan wiyakoqkunata, tsënöllam hina “Patsaqa imëkatapis wayïkatsimonqa” (Salmo 67:6).

20. ¿Imanirtaq creishwan kë llapan Patsa huk paraïsoman tikrarinanta?

20 Llapan Patsam tikrarenqa huk paraïsoman. Nunakuna perditsiyanqan chacrakunachöpis kanqa shumaq wayikuna y wëtakunam (leyi Isaías 65:21-24; Apocalipsis 11:18). Watakuna pasaptinnam shumaq paraïsoman kë Patsa tikrarenqa y unë Edén huertachönömi mikïkunapis kanqa. Jehová Diosqa, imëpis “makinta mashtarmi llapan kawaqta munayanqanwan bendecinqa” (Salmo 145:16).

21. ¿Imakunataq rikätsimantsik animalkunawan nunakuna alli kawakunanta?

21 Animalkunawan nunakunapis allim kawakuyanqa. Chukaru animalkunawan manshu animalkunapis juntom mikuyanqa. Manam ni wambrapis mantsanqanatsu chukaru animalkunata (leyi Isaías 11:6-9; 65:25).

22. ¿Imataq pasanqa qeshyakunata?

22 Tukïläya qeshyakunapis ushakanqam. Diospa Gobiernonchö Jesucristu Rey karmi nunakunataqa kachakätsimonqa, kë Patsachö këkarnin qeshyaqkunata hampenqampitapis masta (Mateo 9:35; Marcos 1:40-42; Juan 5:5-9). Y “manam ni pï: ‘Qeshyämi nenqanatsu’.” (Isaías 33:24; 35:5, 6.)

23. ¿Imanirtaq kushikïpaq kanqa wanushqakuna kawariyämuptin?

23 Wanushqa kuyë kastantsikkunam kawariyämonqa y mana wanushpa kawëtapis puëdeyanqam. Diospa yarpëninchö këkaq llapan wanushqakunam shäriyämonqa. Rasumpëpam, ‘alli ruraqtapis y mana alli ruraqtapis Teyta Diosqa cawaritsimonqa’ (Hechos 24:15; leyi Juan 5:28, 29).

24. ¿Munankimantsuraq kënö shumaq Paraïsochö kawëta?

24 Kamakoq Jehová Diospita yachakoqkunata y servi munaqkunataqa kushikïpaq bendicionkunam shuyaran. Shumaq paraïsopaqmi Jesusqa parlaparqan tsë mana alli nunata: “Noqawan[mi] canqui paraiso nishqan shumaq cawaqui marcacho”, nishpa (Lucas 23:43). Alläpa importantem Jesuspita yachakïqa, pëmi kë llapan bendicionkunataqa apamonqa.