1. Ye so Nzapa aleke teti sese ayeke nyen?

YE SO Nzapa aleke teti sese ayeke tâ pendere mingi. Jéhovah aye si azo so aduti na ngia nga na nzoni seni amû lê ti sese ni kue. Bible atene so “Nzapa alu yaka na yâ Eden” na lo ‘sala si keke kue ako na amaï, keke so anzere na lê ti zo na ayeke nzoni teti kobe’. Na pekoni so Nzapa aleke kozo koli na kozo wali, Adam na Eve, lo zia ala na yâ pendere ndo so, na lo tene: “I dü amolenge mingi, i wu, i si singo na sese, i sala si ye kue aga na gbe gere ti i.” (Genèse 1:28; 2:8, 9, 15). Ye so afa so Nzapa aleke lani ti tene azo adü amolenge, ala kono yâ ti Paradis ni ti mû sese kue na ala bâ lege ti anyama.

2. (a) E hinga tongana nyen so fade ye so Nzapa aleke teti sese ayeke ga tâ tënë? (b) Bible afa so mara ti azo wa si ayeke duti ande na fini teti lakue lakue?

² Mo bâ ti mo so mbeni lâ fade ye so Jéhovah Nzapa aleke ti sala ti tene azo alango na yâ mbeni sese so aga paradis ayeke ga tâ tënë? Nzapa atene: “Mbi sala tënë awe; fade Mbi sala si a ga tâ tënë.” (Esaïe 46:9-11; 55:11). Biani, ye so Nzapa aleke ti sala, lo yeke sala ande gi ni! Lo tene so “Lo sala sese ni pëpe ti ga ye so afuti” me “Lo leke sese so si azo alingbi duti dä”. (Esaïe 45:18). Mara ti azo wa Nzapa aye na ndo sese? Nga, teti ngoi oke si lo ye lani ti tene ala ngbâ na fini na ndo ni? Bible akiri tënë: ‘Sese ni ayeke ga ye ti héritier ti azo ti  mbilimbili, na fade ala duti dä lakue.’​—Psaume 37:29; Apocalypse 21:3, 4.

3. Aye ti vundu wa ayeke dä laso na ndo sese? Na ye so asala si ahundango tënë wa abâ gigi?

³ Na bango ni biani, a yeke ye so ade ti si pëpe. Azo laso ayeke tï kobela na ala yeke kui; ala yeke gue même ti tiri na ti fâ tele na popo ti ala. Biani, mbeni ye atambela lani nzoni pëpe. Me e yeke na kite oko pëpe so Nzapa aleke lani pëpe ti tene sese aga tongana ti so e bâ laso! Tongaso, ye nyen asi lani? Ngbanga ti nyen ye so Nzapa aleke lani ti sala aga tâ tënë pëpe? E lingbi ti wara akiringo tënë ni pëpe na yâ ti mbeni buku so azo asû, teti wusuwusu ni alondo lani na yayu.

4, 5. (a) Zo wa biani ayeke sala tënë lani na Eve na lege ti ngbo? (b) Tongana nyen mbeni zo so kozo ayeke mbeni nzoni zo alingbi ti ga zo ti nzi?

⁴ Kozo buku ti Bible afa tënë ti mbeni wato ti Nzapa so afa tele ti lo na yaka ti Eden. A fa lo tongana mbeni “ngbo”. Ye oko, lo yeke lani gi mbeni senge nyama pëpe. Ndangba buku ti Bible afa lo tongana “lo so ala di iri ti lo Zabolo na Satan, wahanda ti azo ti sese kue”. A hiri nga lo ‘ngbo ti giriri’. (Genèse 3:1; Apocalypse 12:9). Ange ti ngangu so ayeke mbeni créature ti yingo so lê abâ pëpe, na lo sala lani kusala na mbeni ngbo ti sala tënë na Eve, legeoko tongana mbeni zo so asala kusala na mbeni poupée, na lo sala tënë na mbeni lege so mo bâ mo tene poupée ni la ayeke sala tënë. Kite ayeke pëpe so ange so ayeke lani dä tongana Nzapa aleke sese ti tene azo aduti dä.​—Job 38:4, 7.

⁵ Ye oko, teti so aye kue so Jéhovah aleke ayeke mbilimbili-kue, zo wa aleke lani “Zabolo” wala “Satan” so? Ti kiri tënë ni na ndulu tënë, mbeni oko na popo ti angangu créature ti yingo so Nzapa aleke asala tele ti lo mveni ti ga Zabolo. Ye so alingbi ti si tongana nyen? Zia e mû gi mbeni tapande: laso, mbeni zo so kozo ayeke nzoni zo alingbi ti ga zo ti nzi. Tongana  nyen? Lo lingbi ti zia lege na mbeni sioni bibe ti maï na yâ bê ti lo. Tongana lo ngbâ gi ti lë sioni nzara so na yâ ti bê ti lo, a lingbi ti ga tâ ngangu mingi na a sala si, tongana lege ni azi na lo, lo lingbi ti sala tongana ti so sioni nzara so afa na lo.​—Diko Jacques 1:13-15.

6. Tongana nyen mbeni ngangu ange so Nzapa aleke aga Satan Zabolo?

⁶ A yeke ye so asi lani na Satan Zabolo. Na bango ni, lo mä lani Nzapa so ayeke tene na Adam na Eve ti dü amolenge na ti sala si amolenge ti ala na ahale ti ala amû ndo ti sese kue (Genèse 1:27, 28). Satan atene peut-être na bê ti lo: ‘Me azo so kue alingbi ti voro mbi ahon ti voro Nzapa!’ Na lege so, mbeni sioni nzara amaï na yâ bê ti lo. Na nda ni, lo londo lo gue ti handa Eve na lo dü mvene na lo na ndo Nzapa. (Diko Genèse 3:1-5.) Ye so asala si lo ga mbeni “Zabolo”, so ti tene “zo so adü mvene na ndo mba ti lo ti buba iri ti lo”. Na oko ngoi ni, lo ga nga “Satan”, so ti tene “wato”.

7. (a) Ngbanga ti nyen Adam na Eve akui? (b) Ngbanga ti nyen amolenge ti Adam kue ayeke ga mbakoro na ayeke kui?

⁷ Na salango kusala na mvene nga na handa, Satan Zabolo apusu Adam na Eve ti ke yanga ti Nzapa (Genèse 2:17; 3:6). Ye so asala si ala kui na nda ni, tongana ti so Nzapa atene fade a yeke si na ala tongana ala ke yanga ti lo (Genèse 3:17-19). Teti so Adam aga wasiokpari na pekoni so lo ke yanga ti Nzapa, amolenge kue so abâ gigi na lege ti lo awara nga siokpari ti lo ni. (Diko aRomain 5:12.) A lingbi ti haka ye so asi so na mbeni ye ti gbotongo na brique. Tongana ye ti gbotongo na brique ni aba, ye nyen ayeke si na abrique kue so a yeke gboto na ni? Ala oko oko kue ayeke ba nga tongana ye ti gbotongo na brique so. Legeoko nga, siokpari ti Adam “aba” amolenge ti lo oko oko kue so a dü ala. A yeke ngbanga ni la si azo kue ayeke ga mbakoro na ayeke kui.​—aRomain 3:23.

8, 9. (a) Ti bâ ni nzoni, tënë wa Satan abï lani na sese? (b) Ngbanga ti nyen Nzapa afâ lani na lê ni lê ni pëpe azo ti kengo yanga so?

⁸ Na ngoi so Satan ahanda lani Adam na Eve si ala sala siokpari na tele ti Nzapa, ti tâ tënë ni, a yeke mbeni kota kengo  yanga na tele ti Nzapa si Satan ayeke mû li ni dä. Lo yeke fa lani so lo yeda pëpe na lege so Jéhovah ayeke komande na ni. Biani, Satan ayeke tene fade: ‘Nzapa ahinga ti lo ti komande pëpe. Lo yeke tene mvene na lo yeke kanga lege ti ambeni nzoni ye na azo ti gbe ti lo si ala wara ni pëpe. Azo ti sese ayeke na bezoin pëpe ti tene Nzapa akomande na ndo ala. Ala  mveni alingbi ti soro ye so ala bâ na lê ti ala tongana nzoni na ye so ala bâ tongana sioni. Ala yeke duti nzoni mingi ahon so tongana ala kiri na gbe ti komandema ti mbi.’ Me fade Nzapa ayeke leke tënë ti zonga so abi na ndo ti lo so tongana nyen? Ambeni zo ni atene so tongana Nzapa ahinga fade, ka lo fâ gi azo ti kengo yanga so awe. Ye oko, salango tongaso alingbi fade ti leke tënë so Satan abi ni na sese? A lingbi fade ti fa so lege so Nzapa akomande na ni ayeke nzoni?

⁹ Jéhovah so aye si aye ti lo kue aduti na lege ti mbilimbili ayeke yeda ande pëpe ti fâ azo ti kengo yanga so gi na lê ni lê ni. Tongaso, lo bâ lani so a hunda ti zia si ngoi ahon ti kiri tënë kue na atënë so Satan abi na li ti lo, na ti fa na lê ti azo kue so Zabolo ayeke zo ti mvene. Tongaso, Nzapa abâ nzoni ti zia lege na azo ti komande tele ti ala mveni teti mbeni ngoi nga na gbe ti ngangu ti Satan. Chapitre 11 ti buku so ayeke fa ande ngbanga ti nyen Jéhovah amû desizion so, nga ngbanga ti nyen lo zia si ngoi ahon mingi tongaso kozoni si lo leke tënë ni biaku. Me ti fadeso, a yeke nzoni e gbu li na ndo ti ahundango tënë so: Adam na Eve asala lani nzoni ti mä Satan so lâ oko asala pëpe mbeni ye ti nzoni na ala? A yeke lani na lege ni ti tene ala mä na bê so Jéhovah so amû ye kue na ala ayeke mbeni sioni zo ti mvene? Tongana fade mo yeke na place ti ala, mo yeke sala nyen?

10. Tongana nyen mo lingbi ti mû mbage ti Jéhovah ti kiri tënë na tënë so Satan abi na sese?

¹⁰ A yeke nzoni ti gbu li na ndo ti ahundango tënë so teti e nga kue e yeke na gbele mara ti atënë tongaso laso. Biani, lege azi na e ti mû mbage ti Jéhovah ti mû kiringo tënë na tënë so Satan abi na li ti Jéhovah. Mo lingbi ti yeda na Jéhovah tongana Mokonzi ti mo na ti mû mbage nga ti fa so Satan ayeke zo ti mvene (Psaume 73:28; diko aProverbe 27:11.) Mawa ni ayeke so, na popo ti azo ngbundangbu mingi ti sese, gi wungo ti azo kete si asoro ti sala tongaso. Ye so asala si mbeni kota hundango tënë abâ gigi: Bible afa biani so a yeke Satan si akomande sese so?

11, 12. (a) Na lege wa mbeni tara so Jésus awara afa so Satan si ayeke mokonzi ti sese so? (b) Mbeni ye nde wa afa nga so Satan ayeke mokonzi ti sese so?

¹¹ Jésus awara lani kite lâ oko pëpe so a yeke Satan si ayeke mokonzi ti sese so. Na mbeni lege so zo ahinga li ti lo na ni pëpe, Satan afa lani na Jésus “aroyaume kue ti sese na gloire ti ala”. Na pekoni, lo mû zendo so na Jésus: “Tongana Mo kuku na sese, Mo sambela mbi, fade mbi mû na Mo ye so kue.” (Matthieu 4:8, 9; Luc 4:5, 6). Gbu li kete na ndo tënë ti Satan so, na hunda tele ti mo: Tënë ti Satan so alingbi ti duti lani mbeni tara teti Jésus tongana Satan ayeke fade pëpe mokonzi ti aroyaume so? Jésus ake lani pëpe so angorogbia ti sese so kue ayeke na gbe ti ngangu ti Satan. Ti tâ tënë ni, tongana fade Satan la ayeke na li ti aroyaume so pëpe, ka Jésus ayeke tene ni.

¹² Biani, Jéhovah ayeke Nzapa Ti Ngangu Ahon Kue, Lo so aleke apendere ye kue ti dunia (Apocalypse 4:11). Ye oko, versê oko pëpe na yâ Bible afa so Jéhovah Nzapa wala Jésus Christ ayeke mokonzi ti sese so. Biani, Jésus asala tënë ti Satan mbilimbili tongana “mokonzi ti sese so”. (Jean 12:31; 14:30; 16:11). Bible ahiri même Satan Zabolo “nzapa ti sese so”. (2 aCorinthien 4:3, 4). Na ndo wato so, wala Satan, bazengele Jean asû na mbeti: “Sese so kue ayeke na tïtî wato-sioni.”​—1 Jean 5:19.

13. Ngbanga ti nyen e yeke tâ na nzara ti mbeni fini sese?

¹³ Tongana ngu ayeke hon, aye ti sioni na ndo sese ni ayeke gue gi na li ni guengo. Sese ni asi na aturugu so ayeke tiri bira, azo ti poroso so ayeke sala ye na handa, amokonzi-nzapa so ayeke tene tënë tongaso me ayeke sala nde, na azo so kengo ndia ayeke gi mbeni ye ti tele ti ala. Mbeni ye ti leke tâ na sese so si a ga nzoni ayeke dä pëpe. Me Bible afa so, na yâ ngoi kete, fade Nzapa ayeke futi sese ti sioni so na lâ ti bira ti lo ti Harmaguédon. Na fade mbeni fini sese ti mbilimbili ayeke mû place ni.​—Apocalypse 16:14-16.

14. Zo wa la Nzapa asoro lo ti ga Gbia na ndo Royaume ti Lo? Na tongana nyen a fa ye so kozo awe?

 ¹⁴ Jéhovah Nzapa asoro lani Jésus Christ ti ga Gbia na ndo Royaume wala yanga-ti-komande so Lo zia gere ni na yayu. A sala angu mingi awe Bible atene: “A dü Molenge na e, A mû Molenge-koli na e, na fade ngangu ti komande ayeke na ndogo ti Lo; fade a di iri ti Lo . . . Mokonzi Ti Siriri. Fade nda ti wungo ti royaume ti Lo na ti siriri ayeke pëpe.” (Esaïe 9:5, 6). Na ndo yanga-ti-komande so, Jésus afa na adisciple ti lo ti sambela tongaso: “E ye royaume ti Mo aga. E ye ala sala na sese ye so bê ti Mo aye legeoko tongana ala sala na yayu.” (Matthieu 6:10). Tongana ti so mbeni chapitre ti buku so ayeke fa na e ande, Royaume ti Nzapa ayeke fadeso ndulu ti lungula ayanga-ti-komande kue ti sese so, na fade lo yeke mû place ti ala. (Diko Daniel 2:44.) Na pekoni, Royaume ti Nzapa ayeke sala si sese aga paradis.

15. ‘Fini sese’ ayeke nyen?

¹⁵ Bible adë bê ti e tongaso: “Na lege ti zendo ti [Nzapa], e yeke ku ayayu ti fini na sese ti fini so mbilimbili aduti na yâ ni.” (2 Pierre 3:13; Esaïe 65:17). Ngoi na ngoi, tongana Bible asala tënë ti “sese”, lo ye ti sala tënë ti azo so alango na ndo sese (Genèse 11:1). Tongaso, ‘fini sese’ so mbilimbili ayeke duti dä aye ti sala tënë ti mbeni bungbi ti azo so Nzapa ayeke yeda na ala.

16. Matabisi wa ti ngele ngangu Nzapa amû na ala so lo yeda na ala? Na ye nyen a lingbi e sala ti wara ni?

¹⁶ Jésus amû zendo so, na yâ fini sese so ayeke ga, ala so Nzapa ayeda na ala ayeke wara ande matabisi ti “fini ti lakue lakue”. (Marc 10:30). E tisa mo ti zi Bible ti mo na Jean 3:16 nga na Jean 17:3, na ti diko ye so Jésus afa ti sala tongana e ye ti wara fini ti lakue lakue. Fadeso, bâ na yâ Bible tënë na ndo ti adeba nzoni so ayeke ku ala so afa na yâ dutingo ti ala so ala lingbi na pendere matabisi ti Nzapa so na yâ paradis na ndo sese.

17, 18. E lingbi ti hinga tongana nyen so azo na sese kue ayeke duti ande na yâ siriri me pëpe na yâ mbito?

 ¹⁷ Sioye, bira, kengo ndia na salango ngangu na zo ayeke hon ande. “A ngbâ kete, na fade azo ti sioni ayeke mbeni pëpe . . . Me azo so ayeke na tâ be-ti-molenge, fade sese ni aga ye ti héritier ti ala.” (Psaume 37:10, 11). Fade siriri ayeke duti dä teti fade Nzapa ayeke “sala si bira awe juska na nda ti sese”. (Psaume 46:10; Esaïe 2:4). Na pekoni, “fade azo ti mbilimbili awu, na fade siriri ayeke mingi juska nze ayeke mbeni pëpe”, so ti tene siriri ayeke duti teti lakue lakue!​—Psaume 72:7.

¹⁸ Ala so avoro Jéhovah ayeke duti pëpe na yâ mbito. Na ngoi kue so azo ti Israël ti giriri ayeke mä yanga ti Nzapa, ala duti nzoni na mbito asala ala pëpe (Lévitique 25:18, 19). A yeke duti ande pendere ye mingi ti hinga mara ti dutingo tongaso na yâ Paradis!​—Diko Esaïe 32:18; Michée 4:4.

19. Ngbanga ti nyen e yeke tâ na beku so fade kobe ayeke si singo na yâ fini sese ti Nzapa?

¹⁹ Tënë ti nzara ayeke duti ande dä pëpe. Wasungo psaume atene: “Fade le-kobe ayeke mingi na sese na li ti ahoto.” (Psaume 72:16). Jéhovah Nzapa ayeke hiri deba nzoni ande na ndo azo ti lo so ayeke mbilimbili, na fade “sese alë lengo”.​—Psaume 67:7.

20. Ngbanga ti nyen e lingbi ti duti na kite pëpe so fade sese kue ayeke ga paradis?

²⁰ Sese kue ayeke ga paradis. Apendere fini da na yaka ayeke mû lê ti ando so azo ti sioni abuba ni kozo. (Diko Esaïe 65:21-24; Apocalypse 11:18). Tongana ngoi ayeke hon, ando so a sala ni si a ga paradis awe ayeke kono yâ ti ala juska na ngoi so sese kue aga mbeni pendere ndo so asi na anzoni ye na tapande ti yaka ti Eden. Na Nzapa ayeke ngbâ ande lakue ti ‘lungula maboko ti lo, na ti mû ye alingbi na nzara ti ye kue so ayeke na fini.’​—Psaume 145:16.

21. Ye nyen afa so siriri ayeke duti ande dä na popo ti azo na anyama?

²¹ Fade siriri ayeke duti dä na popo ti azo na anyama. Anyama ti ngonda na anyama ti kodoro ayeke te ye ande place  oko. Même kete molenge ayeke duti ande na mbito pëpe ti anyama so laso ayeke sioni.​—Diko Esaïe 11:6-9; 65:25.

22. Ye nyen ayeke si na kobela?

²² Kobela ayeke hon ande. Teti so lo yeke Mokonzi ti Royaume ti Nzapa so ayeke na yayu, fade Jésus ayeke sava kobela ti azo ahon ti so lo sala lani tongana lo de na sese (Matthieu 9:35; Marc 1:40-42; Jean 5:5-9). Na pekoni, ‘fade wakodoro ayeke tene pëpe, Mbi yeke na kobela.’​—Esaïe 33:24; 35:5, 6.

23. Ngbanga ti nyen zingongo azo na kuâ ayeke mû ande ngia na bê ti e mingi?

²³ Azo ti e so akui, fade a yeke zingo ala na kuâ na beku ti kiri ti kui mbeni pëpe. Ala so kue ayeke lango na dukua na so Nzapa adabe ti lo na ala ayeke kiri ande na fini. Biani, e yeke “ku londongo ti awakinda kue, azo ti mbilimbili, na azo ti kirikiri.”​—Kusala 24:15; diko Jean 5:28, 29.

24. Tënë ti dutingo na fini na yâ paradis na ndo sese asala nyen na ndo ti mo?

²⁴ So tâ pendere ye si ayeke ku ala so asoro ti manda ye na ndo Kota Wasalango ye kue, Jéhovah, so ayeke Nzapa ti e, na ti sala na lo! Tongana Jésus atene lani na zo ti sioni so ayeke kui na tele ti lo: “Fade mo yeke na Mbi na Paradis”, lo ye lani ti sala tënë ti Paradis so ayeke ga na sese (Luc 23:43). A yeke kota ye mingi ti tene e gi ti hinga tënë mingi na ndo ti Jésus Christ, teti adeba nzoni so kue ayeke ga ande na lege ti lo.