1, 2. (a) Amu jé e yem éyôlé môt a wum a nji tinane na wo kôme yeme nye? (b) Jo’ojo’o mbé a ne mfa’a ya avale môte Yésus a mbe?

ABUI bôte d’awume si va. Bôte béziñe b’ awume ngoto jap, étison, nge ke si be to. Ba bevo’o b’awume si se. Ve jame da, e yeme éyôlé môt a wum a nji tinane na wo kôme yeme nye. Nalé a tinane ki na wo yem ényiñe jé, a avale môt avé a ne.

² Bôte ya émo be wô’ôya mam m’ alat a Yésus Krist, ja’a na a nga nyiñe si va den a nto mimbu 2000. Ve jo’ojo’o a ne mfa’a ya yem avale môt avé Yésus a mbe fo’o. Bôte béziñe be a jô na a mbe fo’o ve mbamba môt. Bevo’o b’ ajô na a mbe ve nkulu mejô. Befe be a buni fe na Yésus a ne Zambe a na a yian ékaña’a. Ye é ne nalé?

3. Amu jé é ne mfi na ô yeme benya mejô mfa’a Yésus?

³ É ne mfi na ô yeme benya mejô mfa’a Yésus. Amu jé? Amu Kalate Zambe a jô na: “Enyiñ ya melu mese é ne na, be aye yeme wo wo étam ô ne nya Zambe, be aye yeme fe nyô ô nga lôm, nnye a ne Jésus Krist.” (Jean 17:3) Yaa, e yeme za a ne Yéhôva Zambe a za a ne Yésus Krist a ne ve ényiñe ya nnôm éto e paradis si va. (Jean 14:6) Jam afe é ne na, Yésus Krist a nga liti aval avé bia yiane nyiñ a bôte bevok. (Jean 13:34, 35) Kabetôlô ôsu ya kalate nyi,  bi nga yene nya ajô mfa’a Zambe. Éyoñe ji, bia zu yen jé Kalate Zambe a tu’a ye’ele mfa’a Yésus Krist.

4. Biyôlé mese’esa “Messie” a “Krist” bi a tinane jé?

⁴ Ôsusua na Yésus a bialé, Kalate Zambe a nga kat ajô ya nyô Zambe é lôm ane Messie nge ke Krist. Biyôlé mese’esa “Messie” (éfia ja so nkobô Hebreu) a “Krist” (éfia ja so nkobô Grecque) bibaane bi atinane na “Mwo’ane Mbon.” Zambe a nga ye wo’o Nyi a nga ka’ale mbon, nge na e tobe nye asu beta éto éziñ. Kabetôlô a su’ulane kalate nyi, bi yé’é mame mefe abui m’afombô beta éto Messie mfa’a ya tôé bengaka’a  Zambe a nga ve. Bi yene fe bibotane Yésus a ne so bia a taté den. Ve jame da, ôsusua na Yésus a bialé, abui bôt be mbe be sili’i na ‘Za nye a ye bo Messie?’

5. Beyé’é be Yésus be mbe be tuka’a yeme jé?

⁵ Ntete mimbu ôsusua É.J., beyé’é be Yésus ya Nazareth be mbe be tuka’a yeme na a ne Messie. (Jean 1:41) Wua ya be be, a mbe éyôlé na Simon Pierre, a nga kate Yésus bôsa na: “Ô ne Krist.” (Matthieu 16:16) Ve aval avé beyé’é bete​—a biabebien​—be mbe tabe ndi nlem na Yésus a ne fo’o Messie be nga kak?

6. Va’a éve’an je a liti aval avé Yéhova a nga volô bôte be ne zôsô na be ji’a yemelane Messie.

⁶ Bekulu mejô be Zambe be nga nyiñ ôsusua Yésus be nga kat abui mame me a fombô Messie. Mam mete me nga volô bôte befe na be yemelane nye. Bi ne nyoñ éve’an asu na bi tu’a wôk. Nge be a lôme wo na ô ke nyoñe môt ô ngenane te yene môs éziñ été metua, nge été minsini minkoñ, nge nseñ avion. Nga wo ye yene tyi’ibi na be kate wo mame me ne bo na ô ji’a yemelane nye. Avale da, Yéhôva nga belane bekulu mejô ya Kalate Zambe na a ve abui mame me nga liti jé Messie a ye bo, a mam a ye tôbane me. Njalane ya minkulane mejô mite mi nga volô bôte be ne zôsô na be ji’a yemelane nye.

7. Minkulane mejô mibaé mivé mi nga jalébane mi lat a Yésus?

⁷ Bi a zu fase minkulane mejô mibaé. Wu ôsu ô ne na, nkuli mejô Michée a nga tili mimbu 700 ôsusua na, Nyi be nga ka’ale a ye bialé e Bethléhem, mon étisone ya nlame Judée. (Michée 5:2) Yésus a nga bialé vé? Fo’o ve étisone te! (Matthieu 2:1, 3-9) Wu baa ô ne na, mintete mimbu ôsusua, nkulan ajô ô ne ntilane kalate Daniel 9:25 ô nga ve mbu ya éyoñe Messie a ye yené​—mbu  29 É.J. * Njalane ya nkulan ajô ôte a mife mi aliti na Yésus a mbe Messie be nga kak.

8, 9. Mendeme mevé na Yésus a mbe Messie me nga zu yené éyoñ a nga duban?

⁸ Medeme mevo’o na Yésus a mbe Messie me nga zu yené bebé amane mbu 29 É.J. Mbu ôte, Yésus a nga so be Jean Baptiste na a zu duban Ôsôé Jourdain. Yéhôva a nga kak Jean ndem é nga volô nye na a yemelane Messie. Jean a nga yene ndem éte éyoñe Yésus a nga duban. Kalate Zambe a jô na: “Eyoñe Jésus a nga mane baptizôban, a nga ji’a kôlô ôsôé: atemeteme na yôp e nga kandan, ane a nga yene nsisime Zambe ô sisik aval ane zum, ô za’a be nye; ane tyiñ é nga so yôp, a jô na, ‘Nyina a ne Mone wom me anye’e, me lô nye mvaé.’” (Matthieu 3:16, 17) Éyoñe Jean a nga yen a wô’ô mame me nga bobane valé, a nga yeme na Yésus a mbe nyô Zambe a nga lôm. (Jean 1:32-34) Éyoñe nsisime Zambe nge ngule jé a bo je mam ô nga suane be nye môse te, éyoñe te nje Yésus a nga bo Messie, nge ke Krist, nyi be nga telé ane Ntebe ôsu a Njôô.​—Ésaïe 55:4.

⁹ Ntôéane ya nkulane ajô ya Kalate Zambe, a tyiñe Yéhôva Zambe émien a nga ve, ma liti ne ngeññ na Yésus a mbe Messie be nga kak. Ve Kalate Zambe a ve biyalane ya minsili mibaé mi a fombô Yésus Krist: A nga so vé, a a mbe avale môt avé?

10. Kalate Zambe a ye’ele aya mfa’a ya ényiñe Yésus ôsusua na a zu si va?

¹⁰ Kalate Zambe a ye’ele na Yésus a nga taté nyiñe yôp ôsusua na a zu si va. Nkulu mejô Michée a nga kobô na  Messie a ye bialé Béthléhem, a na atata’a dé é nga be “aso nnôm éto.” (Michée 5:2) Abui biyoñ, Yésus émien a nga kobô na a nga taté nyiñe yôp ôsusua na a zu bialé si ane môt. (Jean 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5) A mbe ététéa ya nsisime yôp été, ajô te ngule minkañ é mbe zañe Yésus ba Yéhôva.

11. Aval avé Kalate Zambe a liti na Yésus a ne Mon a dañ édima mise me Yéhova?

¹¹ Mbamba amu na, Yésus a ne mon a dañ édima mise me Yéhôva a ne. “A nga to te yen ntéane biôm ôse ô za bo’ok”, ajô te a mbe atata’a ya ntéane biôm Zambe. * (Becolossien 1:15) Jam afe d’abo na Yésus a bo ngum avale Mon. A ne “atyi’i Mon.” (Jean 3:16) Nalé a tinane na Yésus a ne susu’a môt Zambe a nga té a mo mé émien. Yésus a ne fe susu’a môt Zambe a nga belane nye asu ya na A té biôme bise bivok. (Becolossien 1:16) Nge ô vaa nalé, Yésus a ne fe jôé na “Ajô.” (Jean 1:14) Éyôlé éte je a liti na a mbe a kobô’ô asu Zambe, a kalane bone be Zambe bese bevok, beéngele a bôte ya si mefoé a miñye’elane mi so’o be Zambe émien.

12. Bi a yem aya na Ntôle Mon ba Zambe be nji bo nkôñe wua?

¹² Ye Zambe ba ntôle Mone wôé be ne nkôñe wua avale bôte béziñe b’ asimesan? Kalate Zambe a nji ye’ele jôm éziñe nalé. Avale bi ndôme mane yen mvuse le, Mon a nga téban. Ajô te a bili atata’a. Ve Zambe nye a nji bi atata’a éziñ, nge amane. (Besam 90:2) Atyi’i Mon éte ébien é nji fase môs éziñe na ba Ésa be ne nkôñ. Kalate Zambe a ye’ele bia ne ngeññ na Ésa a ne nkôñe yôp a dañe Mon. (Jean 14:28; 1 Becorinthien 11:3) Yéhôva  étam nye a ne “Zambe ya Ngul Ése.” (Metata’a 17:1) Ajô te teke môt éziñ a basane nye. *

13. Kalate Zambe a kômbô liti aya éyoñe a loene Mone na “mfuna’ane ya Zambe a ne te yené”?

¹³ Yéhôva ba Ntôle Mone wé be nga jaé nyiñe fufulu tañe mimbu bizu’u bizuk​—ayap éyoñ ôsusua na ñyeme yôp a si bi a téban. Tame fas abime nye’an é mbe zañe jap! (Jean 3:35; 14:31) Édiñe Mone te é mbe fo’o ve Ésa Ésa. Éfunane te nje je a bo na Kalate Zambe a loene Mone na “ mfuna’ane ya Zambe a ne te yené.” (Becolossien 1:15) Avale da fe ane mon a môt a ne funan ésa abui mam, Yésus a funan Ésa mefulu a fatane mboane mam.

14. Aval avé atyi’i Mone Yéhôva é nga zu bialé si ane môt a binam?

¹⁴ Atyi’i Mone Yéhôva é nga li’i yôp a mbamba nkômban, a zu nyiñe si ane môt. Ve ô ne semé na, ‘nsisim ô nga bo ngule ya zu bialé môt a binam aya?’ Yéhôva a nga bo asimba asu na jamete é boban. A nga futi ényiñe Ntôle Mone wôé abume Marie, éndune ngone Juif. Môt a binam éziñ a nji ve abume te. Ajô te mone Marie a nga biaé a mbe ne selem, te ayeñe nsem éziñ, a yôlé nye na Yésus.​—Luc 1:30-35.

15. Amu jé bi ne jô na a zene ya be Yésus, bi ne tu’a yeme Yéhova nya ñyemane?

¹⁵ Nkobô Yésus a mimboane mié éyoñ a mbe si va mi ne volô bia na bi tu’a yeme nye nya ñyemane. Nge ô va’a nalé, a zene ya ényiñe Yésus, bi ne fe tu’a yeme Yéhôva nya ñyemane. Amu jé? Simesa’ane na Mon a ne fo’o ve Ésa Ésa. Ajô te Yésus a nga jô ñyé’é wé wua na “môt a nga yene ma a yene fe Tate.” (Jean 14:9) Bekalate benyine  b’ôsu ya éfase Kalate Zambe é nga tilibane nkobô Grek​—Matthieu, Marc, Luc, Jean​—be a kañete bia abui mam a lat a ényiñe Yésus Krist, ésaé jé, a mefulu mé.

16. Foé fé Yésus a nga dañe kañete, a mam a mbe a kañete me mbe me so’o be za?

¹⁶ Be mbe be dañe yeme na Yésus a ne “Ñye’ele.” (Jean 1:38; 13:13) Jé a mbe a ye’ele? Foé Yésus a nga dañe kañete é mbe “mbamba foé ya ayoñe Zambe”​—ayoñe Zambe éte nge na Éjôé Zambe, ji j’aye tabe yôp, é jô’é si se a noo bôte bese be a bo Zambe mewô’ô bibotane teke nné. (Matthieu 4:23) Foé a mbe a kañete é mbe nyi za? Yésus émien a nga jô na: “Mejô me aye’ele me nji bo mejô mam, ve mejô môt a nga lôme ma.” (Jean 7:16) Yésus a mbe a yeme na Ésa wôé a kômbô na bôte be wô’ô mbamba foé ya Éjôé jé. Kabetôlô 8 ya kalate nyi, bi a ye yé’é abui mame mefe me a fombô Éjôé Zambe a jé Éjôé éte j’aye bo.

17. Yésus a nga to a ye’ele vé, a amu jé a nga nyoñ abime nju’u te na a ye’ele bôte bevok?

¹⁷ Yésus a nga to a ye’ele vé? Vôm ase a mbe a koone bôt​—minlam, bitison, makit a menda map. Yésus a nji yange na bôte be zu vôm a né. A nga to a kele mfa’a be né. (Marc 6:56; Luc 19:5, 6) Amu jé Yésus a nga nyoñ abime nju’u te a jañelé abim éyoñe te na a miase foé Zambe a ye’ele bôte mejô mé? Amu mboane ôte ô mbe nkômbane Zambe. Kom ése, Yésus a nga to a bo’o nkômbane Ésa wé. (Jean 8:28, 29) Amu mfe a nga ye’ele a miase foé Zambe a ne. A nga mvamane nsamba bôt ô nga zu yene nye. (Matthieu 9:35, 36) Betebe ôsu ya baminyebe be nga jô’é be nne mias; a to ke na mbe be a yiane ye’ele bôte na be yeme Zambe a minsôñane mié. Yésus a nga to a yeme na bôte ba wo’o évé ya wô’ô foé ya Éjôé.

18. Mefulu me Yésus mevé wo dañe nye’e?

 ¹⁸ Yésus a mbe môt a bili mbamba nlem a anyep. Bôte be mbe be yene na a bili mbamba fulu ya yeme nyoñe bôt. To’o bitume bi bone bi mbe bi nye’e bi to a nye. (Marc 10:13-16) Yésus a nji be ôbangam. A mbe a vini’i ékotekot a mvôl. (Matthieu 21:12, 13) A nga belane binga a jin, a to ke na éyoñe jé be nji be be semé’é binga, nge ve be mame ma yiane be. (Jean 4:9, 27) Yésus a mbe a sulu’u émiene si. Môs éziñ a nga sôbe beyé’é bé mebo, a to ke na mbo ésaé ya nda nye a yiane bo aval ésaé te.

19. Éve’an évé ja liti na Yésus a nga volô bôte bevo’o be bili minjuk?

¹⁹ Yésus a mbe a yeme wô’ôtane minju’u mi bôte bevok. Nalé a nga dañe yéné éyoñ a mbe a saé bôt a zene ya mesimba a ngule ya nsisime Zambe. (Matthieu 14:14) Bi tame nyoñ éve’ane nzezam ô nga zu be Yésus a jô nye na: “Nge wo me’ete, ô ne ngule ya saé ma.” Yésus a  nga wô’ôtane mintaé a nju’u môt ate ane énwôé. Nkôan éngôngol ô nga tindi Yésus na a same wo wé a nambe môt ate a jô nye na: “Me kañeseya; bo’o mvo’é”. Nde nkôkon ôte ô nga yet! (Marc 1:40-42) Tame simesan avale môt ate a nga wôk?

20, 21. Aval avé Yésus a nga ve mbamba éve’ela ya wulu avale Zambe a nye’e?

²⁰ Yésus a nga li’i bia mbamba éve’ela ya wulu ane metiñe me Zambe ma jô. A nga bo Ésa wôé a ne yôp mewôk to’o éyoñe ya mvo’é to’o éyoñe ya abé, to’o éyoñe ya minjuk to’o éyoñe ya ékpwe’ele. Yésus a nga yeme ngul a dañe meve’ele me Satan. (Matthieu 4:1-11) Môs éziñe bivuvumane bi Yésus bi nji be bi buni’i nye, be nga jô nye na: “A ne ane nyô a so’ étyi.” (Marc 3:21) Ve Yésus a nji kañese na bôte be dutu nye zene fe; a nga ke ôsu a bo ésaé Zambe. Akusa bo meta, a anyu abé, Yésus a mbe a  bili njôane nlem, a nji jeñe na a yalane bôte be mbe nye be kpwe’ele nye.​—1 Pierre 2:21-23.

²¹ Yésus a nga wulu ane Zambe a nye’e akekui awu​—awu mintaé mo besiñe bé. (Bephilippien 2:8) Simesa’ane mame a nga jibi môs a nga kandane lôte si va ane môt. Be nga bi nye, bikotekote bengaa bi nga bôté nye mejô; bivuse betyi’i mejô bi nga ve nye mekua; bebo mam abé be nga kpwe’ele nye, a bezimbi be nga tibili nye. Éyoñ be tyéléya nye élé, nde a nga su’u mvebe a jô na: “E maneya!” (Jean 19:30) Ve alu lale mvus awu Yésus, nde Ésa wé ya yôp été a nga beta wômôlô nye a nyule ya nsisim. (1 Pierre 3:18) Mvus ébe’ebe’e besondô, nde a nga bulane yôp été, a “tabe si mbo nnôme Zambe”, a yange’e na a nyoñe ntum éjôé.​—Behébreu 10:12, 13.

22. Zene fé Yésus a nga yoé éyoñ a nga wulu ane Zambe a nye’e akekui awu?

²² Zene fé Yésus a nga yoé éyoñ a nga wulu ane Zambe a nye’e akekui awu? Den, awu Yésus ja yoé bia zene ya nyiñe nnôm éto paradis e si va, aval ane nkômbane Yéhôva ô nga too atata’a. Kabetôlô a toñe valé, é kate bia aval awu Yésus é nga bo jamete.