Capita Su

Yesu Kristo ni A’di i Ya?

Yesu ma pari erini isi ndu a’dule ri ngo i ya?

Enga ndra ngoa ya?

Eri ndra ’ba ngole ni ya?

’BA ’BANI nile tu ’diyi wudrikurua kakau. Azi ’diyi ovu nizaru eyi ma enyatia, aku ambo eyi vile ria, kaniku suru eyi vile ri ma alea. Azi ’diyi ’ba niki eyi wudrikuru si woro. Te, ’ba azi ma ru nizu a’dule ri ma ifi ovuni kini mi ni di agu nde ’dari adaru ra ’dini ni ku. Ovuni kini mi ni di e’yo woro eri ma dria ri ra azini eri adanisi ’ba ngole ria ri ra ’dini ni ku.

² ’Ba wudrikuru drisi dria eriki e’yo Yesu Kristo ma dria ’bo, tro erini ndra o’azu nyaku dria ’dia aga di ogogo eli 2000 ’bo ra ti. Te kiriti, ’ba kakau eyi ovu abazasi Yesu ni ndra adani si a’di i’ari ma dria. ’Ba azi ’diyi ega kini eri ndra lu ’ba azi muke ni. Azi ’diyi ega kini eri ndra nabi ni. Te kiriti ’ba azi ’diyi ega kini eri Mungu i ani le ’ba ma inzi eri ra. Le ma ovu ’dile ya?

³ Eri mini orodriru e’yo adari onizu Yesu ma dria. A’dusi ya? A’dusikuni Biblia ’yo kini: ‘Idri ’dani ’daniri eri ’di’i, yi ma ni mi Mungu alu a’dule adaruri’i, azini ’ba mini tini epeleri Yesu Kristo’i.’ (Yohana 17:3) Ada, e’yo adari onizu Yehova Mungu azini Yesu Kristo ma driari ama ji idri ’dani ’dani ria paradisia nyakua ’dia.  (Yohana 14:6) Vini indi, Yesu e’da amani geri onyiru amani ecozu o’azu ’ba azi ’diyi pie ri. (Yohana 13:34, 35) Capita oko buku ’di ma ma alea ria, ama oniki ndra e’yo adaru Mungu ma dria ri. Sawa ’disi ama ma ndreki di nga e’yo adaru Biblia ni imba Yesu Kristo ma dria ri.

MESIA NDRA ’BANI E’YO NI AZILE RI

⁴ De nga ’ba osi ni Yesu ni ku, Biblia azi ndra e’yo agu Mungu ni nga tini epe Mesia ru, kaniku Kristo i ri ma e’yo dria ’dale drio. Ru “Mesia” (ti Ebrania nisi) kaniku “Kristo” (ti Giriki nisi) ’diyi iritro ifini “Agu ’bani odu osuzu drinia ’bo ri.” Agu nde ’bani  odu osuzu drinia ’bo ’di, Mungu pe eri pari ini isi ndu ri ma alea. Capita azi emupi dria ’dele buku ’dini ri ma alea, ama nga e’yo oni angiri orodri Mesia ni oyo soza Munguni ngapi eyi ’yepi ’diyi pi ma alea ri ma dria. Ama vini nga e’yo oni tusu coza Yesu ni eco eji amani ewu ’di ma alea ri ma dria indi. De nga ’ba osi ni Yesu ni ku, ’ba kakau yi ndra zita ’dile ’diyi ozi, ‘A’di ni nga eca Mesia ru ni ya?’

⁵ Eli ndra oko turu aluzo ri ma alea ’ba Yesu Nazeretia ri ma vuti obipi ’diyi a’iki ndra ra ada ada eri Mesia i. (Yohana 1:41) ’Ba ndra eri ma vuti obipi ’di ma azi alu, Simoni omvele Petero i ri, nga ndra ’yo: “Mi Kristo’i.” (Matayo 16:16) Te, ’ba ndra eri ma vuti obipi—dika ama i—ama ecoki ni adaru Yesu ni bani Kristo ndra ’bani oyo ni so ’bo ri i ngoni ru?

⁶ Nabi Munguni ndra o’api dere ’ba osi nga Yesuni ku ’diyi ondriki ndra e’yo kakau eceta ru ngapi eyi ’yepi Mesia ma dria ’diyi ki ra. Eceta ’diyi ecoki ndra ’ba azi ’diyi ma aza ko ngazu Mesia ni nizu be ni. Ama ecoki eceta ni fe ’dini: Ecetasi ’ba pe mi ti muzu agu azi engazu drio mini niku ni ma dri te pari basi ni pa tuzu ria. Mini egarisi ’ba ka mini agu nde ’da ’ba azi ngole ni’ari ece were ra ’da eco mi aza ko ra ya? Tro tro geri alu ’dile risi, Yehova ayu nabi Biblia sipi ’diyi ki, ecozu e’yo ecezu afa Mesia ni nga ’ye ’diyi ki ecezu dika e’yo ngapi ’yepiru eri ma rua ’diyi pie. E’yo ’diyini di ngazu eyi ’yezu eri ma rua ri nga ’ba asi ada be kakau ’diyi ma aza ko eri nizu ewa koko.

⁷ Mi ne nga lu eceta iri toko. Aluri, eli 700 dri driru, nabi Mika azi kini ’ba nga ’ba ’bani e’yo ni azile ’bori  osi Betelehemua, aku azi werea suru Yuda ni ma alea. (Mika 5:2) ’Ba osi ndra Yesu ni adanisi ngoa ya? (Matayo 2:1, 3-9) Irizori, eli turu turu dria ’dale, e’yo ondriza buku Danieli 9:25 ma alea ri e’da eli Mesiani ngazu i e’dazuri—29 C.E. si. * E’yo ondriza ’diyi azini ndundu ’diyi pini ’yezuru eyi ma paria ri e’da ki ada ada Yesu ni bani Mesia ’bani ndra e’yoni ondrile ri i.

⁸ Yesu ni adaru Mesia i’ri ma e’yo emu vini i e’daru dika eli 29 C.E ma asiza tialeru. ’Diri ndra eli Yesu ni muzu Yohona ’ba baputizimu fepiri vu baputizimu isuzu Yi Yoridani ma alea ria. Yehova so ndra oyo Yohana ni eceta fezu erini Mesia ni nizo beni. Yohana nga di eceta nde ’dari ne sawa Yesu ni baputizimu isuzorisi. Biblia ’yo e’yo i ’yepi ri ’dini: “Te Yesu ka baputizimu bi ’bo, eri efu yiarisi amve coti, te mi ndre, ’bu zi i eri dri ra, eri ndre Orindi Munguni ni esiria va a’balau le, emuria i dria, te mi ndre o’duko ibi ’bua ’yo ra, ’Di Mvi mani lele turi’i, ma ovu ayikosi tu erisi.”(Matayo 3:16, 17) Erini e’yo ’yepiru ’diyi ki nezu azini erizu ’bo ri ma vutia, Yohana nga ni ra ada ada Mungu epe Yesu ma ti ni. (Yohana 1:32-34) Sawa orindi Munguni, kaniku okpo erini, rini esizo Yesu ma dria ria, coti nga eca Mesia, kaniku Kristo, ’bani pele Drile ru azini Opi ru ri i. —Isaya 55:4.

⁹ E’yo ondriza eyi ’yepiru ’diyi ki azini Yehova Mungu ma ngulupi ni e’yo nzezu i ma tisi ri be e’daki ada ada Yesu ni di Mesia ndra e’yo ni azile ri i. Te Biblia omvi vini zita azi orodriru iri ndepi ra Yesu Kristo ma dria ’diyi ra: Enga ndra ngoa, dika eri ’ba azi ngole ni ya?

 YESU ENGA NDRA NGOA YA?

¹⁰ Biblia imba kini Yesu ni ndra ’bua de nga emuni nyakua ’dia ku. Mika ondri ndra kini Mesia ni nga osi Betelehemua azini ’yo vini kini Eri ma “e’dozani ndra drio.” (Mika 5:2) Pale kakau, Yesu ma ngulupi ’yo vini kini i o’a ndra ’bua ’dale dere ’ba osini nga i ’ba ada ru ku. (Yohana 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5) Erini ndra ovuzu orindi ru ’bua ’dale ria, Yesu ma o’ata Yehova beri onyiru tu.

¹¹ Yesuni Yehova ma Mva erini le tu ri—dika ’dari asisile azi kililiru nisi. ’Ba vini eri omve “’ba osile afa dria ’bale ’diyi ma drilia okori’i,” a’dusikunini eri afa ndra Mungu ni o’ba oko ri. * (’Ba Kolosaia ’Diyi 1:15) Afa azini fepi Mva nde ’di ni ovuzu ndu ri vini ci. Eri di “Mvi erini osile alu a’dule ri.” (Yohana 3:16) ’Di ma ifi kini agu Mungu ni o’ba ima ngulupisi ri lu Yesu i a’dule. Yesu ni vini agu alu a’dule Munguni ndra ayu o’du erini afa azi ’diyi ki o’bazu ria risi ri’i. (’Ba Kalosaia ’Diyi 1:16) Vini indi, ’ba Yesuni omve “E’yo i.” (Yohana 1:14) ’Di ece di amani kini eri ndra e’yo nze Munguni ni, o’duko erini azini azita erini ’diyi ki ojizu ata ma anzi azi orindi ru, azini ’ba ada ru ’diyi pini.

¹² Mva osile oko ’di di Mungu be trotro ’ba azi ’diyi ni ega rile ya? ’Di ovuni e’yo Biblia ni imba ri ku. Amani ta ne oko ’bo rile, Mva ’di ’ba o’ba ndra eri o’ba o’ba. Ani ece kokoru, eri ma e’dota ndra ci, te ka ovu Yehova  Mungu i ria, eri ma e’dota kaniku asiza ni yo. (Zaburi 90:2) Mva alu a’dule ’di egani vini ndra e’yo azi ovuzu ima ati be tro tro ’dini ni ku. Adaru Biblia imba amani kini Ata aga mva ni ra. (Yohana 14:28; 1 ’Ba Korintoa ’Diyi 11:3) Yehovani alu a’dule “Mungu Okpo E’i i.” (E’doza 17:1) Ifini kini, ’ba azi eri be trotro ni yo. *

¹³ Yehova o’a ima Mva osile oko ’di be eli bilioni bilioni tre—drio de nga o’bani ’bu ’bibio pie ’diyi nyaku ’diri pie ku. Ovuki ndra leta be eyima eselea tu! (Yohana 3:35; 14:31) Mva lele tu ’di ndra di ima Ati le. ’Diri bani asisile Biblia ni mva nderi omvezu “wura Mungu ’bani eco ndrele kurini ri.” (’Ba Kolosaia ’Diyi 1:15) Ada, kile mva ’ba ru rini ecozu ima ati ni ijizu geri ndu ndu si ra rile, Mva engapi ’bua ’di iji ima Ati ma obi azini erima ’yeta eyi saaru.

¹⁴ Yehova ma Mva osile a’dule ri ku angu ’buari asi driasi esizo va nyakua ecazu ’ba ada ru. Te mi ecodi zi ’dini, ‘’Ba eco afa orindiru ri osi ’ba ada ru ngoni ngoni?’ ’Dini ecozu i ’yezu, Yehova ede tali. Nga idri Mva ini osile oko ’di driri i’du ’buarisi ’bazu aliria Mariamu Yahudio ru ri ma alea. Ata ’ba adaru ri ndra alenia yo. Mariamu nga di mva nde osi ezata kokoru ’da di runi Yesu i.—Luka 1:30-35.

YESUNI NDRA ’BA NGOLE NI YA?

¹⁵ E’yo Yesuni ndra nze azini afa erini ndra ’ye deresi eri nga nyakua ’dia ’diyi ama aza ko eri nizu kilili. Vini  indi, geri Yesu vu risi ama di emu Yehovani ni aga ra. Eri ’dini a’du si ya? Le mi ma nira kini Mva ’diri wura kilili ru Ata niri. ’Dari bani asisile Yesu ni ’yozu ’ba ima vuti bipi aluni ma azi ni kini: “’Ba ma ndrepi ’bori ndre Atani ’bo” ri. (Yohana 14:9) Biblia ma buku su e’yo Yesu ma dria ri nzepi—Matayo, Marako, Luka, azini Yohana—’diyi nzeki e’yo angiri tu idri, azini adriza Yesu Kristo ni ma dria.

¹⁶ ’Ba ni ndra Yesuni “Imbapi ru.” (Yohana 1:38; 13:13) Imba ndra a’du afa ni ya? Okorisi, eri ma e’yo oluza ndra “e’yo bari suru niri”—’dari Suru Munguni, opi nyaza engapi ’bua ngapi opi nyapi wudrikuru si dria, azini ngapi tusu coza ’dani ’daniri ijipi ’ba e’yo eripi ’diyi pini ri. (Matayo 4:23) E’yo erini imba ri ndra a’di ni ya? Yesu ’yo i ma ngulupisi ’dini: “Imbata mani eri maniri ku, te ’ba ma ti epepiriniri’i,” runi Yehova’i. (Yohana 7:16) Yesu ni ndra ra kini ima Ati le ’ba ma eriki e’yo bari Suru niri. Capita 8 ma alea, ama di nga e’yo oni angiri Suru Munguni ma dria azini afa erini nga ’ye ’diyi pie.

¹⁷ Yesu ri ndra ’baki imba ngoa ya? Pari woro erini ’ba eyi isuzu ra ria—cailoa si vini aku ambo ’dia si, aku werea ’dia, cua si, azini jo alu alu ma tia si. Yesu ’bani ndra kini ’ba ma emuki i vu ’dini ni ku. Te kanisi ri ndra mu eyi vu. (Marako 6:56; Luka 19:5, 6) Yesu owi ndra ima ngulupi azini sawa erini e’yo oluzu azini ’ba eyi imbazu ’dini a’du ma e’yo si ya? A’dusikuni ’diri e’yo Munguni lele niri. Yesu ni ndra o’du driasi e’yo ima ati ni lele ri ’ye i. (Yohana 8:28, 29) Te asisile azi ndra erini e’yo oluzu ni vini ci. Eri ovu ndra yiki si ’ba ongulumuru emupi erivu ’diyi vu. (Matayo 9:35, 36) ’Ba ndra dini dricepi  ta ecopi ’ba ’diyi pini e’yo adaru Mungu ma dria azini asisile erini be ri imbapi ’diyi, adiki ndra ’ba ’diyi ki ya. Yesu ni vini ndra ava ’ba nde ’diyi ni lezu o’duko suru ni ri onizu ri ra.

¹⁸ Yesu ni ndra ’ba azi leta be tu azini ’yeza kililiru be ni. ’Ba azi ’diyi isuki eri yiki ru azini ewa kokoru muzu erivu. Anzi nyiri isuki o’azu eri be ri muke tu. (Marako 10:13-16) Yesu openi ndra ’ba ku. Ngu ndra anyamgbolo azini e’yo liza kililiru ku ri onzi. (Matayo 21:12, 13) Ewu ndra ’ba yini oku ki ruzu ku ria, fe ndra eyini ruta ra. (Yohana 4:9, 27) Yesu ni ndra adaru ’ba e’yere ni. O’du azini si, oji vini ndra ’ba ima vuti obipi ’diyi pi ma pa, azi ’ba ati’boru ’diyi ni ndra ngani ri.

¹⁹ Yesu ni vini ndra asi ’ba azi ’diyi pi ma e’yo si indi. ’Di e’da i nditiri, sawa ndra erini ovuzu orindi Munguni be ria risi, ede tali ’ba azoru ’diyi ki atizu. (Matayo  14:14) Ecetasi, agu azi ofu be ni emu Yesu vu ’yo ’dini: “Mi ka le ra, mi eco ma rua atizu ra.” Azo azini candi agu ’dini ri fi Yesu ma asia tu. Yiki erini risi, Yesu eju ima dri nga ruani elo, ’yo tinia: “Ma le ra. Mi rua ma ovu di alaru.” Coti agu azoru ’di ma rua ati ra! (Marako 1:40-42) Mi eco agu ’da o’a ayikosi ngopi’ari ega ra ya?

A’ITA BE KPERE ASIZA NIA

²⁰ Yesu fe amani eceta alatararu ovuzu Mungu ma palea erima e’yo erizu ri ni. O’a ndra a’ita be i ati ’bua ri ma palea e’yo ewaru ’diyi ma aleasi dria inzamatara pie azini ocoko nyaza pie dria. Yesu so ndra pa kiri kiri obeta Sitani ni ma aleasi kpere erini tini dezu. (Matayo 4:1-11) O’du azi alu ’ba azi Yesu ma ori’ba ru ’diyi ’baki ndra a’ita eri ma dria ku, ri ki ’yo kini “aza aza.” (Marako 3:21) Te Yesu asini e’yo eyini ’da si ku; mu drile azi Munguni ma ngaza be. ’Bani tro ndra eri inzazu  ngoni ti, Yesu ’bani ndra a’oko, lezu arioti ofezu ’ba i inzapi ’diyi pi ma rua aluni ku.—1 Petero 2:21-23.

²¹ Yesu awi ndra asi adaru be kpere dra ma alea—dra ezakiza ru ari’bo erini ’diyi ma dria. (’Ba Filipia ’Diyi 2:8) Mi ega nga e’yo ti erini ta o’du asizo erini ovuzu idriru ’da ma alea ri ma dria. ’Ba bi eri ra, ’ba e’yo nzepi inzoru ’diyi toki eri ’ba e’yo lipi inzoru ’diyi pi vu azini ’ba ongulumuru oguki eri si, dika asikari feki erini candi. Paki di eri pati ma sia, erini di ima ava asizo ri seria awu pie, ’yo ’dini: “De di i ’bo!” (Yohana 19:30) Te o’du na Yesuni drazo ’bo ri ma vutia, eri ma Ata ’buari enga eri dra ma alea risi, fe erini idri orindiru ri dika. (1  Petero 3:18) Sabiti were ma vutia, nga tu ’bua ra. ’Dale nga “ri va Mungu ma dri adaria” kpere ’bani erini okpo opiniri fezu.—’Ba Ebraniani 10:12, 13.

²² Afa Yesuni ’ye erini awizu asi adaru be kpere dra ma alea ri a’du afa ni ya? Yesu ma drata nzi adanisi amani geri kililiru idri ’dani ’dani ri isuzu paradisia nyakua ri, ekile ndra Yehovani otule drio ’bo rile. Drata Yesuni ri fe di ’da ni edezuru ’yeke ima paria ri ama nga oni capita emupi ’di ma vutia ri ma alea.

[E’yo sile eleleru ’diyi]

E’YO BIBLIA NI IMBA RI

▪ E’yo ondriza ’yepiru eyima paria ’bo azini e’yo Mungu ni nze i ma tisi ’diyi e’daki adaru kini Yesuni Mesia i, kaniku Kristo i.—Matayo 16:16.

▪ Yesu ni ndra ’bua orindi ru dere emuni nga nyakua ’dia ku.—Yohana 3:13.

▪ Yesuni ndra imbapi, ’ba leta avasiri be ri, azini eceta alatararu dri gbazu Mungu ma palea ri fepi niri.—Matayo 9:35, 36.

[Zita e’yo onizu ’diyi]

1, 2. (a) Mini agu azi ma ru nizo ri ma ifi ovuni kini mi ni di agu nde ’dari ra ’dini ku a’du ma e’yo si ya? (b) E’yo abaza ru Yesu ma dria ri ngoi ya?

3. Eri orodriru mini e’yo onizu Yesu ma dria a’du e’yo si ya?

4. Ru “Mesia” azini “Kristo” ’diyi ma ifi ngoni ya?

5. E’yo ndra ’ba Yesu ma vuti obipi ’diyi pini a’i ra adaru eri ma dria ri ngoi?

6. Mi ece Yehova ko ’ba asi ada be ’diyi ma aza Mesia ni nizo ngoni ngoni’ari.

7. E’yo ondriza iri Yesu ma dria ’yepiru ’bo ’diyi ki ngoki ya?

8, 9. E’yo ndra i e’dapi nditiri Yesu ma dria sawa erini baputizimu bizu risi ri ngo i ya?

10. E’yo Biblia ni imba Yesu ma o’ata ma dria deresi emuni nga nyakua ’dia ku ri ngoni?

11. Biblia ece Yesuni Yehova ma mva lele turi i ri ngoni ru ya?

12. Ama niki kini mva osile okori ovuni tro tro Mungu be ku ri ngoni ru ya?

13. Biblia ni Mva ni omvezu “wura Mungu ’bani eco ne kuri niri” ma ifi ngoni ya?

14. Yehova ma mva osile alu a’dule ri ebi ovu osizaru ’ba ada ru ngoni ngoni ya?

15. Ama ecoki ’yo geri Yesu vuri si ama nga emu Yehovani ni kililiru ’dini a’du ma e’yo si ya?

16. Imbata Yesuni ndra okori a’du ma dria, azini imbata nde ’diyi engaki ndra ngoa ya?

17. Yesu ri ndra ’ba ki imba ngoa, azini ri ndra eyi imba asi driasi a’du ma e’yo si ya?

18. Adriza Yesu ni mini ayiko fepi tu‚ ’diyi ngoki ya?

19. Eceta ada e’dapi kini Yesu asi ndra ’ba ada si ra ’diyi ngoki ya?

20, 21. Yesu ku amani eceta ovuzu alatararu Mungu ma palea ri ngoni ru ya?

22. Afa Yesuni ’ye erini awizu asi adaru be kpere dra ma alea ri a’du afa ni ya?

[E’da peji ma alea ri 38]

Erini baputizimu isuzo ’bo ri ma vutia, Yesu eca di Mesia i, kaniku Kristo i

[E’da peji ma alea ’diyi 44, 45]

Yesu olu ndra e’yo pari dria erini ’baki isuzo ra ri ma alea