1, 2. (a) No teaa ra te kiteanga i tetai tangata rongonui i kore ei te aite anga e kua kite tikai koe iaia? (e) Eaa te manako oripu e vai ra no runga ia Iesu?

E MANGANUI te au tangata rongonui i teianei ao. Etai pae e rongonui ratou i to ratou uaorai ngai tangata, oire, me kore enua. Tetai pae e rongonui i teianei ao katoa. Inara, na te kite ua anga i te ingoa o tetai tangata rongonui kare te aite anga e kua kite tikai koe iaia. Kare te aite anga e kua kite koe i te au akakite anga i tona tupu anga mai e eaa tikai tona tu ei tangata.

² Kua rongo te au tangata takapini i teianei ao tetai mea no runga ia Iesu Karaiti, noatu e i noo aia i te enua nei i etai 2,000 mataiti i topa. Inara, e manganui te manako oripu ra e koai tikai a Iesu. Te karanga ra etai pae e tangata meitaki ua aia. Te karanga ra tetai pae e peroveta aia. Noatu rai te irinaki ra tetai pae e e Atua a Iesu e kia akamoriia. Kia pera ia ainei aia?

3. No teaa i puapinga ai noou kia kite i te tika no runga ia Iesu?

³ E mea puapinga kia kite koe i te tika no runga ia Iesu. No teaa ra? No te mea te karanga ra te Pipiria: “Teia oki te ora mutu kore, kia kite ratou ia koe i te Atua mou ra, e ia Iesu i te Mesia, i taau i tono maira.” (Ioane 17:3) Ae, te kiteanga i te tika no runga i te Atua ko Iehova e Iesu Karaiti ka aratakiia ki te ora mutu kore i te enua parataito. (Ioane 14:6) Pera katoa, te akanoo ra a Iesu i te akaraanga meitaki rava  atu e akapeea te noo i te oraanga e akapeea te akono i tetai atu. (Ioane 13:​34, 35) I te pene mua o teia puka, kua uriuri tatou i te tika no runga i te Atua. I teianei ka uriuri ana tatou i ta te Pipiria tikai e apii maira no runga ia Iesu Karaiti.

4. Eaa te aite anga o te nga taoonga “Mesia” e “Karaiti”?

⁴ I mua roa ake i to Iesu anau angaia, kua totou te Pipiria i te aerenga mai o ta te Atua ka tono mai ko te Mesia, me kore Karaiti. Te nga taoonga “Mesia” (mei te tuatua Epera) e te “Karaiti” (mei te tuatua Ereni) to raua aite anga ko “Tei Akatainuia.” Kua akatainuia teia Tei taputouia, koia oki, kua akataoongaia e te Atua ki tetai taoonga  takake. I te au pene ka aru mai o teia puka e maata atu ta tatou ka apii no runga i te ngai puapinga o te Mesia i roto i te tupu anga o ta te Atua au taputou. Ka apii katoa tatou i te au akameitakianga ta Iesu ka apai mai noatu i teianei. Inara, i mua ake ka anauia mai ei a Iesu, kare e ekoko anga e manganui tei manako, ‘Koai ra te Mesia?’

5. Eaa tikai ta te au pipi a Iesu i papu no runga iaia?

⁵ I te anere mataiti mua T.N., kua papu tikai i te au pipi a Iesu i Nazareta e koia te Mesia tei totouia. (Ioane 1:41) Tetai o te au pipi, ko Simona Petero tona ingoa, kua va ua aia i te tuatua kia Iesu: “Ko te Mesia koe.” (Mataio 16:16) Akapeea, ra, taua au pipi​—e akapeea tatou​—e papu e ko Iesu tikai te Mesia taputouia?

6. E akatutu mai e akapeea a Iehova i te tauturu anga i te aronga akono meitaki kia akataka i te Mesia.

⁶ Kua totou te au peroveta a te Atua tei noo i mua ake ia Iesu i te au akakite anga e manganui no runga i te Mesia. Ka riro teia au akakite anga ei tauturu i tetai pae te akataka iaia. Penei ka akatutu tatou i teia na teia tu: I te mea ka patiia koe kia aere ki tetai ngai tiaki anga pati me kore ngai tiaki anga rerue me kore te tiki i tetai tangata i te ngai akato anga pairere kare rava koe i aravei ake. Kare ainei ei mea tauturu me oake atu tetai kia koe te au akakite anga rikiriki no runga iaia? Ma te aiteite, na roto i te au peroveta Pipiria, kua oronga a Iehova i tetai au akakite anga maata e eaa ta te Mesia ka rave e eaa tana ka kite. Ka riro te tupu anga o teia au totou e manganui ei tauturu i te aronga akono meitaki kia akataka meitaki iaia.

7. Eaa nga totou e rua tei akatupuia no Iesu?

⁷ Ka akamanako ana e rua nga akaraanga. Te mea mua, e tere atu i te 700 mataiti i mua ake, kua totou te peroveta ko Mika no Tei taputouia e ka anauia ki Betelehema, e taoni meangiti i te enua o Iuda. (Mika 5:2) Kua anau tikai ia a Iesu kiea? I roto tikai i te reira taoni! (Mataio 2:​1, 3-9) Te rua, e manganui te au anere mataiti i mua ake, kua tou te totou  tei tataia ia Daniela 9:25 ki te mataiti tikai ka mama mai te Mesia​—29 T.N. * Te akapapu maira teia tupu anga e tetai atu au totou e ko Iesu te Mesia tei taputouia.

8, 9. Eaa te akapapu anga tei taka meitaki i tona papetito angaia e ko Iesu te Mesia?

⁸ Te akapapu anga maata atu e ko Iesu te Mesia kua taka meitaki mai vaitata i te openga o te 29 T.N. Te mataiti te reira i aere ei a Iesu kia Ioane Bapetizo kia papetitoia ki roto i te Kauvai Ioridana. Kua taputou a Iehova kia Ioane tetai akairo e rauka ai iaia i te akataka i te Mesia. Kua kite a Ioane i te reira akairo i te papetito anga o Iesu. Te karanga ra te Pipiria e ko teia tei tupu: ‘E oti akerā Iesu i te bapetizoia, kake maira aia ki runga mei raro mai i te vai; e i na, veveteia akera te rangi iaia, akara akera aia i te vaerua o te Atua i te eke anga mai mei te kukupa, e te to anga mai ki rungao iaia: E i na, ko te reo maira no te rangi, i te na ko anga mai e, Taku Tamaiti akaperepere teia, kua mareka rava au iaia.’ (Mataio 3:​16, 17) I muri ake i te kiteanga e te akarongoanga i tei tupu, kare o Ioane ekoko anga e kua tonoia mai a Iesu e te Atua. (Ioane 1:​32-34) I te reira taime te riringi anga mai te vaerua o te Atua, me kore te mana ririnui, ki rungao iaia i taua ra, i riro mai ei a Iesu ko te Mesia, me kore Karaiti, tei akataoongaia ei Arataki e te Ariki.​—Isaia 55:4.

⁹ Na te tupu anga o te totou Pipiria e ta te Atua ko Iehova akakite anga tika uaorai i akaari meitaki mai e ko Iesu te Mesia taputouia. Inara te pau ra te Pipiria e rua nga uianga puapinga no runga ia Iesu Karaiti: Noea mai aia e eaa tona tu ei peretana?

10. Eaa ta te Pipiria e apii maira no to Iesu vai ua anga i mua ake ka aere mai ei i te enua nei?

¹⁰ Te apii ra te Pipiria e i noo a Iesu i te rangi i mua ake  ka aere mai ei i te enua nei. Kua totou a Mika e ka anauia te Mesia ki Betelehema e kua akakite katoa i Tona akamata anga “mei ito mairai.” (Mika 5:2) I te au atianga e manganui, kua akakite a Iesu uaorai e i noo ana aia i te rangi i mua ake ka anauia mai ei i te tu tangata. (Ioane 3:13; 6:​38, 62; 17:​4, 5) Ei mea vaerua i te rangi, e pirianga takake to Iesu kia Iehova.

11. Akapeea te Pipiria te akaari mai anga ia Iesu ei Tamaiti akaperepere rava atu na Iehova?

¹¹ Ko Iesu ta Iehova Tamaiti akaperepere maata roa atu​—ma te tumu meitaki. Kua kapikiia aia ‘ko te Tama mua o te au mea ravarai i angaia ra,’ no te mea koia te mea mua ta te Atua i anga. * (Kolosa 1:15) E mea ke atu tetai e vai ra te akariro ra i teia Tamaiti ei mea takake. Koia te “Tamaiti anau tai.” (Ioane 3:16) Teia te aite anga ko Iesu anake ta te Atua i anga okotai tikai. Ko Iesu katoa ta te Atua i taangaanga okotai tikai i Tona anga anga i tetai atu au mea katoatoa. (Kolosa 1:16) Kua kapikiia, rai, a Iesu ko “te Logo.” (Ioane 1:14) Te akakite maira teia kia tatou e kua tuatua aia ki te Atua, kare e ekoko anga te apaianga i te au karere e te au ikuiku anga ki tetai atu au tamariki a te Metua, te mea vaerua e te tangata katoa.

12. Akapeea tatou te kite anga e kare te Tamaiti mua i aiteite ki te Atua?

¹² E aiteite ainei te Tamaiti mua ki te Atua, mei ta etai pae e irinaki ra? Kare ko te reira ta te Pipiria e apii maira. Mei ta tatou i kite i te parakarapa i mua akenei, kua angaia te Tamaiti. E tikai, i reira, e akamataanga tona, kareka ra te Atua ko Iehova kare ona akamataanga me kore openga. (Salamo 90:2) Kare rava te Tamaiti anau tai i manako atu i te tauta kia aiteite aia ki tona Metua. Te apii meitaki maira te Pipiria e e maata atu te Metua i te Tamaiti. (Ioane 14:28;  1 Korinetia 11:3) Ko Iehova anake “te Atua Mana katoatoa.” (Genese 17:1) No reira, kare e mea e aiteite atu kiaia. *

13. Eaa te aiteanga o ta te Pipiria e taiku ra i te Tamaiti “ko te tu tikai aia o te Atua akara koreia”?

¹³ Kua rekareka a Iehova e tana Tamaiti mua i tetai pirianga vaitata no te pirioni ua atu mataiti​—i mua roa ake ka angaia ai te au rangi etu e te enua. Mei teaa atura to raua aroa i tetai e tetai! (Ioane 3:35; 14:31) Kua aite teia Tamaiti akaperepereia ki tona Metua. No reira te Pipiria e taiku ra i te Tamaiti “ko te tu tikai aia o te Atua akara koreia.” (Kolosa 1:15) Ae, mei tetai tamaiti ua nei tei akatutu piri tikai i tona metua i te au tu ke ke, kua akaata teia Tamaiti i te rangi i te au tu e te tu peretana o tona Metua.

14. Akapeea ta Iehova Tamaiti anau tai i te anau angaia mai ei tangata?

¹⁴ Kua puareinga ua ta Iehova Tamaiti anau tai i te akaruke i te rangi no te eke mai ki te enua nei i te noo ei tangata ra. Inara penei ka manako koe, ‘Akapeea ra i rauka ai i tetai mea vaerua kia anauia ei tangata ra?’ Ei akatupu i teia, kua rave a Iehova i tetai temeio. Kua tuku aia i te ora o tana Tamaiti mua mei te rangi ki roto i te vairanga o tetai vaine paretenia ngati Iuda ko Maria. Kare e metua tane i anoanoia. I reira kua anau mai a Maria i tetai tama apa kore e kua topa i tona ingoa ko Iesu.​—Luka 1:​30-35.

15. No teaa ra ka rauka ai ia tatou i te tuatua e na roto ia Iesu ka kite meitaki mai tatou ia Iehova?

¹⁵ Ta Iesu i tuatua e i rave iaia i te enua nei ka riro ei tauturu ia tatou kia kite meitaki iaia. Tei maata atu, na roto ia Iesu ka kite meitaki mai tatou ia Iehova. Eaa te tumu? E akamaara e e akaata anga apa kore teia Tamaiti i tona Metua. Te tumu te reira i akakite ei a Iesu ki tana au pipi: “Ko te akara mai iaku nei, kua akara ïa i te Metua.” (Ioane  14:9) E a au puka Pipiria tei kiteaia ko te au Evangeria​—ko Mataio, Mareko, Luka, e Ioane​—te akakite maata maira kia tatou te oraanga, te angaanga, e te au tu peretana o Iesu Karaiti.

16. Eaa ta Iesu karere maata, e noea mai tana au apiianga te ngai i aere mai ei?

¹⁶ Kua kite meitakiia a Iesu ko te “Orometua.” (Ioane 1:38; 13:13) Eaa tana i apii? Te mea maata, ko tana karere no “te evangelia o te basileia”​—koia oki, te Patireia o te Atua, te kavamani i te rangi te ka tutara ki rungao i te enua katoa e ka apai mai i te au akameitakianga ope kore ki te au tangata akarongo. (Mataio 4:23) Naai teia karere? Kua karanga a Iesu uaorai: “Kare taku uaorai i taku e apii nei, nana ra, na tei tono mai iaku nei,” koia oki, na Iehova. (Ioane 7:16) Kua kite a Iesu e ka inangaro tona Metua i te au tangata kia rongo i te tuatua meitaki o te Patireia. I te Pene 8, ka maata atu ta tatou ka apii no runga i te Patireia o te Atua e eaa ta te reira ka akatupu.

17. I rave a Iesu i tana apiianga kiea, e no teaa ra aia i angaanga maata ai no te apii atu i tetai pae?

¹⁷ Kua rave a Iesu i tana apiianga kiea? I te au ngai ravarai e tangata tana i kite​—i te ngai kainga pera katoa te au oire, te au vira, te ngai makete, e to ratou au ngutuare. Kare a Iesu i tapapa atu ana i te au tangata kia aere mai kiaia. Kua aere aia kia ratou. (Mareko 6:56; Luka 19:​5, 6) Eaa ra a Iesu i rave pakari ei i teia te akapouanga maata anga i tona taime te tutu aere e te apii aere? No te mea na te raveanga i te reira ko te anoano o te Atua te reira nona. Kua rave ua rai a Iesu i te anoano o tona Metua. (Ioane 8:​28, 29) Inara te vai ra tetai atu tumu i tutu aere ei aia. Kua tangi aia i te urupu tangata tei aere mai i te aravei iaia. (Mataio 9:​35, 36) Kare ratou i akonoia ana e to ratou au arataki akonoanga, tei tano e na ratou tikai e apii i te tika no te Atua e tona au akakoro anga. Kua kite a Iesu e ka anoano maata ia te tangata kia rongo i te tuatua o te Patireia.

18. Eaa te au tu o Iesu taau i reka maata tikai?

 ¹⁸ E tangata maru tikai a Iesu ma te au manako ngakau oonu. Kua kite tetai pae iaia ma te aere atu kiaia e te tu takinga meitaki. Pera katoa te tamariki kua noo meitaki ua iaia ra. (Mareko 10:​13-16) Kare a Iesu e papakitai ana. Kua makitakita aia i te tu pikikaa e te tu tika kore. (Mataio 21:​12, 13) I te tuatau e meangiti ua te akangateitei i te au vaine e e meangiti ua te au akameitaki anga, kua akono aia ia ratou ma te tu ngateitei. (Ioane 4:​9, 27) E akaaka a Iesu ma te ngakau tae. I tetai atianga, kua orei aia i te vaevae o tana au apotetoro, e angaanga matauia na tetai tavini akaaka ua.

19. Eaa te akaraanga te akaari maira e kua kite tikai a Iesu i te au anoano o tetai pae atu?

¹⁹ Kua manako tikai a Iesu i te au anoano o tetai atu. Kua tika teia, i raro ake i te mana o te vaerua o te Atua, kua rave aia i te au temeio rapakauanga. (Mataio 14:14) Ei akaraanga, kua aere mai tetai tangata repera kia Iesu e kua tuatua: “Kia tika ia koe, e mā au ia koe.” Kua kite tikai  a Iesu i te mamae e te tu akakoromaki o teia tangata. Ma te tangi, kua akatika atura Iesu i tona rima akatukia atura i te tangata, te na ko anga e: “Kua tika ïa iaku; kia mā koe.” E kua rapakauia te tangata maki! (Mareko 1:​40-42) Ka akamanako ana i tei tupu ki te reira tangata?

20, 21. Akapeea a Iesu i te akanoo anga i tetai akaraanga tu akarongo ma te akaaka ki te Atua?

²⁰ Kua akanoo a Iesu i te akaraanga meitaki rava atu o te akarongo tiratiratu ki te Atua. Kua vai tiratiratu aia ki tona Metua i te rangi i raro ake i te au turanga pouroa e noatu te au tu patoi e te mamae katoatoa. Kua patoi pakari e te autu a Iesu i te au timata anga a Satani. (Mataio 4:​1-11) I tetai atianga, kare etai pae o to Iesu kopu tangata i tuku i te akarongo ki roto iaia, te tuatua katoa anga “kua auouoia aia nei.” (Mareko 3:21) Inara, kare a Iesu i tuku ia ratou kia akatuke iaia; kua rave tamou ua atu aia i te angaanga a te Atua. Noatu te au akakino anga e te takino anga, kua rave tamou  a Iesu i te akatere-uaorai, ma te kore rava e tauta i te takino atu i te aronga patoi iaia.​—1 Petero 2:​21-23.

²¹ Kua vai tiratiratu ua a Iesu e tae ua atu ki te mate anga​—e mate anga rikarika e te mamae tikai i te rima o tona au enemi. (Philipi 2:8) Ka akamanako ana i tana i akakoromaki i te ra openga o tona oraanga ei tangata. Kua tapekaia aia, akaapaia e te au kite pikikaa, akautungaia e te au akava pikikaa, kataia e te au pupu ta, e kua tamamaeia e te au vaeau. Kua patiaia ki tetai rakau, te akaea openga anga aia ma te aue: “Kua oti.” (Ioane 19:30) Inara, i te toru o te ra i muri ake i to Iesu mate anga, kua akatu mai tona Metua i te rangi iaia ki te oraanga vaerua. (1 Petero 3:18) I nga mea epetoma i muri mai, kua oki atu aia ki te rangi. I reira, “noo rava atura ïa i te rima katau o te Atua ra” te tiaki anga e rauka mai ei te mana tutara ariki.​—Ebera 10:​12, 13.

22. Eaa ta Iesu i akatupu na te vai tiratiratu anga tae roa ki te mate anga?

²² Eaa ta Iesu i akatupu na te vai tiratiratu anga e tae ua atu ki tona matenga? Te akatuera tika maira to Iesu matenga kia tatou kia rauka te ora mutu kore i runga i te enua parataito, tei rotai ra ki ta Iehova akakoro anga mua. Akapeea te mate anga o Iesu te akatupu anga i te reira ka uriuriia i te pene ka aru mai.