1, 2. a) Hazavao fa tsy mitovy ty mahafantatse ndaty malaza raike naho ty mahafantatse soa aze. b) Inogne ty hevetse tsy mira anagna o ndatio miomba i Jesosy?

MARO ty ndaty malaza amy ty tontolo toy. Misy amy iareo fantatse soa amy ty tanàgne itoboha’e ndra ty tane misy aze. Ty ila’e ka ze kila tane mahafantatse aze. Faie tsy naho fa fanta’o ty agnara ty ndaty malaza raike, le ho fanta’o iaby ty miomba aze. Tsy ho fanta’o iaby ty fiaigna’e naho ty toetoe’e.

² Fa naharey ty miomba i Jesosy Kirisity ty ndaty amy ty tane toy iaby ndra tie fa ho 2 000 taogne zay ty niaigna’e tan-tane etoy. Faie maro ty mbe tsy mahafantatse soa aze. Misy mirehake fa ndaty soa avao reke. Ty ila’e ka mandietse mafe fa mpitoky avao reke. Misy ka mino fa Andrianagnahare ty Jesosy, le toko’e hivavahagne. Maregne iaby vao zay?

3. Hazavao fa iankigna ty aigne ty fahafantaragne i Jehovah Andrianagnahare naho i Jesosy Kirisity.

³ Iankigna ty aigne ty fahafantara’o ty maregne miomba i Jesosy. Inogne ty anto’e irehafantikagne izay? Izao ty raha rehafe ty Baiboly: “Soa tie mba hahazoa iareo havelogne nainai’e, le toko’e hianatse hahafantatse azo iareo, ihe Andrianagnahare maregne naho i Jesosy Kirisity nirahe’o.” (Jaona 17:3) Hiaigne tsy misy fara’e amy i paradisay ao  tikagne naho mahafantatse i Jehovah Andrianagnahare naho i Jesosy Kirisity. (Jaona 14:6) Ty fiaigna i Jesosy naho ty nifandrambesa’e tamo o ndatio ro fagneva ty ho tsikombegne. (Jaona 13:34, 35) Fa nitreantikagne tamy i toko voaloha’ey ao ty maregne miomba an’Andrianagnahare. Amy izao ka tikagne hianatse ze raha ampianare ty Baiboly miomba i Jesosy Kirisity.

4. Inogne ty dika ty agnaram-boninahitse “Mesia” naho “Kirisity”?

⁴ Mbe tsy narine haterake ty Jesosy, le fa nirehake ty Baiboly fa hisy Mesia ndra Kirisity hirahen’Andrianagnahare. “Norizagne” ty dika ty agnaram-boninahitse  “Mesia” (boake amy ty rehake hebereo) naho “Kirisity” (boake amy ty rehake girike). Horizagne o Mesia iohoe naho fa hotendrén’Andrianagnahare amy ty toeragne miambake. Mbe hianarantikagne afarafara ao fa o Mesia iohoe ty hampiasaen’Andrianagnahare hagnatò ty fampitamà’e. Hianarantikagne ka tie inogne ty fitahiagne indese i Jesosy ho antikagne manomboke amy izao. Taloha ty niterahagne aze, va’e maro ty nagnontane tie: ‘Ia koahe ty ho Mesia?’

5. Nagneke maregne miomba ty inogne i mpiana i Jesosy rey?

⁵ Tamy ty taonjato voaloha’e, le nagneke maregne o mpiana i Jesosy reo fa ie ro Mesia. (Jaona 1:41) Tsy mba natahotse ty Simona Petera fa le avy le nirehake i Jesosy tie: “I Kirisity rehe.” (Matio 16:16) Akore ty nahafantara i mpianatse rey fa i Jesosy te Nazareta vata’e ro i Mesia nampitamaegney? Akore ka ty amantikagne?

6. Akore ty nagnampea i Jehovah ze ndaty tsy mivalike mba hahafantara’e i Mesia? Hazavao amy ty ohatse.

⁶ Nirehake ty miomba i Mesia ty mpitokin’Andrianagnahare velogne taloha i Jesosy. Izay ty nagnampe o ndatio hahafantatse i Mesia. Intoy misy ohatse. Ampanalakaegne ndaty amy ty figarà tognabile ndra amy ty figaràn-drapolany feno ndaty rehe. Faie mbe lia’e tsy nitrea’o o ndaty zao. Ho sarotse ama’o vao ty hipay aze naho ambara azo ty miomba aze? Manahake izay ka ty natao i Jehovah. Nampanorate’e i mpitoky rey agnate Baiboly ao ty raha hatao i Mesia naho ty raha hahazo aze. Hagnampe ze ndaty tsy mivalike hamantatse soa i Mesia ty fahavia ze raha nitokiegne miomba aze.

7. Inogne ty raha roe nitokiegne miomba i Mesia niavy amy i Jesosy?

⁷ Roe avao ty raha nitokiegne hodinehentikagne. Voaloha’e, fa nirehafe i Mika mpitoky 700 taogne miaolo fa ho terake a Betilehema, tanàgne kedekede a Joda agne ty Mesia. (Mika 5:2) Taia ty niterahagne i Jesosy? Ta Betilehema ao vata’e! (Matio 2:1, 3-9) Faharoe, fa nirehafe ty Daniela  9:25 taonjato maro miaolo, fa ty taogne 29 ty hiboaha i Mesia. * Trea amy ty fiavy o raha nitokiegne rehoe fa i Jesosy vata’e ro i Mesia nampitamaegney.

8, 9. Inogne ty raha niseho tamy ty badisa i Jesosy magnamaregne fa Mesia vata’e reke?

⁸ Nibaribary tamy ty farapara ty taogne 29 fa i Jesosy vata’e ty Mesia. Nandeha mbamy i Jaona Mpanao Badisa mbeo reke tamo o taogne iohoe, mba hatao badisa amy ty Renerano i Jorodana. Fa nampitamà i Jaona ty Jehovah fa hagnomey aze famantaragne, soa hahafantara’e tie ia o Mesia zao. Nitrea i Jaona o famantaragne iohoe naho fa natao badisa ty Jesosy. Hoe ty Baiboly: “Naho fa nivita badisa ty Jesosy, le niakatse boake agnate rano ao. Le nisokake i lagnitsey sady nitrea i Jaona ty fagnahin’Andrianagnahare nizotso, hoe deho (voromahilala) nitiligne ambone i Jesosy eo. Tafara izay ka, le nisy fiaragnanagne boake an-dagnitse agne nanao tihoe: ‘Intoy ty Anak’isoko sady ikokoako.’ ” (Matio 3:16, 17) Fanta i Jaona fa nirahen’Andrianagnahare vata’e ty Jesosy naho fa naharey sady nahatrea i raha nisehoy reke. (Jaona 1:32-34) Naho fa nizotsoa ty fagnahin’Andrianagnahare ndra ty hery ampiasae’e ty Jesosy vaho izay Mesia ndra Kirisity. Izay reke vaho tinendre ho Mpitarike naho ho Mpanjaka.—Isaia 55:4.

⁹ Ty fiavia ze raha nitokie ty Baiboly naho i fiaragnanan’Andrianagnaharey ty magnamaregne fa i Jesosy vata’e ro Mesia nampitamaegne. Faie intoa ka misy fagnonteneagne lahibey roe miomba i Jesosy Kirisity valea ty Baiboly: Boake aia ty Jesosy? Ndaty nanao akore reke?

10. Inogne ty raha rehafe ty Baiboly miomba ty fiaigna i Jesosy, taloha ty niavia’e tan-tane etoy?

¹⁰ Mirehake ty Baiboly fa niaigne tan-dagnitse agne hey  ty Jesosy taloha ty niavia’e an-tane etoy. Nirehake ty Mika mpitoky fa haterake a Betilehema ao ty Mesia. Nirehake ka reke “fa ela bey” ty nampisy aze. (Mika 5:2) Ty vatan-tegna i Jesosy ka ro nirehake tie tan-dagnitse agne hey reke taloha ty niterahagne aze. (Vakio Jaona 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5) Nifandoetse tamy i Jehovah reke tamy tie mbe ni-anjely tan-dagnitse agne.

11. Akore ty anoroa ty Baiboly fa i Jesosy ty Anak’iso i Jehovah?

¹¹ I Jesosy avao ty Anak’iso i Jehovah. Inogne ty mahavy antikagne mirehake izay? Namboaregne voaloha’e reke, le izay ty nahavy aze atao tihoe “voaloha’e amy ze kila raha namboaren’Andrianagnahare.” * (Kolosianina 1:15) Mbe misy raha hafa mampiambake aze. ‘Ana-dahi’e bakotokagne’ ka reke. (Jaona 3:16) Ty dika izay, tsy nisy nagnampe aze ty Jehovah naho fa namboatse i Jesosy. Ie raike avao ka ty nampiasaen’Andrianagnahare naho fa namboatse ze kila raha reke. (Kolosianina 1:16) Atao tihoe “ty Saontsy” ka ty Jesosy. (Jaona 1:14) Mpinday ty saontsin’Andrianagnahare reke. Ie ty nirahen’dRae’e naho fa nisy hafatse naho torohevetse homeigne o anjelio naho o ndatio.

12. Hazavao fa tsy mira aman’Andrianagnahare i voalohan’Anakey.

¹² Misy mino fa mira aman’Andrianagnahare i voalohan’Anakey. Maregne vao zay? Tsy mirehake izay ty Baiboly. Nitreantikagne tamy i fehentsoratse taloha eoy fa namboaregne o Anake iohoe. Nisy fiatomboha’e reke fa i Jehovah tsy nisy fiatomboha’e sady tsy hisy fifaragna’e. (Salamo 90:2) Tsy nikezake hitovy aman-dRae’e o voalohan’Anake iohoe. Mazava ty raha rehafe ty Baiboly fa ambone ty Anake ty Rae. (Vakio Jaona 14:28; 1 Korintianina 11:3) I Jehovah raike avao ro “Andrianagnahare Tompo  ty Hery.” (Genesisy 17:1) Izay ty magnamaregne fa tsy misy mira ama’e reke. *

13. Inogne ty dika tihoe “vintan’Andrianagnahare tsy trea maso” i Anakey?

¹³ Nifandoetse ty Jehovah naho i voalohan’Ana’ey, tagnate ty agnarivo’e tapetrisa taogne. Mbe tsy narine hamboaregne i lagnitse feno vasiagney naho ty tane toy tamy izay. Nifankatea iareo miroanake! (Jaona 3:35; 14:31) Manahake an-dRae’e o Anak’isoke iohoe. Izay ty mahavy ty Baiboly mirehake fa “vintan’Andrianagnahare tsy trea maso” reke. (Kolosianina 1:15) Va’e hisy raha maro hanahafa ty ajaja ty rae’e. Manahake izay ka o Anake tan-dagnitse agne iohoe. Trea tama’e ty toetoetse naho ty maha ie an-dRae’e.

14. Akore ty nahavy i Ana-dahy i Jehovah bakotokagney hanjary o ndaty?

¹⁴ Sitrapò i Ana-dahy i Jehovah bakotokagney ty nienga i lagnitsey sady nizotso an-tane etoy. Va’e hieretseretse rehe tie: ‘Akore ka ty anjely ro hiova ho ndaty?’ Raha mahaveregne ty nanoe i Jehovah hahavità’e izay. Nazili’e tagnate ty tro-tsomondrara jiosy mbe tsy nahavany lahy ao ty fiay i voalohan’Ana’ey. I Maria ty agnara i somondraray. Voririke o ana i Maria iohoe fa tsy ndaty ty rae’e. I Jesosy ty agnara’e.—Lioka 1:30-35.

15. Inogne ty anto’e hahafantarantikagne i Jehovah naho fa itikagne ro mahafantatse soa i Jesosy?

¹⁵ Magnampe antikagne hahafantatse i Jesosy ty raha nirehafe’e naho ty raha natao’e. Hahafantatse soa i Jehovah tikagne naho mahafantatse soa i Jesosy. Inogne ty anto’e? Ko haligno fa nanahake ty toetoen-dRae’e o Ana’e iohoe. Izay ty nahavy i Jesosy hirehake tamy i mpiana’e rey tie: “Ze nahatrea ahy, le nahatrea an-dRaeko ka.” (Jaona 14:9)  Mirehake miomba ty fiaigna i Jesosy Kirisity naho ty asa nanoe’e vaho ty toetoe’e ty boke efatse agnate Baiboly ao retoagne. Ty Fitaliliantsoa i Matio, i Marka, i Lioka naho i Jaona.

16. Inogne ty raha nampianare i Jesosy sady boake aia ty raha nampianare’e?

¹⁶ “Mpagnanatse” ty nahafantaragne i Jesosy. (Jaona 1:38; 13:13) Inogne ty raha nampianare’e? “Ty talily soa i Fanjakagney” ndra ty Fanjakàn’Andrianagnahare an-dagnitse agne. O Fanjakagne iohoe ty hifehe ty tane toy sady hinday fitahiagne tsy misy fara’e hoahy ze ndaty mete anaragne. (Matio 4:23) Fampianara ia ty nindese i Jesosy? Hoe reke: “Tsy ahy ty fampianarako fa boake amy ty nagnirake ahy”, tsy ia zay fa i Jehovah. (Jaona 7:16) Fanta i Jesosy fa teàn-dRae’e haharey ty talily soa i Fanjakagney o ndatio. Amy ty Toko faha-8 tikagne vaho hianatse miomba ty Fanjakàn’Andrianagnahare naho ty raha hanoe’e.

17. Taia iaby ty nampianara i Jesosy, le inogne ty nahavy aze nikezake mafe nanao izay?

¹⁷ Taia ty nampianara i Jesosy? Ze tane nisy ndaty: Ambanevolo agne, an-tsena ey, an-drova ey naho isake tragno. Tsy nandigne i ndatỳ ho mbama’e mbeo reke fa ty vata’e ro nandeha mbamy i ndatỳ mbeo. (Marka 6:56; Lioka 19:5, 6) Inogne ty nahavy i Jesosy nikezake mafe nanao izay sady nandany andro mba hagnambaragne naho hampianaragne? Izay ty zoton’arofon’Andrianagnahare, fa ze zoton’arofon-dRae’e avao ro nanoe’e. (Jaona 8:28, 29) Faie nisy anto’e hafa ka nahavy aze hagnambara. Niferenaigne ze ndaty nimbama’e mbeo reke. (Vakio Matio 9:35, 36.) I mpitarike fivavahagne fagneva ty ho nampianatse iareo ty maregne miomba an’Andrianagnahare naho ty raha safirie’ey tsy nidare iareo. Fanta i Jesosy fa toko’e haharey ty hafatse miomba i Fanjakagney ka o ndatio.

18. Inogne ty toetoe i Jesosy fara izay ty teà’o?

 ¹⁸ Bey hatea naho nitrétré ty Jesosy. Soa fagnahy reke, le tsy natahotse o ndatio nimbama’e mbeo. Ndra o ajajao tsy natahotse nimbama’e mbeo. (Marka 10:13-16) Tsy nirihy ndaty ty Jesosy. Heje’e ty aferafera naho ty fifampigegeagne. (Matio 21:12, 13) Nagnomey engegne o ampelao reke ndra tie tsy niasiagne loatse iareo tamy izay. (Jaona 4:9, 27) Tsy niavognavogne ka ty Jesosy. Sinasa’e ty tombo i apositoli’e rey tamy tie indraike ndra tie mpiasa ty mpanao izay.

19. Hazavao amy ty ohatse fa nipay ze raha hahasoa ty hafa ty Jesosy.

¹⁹ Niferenaigne ze ndaty sahiragne ty Jesosy. Trea zay naho fa nanao raha mahaveregne tamy i fagnahin’Andrianagnaharey reke hampijangagne ze ndaty marare. (Matio 14:14) Intoy misy ohatse. Nisy lahilahy raike nivoa ty aretegne angamae (boka) niavy tamy i Jesosy eo, le nitoreo tie: “Naho zoton’arofo’o ty hagnalio ahy, le ho vita’o zay.” Fanta i Jesosy fa nijale mafe i lahilahỳ. Niferenaigne aze reke, le naranga’e i tagna’ey sady nitsapa aze, le nirehake tie: “Zotoko  koahe! Maliova rehe.” Le niafake vata’e i angamae’ey! (Marka 1:40-42) Nanao akore hoe rehe ty nihafalea o lahilahy iohoe!

20, 21. Hazavao fa fagneva ty ho tsikombegne ty fagnoriha i Jesosy an’Andrianagnahare naho ty tsy fivaliha’e.

²⁰ Ohatse soa fagneva ty ho tsikombegne ty Jesosy fa nagnorike ty fagnanaran’Andrianagnahare. Tsy nivalike tamy i Rae’e an-dagnitse agney reke ndra inogn’inogne nahazo aze, ndra fankalaignagne ndra fijaleagne. Niliere i Jesosy mafe ty tsapa hevetse boake amy i Satana, le tsy naharese aze. (Matio 4:1-11) Nisy andro ka nalaigna ty longo’e aze. Izao ty reha iareo: “Nivalike gege reke.” (Marka 3:21) Faie tsy nahoa i Jesosy inogne zay fa le nanao ty asan’Andrianagnahare avao reke. Tsy namale ty Jesosy ndra tie tineratera naho nampijalegne. Tsy namale fate ze ndaty nalaigne aze reke.—1 Petera 2:21-23.

 ²¹ Tsy nivalike ampara-pahafate’e ty Jesosy, ndra tie nampijaléjalé ty fahavalo’e naho vinono iareo. (Vakio Filipianina 2:8.) Dineho hey ty raha niareta i Jesosy taloha ty nahafate aze. Nitsepahegne reke, nisy vavaolombelogne navande nanao kitomboke aze, tsy niaro aze ty zizy mpanao aferafera, natao ty ndaty fiheheagne sady dinemodemo o maramilao ty jera. Nipehegne tamy i hatae mampijaley ey reke vaho izay nirehake tie: “Vita!”, naho fa niala aigne. (Jaona 19:30) Faie nivelomen-dRae’e indraike reke naho fa niafake telo andro, le nanjary fagnahy indraike. (1 Petera 3:18) Heregnandro tsiampeampe tafara izay reke vaho izay niheregne tan-dagnitse agne. “Nitoboke tan-kavanan’Andrianagnahare eo” reke sady nandigne ty hanendreagne aze ho mpanjaka.—Hebreo 10:12, 13.

22. Nagnatò inogne ty tsy fivaliha i Jesosy ampara-pahafate’e?

²² Nagnatò inogne ty tsy fivaliha i Jesosy ampara-pahafate’e? Naho tsy nimate ty Jesosy, le tsy ho nivelogne nainai’e amy i paradisa an-tane etoỳ tikagne, fa izay ty nisafirie i Jehovah tamy ty voaloha’e. Izay ty hianarantikagne amy ty toko manonjohy itoy.