1, 2. (a) Kay ano nga an pakakilala ha usa nga bantogan diri nangangahulogan nga kilala mo gud hiya? (b) Mahitungod kan Jesus, ha ano nagugupong an damu nga tawo?

DAMU an bantogan nga mga tawo ha kalibotan. An iba kilala hinduro ha ira komunidad, syudad, o nasud. Kilala an iba ha bug-os nga kalibotan. Kondi, an pagkilala la ha ngaran han usa nga bantogan diri nangangahulogan nga kilala mo gud hiya. Diri ito nangangahulogan nga maaram ka han mga detalye mahitungod han iya gintikangan ngan kon ano gud hiya sugad nga tawo.

² An mga tawo ha bug-os nga kalibotan nakabati na mahitungod kan Jesu-Kristo, bisan kon nabuhi hiya dinhi ha tuna mga 2,000 ka tuig na an naglabay. Kondi, damu an nagugupong kon hin-o gud hi Jesus. May-ada nasiring nga usa la hiya nga maopay nga tawo. Nasiring liwat an iba nga usa la hiya nga propeta. An iba pa natoo nga hi Jesus an Dios ngan sadang pagsingbahon. Angay ba hiya pagsingbahon?

3. Kay ano nga importante nga hibaroan mo an kamatuoran mahitungod kan Jesus?

³ Importante nga hibaroan mo an kamatuoran mahitungod kan Jesus. Kay ano? Tungod kay an Biblia nasiring: “Ini amo an kinabuhi nga waray kataposan, nga hira kumilala ha imo, nga amo la an matuod nga Dios, ngan hi Jesu-Kristo nga imo ginpakanhi.” (Juan 17:3) Oo, an pakahibaro han kamatuoran mahitungod kan Jehova nga Dios ngan kan Jesu-Kristo mahimo maggiya ngadto ha kinabuhi nga waray kataposan ha paraiso nga tuna. (Juan 14:6) Dugang pa, hi Jesus nagpakita han  gimaopayi nga susbaranan ha kon paonan-o magkinabuhi ngan kon paonan-o tatratuhon an iba. (Juan 13:34, 35) Ha siyahan nga kapitulo hini nga libro, aton ginhisgotan an kamatuoran mahitungod ha Dios. Yana aton paghisgotan kon ano gud an igintututdo han Biblia mahitungod kan Jesu-Kristo.

4. Ano an kahulogan han mga titulo nga “Mesias” ngan “Kristo”?

⁴ Maiha pa antes matawo hi Jesus, igintagna na ha Biblia an pag-abot han usa nga susugoon han Dios sugad nga an Mesias, o Kristo. An mga titulo nga “Mesias” (tikang ha Hebreo nga pulong) ngan “Kristo” (tikang ha Griego nga pulong) pariho nangangahulogan hin “Usa nga Dinihogan.” Inin Usa nga iginsaad didihogan, karuyag sidngon, pipilion  han Dios para ha espesyal nga katungdanan. Ha masunod nga mga kapitulo hini nga libro, hibabaroan naton an damu pa mahitungod han importante nga bahin han Mesias ha katumanan han mga saad han Dios. Hibabaroan liwat naton an mahitungod han mga bendisyon nga maihahatag ni Jesus ha aton bisan yana. Kondi, antes matawo hi Jesus, sigurado nga damu an naghunahuna, ‘Hin-o daw la an magigin Mesias?’

5. Ha ano kombinsido gud an mga disipulo ni Jesus mahitungod ha iya?

⁵ Han siyahan nga siglo K.P., an mga disipulo ni Jesus ha Nasaret kombinsido gud nga hiya an igintagna nga Mesias. (Juan 1:41) Usa han mga disipulo, hi Simon Pedro, prangka nga nagsiring kan Jesus: “Ikaw an Kristo.” (Mateo 16:16) Kondi, paonan-o nakasiguro adto nga mga disipulo—ngan paonan-o kita makakasiguro—nga hi Jesus amo gud an iginsaad nga Mesias?

6. Iilustrar kon paonan-o binuligan ni Jehova an mga matinumanon nga makilala an Mesias.

⁶ An mga propeta han Dios nga nabuhi antes pa kan Jesus nagtagna hin damu nga mga detalye mahitungod han Mesias. Ini nga mga detalye mabulig ha iba nga makilala hiya. Mahimo naton ini iilustrar hini nga paagi: Pananglitan ginhangyo ka pagkadto ha estasyon han bus o tren o ha paluparan basi tapoon an usa nga waray mo pa gud igkita. Diri ba daku gud nga bulig kon may-ada usa nga naghatag ha imo hin pipira nga mga detalye mahitungod ha iya? Sugad man, pinaagi han mga propeta han Biblia, iginhatag ni Jehova an detalyado hinduro nga paghulagway ha kon ano an bubuhaton han Mesias ngan kon ano an iya maieksperyensyahan. An katumanan hinin damu nga tagna mabulig ha mga matinumanon nga makilala hiya hin klaro.

7. Ano an duha han mga tagna nga natuman may kalabotan kan Jesus?

⁷ Tagda an duha la nga ehemplo. Siyahan, sobra 700 ka tuig pa antes ito mahitabo, hi propeta Mika nagtagna nga an Usa nga iginsaad matatawo ha Betlehem, usa nga gutiay nga bungto ha tuna han Juda. (Mika 5:2) Diin gud natawo hi Jesus? Dida mismo hito nga bungto! (Mateo 2:1, 3-9) Ikaduha, damu ka siglo antes pa, iginsumat na ha tagna ha Daniel 9:25 an tuig  mismo kon san-o maabot an Mesias—29 K.P. * An katumanan hini ngan han iba pa nga mga tagna nagpapamatuod nga hi Jesus an iginsaad nga Mesias.

8, 9. Ano nga pamatuod nga hi Jesus an Mesias an nagin matin-aw ha iya bawtismo?

⁸ An dugang nga pamatuod nga hi Jesus amo an Mesias nagin mas matin-aw han hirani na matapos an 29 K.P. Ito an tuig nga kinadto hi Jesus kan Juan nga Parabaptis basi magpabawtismo ha Salog Jordan. Hi Jehova nagsaad kan Juan hin usa nga tigaman basi makilala niya an Mesias. Hinkit-an ni Juan ito nga tigaman han ginbawtismohan niya hi Jesus. An Biblia nasiring nga ini an nahitabo: “Han kabaptisi na kan Jesus, ha gilayon hiya hinaw-as ha tubig, ngan kitaa, an mga langit nabuksan ha iya; ngan iya nakita an espiritu han Dios nga nalusad, sugad hin sarapati ngan kinada ha igbaw niya. Ngan, kitaa, an usa nga tingog tikang ha langit, nga nasiring: Ini amo an akon hinigugma nga Anak, nga akon nalilipayan.” (Mateo 3:16, 17) Katapos hikit-an ngan hibatian an nahitabo, sigurado na hi Juan nga hi Jesus an sinugo han Dios. (Juan 1:32-34) Ha takna nga an espiritu, o aktibo nga pwersa han Dios, iginbubo ha iya hito nga adlaw, hi Jesus nagin an Mesias, o Kristo, an usa nga ginpili basi magin Lider ngan Hadi.—Isaias 55:4.

⁹ An katumanan han tagna han Biblia ngan an asoy mismo ni Jehova nga Dios matin-aw nga nagpapakita nga hi Jesus an iginsaad nga Mesias. Kondi binabaton han Biblia an duha pa nga importante nga pakiana mahitungod kan Jesu-Kristo: Diin hiya tikang, ngan ano hiya nga klase hin tawo hadto?

10. Ano an igintututdo han Biblia mahitungod han pag-eksister ni Jesus antes hiya kinanhi ha tuna?

¹⁰ An Biblia nagtututdo nga hi Jesus nabuhi ha langit antes hiya kinanhi ha tuna. Hi Mika nagtagna nga an Mesias matatawo ha Betlehem ngan nagsiring liwat nga an Iya tinikangan “tikang ha kadaan” nga mga panahon. (Mika 5:2) Ha damu nga  okasyon, hi Jesus mismo nagsiring nga nabuhi hiya ha langit antes hiya matawo dinhi ha tuna. (Juan 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5) Sugad nga espirituhanon nga linarang ha langit, hi Jesus may-ada espesyal nga relasyon kan Jehova.

11. Paonan-o ipinapakita han Biblia nga hi Jesus an pinakahinigugma nga Anak ni Jehova?

¹¹ Hi Jesus an pinakahinigugma nga Anak ni Jehova—ngan may marig-on nga basihan. Tinatawag hiya nga an suhag han “ngatanan nga mga binuhat,” kay hiya an siyahan nga linarang han Dios. * (Kolosas 1:15) May-ada usa pa nga rason nga espesyal ini nga Anak. Hiya an “bugtong nga Anak.” (Juan 3:16) Nangangahulogan ini nga hi Jesus la an direkta nga ginlarang han Dios. Hi Jesus la liwat an ginamit han Dios han Iya ginlarang an ngatanan nga iba pa nga mga butang. (Kolosas 1:16) Sugad man, hi Jesus tinatawag nga “an Pulong.” (Juan 1:14) Iginsusumat hini ha aton nga hiya nagyakan para ha Dios, ngan sigurado nga iya iginpapahayag an mga mensahe ngan mga instruksyon ngadto ha iba nga espirituhanon ngan tawhanon nga mga anak han Amay.

12. Paonan-o kita nahibabaro nga an suhag nga Anak diri katupong han Dios?

¹² An suhag ba nga Anak katupong han Dios, sugad han tinotoohan han iba? Diri sugad hito an igintututdo han Biblia. Sugad han aton natigamnan ha nahiuna nga parapo, ginlarang an Anak. Matin-aw, kon sugad, nga may-ada hiya tinikangan, samtang hi Jehova nga Dios waray tinikangan o kataposan. (Salmo 90:2) An bugtong nga Anak waray ngani magsari bisan paghunahuna nga magin katupong han iya Amay. An Biblia matin-aw nga nagtututdo nga an Amay mas harangdon kay ha Anak. (Juan 14:28; 1 Korinto 11:3) Hi Jehova la an “Dios nga Makagarahum” ha ngatanan. (Genesis 17:1) Salit, waray hiya katupong. *

13. Ano an iginpapasabot han Biblia kon tinatawag hito an Anak sugad nga “an dagway han Dios nga diri sadang makita”?

 ¹³ Hi Jehova ngan an iya suhag nga Anak nagpahimulos hin duok nga pakig-upod ha sulod hin binilyon ka tuig—maiha na antes pa larangon an mga langit nga puno hin mga bitoon ngan an tuna. Hinigugma gud nira an usa kag usa! (Juan 3:35; 14:31) Inin hinigugma nga Anak pariho gud ha iya Amay. Ito an rason kon kay ano nga an Anak tinatawag han Biblia sugad nga “an dagway han Dios nga diri sadang makita.” (Kolosas 1:15) Oo, sugad la nga an usa ka tawhanon nga anak bangin pariho gud ha iya amay ha magkalainlain nga paagi, ipinakita hinin langitnon nga Anak an mga kalidad ngan personalidad han iya Amay.

14. Paonan-o naipanganak an bugtong nga Anak ni Jehova?

¹⁴ An bugtong nga Anak ni Jehova kinaburut-on nga binaya ha langit ngan kinanhi ha tuna basi magkinabuhi sugad nga tawo. Kondi bangin magpakiana ka, ‘Paonan-o nagin posible nga ipanganak an usa nga espirituhanon nga linarang sugad nga tawo?’ Basi matuman ini, nagbuhat hi Jehova hin usa nga milagro. Iya iginbalhin an kinabuhi han iya suhag nga Anak tikang ha langit ngadto ha tagoangkan han Judio nga birhen nga hi Maria. Waray tawhanon nga amay an nahidabi hito. Salit nanganak hi Maria hin hingpit nga anak nga lalaki ngan ginngaranan hiya nga Jesus.—Lukas 1:30-35.

15. Kay ano nga makakasiring kita nga pinaagi kan Jesus mas nakikilala naton hi Jehova?

¹⁵ An ginsiring ngan ginbuhat ni Jesus han nakanhi hiya ha tuna nabulig ha aton nga makilala hiya hin maopay. Gawas pa hito, pinaagi kan Jesus mas nakikilala naton hi Jehova. Kay ano? Hinumdumi nga ini nga Anak amo an hingpit nga dagway han iya Amay. Salit ginsumatan ni Jesus an usa han iya mga disipulo: “An nakakita ha akon, nakakita man ha Amay.” (Juan 14:9) An upat nga libro han Biblia nga tinatawag nga Mga Ebanghelyo—Mateo, Markos, Lukas, ngan Juan—nagsusumat ha aton hin damu gud mahitungod han kinabuhi, buruhaton, ngan mga kalidad ni Jesu-Kristo.

16. Ano an nangunguna nga mensahe ni Jesus, ngan diin nagtikang an iya mga katutdoan?

 ¹⁶ Kilala gud hi Jesus sugad nga “Magturutdo.” (Juan 1:38; 13:13) Ano an iya igintutdo? An iya nangunguna nga mensahe amo “an maopay nga sumat han ginhadian”—karuyag sidngon, an Ginhadian han Dios, an langitnon nga gobyerno nga magmamando ha bug-os nga tuna ngan maghahatag hin waray kataposan nga mga bendisyon ha masinugtanon nga mga tawo. (Mateo 4:23) Kan kanay mensahe ini? Hi Jesus mismo nagsiring: “An akon pagtutdo, diri akon, kondi kanan han nagpakanhi ha akon,” hi Jehova. (Juan 7:16) Maaram hi Jesus nga karuyag han iya Amay nga makabati an mga tawo mahitungod han maopay nga sumat han Ginhadian. Ha Kapitulo 8, damu pa an mahibabaroan naton mahitungod han Ginhadian han Dios ngan kon ano an bubuhaton hito.

17. Diin nagtutdo hi Jesus, ngan kay ano nga daku nga panahon an ginamit niya ha pagtutdo ha iba?

¹⁷ Diin hi Jesus nagtutdo? Ha bisan diin nga may nakita hiya nga mga tawo—ha mga kaumhan sugad man ha mga syudad, ha mga baryo, ha mga baraligyaan, ngan ha ira mga balay. Waray maglaom hi Jesus nga an mga tawo an dumaop ha iya. Hiya an dinaop ha ira. (Markos 6:56; Lukas 19:5, 6) Kay ano nga hi Jesus nangalimbasog gud ngan naggamit han daku nga bahin han iya panahon ha pagsangyaw ngan pagtutdo? Tungod kay kaburut-on han Dios nga buhaton niya ito. Pirme ginbubuhat ni Jesus an kaburut-on han iya Amay. (Juan 8:28, 29) Kondi may-ada usa pa nga hinungdan kon kay ano nga nagsangyaw hiya. Pinaid hiya ha damu nga tawo nga nagkagawas pakigkita ha iya. (Mateo 9:35, 36) Ginpasibay-an hira han ira mga lider han relihiyon, nga amo unta an sadang magtutdo ha ira han kamatuoran mahitungod ha Dios ngan han iya mga katuyoan. Maaram hi Jesus nga kinahanglan gud makabati an mga tawo ha mensahe han Ginhadian.

18. Ano nga mga kalidad ni Jesus an naruruyagan mo gud?

¹⁸ Hi Jesus usa ka tawo nga may malumo nga gugma ngan hilarom nga mga pagbati. Salit inabat han iba nga masayon  hiya madaop ngan buotan. Bisan an kabataan komportable ha iya. (Markos 10:13-16) Hi Jesus waray ginpapasulabi. Nangangalas hiya ha pagkadiri-tangkod ngan kawaray-hustisya. (Mateo 21:12, 13) Ha panahon nga gutiay la nga pagtahod ngan mga pribilehiyo an nakakarawat han kababayin-an, iya gintrato hira nga may dignidad. (Juan 4:9, 27) Mapainubsanon gud hi Jesus. Ha usa nga okasyon, iya ginhimsawan an mga tiil han iya mga apostol, usa nga serbisyo nga kasagaran ginbubuhat han usa nga ubos nga surugoon.

19. Ano nga ehemplo an nagpapakita nga matinagaron hi Jesus ha mga panginahanglan han iba?

¹⁹ Matinagaron hi Jesus ha mga panginahanglan han iba. Nakita ini labi na han milagroso nga nanambal hiya ilarom han gahum han espiritu han Dios. (Mateo 14:14) Pananglitan, an usa ka tawo nga sanlahon dinaop kan Jesus ngan nagsiring: “Kon imo karuyag, makakalinis ka ha akon.” Inabat gud ni Jesus an kasakit ngan pag-antos hini nga tawo. Tungod kay nalooy, inunat ni Jesus an iya kamot ngan kinaptan an tawo, nasiring: “Karuyag ko, malinisan ka.” Ngan nag-opay an masakit  nga tawo! (Markos 1:40-42) Mahahanduraw mo ba kon ano an sigurado nga inabat hito nga tawo?

20, 21. Paonan-o nagpakita hi Jesus hin susbaranan han maunungon nga pagsugot ha Dios?

²⁰ Hi Jesus nagpakita han gimaopayi nga susbaranan han maunungon nga pagsugot ha Dios. Nagpabilin hiya nga matinumanon ha iya langitnon nga Amay ilarom han ngatanan nga kahimtang ngan bisan pa han ngatanan nga klase hin pagkontra ngan pag-antos. Marig-on ngan malampuson nga inatuhan ni Jesus an mga pagsulay ni Satanas. (Mateo 4:1-11) Ha usa ka panahon, an iba han mga paryente mismo ni Jesus waray tumoo ha iya, nasiring pa ngani nga “tuyaw hiya.” (Markos 3:21) Kondi hi Jesus waray magpaimpluwensya ha ira; nagpadayon hiya ha pagbuhat han buruhaton han Dios. Bisan pa han mga insulto ngan pag-abuso, gintipigan ni Jesus an pagpugong-ha-kalugaringon, waray gud magsari ha pagdaot ha iya mga parakontra.—1 Pedro 2:21-23.

²¹ Hi Jesus nagpabilin nga matinumanon tubtob ha kamatayon—usa nga mabangis ngan masakit nga pagkamatay ha mga kamot han iya mga kaaway. (Filipos 2:8) Hunahunaa an iya gin-ilob ha kataposan nga adlaw han iya kinabuhi sugad nga tawo. Gindakop hiya, gin-akusahan han buwaon nga mga testigo, ginhukman han diri-tangkod nga mga hukom, gintaw-an han damu nga mga tawo, ngan ginkastigo han mga sundalo. Han iginraysang na ha kahoy, gininhawa hiya han iya ultimo nga pagginhawa, nagsisinggit: “Natuman na”! (Juan 19:30) Kondi, ha ikatulo ka adlaw tikang ha kamatay ni Jesus, ginbanhaw hiya han iya langitnon nga Amay ngadto ha espirituhanon nga kinabuhi. (1 Pedro 3:18) Paglabay hin pipira ka semana, binalik hiya ngadto ha langit. Didto, hiya “naglingkod ha too nga kamot han Dios” ngan naghulat ha pagkarawat han gahum ha paghadi.—Hebreo 10:12, 13.

22. Ano an natuman ni Jesus pinaagi han pagpabilin nga matinumanon tubtob ha kamatayon?

²² Ano an natuman ni Jesus pinaagi han iya pagpabilin nga matinumanon tubtob ha kamatayon? An kamatayon ni Jesus ha pagkamatuod naghahatag ha aton han higayon nga mabuhi ha waray kataposan ha paraiso nga tuna, uyon ha orihinal nga katuyoan ni Jehova. Paghihisgotan ha masunod nga kapitulo kon paonan-o nagigin posible ito tungod han kamatayon ni Jesus.