1, 2. (a) Ligongo cici kwamba kummanyilila mundu jwakumanyika mnope ngakukusagopolela kuti akusammanyilila yisyesyene? (b) Ana ŵandu ŵajinji akusasala yatuli yakwamba Yesu?

PACILAMBOPA pana ŵandu ŵakumanyika mnope. Ŵane akusamanyika mnope m’misi, m’misinda, soni m’cilambo cawo. Ŵane akusamanyika pacilambo cosope capasi. Nambope kwamba kumanyilila lina lya mundu jwakumanyika mnope ngakukugopolela kuti akusammanyilila yisyesyene. Ngayikugopolela kuti akumanyilila yejinji yakwamba jwalakwejo, soni kuti ali mundu jwatuli.

² Pacilambo cosope capasi, ŵandu apikene yakwamba Yesu Klistu, atamose kuti ŵapali pacilambopa yaka yakupunda 2,000 yipiteyo. Nambope ŵajinji ŵangamanyilila kuti Yesu ŵaliji ŵani kusyesyene. Ŵane akusasala kuti ŵagambile kuŵa mundu jwambone. Ŵane akusasala kuti ŵagambile kuŵa jwakulocesya. Nambosoni ŵane akusakulupilila kuti Yesu ali Mlungu, soni kuti tukusosekwa kumtindiŵalilaga. Ana yeleyi yili yisyene?

3. Ligongo cici akusosekwa kumanyilila yisyesyene yakwamba Yesu?

³ Kumanyilila yisyesyene yakwamba Yesu kuli kwakusosekwa mnope kwa wawojo. Ligongo cici? Ligongo Baibulo jikusati: “Nipo umi wangamala ugopolela kuti ŵandu ŵamanyilile ŵalakwe ŵali Mlungu jikape ŵakuwona, niposoni ammanyilile Yesu Klistu juŵamtumile wawojo.” (Yohane 17:3) Kumanyilila yisyesyene ya Yehofa Mlungu, soni Yesu Klistu mpaka kutukamucisye kuti tukapate umi wangamala m’cilambo capasi ca paladaiso. (Yohane 14:6) Konjecesya pelepa,  Yesu ŵatupele cisyasyo cambone pakwamba mwampaka tutamileje ni umi wambone, soni mwampaka tutamileje ni ŵandu ŵane. (Yohane 13:34, 35) Mu mtwe wandanda m’buku ajino, twalijigenye yisyesyene yakwamba Mlungu. Sambano kwende tulole yisyesyene yajikusajiganya Baibulo yakwamba Yesu Klistu.

4. Ana mena ga ukumu gakuti “Mesiya” ni “Klistu” gakusagopolela cici?

⁴ Yesu mkanapagwe pacilambo capasi, Baibulo jasasile mkanipaŵe ya kwisa kwa Mesiya, kapena kuti Klistu, jwele Mlungu ŵamtumisye. Mena ga ukumu gakuti “Mesiya” (kutyocela ku Cihebeli), soni “Klistu” (kutyocela  ku Cigiliki) gakusagopolela kuti “Jwamsagulwe.” Jwacilangaju jwaliji jwakuti cacisagulwa, kugopolela kuti Mlungu cacimpa ukumu wapajika. M’mitwe jine m’bujomu, tucilijiganya yejinji pakwamba ya masengo ga Mesiya pakwanilisya yilanga ya Mlungu. Tucilijiganyasoni majali gampaka Yesu atupe atamose lelojino. Nambo Yesu mkanapagwe, ŵandu ŵasimongaga kuti, ‘Ana ŵani ŵacaciŵa Mesiya?’

5. Ana ŵakulijiganya ŵa Yesu ŵasimicisye cici pakwamba ya jwalakwejo?

⁵ M’yaka yele Yesu ŵaliji pacilambo capasi, ŵakulijiganya ŵakwe ŵasimicisye kuti jwalakwe ŵaliji Mesiya juŵamsasile mkanipaŵe. (Yohane 1:41) Jwakulijinya jwine lina lyakwe Simoni Petulo, ŵamsasile Yesu kuti: “Ŵalakwe ali Mkulupusyo kapena kuti Klistu.” (Matayo 16:16) Ana cici cacakamucisye ŵakulijiganyaŵa kusimicisya kuti Yesu ŵaliji Mesiya jwacilanga? Soni ana cici campaka citukamucisye kusimicisya kuti Yesu ali Mesiya jwacilanga?

6. Asale ciwanicisyo cakulosya yatesile Yehofa pakwakamucisya ŵandu ŵakulupicika kuti ammanyilile Mesiya.

⁶ Ŵakulocesya ŵa Mlungu ŵaŵapali Yesu mkanapagwe, ŵasasile mkanipaŵe yakwamba Mesiya. Yeleyi ni yayakamucisye ŵane kummanyilila. Muyaŵelelemu mpaka tuwanicisye cati m’yi: Tujile kuti wawojo ŵatumile kuja kumjigala mundu jwine ku malo gakwelela galimoto. Nambo nganam’woneje mundujo citandile. Ana ngaŵa mkuŵa yakamucisya kwasalila mwakuwonecela mundujo? M’yoyosoni, kupitila mu yakulocesya ya m’Baibulo, Yehofa ŵasasile cenene yacacitenda Mesiya, soni yacacisimana nayo. Kwanilicikwa kwa yakulocesyayi, kwakamucisye ŵandu ŵakulupicika kummanyilila cenene Mesiyajo.

7. Ana yakulocesya yiŵili yapi yayakwanilicikwe pa Yesu?

⁷ Kwende tulole yakulocesya yiŵili. Candanda, yili yisigele yaka yakupunda 700 kuti Yesu apagwe, jwakulocesya Mika jwasasile mkanipaŵe kuti Yesu cacipagwila ku Betelehemu, m’katawuni ka ku Yuda. (Mika 5:2) Ana Yesu ŵapagwile kwapi kusyesyene? Mu tawuni jijojo. (Matayo 2:1, 3-9) Caŵili, yaka macila gejinji Yesu mkanapagwe, yakulocesya yayili  pa Danieli 9:25 yalosisye caka cacaciwonecela Mesiya, cacili 29 C.E. * * Kwanilicikwa kwa yakulocesya yeleyi, soni yine kwasimicisye kuti Yesu ŵaliji Mesiya jwacilanga.

8, 9. Ana umboni wapi wawawonecele pakubatiswa kwa Yesu wawukulosya kuti jwalakwe ŵaliji Mesiya?

⁸ Umboni wine wakulosya kuti Yesu ŵaliji Mesiya wawonecele cakumbesi kwa caka ca 29 C.E. M’cakaci Yesu ŵajawile kwa Yohane M’batisi kuti akabatiswe m’lusulo lwa Yolodani. Yehofa ŵamsalile Yohane cimanyilo cacicimkamucisya kummanyilila Mesiya. Yohane ŵaciweni cimanyiloci pakubatiswa kwa Yesu. Baibulo jikusasala yayatendekwe kuti: “Nipo Yesu piŵagambile kubatisidwa, ŵacuwice m’mesimo. Papopo kwiwunde kwawugwice, nipo ŵawuweni Msimu wa Mlungu ucitulukaga wele uwonece wakwe waliji mpela ngunda nipo watusile pa jwalakwejo. Sambano maloŵe gakuwuma kwiwundeko gapikanice gacitiji, ‘Aju ni Mwanangu jwapamtima. Ngusasengwa najo mnope.’” (Matayo 3:16, 17) Yohane paŵayiweni ni kupikana yayatendeceyo, jwalakwe nganakayicila kuti Yesu ŵatumigwe ni Mlungu. (Yohane 1:32-34) Palisikuli, Yesu ŵapocele msimu wa Mlungu, kapena kuti macili gakamula masengo. Jwalakwe ŵaŵele Mesiya, kapena Klistu, jwakusagulwa kuŵa Mlongola, soni Mwenye.—Yesaya 55:4.

⁹ Kwanilicikwa kwa yakulocesya ya Baibulo, soni umboni waŵapelece Mlungu jika, yikulosya kuti Yesu ŵaliji Mesiya jwacilanga. Baibulo jikusajangasoni yiwusyo yine yiŵili yakusosekwa mnope yakwamba Yesu Klistu yakuti: Ana jwalakwe ŵatyocele kwapi, soni ana ŵaliji mundu jwatuli?

10. Ana Baibulo jikusasala yatuli pakwamba ya Yesu mkanayice pacilambo capasi?

¹⁰ Baibulo jikusajiganya kuti Yesu mkanayice pacilambo capasi ŵatamaga kwinani. Mika ŵalocesye kuti Mesiya cacipagwila  ku Betelehemu, soni ŵasasile kuti “kutandila kalakala” Jwalakwe ŵapali. (Mika 5:2) Ndaŵi syejinji, Yesu msyenejo ŵasalaga kuti ŵatamaga kwinani mkanapagwe pacilambo capasi. (Yohane 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5) Yesu paŵaliji kwinani mpela msimu, ŵaliji paunasi wapajika ni Yehofa.

11. Ana Baibulo jikusalosya catuli kuti Yesu ali mwanace jwakusosekwa mnope jwa Mlungu?

¹¹ Yesu ali mwanace jwakusosekwa mnope kwa Yehofa. Akusaŵilanjikwa kuti “Mwanace jwandanda kupagwa, jwamkulungwa jwakulamulila yiwumbe yosope,” ligongo jwalakwe ali jwandanda kupanganyikwa ni Mlungu. * (Akolose 1:15) Panasoni cine cacikusamtendesya Mwanaceju kuŵa jwapajika. Jwalakwe ali “mwanace jumopejo.” (Yohane 3:16) Yeleyi yikugopolela kuti Mlungu jika ni juŵampangenye Yesu. Mlungu ŵamkamulicisye masengo Yesu jika pakupanganya yindu yosope. (Akolose 1:16) Yesu akusakolanjikwasoni kuti “Liloŵe.” (Yohane 1:14) Yeleyi yikugopolela kuti jwalakwe ŵaŵecetaga mmalo mwa Mlungu. Mwangakayicila ŵapelekaga mautenga, soni yakusosekwa kutenda ŵanace ŵane ŵa Mlungu ŵali malayika, soni ŵandu.

12. Ana tukusamanyilila catuli kuti Mwanace jwandanda kupagwa nganaŵa jwakulandana macili ni Mlungu?

¹² Ana Mwanace jwandanda kupagwaju ali jwakulandana ni Mlungu mpela mwakusakulupililila ŵane? Baibulo jangajiganya yeleyi. Mpela mwajisasile ndime japenaniji, Mwanace jwa Mlunguju ŵatesile kumpanganya. M’yoyo, jwalakwe akwete ndandilo jakwe, nambo Yehofa Mlungu jwangali ndandilo kapena mbesi. (Salimo 90:2) Mwanace jwakupagwa jikaju nganaganisyejepo kuti ali jwakulandana ni Atatigwe. Baibulo jikusajiganya kuti Atati ali jwamkulungwa kupunda Mwanace. (Yohane 14:28; 1 Akolinto 11:3) Yehofa jika ni jwali “Mlungu  Jwamacili gosope.” (Genesis 17:1) M’yoyo pangali jwakusalandana najo. *

13. Ana Baibulo jikusagopolela cici pajikuti Mwanace ali “citusitusi ca Mlungu jwangawonekajo”?

¹³ Yehofa yalumo ni Mwanace jwakwe jwandanda kupagwa ŵasangalalaga ni unasi wakulimba kwa yaka yejinji, mkanaŵe kupanganya kwinani kwakuli ndondwa, soni cilambo capasi. Jemanjaji ŵanonyelanaga! (Yohane 3:35; 14:31) M’yoyo yitendo ya mwanaceju yaliji mpela ya Atati ŵakwe. Ni ligongo lyakwe Baibulo jikusati Mwanaceju ali “citusitusi ca Mlungu jwangawonekajo.” (Akolose 1:15) Mpela mwayikusaŵela ni mwanace jwa mundu kuti mpaka aŵe mpela atati ŵakwe muyitendo yine, nombe najo Yesu akusalosya ndamo, soni umundu wa Atati ŵakwe.

14. Ana yakombolece catuli kuti Mwanace jwakupagwa jika jwa Yehofa apagwe mpela mundu?

¹⁴ Mwanace jwakupagwa jika jwa Yehofa mwakusacilila ŵatyosile kwinani ni kwisa pacilambo capasi kukutama mpela mundu. Nambo mwine mpaka asimonje kuti, ‘Ana yakombolece catuli kuti cakupanganyikwa causimu cipagwe mpela mundu?’ Kuti yeleyi yikombolece, Yehofa ŵatesile cakusimonjesya. Jwalakwe ŵasamicisye umi wa Mwanace jwakwe jwakupagwa jika kutyocela kwinani ni kuwuleka m’citumbo ca mwali jwa Ciyuda jwakuŵilanjikwa kuti Maliya. Paliji pangali jwamlume juŵagonile najo. M’yoyo Maliya ŵaŵelece mwanace jwamlume jwamnama ni ŵampele lina lyakuti Yesu.—Luka 1:30-35.

15. Ligongo cici mpaka tusale kuti kupitila mwa Yesu tukusammanyilila cenene Yehofa?

¹⁵ Tukusammanyilila cenene Yesu ligongo lya yaŵaŵecetaga, soni yaŵatendaga. Camnope, tukusammanyilila cenene  Yehofa kupitila mwa Yesu. Ana ligongo cici? Akaliŵalila kuti Mwanaceju akusalosya cenene ciwulili ca Atatigwe. Ni ligongo lyakwe Yesu ŵamsalile jumo mwa ŵakulijiganya ŵakwe kuti: “Mundu jwambweni une ŵawenisoni Atati.” (Yohane 14:9) Mabuku mcece ga m’Baibulo gakumanyikwa kuti Ngani Syambone, gagali Matayo, Maliko, Luka, soni Yohane, gakusatusalila yejinji yakwamba umi, yitendo, soni umundu wa Yesu Klistu.

16. Ana utenga wa Yesu waliji wakwamba ya cici, soni yaŵajiganyaga yatyocelaga kwaceni?

¹⁶ Yesu ŵaliji “mwalimu” jwakumanyika mnope. (Yohane 1:38; 13:13) Ana jwalakwe ŵajiganyaga cici? Mnopemnope utenga wakwe waliji “ngani syambone syakwamba ucimwene wa Kwinani” wawuli Ucimwene wa Mlungu, boma jakwinani jacijilamulila pacilambo cosope capasi, soni jajiciyikasya majali gangamala kwa ŵandu ŵakupikanila. (Matayo 4:23) Ana msyene utengawo ŵaliji ŵani? Yesu jika ŵaŵecete kuti, “Yingwiganyayi ngayikutyocela kwa une, nambo kwa Mlungu juŵandumile une,” jwali Yehofa. (Yohane 7:16) Yesu ŵayimanyi kuti Atati ŵakwe akusasaka kuti ŵandu apikane ngani syambone sya Ucimwene. Mu Mtwe 8, tucilijiganya yejinji yakwamba Ucimwene wa Mlungu soni yawucitenda.

17. Ana Yesu ŵajiganyaga kwapi, soni ligongo cici ŵamalilaga ndaŵi jejinji ali mkwiganya ŵane?

¹⁷ Ana Yesu ŵajiganyaga kwapi? Kulikose kwaŵasimanaga ŵandu, mpela m’misinda, m’misi, m’misika, soni m’milango. Yesu nganajembeceyaga kuti ŵandu amyicile. Jwalakwe ŵajawulilaga. (Maliko 6:56; Luka 19:5, 6) Ligongo cici Yesu ŵalipelekaga mnope, soni kumalila ndaŵi jejinji ali mkulalicila ni kwiganya? Ligongo Mlungu ŵasakaga kuti Yesu atende yeleyo. Ndaŵi syosope Yesu ŵatendaga yaŵasakaga Atati ŵakwe. (Yohane 8:28, 29) Nambosoni paliji ligongo line. Jwalakwe ŵatendelaga canasa ŵandu ŵajinji ŵaŵayikaga kukumlola. (Matayo 9:35, 36) Acimlongola ŵa dini ni ŵaŵasosekwaga kwajiganya ŵanduwo yisyesyene yakwamba Mlungu, soni lisosa lyakwe, nambo nganiŵakosyaga. Yesu ŵayimanyi  kuti ŵanduwo ŵasosekwaga mnope kupikana utenga wa Ucimwene.

18. Ana ndamo syapi sya Yesu syasikusasangalasya mnope?

¹⁸ Yesu ŵaliji mundu jwacanasa mnope, soni jwacinonyelo. M’yoyo, ŵandu ŵane ŵagopokaga najo, atamose ŵanace. (Maliko 10:13-16) Yesu nganakola lusagu. Ŵaŵengaga mteto wa katangale, soni yangali cilungamo. (Matayo 21:12, 13) Yesu ŵacimbicisyaga mnope acakongwe pandaŵi jele ŵandu nganiŵacimbicisyaga, soni nganiŵapaga upile wawo mwakwanila. (Yohane 4:9, 27) Yesu ŵaliji jwakulinandiya yisyesyene. Pandaŵi jine, jwalakwe ŵajojesye sajo sya ŵakulijiganya ŵakwe, masengo gagaliji gakutuluka mnope.

19. Ana cisyasyo capi cacikulosya kuti Yesu ŵakamucisyaga ŵakulaga?

¹⁹ Yesu ŵakamucisyaga ŵakulagasika. Yeleyi yawonecele pakuposya ŵakulwala kupitila m’macili ga msimu wa Mlungu. (Matayo 14:14) Mwambone, mundu jwamatana jwamyicile Yesu ni kumsalila kuti: “Naga akusosa, atakomboleka kuswejesya.” Kulwala ni kupweteka kwaŵapikanaga munduju, kwamkwayiye mnope Yesu. Ligongo lya canasa, Yesu ŵatambasukwile  mkono, ni ŵamkwayiye mundujo, ni ŵatite: “Une ngusaka, swejelani.” Kaneko jwakulwala jula ŵaposile. (Maliko 1:40-42) Agambe ganisya muŵapikanile munduju!

20, 21. Ana Yesu ŵatupele cisyasyo catuli cakuŵa jwakulupicika ndaŵi syosope kwa Mlungu?

²⁰ Yesu ŵapelece cisyasyo cambone cakuŵa jwakulupicika kwa Mlungu ndaŵi syosope. Mundamo jilijose, jwalakwe ŵaliji jwakulupicika kwa Atati ŵakwe ŵakwinani, atamose paŵamjimucilaga, soni kumlungasya. Yesu mwamacili nganakunda kuti yakulinga ya Satana yimlepelekasye kuŵa jwakulupicika kwa Mlungu. (Matayo 4:1-11) Pandaŵi jine, acanasi ŵane ŵa Yesu nganamkulupililaga, ŵayikene pakuŵeceta kuti jwalakwe “asyungulile mtwe.” (Maliko 3:21) Yesu nganakunda kuti ajendele nganisyo syawo, nambo ŵajendelecele kutenda masengo ga Mlungu. Atamose kuti ŵamcembulusyaga, soni kumnyosya, Yesu ŵajendelecele kulitimalika, nganalinga atapanandi kwawulasya ŵaŵamjimucilagawo.—1 Petulo 2:21-23.

 ²¹ Yesu ŵaliji jwakulupicika mpaka ciwa cakwe, cele acimmagongo ŵakwe ŵam’wuleje mwangalwe. (Afilipi 2:8) Agambe ganicisya yaŵapilile palisiku lyakumalisya lya umi wakwe pacilambo capasi. Ŵamtaŵile, ŵamlambucisye magambo, ŵakulamula magambo ŵacinyengo ŵamlamwile kuti ŵaliji jwakulemwa, makuga ga ŵandu ŵacipongwe gamsecile, soni asilikali ŵamlagasisye. Paŵamkomele pacitela cakulagacisya, ŵapumwile kakumalisya, ni ŵalisile mwakwesya maloŵe kuti: “Yosope yene yitendekwe!” (Yohane 19:30) Nambope, palisiku lyatatu ciwilile Yesu, Atati ŵakwe ŵakwinani ŵamjimucisye ku umi wa usimu mpela waŵakwete pandanda. (1 Petulo 3:18) Pali papite yijuma yakuŵalanjika, jwalakwe ŵawujile kwinani. Paŵayice kweleko, jwalakwe “ŵatemi ku mkono wamlyo wa Mlungu” ni kulindililaga kupocela ucimwene.—Ahebeli 10:12, 13.

22. Ana Yesu ŵakwanilisye cici ligongo lyakulupicika mpaka kuwa?

²² Ana Yesu ŵakwanilisye cici ligongo lyakulupicika mpaka kuwa? Ciwa ca Yesu cikusatupa upile wakupata umi wangamala pacilambo capasi ca paladaiso, mwakamulana ni lisosa lyapandanda lya Yehofa. Ana ciwa ca Yesu cicikombolekasya yeleyi catuli? Mtwe wakuyicisya ucisala yeleyi.