1, 2. (a) Chisu ik chipan chikutwisha kwikal cha usey ujim kud ey? (b) Ov, mulong wak chitwishikin kulond anch difut didi chipan cha usey ujim chiukutwisha kutambul?

CHISU chipan chipandakena kujimb watambulap kal? Chipan chifanyidinap kwikal cha usey ukash chakwel chikala chijim. Chakin kamu, usey wa kashinsh wa chipan kakuwilikejangap nich usey wa nfalang. Pakwez, anch chipan chakusangaresh ap anch chawanyish maswir makin mu mwom wey, chidi cha usey ujim kud ey.

² Mu yipan yawonsu yiukutwisha kutambul, kudi chimwing chipandakenamu yawonsu. Chidi chipan cha Nzamb chiyinkishinay antu. Yehova watwinka yom yivud, pakwez chipan chend chipandakenamu kujimb chatwinkishay chidi yakupesh ya difut dia Mwanend, Yesu Kristu. (Mateu 20:28) Mud mutapu tukumana mu shapitre winou, difut didi chipan chimwing chipandakenamu usey chiukutwisha kutambul, mulong chikutwish kukuletin musangar upandakena kujimb ni chikutwish kuwanyish maswir mey majim. Difut didi chakin kamu uman upandakenamu wa rukat ra Yehova mulong weyey.

3. Difut chom ik, ni chom ik tuswiridina chakwel kutesh usey ujim wa chipan chinech?

³ Mu kulond kuswapela kutesh, difut didi njil yisadidilay Yehova mulong wa kuyipandish, ap kuyikol antu ku chitil ni rufu. (Efes 1:7) Pakwel anch tutesha kurumburik kwa difundish dined dia Bibil, tufanyidin kuchirish manangu ku yasadika mu chir cha Eden. Ching anch twatesh kurumburik kwa chashadishay Adam pasalay chitil chawiy lel tukutwish kwijik mulong wak difut chidi chipan chimwing cha usey ujim.

4. Mwom wa ukauntu uwanyidina warumburika chom ik kud Adam?

⁴ Pamutangay Adam, Yehova wamwinkisha chakin kamu chom chipandakena usey—mwom wa ukauntu uwanyidina. Shinshikin chadinga chirumburikina chom chinech kud Adam. Amutanga nich mujimbu ni manangu mawanyidina, kelap kuyel ap dichuku dimwing, kunanap, ap kufa. Chadingay muntu uwanyidina, wadinga nich urund wa pakampwil nenday Yehova. Bibil ulondil anch Adam wadinga “mwan wa Nzamb.” (Luka 3:38) Chawiy lel Adam wadinga ni urund wa piswimp nenday Yehova Nzamb, mud urund wa mwan ni tatuku mwin rukat. Yehova wadinga ni kwisamb ni mwanend wa pa divu, wamwinkisha Adam midimu yirumburikina ya kusal ni wamwijikisha yadinga yimuchingejidinau kusal.—Disambishil 1:28-30; 2:16, 17.

5. Chirumburikin ik palondila Bibil anch Adam amutanga “mu chifu cha Nzamb”?

⁵ Adam amutanga “mu chifu cha Nzamb.” (Disambishil 1:27) Chirumburikinap anch Adam wamufana Nzamb ku chifu bwat. Mud mutwilejina mu Shapitre wa 1 wa buku winou, Yehova udi spiritu wakad kumekan. (Yohan 4:24) Komb Yehova kakwetingap mujimbu wa mbij ni mash. Kumutang mu chifu cha Nzamb chirumburikin anch Adam amutanga nich mikadil mud ya Nzamb, pamwing nich rukat, manangu, kutentam, ni usu. Adam wadinga mud Tatukwend mwi njil yikwau yijim mulong wadinga nich mbil ya kwitondin.  Chawiy lel, Adam kadingap mud mashiny makutwisha kusal ching kusu yamatenchikidinau kusal. Pakwez, ndiy watwisha kwikwatin mipak yend amwinend, kutond chitentamina ni chiyipina. Anch watonda kumuziyil Nzamb, ndiy wela kushakam chikupu mu paradis pa divu.

6. Chom ik chashadishay Adam, pamubwambwilay Nzamb, ni chayikwata nchik anend?

⁶ Choviken patok, Adam wamubwambwila Nzamb ni amufisha nich ku rufu, ndiy wafuta usey ujim nakash. Chitil chend chamushadishina mwom wa ukauntu uwanyidina ni yiyukish ya mwom uwanyidina. (Disambishil 3:17-19) Cha ushon, Adam washadisha mwom winou upandakena kuwap chidiap kusu pad ndiy amwinend pakwez ni pad anend akeza kuvadik. Dizu dia Nzamb dilondil anch: “Chitil chandama mu mangand mulong wa muntu umwing [Adam], ni rufu randama mulong wa chitil, chawiy rufu rashika kudi antu awonsu mulong antu awonsu asala chitil.” (Rom 5:12) Mwaning, etu awonsu twaswana chitil kud Adam. Chawiy lel, Bibil ulondil anch ndiy ‘wilandisha’ amwinend ni anend mu uswik wa chitil ni rufu. (Rom 7:14) Kwadingap ruchingej kudiay Adam ap Eve mulong itondina ku rukat rau kumubwambwil Nzamb. Chad chikala mutapu ik pad anau, niyetu kumwing?

7, 8. Difut dikwatin ku yom ik yaad?

⁷ Yehova weza kuyipandish antu kusutil ku difut. Difut chom ik? Chitongijok cha difut chikwatin ku yom yaad. Cha kusambish, difut udi usey ufutinau mulong wa kukol ap kuchirish chom kanang. Chitwishikin kwisikesh nich usey ufutinau mulong wa kumukol muntu wakwatinau kwi njit. Cha kaad, difut didi usey uwanyidina, ap anch ufutinau, usey wa chom kanang. Chidi chilik chimwing kand ni usey ufutinau uwanyidina kubwik ubaj wamusadilau muntu ap chom. Chilikej, anch muntu wasadish chak, ukufut uvud kanang wilikena, ap wisikena, nich usey wa chom kanang chayipishangau.

 ⁸ Ov, mutapu ik chela kutwishik kubwik kushadish kujim kwa Adam kutukwatina etu awonsu ni kutukol mu uswik wa chitil ni rufu? El tushinshikin difut diapanay Yehova ni chikutwisha kurumburik chinech kud ey.

9. Mulad ik wa difut wadinga ufanyidina?

⁹ Mwom wa ukauntu uwanyidina wawiy washadishau, kwikil mwom wa ukauntu wakad kuwanyidin wela kutwish kupan difut. (Kuseng 49:7, 8) Kwadinga kuswiridikin difut dilikena usey nich chashadishau. Chinech chambaten nich chijil cha kutentam kuwanyidina chidia mu Dizu dia Nzamb, chilondila anch: “Mwom ku mwom.” (Kuvurik Yijil 19:21) Chawiy lel, chom ik chela kubwik usey wa mwom wa ukauntu uwanyidina, washadishay Adam? Mwom ukwau wa ukauntu uwanyidina wadinga ‘difut dilikena’ diawiy diadinga difanyidina.—1 Timote 2:6.

10. Mutapu ik wafutay Yehova difut?

¹⁰ Mutapu ik wafutay Yehova difut? Ndiy wamutuma umwing wa anend a muspiritu uwanyidina pa divu. Pakwez Yehova katumap chitang cha muspiritu chin chawonsu. Wamutuma win wadinga ukweta usey ukash kud ndiy, Mwan wa kuval kwend amwinend. (1 Yohan 4:9, 10) Kwa kwisotil, Mwan winou wadiokala mwi ndond yend ya mwiur. (Filip 2:7) Mud mutwilejina mu shapitre wasambedina wa buku winou, Yehova wasala chilay pasokijinay mwom wa Mwanend mwivumu mwa Mariy. Kusutil ku spiritu utumbila wa Nzamb, Yesu wavadika muntu uwanyidina ni kadingap mu uswik wa chitil.—Luka 1:35.

11. Mutapu ik chatwishika muntu umwing ikala difut dia tutikit twa antu?

¹¹ Ov, muntu umwing wikala nchik difut mulong wa avud, mud difut dia tutikit twa antu? Mwawiy, ov, mutapu ik tutikit twa antu twashikena kwikal akayitil kwinsambishil? Vurik anch pasalay chitil, Adam washadisha dipit dia usey ujim, mwom wa ukauntu uwanyidina. Chawiy lel,  ndiy katwishap kand kuuswanish kud anend. Pakwez, ndiy watwisha kuyiswanish ching kusu chitil ni rufu. Yesu, utazukinau mu Bibil anch “Adam wa kwisudiel,” wadinga nich mwom wa ukauntu uwanyidina, ni kasalap chitil. (1 Korint 15:45) Mwi njil yiney, Yesu wamuswinkana Adam chakwel atupandisha. Kusutil ku kupan yakupesh, ap kupan mwom wend uwanyidina ni kushal umuziyidina Nzamb mu kuwanyin, Yesu wafuta usey mulong wa chitil cha Adam. Chawiy Yesu wayichirishina an a Adam ruchingej.—Rom 5:19; 1 Korint 15:21, 22.

12. Chom ik chamekana kusutil ku mar ma Yesu?

¹² Bibil urumburil tuyom tukemp-tukemp twa mar majijamenay Yesu kurutu kwa rufu rend. Amubula mutapu usansena, wafa rufu risansena, ni wasambisha kufa pakemp-pakemp pa mutond. (Yohan 19:1, 16-18, 30; Wenjil, paj wa 204-206.) Ov, mulong wak chadinga chimufanyidin Yesu kuman mar makash mwamu? Mu shapitre wa nsudiel wa buku winou, tukez kwilej anch Satan wamuchirila Yehova anch ukwet atushalapol akutwisha kushal ashinshamena mu choziu. Kusutil ku kujijaman mu kushinshaman chikalap nchik mar majim, Yesu wapana chakul chipandakena kuwap ku kusarumun kwa Satan. Yesu wamekesha anch muntu uwanyidina ukweta want ipend wa kwitondin ukutwish kushal ushinshamena kud Nzamb chikalap nchik chom chin chawonsu chikusalay Djabul. Yehova wasangara kamu nakash piur pa kushinshaman kwa Mwanend mukatish!—Jinswir 27:11.

13. Mutapu ik wafutau difut?

¹³ Mutapu ik wafutau difut? Pa dichuku dia 14 dia ngond wa Nisan wa in Yuda mu 33 C.C., Nzamb walikidina anch amujipa Mwanend uwanyidina ni wakad chitil. Chawiy Yesu wapesha mwom wend wa ukauntu uwanyidina “kapamp kamwing.” (Hebereu 10:10) Pa dichuku dia kasatu kupwa kwa rufu ra Yesu, Yehova wamusangula ku mwom wa muspiritu. Pashikay mwiur, Yesu wamwinkisha Nzamb usey  wa mwom wend wa ukauntu uwanyidina wapeshay mud difut mulong wa kuyambat an a Adam. (Hebereu 9:24) Yehova witiyija usey wa yakupesh ya Yesu mud difut diswiridikina chakwel kuyikol antu ku uswik wa chitil ni rufu.—Rom 3:23, 24.

14, 15. Chom ik tufanyidina kusal chakwel kutambul “dilikishin dia yitil yetu”?

¹⁴ Wikalap nchik mwikadil wetu wa yitil, tukutwish kusanger yiyukish ya usey ujim ya difut. El tushinshikin yipan yimwing yijim ya katat ni ya ku machuku ma kurutu ya chipan chinech chipandakena kujimb cha Nzamb.

¹⁵ Dilikishin dia yitil. Mulong wa kuburen kuwanyin kutwaswana, tukat chakin kamu kura tutaku pa kusal yom yitentamina. Etu awonsu tukat kusal yitil yikala mu kulond ap mu yisal. Pakwez kusutil ku yakupesh ya Yesu, tukutwish kutambul “dilikishin dia yitil yetu.” (Kolosay 1:13, 14) Pakwez, chakwel kutambul dilikishin dined, tufanyidin chakin kamu kukarumuk. Tufanyidin kand kulembil kwa kwikepish kud Yehova, ni kwit dilikishin diend pa dishin dia ritiy retu mu yakupesh ya difut dia Mwanend.—1 Yohan 1:8, 9.

16. Chom ik chikata kututwishish kumwifukwil Nzamb nich kom kishitwila, ni usey ik ukweta kom kishitwila?

¹⁶ Kom kishitwila kurutu kwa Nzamb. Kom kafila nich kakutwish kutushikij ku kuburen ruchingej ni kututongish anch tudi akad kufanyin. Pakwez, kusutil ku dilikishin ditwishikina ku difut, Yehova ututwishishin nich ranaken kumwifukwil nich kom kishitwila chikalap nchik kuburen kwetu kuwanyin. (Hebereu 9:13, 14) Chinech chawiy chikata kututwishish kwikal nich want ipetu wa kulond nend Yehova. Chawiy lel, tukutwish kumushejin nich want ipetu mu malembil. (Hebereu 4:14-16) Kulam kom kishitwila kukat kulet chisambu mu manangu, kukat kulet kalimish ka muntu, ni kukat kuwejin ku musangar.

17. Yiyukish ik yitwishikina mulong wa kufa kwatufilay Yesu?

 ¹⁷ Ruchingej ra mwom wa chikupu mu paradis pa divu. “Difut dia chitil didi rufu,” mwamu mulondila Rom 6:23. Verse winou umwing uwejidin kand anch: “Pakwez kupan kwa Nzamb kudi mwom wa chikupu mu Kristu Yesu Nsalejetu.” Mu shapitre wa 3 wa buku winou, twisambidin piur pa yiyukish mu Paradis wa pa divu wezina kurutu. (Kujingunik 21:3, 4) Yiyukish yiney yawonsu ya machuku ma kurutu, pamwing ni mwom wa chikupu nich ukash wa mujimbu uwanyidina, yitwishikin mulong Yesu watufila. Chakwel kutambul yiyukish yiney, tuswiridin kumekesh anch tusangaredin chipan cha difut.

18. Ov, mulong wak tufanyidina kumujikitish Yehova mulong wa ditenchik dia difut?

¹⁸ Ov, mulong wak tufanyidina kumekesh kujikitish kwetu kukurikina kud Yehova mulong wa difut? Mwaning, chipan chiding cha usey wa pakampwil anch chitin kupan chisu, usu, ap usey kanang ku mutambu wa mwin kupan. Muchim wetu ukwachikin nakash pitukata kuman anch chipan chinech chidi uman wa rukat rakin ra mwin kupan pantaliken netu. Difut didi chipan chipandakenamu usey yipan yawonsu,  mulong Nzamb wapana yakupesh yipandakena kujimb chakad kal kusadikangap kand. Yohan 3:16 ulondil anch: “Nzamb wakata ngand, ndiy wapana Mwanend wa kuval kwend umwing.” Difut didi uman upandakena kujimb wa rukat ra Yehova pantaliken ni yetwetu. Didi kand uman wa rukat ra Yesu, mulong wapana kwa kwisotil mwom wend mulong wetwetu. (Yohan 15:13) Chipan cha difut chifanyidin kutwitiyijish kamu anch Yehova ni Mwanend atukatin muntu ni muntu ipend.—Galatia 2:20.

19, 20. Mutapu ik ukutwisha kumekesh kujikitish kwey mulong wa chipan cha Nzamb cha difut?

¹⁹ Ov, mutapu ik lel ukutwisha kumekesh kujikitish kwey mulong wa chipan cha Nzamb cha difut? Cha kusambish, sal usu wey wikal nich ronganyin rukurikina piur pa Mwin Kupan Mujim, Yehova. (Yohan 17:3) Dilejan dia Bibil nich kusadil buku winou dikukukwash kwak ronganyin riner. Chiuyila kurutu mu kuwejinaku ronganyin rey piur pa Yehova, rukat rey mulong wa Nzamb rikez kujimb. Chawiy, rikat riner rikez kukubachik kusot kusal yom yimusangareshina.—1 Yohan 5:3.

²⁰ Itiyij yakupesh ya difut dia Yesu. Yesu amwinend walonda anch: “Ukwitiyila padiay Mwan ukwet kal mwom wa chikupu.” (Yohan 3:36) Ov, mutapu ik tukutwisha kumekesh anch tumwitiyijin Yesu? Ritiy riner ridiap ra kumekesh kusu ku mazu. Jakobu 2:26 ulondil anch: “Ritiy rakad midimu rufil.” Mwaning, ritiy rakin rikat kumeken ku “midimu,” charumburik anch, ku yisal yetu. Njil yimwing ya kumekeshin anch tumwitiyijin Yesu yidi kusutil ku kusal yawonsu tukutwisha chakwel kumwimburij chidiap kusu mu yitulondila pakwez kand mu yitusadila.—Yohan 13:15.

21, 22. (a) Ov, mulong wak tufanyidina kukumangan ku musambu wa pa muvu wa Yakudia ya Urel ya Nsalejetu? (b) Chom ik chikezau kurumburil mu Shapitre wa 6 ni mu Shapitre wa 7?

²¹ Kumangan ku musambu wa pa muvu wa Yakudia ya Urel ya Nsalejetu. Pa urel wa Nisan 14, 33 C.C., Yesu wasambisha musambu wa pakampwil utazukinau mu Bibil anch  “yakudia ya Mwant.” (1 Korint 11:20; Mateu 26:26-28) Musambu winou autazukining kand anch Chivurikish cha rufu ra Kristu. Yesu wautenchika chakwel kuyikwash atwimbuy end ni in Kristu awonsu akin kulam mu manangu anch kusutil ku rufu riner mud muntu uwanyidina, kwawiy kwapanay mupim wend, ap anch mwom wend, mud difut. Piur pa musambu winou, Yesu wapana mbil anch: “Ukez kusalangany mwamu mulong wa kwinvurik am.” (Luka 22:19, MM) Kuvurikang Chivurikish kukat kutuvurish rukat rijim ramekeshay Yehova ni Yesu kwambatan nich difut. Tukutwish kumekesh kusanger kwetu mulong wa difut kusutil ku kwikal ku musambu wa pa muvu wa Chivurikish cha rufu ra Yesu. *

²² Ditenchik dia Yehova piur pa difut didi chakin chipan chipandakena usey. (2 Korint 9:14, 15) Ap antu afa kal akutwish kwisakin chipan chinech cha usey ujim. Shapitre ulondwilaku ou ukurumburil mutapu chitwishikina.