1, 2. (a) Mitte elto atera lowo horo uyitannohehu ma assituherooti? (b) Wodote kakkalo, afiˈrate halchatto elto baalantenni roore waaga afidhinote yineemmohu mayiraati?

KAGEESHSHI geeshsha uyinoonnihe elto giddo roore horo uyitinoheti hiittenneeti? Horo uyitanno elto, lowo waaga fushshitannota calla diˈˈikkitino. Isinni, mitte elto uyitanno horo keennannihu, hatti elto fushshitanno woxi deerrinni diˈˈikkino. Hatteentenni, mitte elto hagiirsiissuhero woyi heeshshokkira addinta hasiise noohere wonshituhero, hatti elto atera lowo horo uyitinohe yaate.

² Afiˈrate halchatto elto baalantenni roortannoti mitte baxxitino elto no. Tini elto Maganu mannu oosora uyino eltooti. Yihowa ninkera lowo coye uyinonke; ikkollana uyinonke coyi giddo baalanka roortannoti, Beettosi Yesuusi Kiristoosi wodote kakkalo asse uyinonke eltooti. (Maatewoosi 20:28) Tenne fooliishshora aanchine laˈneemmonte gede, wodote kakkalo lowo hagiirre uyitannohe daafiranna heeshshokkira addinta hasiisannore wonshitannohe daafira lowo horo afidhino eltooti. Yihowa ate lowo geeshsha baxannoheta leellishannohu qaru coyi, wodote kakkalooti.

3. Wodote kakkalo maati? Tini elto uyitanno horo seekke buuxate ma assa hasiissannonke?

³ Haranchunni, wodote kakkalo Yihowa mannu ooso cubbunninna reyotenni gatisate assino qixxaawooti. (Efesooni 1:7) Qullaawu Maxaafi rosiisannoha konne roso buuxate, hunda Edenete kaashshu basera mayi ikkinoro afa hasiissannonke. Wodote kakkalo ninkera mageeshshi horo uyitannonkero seekkine buuxa dandiineemmohu, Addaami cubbo loosi yannara huninori maatiro anfummoro callaati.

4. Addaami guuta ikke noo yannara heeshshosi hiittoote?

⁴ Yihowa Addaami kalaqi wote, mitto lowo geeshsha muxxe ikkinore yaano guuta maalu heeshsho uyinosi. Addaami hatte heeshsho heeˈri yannara hiittoohoro hanni hedi. Guuta mannimmanna guuta surre noosi daafira, dixiwamanno, digeedhanno hattono direyaanno. Guuta mancho ikkino daafira Yihowa ledo baxxino fiixoomi noosi. Qullaawu Maxaafi, Addaami “Maganu beettooti” yaanno. (Luqaasi 3:38) Mittu qaaqqi baxillaanchu annisi ledo heeˈre hagiidhannonte gede, Addaami Maganu Yihowa ledo danchu fiixoomi noosi daafira hagiidhanni heeˈrino. Yihowano konne uulla noo beettosi coyishiishino; hagiirsiisanno loosono uyinosi; qoleno maa assa hasiissannosirono kulinosi.—Kalaqo 1:28-30; 2:16, 17.

5. Qullaawu Maxaafi, Addaami “Maganu daninni” kalaqamino yaasi mayyaate?

⁵ Addaami “Maganu daninni” kalaqamino. (Kalaqo 1:27) Togo yaa kayinni Addaami dana Magano lawanno yaa diˈˈikkino. Konni maxaafira fooliishsho 1 aana ronsummonte gede, Yihowa illete leellannokki ayyaanaati. (Yohaannisi 4:24) Konni daafira Yihowara maalunna mundeete bisi dinosi. Addaami Maganu daninni kalaqamino yaa, isirano baxillu, hayyo, taashsho, wolqanna woluno konne lawannohu Maganunnihu gedee akati noosi yaate. Addaami Annasi lawannoti wole doogono no; hattino Addaamira baxinore doodhate mabte noosi. Konni daafira Addaami, biddi assine worroonni  garinni calla loossanno maashine gedeeha diˈˈikkino. Isi umisi wossaˈna dandaanno; qoleno bushunna danchu maatiro umisi doodha dandaanno. Maganoho hajajama doodhoommero, uullate aana Gannatete heeˈrannonka.

6. Addaami Maganoho hajajama hoogi wote maa huˈnino? Isi assinori oososi gawajjinohu hiittoonniiti?

⁶ Konninni buuxa dandiinanninte gede, Addaami Maganoho hajajama hoogasinni reyaanno gede farandisi wote, bayira coye huˈnino. Loosino cubbi guuta heeshshosinna hatte heeshshonni afiˈranno atoote baala hooganno gede assinosi. (Kalaqo 3:17-19) Addaami muxxe ikkitino heeshsho umisira calla huˈninoha ikkikkinni oososino hatte heeshsho hoogganno gede assino; kuni dadillisanno coyeeti. Maganu Qaali togo yaanno: “Mittu manchinni [Addaaminni] kainohunni cubbu tenne alame ei, cubbu daafinni reyono daggu. Hattono mannu duuchchu cubbo loosinohura reyo manna duuchchaho iillitu.” (Roomu Sokka 5:12) Addaho, ninke baalinke Addaamiwiinni cubbo ragiˈnoommo. Konni daafira, Qullaawu Maxaafi Addaami isonootonna oososi cubbohonna reyote borojje asse ‘hirinota’ kulanno. (Roomu Sokka 7:14) Addaaminna Heewani uminsa fajjonni Maganoho hajajama giwa doodhitinohura, mitte hexxono dinonsa. Ninkenna wole oosonsa kayinni hiikkineemmoyya?

7, 8. Xaphphoomunni wodo hiikkonne lame coye amaddino?

⁷ Yihowa mannu ooso konni qarrinni fushshate wodote kakkalo qixxeessino. Wodo maati? Xaphphoomunni wodo lame coye amaddino. Umihu, wodo mittorichcho agursiisate woyi hirame bainorichcho qoˈlate baantanni woxeeti. Wodo mitto usuranynya tirsiisate baantanni woxi gedeeti. Layinkihu, wodo mitto coye kiisate baantanni woxeeti. Wodo mittu manchi woyi mitturichchi abbino gawajjo dhaawate woyi kiisate baantanni woxi gedeeti. Lawishshaho, mittu manchi mitte dano abbiro, hatte danonni daafamino coyi ledo taalo ikkanno woxe baatanno.

⁸ Addaami ninke baalaho abbinota bayira gawajjo dhaawa dandiinannihu hiittoonniiti? Cubbunna reyote  borojjimmanni fula dandiineemmohu hiittoonniiti? Yihowa wodote kakkalo hiittoonni qixxeessinoronna hatti kakkalo atera mayi horo uyitannohero hanni laˈno.

9. Baˈino heeshshora baatate hiittoo wodo hasiissanno?

⁹ Addaami huninoti guuta maalaame heeshsho ikkitino daafira, guunte xeˈinoti maalaame heeshsho baˈino heeshsho qoltara didandiitanno. (Faarso 49:7, 8) Konni daafira hasiissanno wodo, baˈino heeshsho ledo taalo ikkitannote. Kuni coyi Maganu Qaali giddo, “Lubbote bayichcho lubbo” yitanno guuta higge ledo sumuu yaannoho. (Marro 19:21) Ikkina Addaami huninote guuta lubbo woyi heeshsho waagi ledo taalo ikkannori mayi nooyya? Baˈino heeshsho ledo taaltanno ‘wodo,’ wole guuta maalaame heeshshooti.—1 Ximootewosi 2:6.

10. Yihowa wodote kakkalo qixxeessinohu hiittoonniiti?

¹⁰ Yihowa wodote kakkalo qixxeessinohu hiittoonniiti? Guuta ayyaanaame oososi giddonni mitto uullara soyatenniiti. Ikkollana Yihowa oososi giddo mitto illete leellinosiha haare soyinoha diˈˈikkino. Lowo geeshsha muxxe ikkinosiha mitto Beettosi soyino. (1 Yohaannisi 4:9, 10) Kuni Beetti giddeessinisikki, iima noo bayichchosi agure dayi. (Filiphphisiyusi 2:7) Konni maxaafira saˈu fooliishshora ronsummonte gede, Yihowa Beettisi heeshsho Maariyaami godowira sayisi wote maalale assino. Maganunnihu qullaawu ayyaani kaaˈlonni, Yesuusi mitteno cubbu gawajjo iillitusikkinni guuta qaaqqo ikke ilamino.—Luqaasi 1:35.

11. Mittu manchi miliyoonetenni kiirranni mannira wodo ikka dandaannohu hiitto ikkeeti?

¹¹ Mittu manchi miliyoonetenni kiirranni mannira wodo ikka dandaannohu hiitto ikkeeti? Tenne afate, balanxe miliyoonetenni kiirranniri mannu ooso cubbaataamma ikkitinohu hiittoonniitiro laˈno. Addaami cubbo loosasinni muxxe ikkitinota guuta heeshsho heeˈrate kaayyo huninota  qaagi. Konni daafira oososira hatte heeshsho ragisiisa didandiino. Hatteentenni, cubbonna reyo calla ragisiisino. Qullaawu Maxaafi “gedensi Addaami” yaannohu Yesuusi kayinni, guuta maalaame heeshsho noosiho; qoleno isi horonta cubbo diloosino. (1 Qorontoosi 15:45) Konni garinni, Yesuusi ninke gatisate Addaami bayichcho riqiwi. Isi guuta heeshshosi wodo asse aatenninna Maganoho woˈmunni woˈma hajajamatenni, Addaami cubbira waaga baatino. Konni daafira Yesuusi, Addaami oosora hexxo heedhanno gede assino.—Roomu Sokka 5:19; 1 Qorontoosi 15:21, 22.

12. Yesuusi lowo geeshsha qarramasi maa leellishshino?

¹² Qullaawu Maxaafi, Yesuusi reyaara albaanni iilleennasi cince sainoha mitto mittonka qarra kulanno. Yesuusa lichchetenni lowo geeshsha gannoonnisi; jaddote suta suntoonnisi; qoleno haqqaho sunte shetinse shinoonnisi. (Yohaannisi 19:1, 16-18, 30; qoola 204-206 noo Guwuursha lai.) Yesuusi togoonta qarrama hasiissinosihu mayiraati? Konni maxaafira albaange, mannu ooso giddo qarru iilleennasi Yihowara ammanamannohu diheeˈranno yee Sheexaanu hettisaminota ronseemmo. Yesuusi lowo qarri iillisirono, ammaname hakkonne qarra baala dandee saˈˈasinni Sheexaanu hettisammera dancha tumo qolino. Daawuloosi baxire yiirono, baxinore doodhate mabte noosihu mittu guutu manchi Maganoho woˈmunni woˈma ammanaminoha ikka dandaannota Yesuusi leellishino. Muxxete Beettisi ammanaminoha ikkasinni, Yihowa lowo geeshsha hagiidhinoti dihuluullissannote!—Lawishsha 27:11.

13. Wodote kakkalo shiqqinohu hiittoonniiti?

¹³ Wodote kakkalo shiqqinohu hiittoonniiti? Niisaani yinannihu Yihudootu aganira 14⁠^ki barra 33 M.D., Maganu guuta ikkinohanna cubbu noosikki Beettosi shinanni gede fajji. Konni garinni, Yesuusi guuta maalaame heeshshosi “mitte hige duuchchu wotira” kakkalo asse shiqishino. (Ibiraawuyaani 10:10, NW) Yesuusi reyihunni sayikki barra, Yihowa ayyaanaame heeshsho oye reyotenni kayisisi. Yesuusi  Addaami ooso gatisate wodo asse uyinoteha guuta maalaame heeshshosi waaga iima Maganoho shiqishino. (Ibiraawuyaani 9:24) Yihowano Yesuusiha kakkalote waaga, mannu ooso cubbunna reyote borojjimmanni fushshate wodo asse haaˈrino.—Roomu Sokka 3:23, 24.

14, 15. ‘Cubbinkera maaro’ afiˈrate maa assa hasiissannonke?

¹⁴ Cubbaataamma ikkinummorono, wodote kakkalonni woxunni hidhine anfannikki atoote afiˈneemmo. Maganu uyinonketi tini bayira elto xaa yannara ikko konni kaˈira mayi horo uyitannonkero hanni laˈno.

¹⁵ Cubbu maaro afiˈra. Guuntete xeˈne ragiˈnoommo daafira, gara ikkino coye assate lowo sharro xaˈmannonke. Ninke baalinke coyiˈneemmo coyinni ikko assineemmo assootinni soˈneemmo. Ikkollana Yesuusite wodote kakkalo widoonni ‘cubbinkera maaro’ afiˈra dandiineemmo. (Qolasiyaasi 1:13, 14) Ikkeennano maaro afiˈrate, cubbinkera addinta gaabba hasiissannonke. Qoleno umonke heeshshi assine Yihowawa shiqanna Beettisite wodote kakkalora noonke ammananni kaˈne maaro xaˈmira hasiissannonke.—1 Yohaannisi 1:8, 9.

16. Magano keeraanchu tiiˈˈinni magansiˈneemmo gede kaaˈlannonkehu maati? Keeraanchu tiiˈˈi mayi horo afiˈrino?

¹⁶ Maganu albaanni keeraancho tiia afiˈra. Ninkenee kassasanno tiiˈˈi, hexxo mudhineemmo gede assannonke; qoleno waagu noonkekkiri gede ikke macciishshamannonke gede assannonke. Ikkollana guuntete xeˈne heedhunkerono, wodote kakkalo widoonni afiˈneemmo maaronni Yihowa iso keeraanchu tiiˈˈinni magansiˈneemmosi gede irkisannonke. (Ibiraawuyaani 9:13, 14) Tini qolte Yihowa guulletenni coyishiishate kaaˈlitannonke. Konni daafira, huxuxxi yinummokki iso huucciˈra dandiineemmo. (Ibiraawuyaani 4:14-16) Keeraancho tiia afiˈra wodanu harshammo heedhannonke  gede, ninkeneera ayirrinynyu heeˈrannonke gedenna hagiirre afiˈneemmo gede kaaˈlitannonke.

17. Yesuusi ninkera reyinonke daafira mayi atoote afiˈneemmo?

¹⁷ Gannate ikkitanno uullara hegere heeshsho afiˈrate hexxo. Roomu Sokka 6:23, “Cubbunni afiˈnanni gumi reyote” yitanno. Tini xiqise qolte, ‘Maganu aanno elto kayinni Mootichchinke Yesuusi Kiristoosi widoonni hegere heeshshooti’ yitanno. Konni maxaafira fooliishsho sasete, Gannate ikkitanno uullara heeˈranno atoote ronsoommo. (Ajuu[j]a 21:3, 4) Hegere heeshshono ikko wole konni kaˈaa afiˈneemmo atoote baala afiˈneemmohu Yesuusi reyinonke daafiraati. Konne baala atoote afiˈrate, wodote kakkalora galata qola hasiissannonke.

18. Wodote kakkalora Yihowa galata hasiissannonkehu mayiraati?

¹⁸ Wodote kakkalora Yihowa lowo geeshsha galata hasiissannonkehu mayiraati? Mitte elto roorenkanni muxxe ikkitannohu, hatte elto uyinonke manchi yannasi, wolqasi woyi woxesi kakkalo assinoha ikkirooti. Wodaninke lowo geeshsha hagiidhannohu, mittu manchi elto uyinonkehu ninke lowo geeshsha baxinonkehura ikkinota anfummorooti. Maganu wodo qixxeessate lowo coye kakkalo assino daafira,  wodote kakkalo duuchchante eltonni roore muxxe eltooti. Yohaannisi 3:16, ‘Maganu alame lowo geeshsha baxino daafira mitto Beettosi reyote sayise uyino’ yitanno. Yihowa ninke baxannonketa leellishshannoti qara taje, wodote kakkalooti. Yesuusino giddeessinisikki heeshshosi ninkera sayise uyino daafira, wodote kakkalo isino baxannonketa leellishshanno. (Yohaannisi 15:13) Konni daafira wodote kakkalo, Yihowanna Beettisi ninke mitto mittonke baxxannonketa ammanneemmo gede assitankera hasiisanno.—Galatiya 2:20.

19, 20. Maganu uyinonketera wodote eltora galatu noonketa hiitte doogganni leellisha dandiineemmo?

¹⁹ Ikkina Maganu uyinonketera wodote eltora galatu nooheta leellisha dandaattohu hiittoonniiti? Umihunni, wodote elto uyinonkehure Yihoware ledde afate jawaati. (Yohaannisi 17:3) Konne maxaafa horoonsidhe Qullaawa Maxaafa xiinxallakki, Yihoware ledde afatto gede kaaˈlitannohe. Yihoware ledde affanni haˈritto kiiro, iso bashshonni roore baxxatto. Iso roore baxittoro qolte, hagiirsiisannosire assatto.—1 Yohaannisi 5:3.

²⁰ Yesuusite wodote kakkalora ammana nooheta leellishi. Yesuusa lainohunni togo yinoonni: ‘Beetto ammanannohura hegere heeshsho noosi.’ (Yohaannisi 3:36) Yesuusa ammannoommota hiittoonni leellisha dandiineemmo? Iso ammannoommota leellisha hasiissannonkehu afuunni calla diˈˈikkino. Yaaqoobi 2:26, ‘Loosu nookki ammana reyitinote’ yitanno. Addaho, halaalaancho ammana “loosunni” yaano assineemmo assootinni leeltanno. Yesuusa ammannoommota leellinsheemmo doogga giddo mitte, coyiˈneemmo coyinni calla ikkikkinni assineemmo assootinni isi lawishsha harunsate sharro assate.—Yohaannisi 13:15.

21, 22. (a) Diru dirunku ayirrinsanni Mootichchu Hurbaati ayyaaniwa haˈra hasiissannonkehu mayiraati? (b) Fooliishsho 6 nna 7 aana maa ronseemmo?

²¹ Diru dirunku ayirrinsanniha Mootichchu Hurbaati ayyaana beeqqi. Niisaani aganira 14⁠^ki barra 33 M.D. Yesuusi, Qullaawu Maxaafi “Mootichchu Hurbaate” yaanno ayyaana  xintino. (1 Qorontoosi 11:20 NW; Maatewoosi 26:26-28) Konne ayyaana Kiristoosi reyo Qaagooshsheetino yinanni. Yesuusi konne ayyaana xintinohu, hawaariyaatesino ikkito insara gedensaanni addu Kiristaana ikkitinori baalunku isi reyi wote heeshshosi wodo asse uyinonketa qaagganno gede assateeti. Konne ayyaana lainohunni Yesuusi, ‘[Ayeewoteno] konne qaagooshshiˈyara asse’ yee hajajino. (Luqaasi 22:19) Qaagooshshu ayyaana ayirrisa, Yihowanna Yesuusi wodote elto aatenni lowo geeshsha baxxinonketa qaangeemmo gede assitannonke. Diru dirunku Yesuusi reyo Qaagooshshe ayirrinsanniwa haˈratenni wodote kakkalora galatu noonketa leellisha dandiineemmo. *

²² Yihowa uyinonketi wodote elto addinta lowo waaga afidhinote. (2 Qorontoosi 9:14, 15) Tini woxunni hidhine afiˈnannikki elto reyitinorira nafa lowo horo uyitanno. Horo uyitannonsahu hiittoonniitiro fooliishsho 6 nna 7 aana ronseemmo.