1-3. ¿Kunanaksa jiwañxata jaqinakax jisktʼasipxixa, uka tuqit kamsapxisa walja yupaychäwinakaxa?

 WARANQ waranqa maranakawa ukham jisktʼasipxi, ukatsti uka yatiñaxa wali wakisiriwa. Khitiskañänisa, kawkhans jakasiskañäni, taqiniwa uka jisktʼäwinakat yatiñ muntanxa.

² Jesucristox jiwasanak layku luqtasiwayki uka qhispiyäwixa mä thakjamwa wiñay jakañ katuqañasataki jistʼararapistu uka tuqitwa 5 jaljan yatiqtanxa. Bibliaxa, “janirakiw jiwañas [...] utjkxaniti” siski uksa yatxaraktanwa (Apocalipsis 21:4). Uka uru puriniñapkamaxa jiwaraskakiñäniwa. “Khitinakatix jakasipki ukanakaxa yatisipxiwa jiwxañanakapa” sasaw Salomonax satayna (Eclesiastés 9:5). Qhawqhaxay jakañjamächi ukhakamakwa jaktanxa, ukampisa jisktʼasiskaktanwa, ¿jiwatatxa jakañax utjaskakpachati?, sasa.

³ Kunapachatï familiaranakasax jiwxi ukhax inas akham jisktʼasirïsta: “¿Kunjamakisipkpachasa? ¿Tʼaqhisisipkpachati? ¿Uñjasipkpachïstuti? ¿Jupanakarux yanapsnati? ¿Jupanakampix wasitat uñjasiskañäniti?” sasa. Uka tuqitxa, yupaychäwinakax kunaymaninak yatichapxi. Suma jaqinakaxa alaxpacharuw sarapxi ukat ñanqha jaqinakasti aqkir infiernoruw sarapxaraki sasaw yaqhip yupaychäwinakanxa yatichapxaraki. Jiwatanakaxa ajayjamaw sarxapxi nayra achachilanakampïñataki sasaw yaqhanakax sapxaraki. Ukatsti jiwatanakan markaparuwa taripatäñataki jan ukax  juzgatäñataki sarapxi ukat yaqha cuerpona yuriñataki, sasaw yaqhipa yupaychäwinakanxa yatichapxaraki.

4. ¿Kamsasas walja yupaychäwinakax jiwañxat yatichapxi?

⁴ Jiwxtan ukhaxa ajayux jakaskakispasa ukhamwa taqi uka yupaychäwinakanxa yatichapxi. Nayraxa jichhasa yupaychäwinakaxa jiwatatxa wiñayatakis jakasksna ukat uñjasksnasa, istʼasksnasa, amuyaskaraksnasa ukham sasaw sapxi. ¿Ukhamäspati? Lixwimpipuniwa (laxwi) amuytansa, uñjtansa, istʼtansa, ukat jiwxtan ukhaxa lixwix saytʼxiwa. Ukhamax janiw kuns amtasksnati, ni usuyaskaraksnasa, ni istʼksnasa, ni uñjkaraksnasa. Kunattix lixwix saytʼxiwa.

5, 6. Biblian yatichäwinakaparjamaxa, ¿kunjamäsipkisa jiwatanakaxa?

⁵ Jiwxtan ukhax kunjamakisktansa ukxa Jehová Diosax sum yati, kunattix jupawa lixwi Luririxa. Jupaw chiq yati, ukat kunjamäsipkisa jiwatanakaxa ukxa sumwa Arupanxa qhanañchaski. Ukanwa qhan yatichasi uka tuqitxa: kunapachatï maynix jiwxi ukhaxa janiw utjxiti. Jiwañaxa janiw jakäwjamäkiti, jiwatanakaxa janiw istʼapkisa, ni uñjapkisa ni kuns amuyapkiti. Jiwxtan ukhaxa qʼal tukusxtanxa janiw kunas jiwasatxa jakxiti. Ukhamasti janiw almanïktanti, mä arunxa, janiw wiñayatak jakir mä ajayunïktanti. a

⁶ Khitinakatix jakasipki ukanakaxa yatisipxiw jiwxañanakapa, ukham sasinxa, Salomonax akham qillqarakitayna, “jiwatanakax janiw kunsa yatipkiti” sasa. Uka yatichäwxa akham sasaw qhanañchaskakïna: janiw khitirusa munasipkaspati ni uñisipkaspasa, uka ‘sepulcronxa’ “janiw kuna lurañas utjkiti, kuna lupʼiñasa, uñtʼañasa, janirakiw yatiñanïñasa utjkiti” sasa (Eclesiastés 9:5, 6, 10). Ukatxa, Salmo 146:4 akham sarakiwa, kunapachatix maynix jiwxi ukhaxa, “amtatanakapax tukusxi[wa]” sasa; ukhamasti, qʼal tukusxi.  Chiqasa, taqinisa jiwirikïtanwa janiw cuerpon jiwatapxaruxa jakxtanti. Jakäwisaxa mä velan ninapjamawa. Kunapachatï nin jiwayktan ukhaxa janiw kawkirus sarkiti, jan ukasti ina chʼusarukiw tukusxi.

7. ¿Kunsa Jesusan arunakapaxa jiwañxat yatichistu?

⁷ Mä amigopawa jiwxatayna, ukat parlasaw Jesucristox jiwatanakxat sum qhanañchäna. Nayraqatxa arkirinakaparux akham sänwa: “Lázaro amigosax ikiskiwa” sasa. Usutat waliptasas Lazarox ikiskaspa ukhamwa arkirinakapax amuyapxatayna. Ukampis janiw ukhamäkänti, Jesusaw jupanakarux sum qhanañchäna: “Lazarox jiwataw” sasa (Juan 11:11-14). Jiwañax ikimpi, samarañampi sasïkaspas ukham sasaw Jesusax säna. Amigopax janiw alaxpachankkänsa ni aqkir infiernonkkänsa. Janiw angelanakampïñataki sarkataynati ni nayra achachilanakapampïñatakisa, ni yaqha cuerponsa yurkataynati. Jiwañanwa samaraskäna, jan samkaniw jiw iktʼaskäna. Biblianxa yaqha chiqanakanxa, jiwañax ikimpi sasïkaspasa ukham sarakiwa. Sañäni, Jesusax mä imill wawaru jaktayir sarasinxa “ikiskiwa” sataynawa (Lucas 8:52, 53). Isaiasaxa “uraqin ikirinakasti ikinakapatxa sartapxaniwa” sarakitaynawa (Isaías 26:19).

8. ¿Kunatsa Diosax janipuniwa jiwañasxa munkänti sasax sisna?

⁸ ¿Jehová Diosax jaqinakan jiwañapxa munpachati? Janiwa. Uraqin wiñay jakasipxañapatakiwa jaqinakarux luratayna. Kunjamtï aka libron yatiqktanxa, Diosaxa mä suma huertoruw nayrïr awk taykasarux uchäna, ukatsti janipuniw usuntapxañapäkänti. Ukhamasti askinakwa Diosax jaqinakatakix munäna. ¿Khiti awkiraki wawanakapana chuymankiptasin jiwañap munaspasti? ¡Janiw khiti awkisa  ukham munkaspati! Ukhamasti Jehová Diosaxa wawanakaparuxa wal munasïna ukatxa wiñayataki aka Uraqina kusisita jakasipxañapwa munäna. Bibliaxa “kunatï wiñayäki” ukwa “jaqin chuymaparu” Diosax uchatayna siwa (Eclesiastés 3:11). Ukhamaxa, wiñayataki jakañ muniri luratätanwa, ukat wiñay jakasiñasatakixa mä thakwa jistʼararapistu.

9. ¿Kamsataynasa Diosax Adanaruxa, ukat kunatsa uka kamach phuqañax jan chʼamäkäna?

⁹ Ukhamasti ¿kunatsa jiwtanxa? Uk sum amuyañatakixa,  kunapachatï aka Uraqin mä chacha warmiki utjkäna ukhaxa, kunas pasatayna uk yatxatañasawa. Bibliaxa akham siwa: “Diosax taqi casta suma frutanak achuri quqanak jilayarakïna, ukanakasti manqʼañatakïnwa” sasa (Génesis 2:9). Ukampisa, Diosaxa, Adanaruxa akham sataynawa: “Aka huerton taqi quqanakat manqʼasïta, ukampisa aski ukhamarak ñanqha yatiñ churir quqatxa janiw manqʼätati. Uka quqan achunakapxa jan manqʼamti, manqʼäta ukapachasti chiqpachan jiwäta” sasa (Génesis 2:16, 17). Janiw jan phuqañjam kamachïkänti, Adanampi Evampi manqʼasiñapatakixa kunaymani walja quqanakawa utjäna. Ukampisa, uka quqaxa Diosar yuspäratapa uñachtʼayañatakïnwa, Jupaw taqi kunsa, jan juchani suma jakäwsa churatayna. Uka kamachiru istʼasaxa uñachtʼayapxaspänwa alaxpachankiri Awkiparu respetapxatapa ukhamaraki arunakaparu istʼañ munapxatapa.

10, 11. 1) ¿Kunanakasa nayra awk taykasaruxa kamach pʼakintañaru puriyatayna? 2) ¿Kunatsa Adanampi Evampixa jan istʼasisa wali jachʼa jucharu purtʼasipxatayna?

¹⁰ Nayrïri awk taykasaxa Jehová Diosar jan istʼañwa ajlliwäpxatayna. Mä asirumpiwa Satanasaxa Evaru arxayatayna, ukat akham sasawa jisktʼatayna: “¿Ukhamax Diosax sapxtamti: ‘Janiw kawkïri quqan achunakapsa manqʼapxätati’ sasa?”. Ukxarusti Evax sataynawa: “Kawkïri quqan achupatsa manqʼasipkakiristwa, chika taypinkki uka quqan achunakapakwa janix manqʼapkiristtixa. Diosasti sapxarakituwa: ‘Janiw uka quqan achupxa manqʼapxätati ni llamktʼapxätasa. Manqʼapxäta ukhasti jiwapxataw’ sasa” (Génesis 3:1-3).

¹¹ Supayax akham sataynawa: “Janiw jiwapkätati. Diosax yatiwa, kunapachatix jumanakax uka quqan achunakapata manqʼapxasma ukkhax yatipxasmawa kunatix askïki, ukhamarak ñanqhäki ukanakxa, ukatsti Diosjamäpxasmawa” sasa (Génesis 3:4, 5). Jarkʼasit quqan achupa manqʼañaxa walispaw sayañwa Supayax munäna. Ukhamatwa,  amtapxäta kunatix askïki, ñanqhäki ukanakxa; mä arunxa, munañanakamaruwa taqi kunsa lurapxäta sasaw satayna. Jehová Diosax uka quqan achupxa janiw manqʼapxätati sänwa, uk sasinxa Diosax kʼariskaspas ukhamwa Supayax säna. Evaxa Supayaruwa istʼatayna, ukhamasti janiw manqʼapxätati sat quqan achupwa manqʼantatayna. Ukxarusti chachaparuwa churarakitayna manqʼantañapataki. Janiw jan yatipkänti. Kuntï Diosax janiw manqʼapxätati siskäna ukxa sum yatipxäna. Uka achu manqʼantasasti, yatkasawa Diosan suma kamachipxa pʼakintapxatayna. Ukhamatwa alaxpacha Awkiparuxa jiskʼachapxäna janiw awkiparjamasa uñjapkänti. ¡Wali jachʼa jucharupuniwa purtʼasipxatayna, ukham Inuqiriparu jan respetasaxa!

12. Adanas Evas Diosar chuyma wal usuyapxatayna ukxa, ¿kuna amuyäwis sum amuyañ yanapistaspa?

 ¹² Amuytʼañäni, mä wawa sum uywassna ukat jan istʼxistaspati, janiraki respetxistaspasa, uñisxistaspa ukhaxa, wali chuyma usuyäspawa. Ukhamarakiwa, kunjaki Jehová Diosan chuymapax ustʼkäna kunapachatix Adanampi Evampix juparu kutkatasipkatayna ukhaxa.

13. ¿Jiwatatxa Adanaruxa kunaw pasañapän sis Jehová Diosaxa, ukat ukax kun sañs muni?

¹³ Uka panipaxa Jehová Diosaruwa jan istʼapkataynati, ukatxa janiw wiñayataki jakxapxañapäkänti. Ukatwa, jiwxapxäna, kunjamtï Diosax siskäna ukhama. Tukusxapxänwa. Ukhamasti, janiw yaqha chiqaru ajayjam jakir sarapkänti. Akham sasawa Jehová Diosax säna kunapachatix Adanaru juchañchkäna ukhaxa: “Sapüru manqʼañamsti jumpʼimampirakiw jikxatäta, kuna laqʼata luratäktatix ukar kuttañamkama, laqʼätawa, laqʼarurakiw kuttäta” sasa (Génesis 3:19). Diosax laqʼatwa Adanarux luratayna (Génesis 2:7). Janir luratäkasinxa Adanax janiw utjkänti. Ukhamasti, “laqʼarurakiw kuttäta” siskäna uka arunakampisti, Jehová Diosaxa, kunjamäkantix janir luratäkasinxa ukaruw kuttʼäta sañ munäna, laqʼaruwa tukuñapäna, mä arunxa jan jakäwini.

14. ¿Kunatsa jiwtanxa?

¹⁴ Adanas Evasa jichhürkama jakasipkasapänwa, ukampisa Diosar jan istʼasa juchachasipxatapatwa jiwapxi. Taqinisa jupan wawanakapätanwa, juchampi jiwañampi jaytawayistu ukatwa taqinisa jiwaraktanxa (Romanos 5:12). Uka juchaxa jan wali usump sasiwa, awkisa wawanakaparu uka usu pasaykaspa jan ukax tutiwaykaspa ukhamawa, janiw khitisa uka usut qhispkaspati. Ukat jiwañaxa janiw munasirïkisa ni bendicionäkisa, jan ukasti mä uñisirimpi sasiwa (1 Corintios 15:26). Uka jan sinttʼasir uñisirita kutsuyañatakixa Jehová Diosawa mä qhispiyäwi churistu, ¡uka qhispiyäwitxa wal yuspärañasawa!

15. ¿Kunatsa jiwañxat chiqa yatiñaxa chuymachistu?

¹⁵ Jiwatanakaxa kunjamäsipkisa uka tuqitwa Bibliaxa yatichistu, uka yatichäwisti wal chuymachistu. Kunjamtï yatiqktanxa, janiw tʼaqhisipkiti, ni usuyasipkisa. Janiw jiwatanakaru axsarañasäkiti, janiw kuns kamachapkistaspati. Janiw jupanakax yanapkistaspati, jiwasanakasa yanapkaraksnati. Janirakiw jupanakampixa parltʼaskaraksnasa. Qullq apsuñatakixa, kʼari yupaychäwin walja yatichirinakapawa, jiwatanakaruxa yanapsnawa sapxi, ukar iyawsir jaqinakaxa, qullq churapxi. Ukampisa uka tuqita sum yatisaxa janiw uka kʼarinak istʼxtanti.

16. ¿Niya taqi yupaychäwinakan yatichäwinakaparux khitis mayjtʼayi, kunjamatsa?

¹⁶ Sarktan uka yupaychäwixa, ¿jiwatanakxata Biblian chiqa yatichäwipar iyawsiti? Niya taqpach yupaychäwinakaxa janiw iyawsapkiti. ¿Kunatsa? Kunattix Supayampi mayjtʼayatawa yatichäwinakapaxa. Jiwatat yaqha chiqan jakaskaksnasa ajayur uñtata, uk iyawsayañatakiwa kʼari yupaychäwinak Supayax apnaqi. Ukatsti, yaqha kʼari yatichäwinakampiw Jehová Diosat jaqinakar jithiqtayi. ¿Kunjamanakatsa?

17. ¿Kunatsa Jehová Diosar kʼarinti infiernon tʼaqhisiñ yatichäwixa?

¹⁷ Kunjamtï yatiqktanxa, yaqhipa yupaychäwinakanxa, ñanqha jaqinakaxa aqkir infiernon tʼaqhisisipki sasaw yatichapxi. Uka yatichäwixa Jehová Diosarux kʼarintiwa, jupasti wali munasiñan Diosawa ukat janipuniw khitirus tʼaqhisiykaspati (1 Juan 4:8). Mä jaqixa jan istʼasir wawaparu amparap ninar luqxatayasin tʼaqhisiyaspa ukhaxa ¿kamsasmasa? ¿Uka jaqir uñtʼañ munasmati? ¿Jupar respetasmati? Janiwa. Jan sinttʼasir qhuru jaqiw sasmawa. Ukhamarakiwa, Jehová Diosax aqkir infiernonsa jaqinakaru wiñay wiñayataki tʼaqhisiykaspa ukham iyawsañaswa Supayax muni.

18. ¿Kuna kʼari yatichäwinak yatiqasasa jiwatanakarux yupaychapxi?

¹⁸ Satanasax yaqhip yupaychäwinakampixa akham sasaw  yatichayi, jiwatanakaxa ajayuruwa tukupxi ukat yupaychañasawa respetañasarakiwa sasa. Jiwatanakan ajayupaxa wali chʼamani munasirïspawa jan ukax wali chʼamani uñisirïspawa sasaw uka yatichäwimpix sañ munapxi. Ukaru iyawsasasti walja jaqinakawa jiwatanakaruxa axsarapxi, yupaychapxaraki. Bibliaxa janiw ukham yatichkiti, jan ukasti jiwatanakax ikisipkiw siwa, ukat Jehová chiqpach Diosarukiw yupaychañasa sarakiwa, jupan luratätanwa, jupawa taqi kuns churistu (Apocalipsis 4:11).

19. Jiwatanakxata chiq yatisaxa, ¿Biblian kuna yaqha yatichäwinakapsa sum amuyxtanxa?

¹⁹ Jiwatanakxata chiq yatisaxa janiwa yupaychäwinakan kʼari yatichäwinakapxa jukʼampi istʼxtanti. Ukatsti, Biblian yaqha yatichäwinakapsa sum amuyxtanxa, sañäni, Kusipachan wiñayataki jakasiñ tuqitsa sum amuyxaraktanxa. Jiwatanakaxa janiwa ajayjama kawkirusa jakir sarapkiti uk yatiqktan ukhaxa, wiñay jakañ suytʼäwixa, jiwasanakatakixa qhanäxiwa.

20. ¿Kuna jisktʼäwitsa jutïr jaljan yatxatañäni?

²⁰ Jaya nayra maranakanwa Job chachaxa akham jisktʼasïna: “¿Mä jaqisti jiwxasinxa wasitat jaktanxaspati?” sasa (Job 14:14). Mä arunxa, ¿jiwañan samaraskirinakaruxa jakañax wasitat kuttʼayasispati? Uka tuqit Biblian yatichäwipaxa wal chuymachtʼasiriwa, ukxa jutïr jaljan uñjañäni.