1-3. Mi nih mithi kong he aa tlaiin zei biahalnak dah an tuah i, biaknak tampi nih zeitindah an leh?

MAH biahalnak hna hi kum thong tampi chung minung nih rak ruahmi biahalnak an si. A biapi ngaimi biahalnak an si. Aho kan si le khuazei i kan um hmanh ah cu biahalnak hna cu kannih pakhat cio he aa pehtlai.

² Hmasa ṭhen ah, Jesuh Khrih tlanhnak man raithawinak nih zungzal nunnak lam zeitindah a awnter ti kong kan rak i ruah. Baibal nih a rak chimchungmi “thihnak a um ti lai lo” mi caan kong zong kan rak cawn cang. (Biathlam 21:4) Atu tu ahcun kan zapi in kan thi. “A nungmi nih cun kan thi lai ti kha an hngalh” tiah a fimmi Siangpahrang Solomon nih a ti. (Phungchimtu 9:5) A si khawh chung sau nun awk kan i zuam nain, kan thih tikah zei ah dah kan can ti kong hngalh kan duh.

³ Kan dawtmi an thih tikah kan ngaih a chia i ‘Khoika ah dah an kal hnga? Sifah harnak an ing hnga maw? A kan cawng hnga maw? Kan bawm kho hna hnga maw? Kan i tong ṭhan ti hnga maw?’ tiin biahalnak kan tuah kho men. Hi vawlei biaknak pawl nih a phunphun in bialehnak an tuah. Miṭha na si ahcun van ah na kai lai i miṭhalo na si ahcun hremnak hmun ah mei in khangh na si lai tiah cheukhat nih an ti. Biaknak cheukhat nih mi an thih tikah an pupa hna umnak thlarau ram ah an kal tiah an cawnpiak hna. A cheu  biaknak tu nih cun mithi cu vawlei tangah an kal i biaceih an si, cun mi dang pakhat in hrinṭhan a si tiah an ti.

4. Biaknak tampi nih thihnak he aa tlaiin a hrampi zei cawnpiaknak dah an ngeih?

⁴ Cu biaknak cawnpiaknak vialte nih a hrampi zumhnak pakhat an ngei—kan pum a thih tikah a thi lomi pakhatkhat a taang tiah an zumh. Hlanlio le tuchan biaknak kip ti awk tlak cawnpiaknak ningin chim ahcun hmuh khawh, theih khawh le ruah khawhnak he phunkhat khat in kan nung zungzal. Cucu zeitindah a si khawh lai? Kan hmuh, kan theih, kan ruahmi vialte hi kan thluak rianṭuannak he aa tlai dih. Thih tikah, thluak cu rian a ṭuan ti lo. Cinken khawhnak le lungput le hngalh khawhnak kan ngeihmi hi khuaruahhar in a dang tein rian a ṭuan ti lo. Kan thluak a rawh tikah cu thil cu a hmun kho ti lo.

5, 6. Mithi hna sining he aa tlaiin Baibal nih zeidah a kan cawnpiak?

⁵ Thih tikah zei ah dah kan can timi kong hi thluak Sertu Jehovah caah thil thuk a si lo. Biatak a hngalh caah mithi hna sining kong kha a Bia Baibal ah a fianter. A fiangmi cawnpiaknak cu hitin a si: Mi pakhat a thih tikah amah cu a um ti lo. Thihnak cu nunnak he aa ralkahmi a si. Mithi nih khua a hmu lo, a thei lo i khua a ruat kho lo. Mithi pum chungin zei bantuk hmanh a nung in a taangmi a um lo. A thi kho lomi thlarau kan ngei lo. *

⁶ A nungmi nih cun kan thi lai ti kha an hngalh tiah a ti hnu ah “a thimi nih cun zeihmanh an hngal lo” tiah Solomon nih a ṭial. Mi thi nih cun dawtnak le huatnak an ngei kho ti lo, “sheol ahcun rian siseh, ruahnak siseh, hngalhnak siseh, fimnak siseh a um ti lo” tiah a chimmi in a hrampi biatak kha a fianter chap. (Phungchimtu 9:5, 6, 10) Cu bantuk cun Salm 146:4 nih mi pakhat a thih tikah ‘a khuakhannak vialte cu a dong fawn’ tiah a ti. Kannih cu a thi khomi kan si  i kan pum a thih hnu ah a nungmi a um lo. Kan nunnak cu phazawngdaing mei he aa lo. Mei cu hmih a si tikah, cu mei cu khuazei hmanh ah a kal lo. Mah mei cu a um ti lo.

7. Thihnak cu zei he aa lo tiin dah Jesuh nih a rak ti?

⁷ Jesuh Khrih nih mithi hna sining kong a rak chim. Voikhat cu, a hawi Lazaruh a thih lio ah khan a chim. Cu tikah Jesuh nih a zultu pawl kha “kan hawi Lazaruh kha aa hngilh [“aa din,” NW] cang, sihmanhsehlaw ka va kal lai i ka va thawh lai” tiah a ti hna. Jesuh chim duhmi cu Lazaruh cu aa hngilh caah a zawtnak in a dam lai ti in a zultu pawl nih an ruah. An ruahnak a rak palh. Cucaah Jesuh nih “Lazaruh kha a thi” tiah a ti. (Johan 11:11-14) Jesuh nih thihnak kha i dinh, i hngilh he a tahchunh kha philhhlah. Lazaruh cu van ah siseh a alhmi hell ah siseh a rak phan lo. Vancungmi he zong a pupa hna he zong an rak i tong lo. Cun Lazaruh cu midang pakhat in hrin ṭhan a rak si fawn lo. Mang manh loin thi thlup in i hngilh bantuk khin thihnak ah a rak i hngilh. Voi dang zong ah Jesuh nih thihnak kha i hngilh he a rak tahchunh. Tahchunhnak ah, Jesuh nih Jairu fanu a rak thawhter lioah “ngakchia hi a thi lo, aa hngilh i pei a si ko cu” tiah a ti.—Luka 8:52, 53.

8. Minung kan thihmi hi Pathian tinhmi a si lo kha zeitindah kan hngalh?

⁸ Minung kan thihmi hi Pathian nih a hramthawk in aa tinhmi a si maw? Si hrimhrim hlah! Jehovah nih minung kha vawlei cung ah zungzal nung dingin a ser hna. Hi cauk i hmasa ah kan rak cawn cang bangin, Pathian nih hmasa bik minung nuva hna kha a nuam tukmi paradis ah a rak chiah  hna. A tlingmi ngandamnak in thluachuah a rak pek hna. Jehovah nih an ca ṭhatnak lawng a duh. Dawtnak a ngeimi nulepa paoh nih fale kha tarnak le thihnak ruang i harnak inter a duhmi an um maw? Um hlah! Jehovah nih a fale kha a dawt hna caah vawlei ah zungzal nungin i nuam hna seh ti a duh. Minung kong he aa tlaiin “[Jehovah nih] minung lungthin chungah zungzal caan kha a chiah” tiah Baibal nih a ti. (Phungchimtu 3:11, NW) Pathian nih zungzal nun duhnak  he a kan ser. Mah duhnak kha tlinter awkah lam a rak hun.

9. Jehovah nih Adam kha zeidah a thlauh i, cu nawlbia cu zeicah zulh a har lo?

⁹ Cu a si ah zeiruangah minung hi kan thih? A phi hmuh awkah vawlei ah pa pakhat le nu pakhat lawng an rak um lio i thil a cangmi kha ruah ṭhan a hau. “[Pathian nih] thingkung a phunphun kha a khohter hna, an i dawh i thei ṭha a phunphun an tlai” tiah Baibal nih a ti. (Genesis 2:9) Asinain, thlauhmi pakhat a um. Jehovah nih Adam kha “dum chung i a ummi thingkung vialte hi an thei na ei dih ko hna lai, sihmanhsehlaw a ṭha le a ṭhalo hngalhnak pe khotu thingkung a tlai bel hi na ei lai lo. Cu thing thei cu na ei hrimhrim lai lo. Na ei ahcun, na thi lai” tiah a ti. (Genesis 2:16, 17) Cu nawlbia cu zulh a har lo. Adam le Evi nih an ei khawhmi thingthei phun tampi a um ko. Sihmanhsehlaw mah nawlbia nih khan a tlingmi nunnak le zei dang thil vialte a Petu hna cung i an i lawmhnak langhter awk caanṭha taktak a pek hna. A nawl an ngaihmi nih vancung an Pa nawlngeihnak an upat i dawtnak in lam a hruaimi hna an duh ti zong kha a langhter lai.

10, 11. (a) Hmasa bik minung nuva hna nih Pathian nawl kha zeitindah an ngaih lo? (b) Adam le Evi nawlngaih lonak cu zeicah sualnak ngan a si?

¹⁰ Ngaihchiat awk cu, hmasa bik minung nuva hna nih Jehovah nawl ngaih lo ding kha an rak i thim. Rul hmangin Satan nih Evi kha “dum chung i a ummi thingthei hi a zeihmanh nan ei lai lo tiah Pathian nih an ti taktak hna maw?” tiah a hal. Cu tikah Evi nih “dum laifang i a ummi thingthei khi dah ti lo cu, dum chung i a ummi thingthei vialte hi a zei paoh kan ei khawh ko hna.” “Pathian nih khi thing khi cu a tlai nan ei lai lo, a tongh zong nan tawng lai lo, nan tongh ahcun nan thi lai, a kan ti” tiah a leh.—Genesis 3:1-3.

¹¹ Satan nih cun “cucu a hmaan lo; nan thi lai lo. Pathian  nih cu bantukin a ti cu, kha thingthei nan ei ahcun nan ei cangka in amah bantukin hngalhnak nan ngei ve lai i a ṭha le a ṭhalo kha nan hngal ve lai ti a hngalh caah a si” tiah a ti. (Genesis 3:4, 5) Thlauhmi thingthei ka ei ahcun ṭhathnemnak ka hmu lai timi zumhnak kha Satan nih Evi kha ngeihter a duh. Satan chim ning ah, Evi nih a hmaan hmaan lo kongah amah tein bia a chat kho i a duhmi a tuah khawh. Thingthei ei man hmuh dingmi kong zongah Jehovah cu lih a chim tiin Satan nih sual a puh. Evi nih Satan kha a rak zumh. Cucaah thingthei tlawmpal kha a lawh i a ei. Cun a va kha tlawmpal a pek i a va zong nih a ei ve. An hngalh loin an eimi a si lo. Pathian thlauhmi an tuah a si kha an hngalh. Thingthei an einak thawngin zulh a fawimi nawlbia  kha hramhram in an buar. Vancung an pa le a nawlngeihnak an nautatnak an langhter. Dawtnak a ngeimi Sertu kha cu bantukin an upat lo caah ngaihthiam khawh an si lo!

12. Adam le Evi nih an ralchan tikah zeitindah Jehovah a um ti hngalh awkah zeinihdah a kan bawmh khawh?

¹² Tahchunhnak ah na cawm i na zohkhenhmi na fapa asiloah na fanu nih upat loin le dawtnak ngei loin na nawl a ngaih lo tikah zeitindah na um lai? Na lung a fak lai. Cu bantukin Adam le Evi nih Jehovah an ralchanh tikah zeitluk in dah a lung a fah lai cu ruat ko hmanh.

13. Adam a thih tikah zei ah a cang lai tiin dah Jehovah nih a ti i, cu a sullam cu zeidah a si?

¹³ Jehovah nih nawlngai lomi Adam le Evi nunter peng dingah a ruang a um lo. A rak chim bantukin an thi. Adam le Evi cu an um ti lo. Annih cu thlarau ram ah an i ṭhial lo. Cucu Adam nawl a ngaih lo ruangah Jehovah he an i ton hnu i Pathian chimmi bia in kan theih. Pathian nih hitin a ti: “Nangmah cu, cu vawlei cun sermi na si. Leidip na si i leidip ah na kir ṭhan lai.” (Genesis 3:19) Pathian nih Adam kha leidip in a ser. (Genesis 2:7) Ser hlan ah Adam hi a rak um lo. Cu a si caah Jehovah nih Adam kha leidip ah na kirṭhan lai a ti tikah, a rak um lomi sining ah na kir ṭhan lai ti a chim duhmi a si. Adam cu ser a sinak leidip bantukin nunnak ngei lomi a si ṭhan lai.

14. Zeiruangah kan thih?

¹⁴ Adam le Evi cu nihin ni tiang a nung kho ding an si nain, Pathian nawl ngaih lo awk an i thim i an sual caah an thi. Kannih kan thihnak a ruang cu Adam nih a tefa vialte kha sualnak lawng si loin thihnak zong a kan pek dih caah a si. (Rom 5:12) Mah sualnak cu ahohmanh luat khawh lomi cikor in a kalmi zawtnak ṭhalo pakhat bantuk a si. Sualnak man in hmuhmi thihnak cu chiatserh inmi a si. Thihnak cu hawi a si lo, ral a si. (1 Korin 15:26) Mah ṭihnungmi ral in luat awkah Jehovah nih tlanhnak man a kan timhpiak caah kan lung aa lawm kho!

15. Mithi kong biatak hngalhnak nih zeiruangah a kan hnemh?

¹⁵ Mithi hna sining kong Baibal cawnpiaknak nih a kan hnemh. Kan theih cang bangin, mithi cu harnak zong an tong lo i an lung zong a fak lo. Harnak an kan pek khawh lo caah ṭih awk an si lo. Kanmah bawmhnak zong an herh lo i anmah zong nih an kan bawm kho lo. Kanmah zong nih kan chawn kho hna lo i anmah zong nih an kan chawn kho ve lo. Biaknak lam hruaitu tampi nih cun mithi kha kan bawmh khawh hna tiah lih an chim i a zummi hna nih mah hruaitu pawl kha tangka an pek hna. Sihmanhsehlaw biatak hngalhnak nih lihchim in cutin mi a cawnpiakmi hna hlennak khan a kan khamh.

16. Biaknak tampi cawnpiaknak cungah ahodah huham a ngei i, zeitin in dah a ngeih?

¹⁶ Mithi kong Baibal nih a kan cawnpiakmi kha na biaknak nih a zum maw? Biaknak tamdeuh nih cun an zum lo. Zeiruangah a si? An cawnpiaknak kha Satan nih a uk caah a si. Minung kha an pum a thih hnuah thlarau ram ah an nung peng tiin zumhter awkah a hmaan lomi biaknak kha an hman. Cu zumhnak cu Jehovah Pathian sinin minung i hlat hna seh tinak caah Satan nih a dang lih he a cawhmi lih pakhat a si. Cucu zeitindah a si?

17. Zungzal hremnak cawnpiaknak nih zeicah Jehovah thang a ṭhatter lo?

¹⁷ Hmasa ah kan theih cang bangin, mi pakhat cu a nunning a ṭhatlo ahcun a thih hnuah mei in hremnak hmun ah a kal lai i zungzal in hrem a si lai tiah biaknak cheukhat nih an ti. Mah cawnpiaknak nih Pathian thang a ṭhatter lo. Jehovah cu dawtnak Pathian a si caah cuticun mi cu harnak a inter bal hna lai lo. (1 Johan 4:8) Chimh a ngai lomi a fa kut mei ah a khangmi pakhat khi zeitindah na hmuh lai? Amah cu na upat lai maw? A ngai te ti ah, amah he i theihhngalh cu na duh hnga maw? Na duh bal lai lo! A puar hrang tuk tiah na ruah ko lai. Asinain, Jehovah nih mi kha a alh zungzalmi mei ah rel cawk lo kum nuai tampi chung a hrem hna tiah Satan nih zumhter a kan duh!

18. Mithi biak hi biaknak lei zei hlennak bia cungah dah aa hngat?

 ¹⁸ Minung cu an thih hnuah a nungmi hna upat awk le hmaizah awk thlarau ah an i cang tiin mi cawnpiak ding zongah biaknak cheukhat kha Satan nih a hman hna. Cu cawnpiaknak ningin, mi thi thlarau cu a ṭhawngmi hawikom asiloah ṭihnungmi ral ah aa cang kho. Mi tampi nih cu hlennak bia cu an zumh. Cu tikah mi thi kha an ṭih hna caah upatnak an pek hna i an biak hna. Cu he aa ralkah in, Baibal nih mithi cu an i hngilh, a kan Sertu le a kan Cawmtu, a hmaanmi Pathian Jehovah lawng biak awk a si tiah a kan cawnpiak.—Biathlam 4:11.

19. Thihnak kong biatak hngalhnak nih Baibal i zei cawnpiaknak dang hngalhthiam awkah dah an bawmh?

¹⁹ Thihnak kong biatak hngalhnak nih biaknak lei hlennak in an khamh. Baibal cawnpiaknak dang hngalhthiam awk zongah an bawmh. Tahchunhnak ah, mi cu an thih hnuah thlarau ram ah an kal lo ti na hngalh tikah, vawlei cung paradis zungzal nunnak biakamnak kha na caah sullam a ngei taktak lai.

20. A changtu ṭhen ah zei biahalnak dah kan i ruah lai?

²⁰ Hlanlio pi ah, miding Job nih “mi cu a thih ahcun a nung ṭhan kho lai maw?” tiah biahalnak a rak tuah. (Job 14:12) Thihnak ah aa hngilhmi mithi pakhat cu a nung ṭhan kho lai maw? Cu kong he aa tlaimi Baibal cawnpiaknak cu hnemtu ngaingai a si kha a hnu ṭhen ah langhter a si lai.