1-3. Kanbiọ tẹlẹ wẹ gbẹtọ lẹ nọ kanse gando oṣiọ lẹ go, podọ gblọndo tẹlẹ wẹ sinsẹ̀n voovo lẹ na?

KANBIỌ ehelẹ ji wẹ gbẹtọ lẹ ko lẹnnupọndo na owhe fọtọ́n susu lẹ. Kanbiọ nujọnu tọn lẹ wẹ yé yin. Mahopọnna omẹ nankọtọn he mí yin kavi fie mí nọ nọ̀, gblọndo kanbiọ ehelẹ tọn gando dopodopo mítọn go.

² To weta he wayi mẹ, mí dọhodo lehe avọ́sinsan ofligọ lọ tọn he Jesu Klisti basi hùn aliho ogbẹ̀ madopodo tọn dote na mí gbọn ji. Mí sọ plọn dọ Biblu dọ dọdai ojlẹ de tọn to whenuena “okú ma nasọ tin ba.” (Osọhia 21:4) Ṣigba todin, mímẹpo wẹ okú to tenọpọn. “Mẹhe to ogbẹ̀ yọnẹn dọ emi na kú,” wẹ Ahọlu Sọlọmọni nuyọnẹntọ lọ dọ. (Yẹwhehodọtọ 9:5) Mí nọ tẹnpọn nado nọgbẹ̀ dẹ̀n dile e sọgan yọnbasi do. Etomọṣo, mí nọ kanse dọ ninọmẹ tẹmẹ wẹ mí na tin te eyin mí kú.

³ Mí nọ nọ̀ aluẹmẹ, eyin mẹyiwanna mítọn de kú. Podọ mí sọgan kanse dọmọ: ‘Etẹwẹ yin ninọmẹ yetọn todin? Be yaji wẹ yé te ya? Be yé to hihọ́-basina mí wẹ? Be mí sọgan gọalọna yé ya? Be mí na gbẹsọ mọ yé gbede ya?’ Gblọndo voovo wẹ sinsẹ̀n lẹ na hlan kanbiọ ehelẹ. Sinsẹ̀n delẹ plọnmẹ dọ eyin hiẹ zan gbẹzan dagbe, a na yì olọn mẹ ṣigba eyin hiẹ zan gbẹzan ylankan, a na yin yasana to miyọ́n de mẹ. Devo lẹ plọnmẹ dọ eyin gbẹtọ lẹ kú, yé nọ yì tọgbo yetọn lẹ dè to lẹdo gbigbọ tọn mẹ. Etomọṣo, sinsẹ̀n devo lẹ plọnmẹ  dọ oṣiọ lẹ nọ yì kutomẹ nado yin whẹdana podọ to enẹgodo nọ yin vivọji do agbasa devo mẹ.

4. Linlẹn dodonu tọn tẹwẹ sinsẹ̀n susu tindo gando oṣiọ lẹ go?

⁴ Sinsẹ̀n-nuplọnmẹ voovo mọnkọtọn lẹpo tindo linlẹn dodonu tọn dopo to kọndopọmẹ—enẹ wẹ yindọ nude tin to agbasalan mítọn mẹ he nọ lùntọ́n to okú whenu. Nuplọnmẹ suhugan sinsẹ̀n lẹ tọn to ojlẹ he wayi mẹ podọ to egbehe nọ dohia dọ to aliho de mẹ kavi to devo mẹ mí nọ nọgbẹ̀ kakadoi bo nọ tindo nugopipe nado mọnú, sèhó, bosọ lẹnnupọn. Ṣigba nawẹ e sọgan yinmọ gbọn? Awutugonu numọtolanmẹ tọn mítọn lẹ, gọna linlẹn mítọn lẹ, popolẹpo wẹ tindo kanṣiṣa hẹ apọ̀n mítọn. Eyin mẹde kú, apọ̀n nọ doalọtena azọ́nwiwa. Nugopipe nufinflin tọn, numọtolanmẹ tọn, po awutugonu mítọn delẹ po ma nọ nọgbẹ̀ to aliho dabla de mẹ zọnmii gba. Yé nọ doazọ́nte to whenue apọ̀n lọsu ko doazọ́nte.

5, 6. Etẹwẹ Biblu plọn mí dogbọn ninọmẹ oṣiọ lẹ tọn dali?

⁵ Ninọmẹ oṣiọ lẹ tọn ma dabla do Jehovah, Mẹdatọ lọ he dá apọ̀n mítọn gba. E yọ́n nuhe yin nugbo lọ, podọ to Ohó etọn heyin Biblu lọ mẹ, e basi zẹẹmẹ do ninọmẹ oṣiọ lẹ tọn ji. Biblu plọnmẹ hezeheze dọmọ: To whenuena gbẹtọ de kú, e masọ tin ba. Okú yin adà awetọ ogbẹ̀ tọn. Oṣiọ lẹ ma nọ mọnú kavi sèhó kavi lẹnnupọn gba. Nudepope ma tin to gbẹtọ go he nọ gbẹ́ pò to ogbẹ̀ to whenue mẹlọ ko kú. Mí ma tindo alindọn kavi gbigbọ jọmaku de gba. *

⁶ To whenuena Sọlọmọni ko dọ dọ mẹhe to ogbẹ̀ lẹ yọnẹn dọ yé na kú godo, e wlan dọmọ: ‘Oṣiọ lẹ ma yọ́n nude.’ Enẹgodo, e hẹn nugbo dodonu tọn enẹ họnwun dogọ bo dọ dọ oṣiọ lẹ ma sọgan yiwannamẹ kavi gbẹwannamẹ podọ “azọ́n ma tin, linlẹn ma tin, zinzán ma tin, kavi nuyọnẹn to kutomẹ [kavi yọdò mẹ].” (Yẹwhehodọtọ 9:5, 6, 10) Mọdopolọ,  Psalm 146:4 dọ dọ eyin mẹde kú, “linlẹn etọn lẹ [nọ] sudo.” Mí nọ kú podọ mí ma nọ nọgbẹ̀ to fidevo depope to okú godo. Ogbẹ̀ he mí tin te sọgan yin yiyijlẹdo miyọ́n vẹla de tọn go. Eyin miyọ́n lọ yin ṣiṣi, e ma nọ yì fidevo depope gba. E masọ tin ba poun wẹ.

7. Nawẹ Jesu basi zẹẹmẹ nuhe okú yin tọn gbọn?

⁷ Jesu Klisti dọho gando ninọmẹ oṣiọ lẹ tọn go. E wàmọ gando dawe lọ Lazalọsi, mẹhe ewọ jẹakọ hẹ ganji de he ko kú go. Jesu dọna devi etọn lẹ dọmọ: “Họntọn mítọn Lazalọsi mlọnai damlọn [kavi to gbigbọjẹ].” Devi lẹ lẹndọ nuhe dọ Jesu te wẹ yindọ Lazalọsi to gbigbọjẹ to amlọn mẹ, na e nido sọgan jẹgangan sọn awutu etọn mẹ. Ṣigba e ma yin nuhe dọ Jesu te niyẹn gba. Jesu basi zẹẹmẹ dọmọ: “Lazalọsi [ko] kú.” (Johanu 11:11-14) Doayi e go dọ Jesu yí okú jlẹdo gbọjẹ yíyí po amlọn po go. Enẹ dohia dọ Lazalọsi ma tin to olọn mẹ, mọjanwẹ e ma tin to zòmẹ do niyẹn. E ma yì angẹli lẹ kavi tọgbo lẹ dè gba. Lazalọsi ma yin vivọji taidi gbẹtọvi devo gba. E to gbigbọjẹ to okú mẹ, taidi dọ e to amlọn yìkànmẹ he mẹ yè ma nọ kúdlọ te de dọ́. Wefọ devo lẹ sọ yí okú jlẹdo amlọn go. Di apajlẹ, to whenuena devi Stefani yin hùhù po zannu po, Biblu dọ dọ e “damlọn.” (Owalọ lẹ 7:60) Mọdopolọ, apọsteli Paulu wlanwe gando mẹdelẹ go to azán etọn gbè he ko “damlọn” to okú mẹ.—1 Kọlintinu lẹ 15:6.

8. Nawẹ mí yọnẹn gbọn dọ e ma yin lẹndai Jiwheyẹwhe tọn dọ gbẹtọ lẹ ni kú?

⁸ Be lẹndai dowhenu Jiwheyẹwhe tọn wẹ yindọ gbẹtọ lẹ ni nọ kú ya? Lala! Jehovah dá gbẹtọ nado nọgbẹ̀ to aigba ji kakadoi wẹ. Dile mí ko mọ do to owe ehe mẹ wayi, Jiwheyẹwhe ze gbẹtọvi asu po asi po tintan lọ do paladisi whanpẹnọ de mẹ. E  na yé agbasalilo pipé. Onú dagbe lẹ kẹdẹ wẹ Jehovah jlo dọ yé ni tindo. Be mẹjitọ owanyinọ depope nọ jlo dọ ovi etọn lẹ ni jiya awufiẹsa yọnhowhe po okú po tọn wẹ ya? Paali! Jehovah yiwanna ovi etọn lẹ bo jlo dọ yé ni duvivi ayajẹ tọn kakadoi to aigba ji. Biblu dọ gando gbẹtọvi lẹ go dọmọ: Jehovah “yí wẹkẹ [kavi, mavọmavọ] do ayiha yetọn mẹ.” (Yẹwhehodọtọ 3:11) Jiwheyẹwhe dá mí po ojlo lọ po nado nọgbẹ̀ kakadoi. Podọ e ko basi tito lẹ nado sọgan hẹn ojlo enẹ di.

9. Etẹwẹ Jehovah gbẹ́ na Adam, podọ naegbọn gbedide ehe ma vẹawu nado setonuna?

⁹ To whelọnu lo, naegbọn gbẹtọ do nọ kú? Nado mọ gblọndo kanbiọ ehe tọn, mí dona gbadopọnna nuhe jọ to whenuena sunnu dopo po yọnnu dopo po kẹdẹ tin to aigba ji. Biblu basi zẹẹmẹ dọmọ: “OKLUNỌ Jiwheyẹwhe hẹn atin hunkọhunkọ wú jẹgbonu [sọn aigba mẹ], he yọnwhanpẹ na pinpọ́n, bosọ yọ́n na núdùdù.” (Gẹnẹsisi 2:9) Ṣigba, onú dopo de tin he yé ma dona wà. Jehovah dọna Adam dọmọ: “Atin he tin to jipa mẹ lẹpo hiẹ sọgan yí ojlo do dù sọn e mẹ. Ṣigba sọn atin yinyọ́n dagbe po oylan po lọ tọn mẹ hiẹ ma na dù: gbeegbe hiẹ dù enẹ tọn mẹ hiẹ na kú dandan.” (Gẹnẹsisi 2:16, 17) Gbedide ehe ma vẹawu nado setonuna. Atin-sinsẹ́n susu devo lẹ tin he Adam po Evi po sọgan dù. Ṣigba gbedide ehe hùn dotẹnmẹ vonọtaun de dote na yé nado dopẹ́ hlan Mẹlọ he ko na yé nulẹpo, yèdọ kakajẹ ogbẹ̀ pipé yetọn ji. Tonusisena gbedide lọ nasọ dohia dọ yé tindo sisi na aṣẹpipa Otọ́ olọn mẹ tọn yetọn tọn bo tindo ojlo nado nọ anademẹ owanyinọ etọn glọ.

10, 11. (a) Nawẹ asu po asi po tintan wá vẹtolina Jiwheyẹwhe gbọn? (b) Naegbọn tolivivẹ Adam po Evi po tọn do yin whẹho sinsinyẹn de?

¹⁰ E blawu dọ, gbẹtọvi asu po asi po tintan lọ basi nudide nado vẹtolina Jehovah. Satani dọho gbọn odàn de gblamẹ bo kanse Evi dọmọ: “Ojé, Jiwheyẹwhe ko dọmọ mì ma na dù to atin lẹ mẹ he tin to jipa mẹ lẹ depope?” Evi gblọn dọmọ: “Mí sọgan dù to sinsẹ́n atin he to jipa mẹ tọn lẹ mẹ. Ṣigba sọn sinsẹ́n atin he tin to jipa ṣẹnṣẹn tọn mẹ, Jiwheyẹwhe ko dọmọ, Mì ma na dù sọn e mẹ, mọ mì ma na doalọ e go, mì nikaa kú.”—Gẹnẹsisi 3:1-3.

¹¹ “Mì ma na kú dandan gba,” wẹ Satani dọ. “Jiwheyẹwhe yọnẹn dọ azán he gbè mìwlẹ dù to e mẹ te, whenẹnu wẹ yè na hùn nukun mìtọn, bọ mìwlẹ na tin di Jiwheyẹwhe, bo nọ yọ́n onú dagbe po oylan po.” (Gẹnẹsisi 3:4, 5) Satani jlo dọ Evi ni yise dọ eyin e dù atin-sinsẹ́n he yè ko dosẹ́n etọn  na yé lọ, e na mọaleyi. Satani dọ dọ, Evi sọgan basi nudide nuhe yin dagbe po nuhe yin oylan po tọn; dọ e tindo jlọjẹ nado wà nudepope he jlo e. Satani sọ to didọ dọ Jehovah ko dolalo gando nuhe e dọ dọ e na dekọtọn eyin yé dù atin-sinsẹ́n lọ go. Evi yí Satani sè. Enẹwutu e yí atin-sinsẹ́n lọ bosọ dù i. Enẹgodo e yí na asu etọn, ewọ lọsu sọ dù sọn e mẹ. Yé ma yinuwa to mayọnẹn mẹ gba. Yé yọnẹn ganji dọ nuhe Jiwheyẹwhe gbẹ́ na yé taun lọ wà wẹ yé te. Gbọn atin-sinsẹ́n lọ dùdù dali, yé desọn ojlo mẹ bo vẹtolina gbedide he bọawu bosọ sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe lọ. Yé ṣàn Otọ́ olọn mẹ tọn yetọn po aṣẹpipa etọn po kò. Sisi matindo mọnkọtọn na Mẹdatọ owanyinọ yetọn ma sọgan yin jijona gba!

12. Etẹwẹ sọgan gọalọna mí nado mọnukunnujẹ numọtolanmẹ he Jehovah tindo to whenuena Adam po Evi po ṣiatẹ sọta ẹ mẹ?

 ¹² Di dohia: Nawẹ hiẹ na yinuwa gbọn eyin visunnu kavi viyọnnu de he go hiẹ penukundo wá vẹtolina we to aliho de mẹ he dohia dọ ewọ ma tindo sisi kavi owanyi na we? Enẹ na vẹna we taun. Enẹwutu, yí nukun homẹ tọn do pọ́n lehe e na ko vẹna Jehovah do sọ to whenuena Adam po Evi po ṣiatẹ sọta ẹ.

13. Etẹwẹ Jehovah dọ dọ e na jọ do Adam go to okú whenu, podọ etẹwẹ ehe zẹẹmẹdo?

¹³ Whẹwhinwhẹ́n depope ma tin he na hẹn Jehovah nado jo tolivẹtọ lọ lẹ, yèdọ Adam po Evi po do ogbẹ̀ kakadoi gba. Yé kú, kẹdẹdile e ko dọ dọ e na jọ do. Adam po Evi po masọ tin ba. Yé ma diọada yì lẹdo gbigbọ tọn de mẹ gba. Nuhe Jehovah dọna Adam to whenuena e gblewhẹdo e na tolivivẹ etọn wutu wẹ gọalọna mí nado yọ́n ehe. Jiwheyẹwhe dọmọ: “Hiẹ [na] gọ̀ do aigba dè; na e mẹ wẹ yè ko de we sọn: na kọ́gudu wẹ hiẹ, hlan kọ́gudu dè wẹ hiẹ nasọ gọ̀ do.” (Gẹnẹsisi 3:19) Kọ́gudu wẹ Jiwheyẹwhe yí do dá Adam. (Gẹnẹsisi 2:7) Adam ma ko tin to fidepope jẹnukọnna didá etọn gba. Enẹwutu, to whenuena Jehovah dọ dọ Adam na lẹkọ do kọ́gudu mẹ, nuhe dọ E te wẹ yindọ Adam na gọ̀ do ninọmẹ matin tọn de mẹ. Adam ma nasọ yọ́n nudepope ba kẹdẹdi kọ́gudu he mẹ ewọ yin didá sọn.

14. Naegbọn mí do nọ kú?

¹⁴ Adam po Evi po sọgan ko pò to ogbẹ̀ to egbehe, ṣigba yé kú na yé basi nudide nado vẹtolina Jiwheyẹwhe bo gbọnmọ dali waylando. Nuhewutu mí do nọ kú wẹ yindọ kúnkàn Adam tọn lẹpo wẹ dugu ylando po okú po tọn. (Lomunu lẹ 5:12) Ylando enẹ taidi awutu ylankan de he yè dugu etọn ehe mẹdepope ma sọgan dapana. Dẹ̀hodo de wẹ kọdetọn ylando tọn heyin okú yin. Kẹntọ de wẹ okú yin, e ma yin họntọn de gba. (1 Kọlintinu lẹ 15:26) Mí sọgan dopẹ́ tlala dọ Jehovah wleawuna ofligọ lọ nado whlẹ́n mí sọn kẹntọ ylankan ehe si!

15. Naegbọn nugbo lọ yinyọnẹn dogbọn oṣiọ lẹ dali do yin homẹmiọnnamẹnu?

¹⁵ Nuhe Biblu plọnmẹ gando ninọmẹ oṣiọ lẹ tọn go nọ miọnhomẹnamẹ. Dile mí ko mọ do, oṣiọ lẹ ma nọ jiya awufiẹsa kavi awubla tọn. Whẹwhinwhẹ́n depope ma tin nado dibuna yé, na yé ma sọgan gbleawuna mí. Mí ma sọgan gọalọna yé, podọ yelọsu ma sọgan gọalọna mí. Mí ma sọgan dọho hẹ yé, podọ yelọsu ma sọgan dọho hẹ mí. Sinsẹ̀ngán susu nọ dolalo dọ yé sọgan gọalọna mẹhe ko kú lẹ, podọ mẹhe tindo yise to nuhe yé dọ mẹ lẹ nọ na akuẹ sinsẹ̀ngán mọnkọtọn lẹ. Ṣigba, nugbo lọ yinyọnẹn nọ basi hihọ́na mí ma nado yin kiklọ gbọn mẹhe nọ plọnmẹ lalo mọnkọtọn lẹ dali.

16. Mẹnu wẹ ko hẹn nuplọnmẹ sinsẹ̀n susu lẹ tọn flu, podọ to aliho tẹ mẹ?

¹⁶ Be sinsẹ̀n susu kẹalọyi nuhe Biblu plọnmẹ gando oṣiọ lẹ go ya? Suhugan yetọn ma wàmọ gba. Etẹwutu? Na Satani ko hẹn nuplọnmẹ yetọn lẹ flu wutu. E nọ yí sinsẹ̀n lalo lẹ zan nado hẹn gbẹtọ lẹ yise dọ eyin yé kú to agbasa mẹ, yé na gbẹ́ pò to gbẹnọ zọnmii to lẹdo gbigbọ tọn mẹ. Ehe yin lalo de he Satani kọndopọ hẹ lalo devo lẹ nado lẹkọna gbẹtọ lẹ sọn Jehovah Jiwheyẹwhe dè. Naegbọn e do yinmọ?

17. Naegbọn nuplọnmẹ yasanamẹ kakadoi tọn ma doyẹyigona Jehovah?

¹⁷ Dile mí doayi e go do wayi, sinsẹ̀n delẹ plọnmẹ dọ eyin mẹde zan gbẹzan ylankan, eyin ewọ kú e na yì nọtẹn miyọnnọ de mẹ bo na to yaji to finẹ kakadoi. Nuplọnmẹ ehe ma doyẹyigona Jiwheyẹwhe gba. Jehovah yin Jiwheyẹwhe owanyinọ bo ma na dike gbẹtọ lẹ ni jiya to aliho enẹ mẹ gbede. (1 Johanu 4:8) Nukun tẹwẹ hiẹ na yí do pọ́n dawe de he sayana ovi tolivẹtọ de gbọn alọ etọn lẹ bibẹ do miyọ́n mẹ dali? Be hiẹ na na sisi dawe mọnkọtọn ya? Na nugbo tọn, be e na tlẹ jlo we nado jẹakọ hẹ omẹ mọnkọtọn ya? Lala! Hiẹ tlẹ sọgan pọ́n ẹn taidi kanylantọ taun de. Etomọṣo,  Satani jlo dọ mí ni yise dọ Jehovah nọ sayana gbẹtọ lẹ kakadoi to miyọ́n mẹ—yèdọ na owhe liva liva madosọha lẹ!

18. Lalo sinsẹ̀n tọn tẹlẹ ji wẹ sinsẹ̀n-bibasi hlan oṣiọ lẹ sinai do?

¹⁸ Satani sọ nọ yí sinsẹ̀n delẹ zan nado plọnmẹ dọ to whenuena gbẹtọ lẹ kú, yé nọ lẹzun gbigbọ lẹ he mẹhe to ogbẹ̀ lẹ dona na sisi bosọ gbògbéna. Sọgbe hẹ nuplọnmẹ ehe, gbigbọ oṣiọ tọn lọ lẹ sọgan lẹzun họntọn vivẹ́ lẹ kavi kẹntọ ylankan lẹ. Mẹsusu wẹ yí lalo ehe sè. Yé nọ dibuna oṣiọ lẹ bo nọ gbògbéna yé bosọ nọ basi sinsẹ̀n hlan yé. To vogbingbọnmẹ, Biblu plọnmẹ dọ amlọndọ wẹ oṣiọ lẹ te podọ míwlẹ dona basi sinsẹ̀n dohlan Jiwheyẹwhe nugbo dopo kẹdẹ lọ, Jehovah, heyin Mẹdatọ podọ Awuwledainanutọ mítọn.—Osọhia 4:11.

19. Nugbo lọ yinyọnẹn gando ninọmẹ oṣiọ lẹ tọn go nọ gọalọna mí nado mọnukunnujẹ nuplọnmẹ Biblu tọn tẹ mẹ?

¹⁹ Nugbo lọ yinyọnẹn gando oṣiọ lẹ go nọ basi hihọ́na we ma nado yin kiklọ gbọn lalo sinsẹ̀n tọn lẹ dali. E nasọ gọalọna we nado mọnukunnujẹ nuplọnmẹ Biblu tọn devo lẹ mẹ. Di apajlẹ, eyin hiẹ yọnẹn dọ gbẹtọ lẹ ma nọ diọada yì lẹdo gbigbọ tọn mẹ eyin yé kú, opagbe ogbẹ̀ madopodo tọn to paladisi mẹ to aigba ji na tindo zẹẹmẹ nujọnu tọn na we.

20. Kanbiọ tẹwẹ mí na gbadopọnna to weta he bọdego mẹ?

²⁰ To owhe susu die, dawe dodonọ lọ Job fọ́n kanbiọ ehe dote dọmọ: “Eyin mẹde kú, be ewọ nasọ nọgbẹ̀ ba?” (Job 14:14) Be oṣiọ he to amlọndọ to okú mẹ de sọgan yin hinhẹngọwa ogbẹ̀ ya? Nuhe Biblu plọnmẹ dogbọn ehe dali yin homẹmiọnnamẹnu tlala, dile weta he bọdego na dohia do.