Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

IRELAUD WENEU

Ia Irail me Melahr kan?

Ia Irail me Melahr kan?
  • Dahme kin wiawihong kitail ahnsou me kitail mehla?

  • Dahme kahrehda kitail kin mehla?

  • Dahme kahrehda e pahn mwahu kitail en ese dahme mehlel duwen mehla?

1-3. Peidek dah kan me aramas kin kihda duwen mehla? Pasapeng dah kan me soangsoangen pelien lamalam kan kin kihda?

PEIDEK pwukat me aramas kin kalapw medemedewe erein sounpar kid kei. Peidek pwukat peidek kesempwal kei. Sohte lipilipil ihs kitail de ia wasa kitail kin mi ie, pasapeng kan kin katapan ong emenemen kitail.

2 Nan irelaud en mwoweo, kitail koasoia ia duwen sapwellimen Sises Krais meirong en pweipwei sapahl eh ritingada elen mour soutuk. Kitail pil sukuhlki me Paipel kohpadahr duwen ahnsou ehu me “mehla solahr pahn wiawi.” (Kaudiahl 21:4) Ahpw ni ahnsou wet, kitail koaros kin mehla. Nanmwarki erpit Solomon ketihtihki: “Me momour kan ese me re pahn mehla.” (Eklesiasdes 9:5) Kitail kin nantihong en mour werei uwen atail kak. Ahpw kitail pil kin medemedewe dahme pahn wiawihong kitail ahnsou me kitail pahn mehla.

3 Ni ahnsou me kompoakepatail akan kin mehla, kitail kin pahtoukihla. Oh ele kitail peidengki: ‘Ia wasa irail kohla ie? Irail wie lokolok? Irail kin kilikilang kitail? Kitail kak sewesei irail? Kitail kak pwurehng tuhwong irail?’ Pelien lamalam kan nan sampah pwon kin kihda soangsoangen pasapeng ong peidek pwukat. Ekei kin padahngki me ma kowe aramas mour mwahu men, ke pahn kohdahla nanleng, ahpw ma kowe aramas mour suwed emen, ke pahn isihs nan wasahn kalokolok ehu. Ekei pelien lamalam kan kin padahngki me ni aramas ar kin mehla, re kin wiahla ngehn oh mihla rehn arail pahpa kahlap kan. Pil ekei pelien lamalam kan kin padahngki me aramas melahr akan kin kohdihla pahn sampah pwehn ale kadeik, oh mwurin mwo, re pahn pwurehng ipwikihdi ehu paliwar tohrohr.

4. Madamadau dahieu me pelien lamalam tohto kin ahnekipene me pid mehla?

4 Soangen padahk en pelien lamalam pwukat koaros kin ahneki madamadau ehute. Madamadau wet iei me mie mehkot me kisehn paliwaratail me sohte kin mehla. Pali moron en pelien lamalam kan sang mahs leledo ahnsou wet kin padahngki me kitail kin momour kohkohlahte mwurin paliwaratail mehla oh kin kak kilang, rong oh madamadau. Ahpw, ia duwen met eh kak wiawi? Kitail kin kak rong oh kilang oh madamadau pwehki atail mwahliel kin doadoahk. Ni ahnsoun mehla, mwahliel kin uhdi oh sohla doadoahk. Ma sohte mwahliel, kitail solahr kak tamanda, pehm, rong, de kilang mehkot. Soahng pwukat sohte kak pein wiawi ma atail mwahliel melahr.

DAHME UHDAHN WIAWI AHNSOUN MEHLA?

5, 6. Dahme Paipel kin padahngki duwen irair en aramas melahr?

5 Siohwa me ketin kapikada mwahliel oh kin ketin mwahngih dahme kin wiawi ahnsoun mehla. E ketin mwahngih dahme mehlel oh nan sapwellime Mahsen, Paipel, e ketin kawehwehda duwen irair en aramas melahr. Paipel padahngki ni sansal me: Ahnsou me aramas emen kin mehla, aramaso solahr mie. Mehla peliali en mour. Aramas melahr men sohte kin kilang de rong wasa de pil madamadau. Sohte mehkot soh-sansal nan paliwaratail kin momour ahnsou me kitail kin mehla. *

Ia wasa me mpwulo kohla ie?

6 Mwurin Solomon eh tehkadar me aramas momour akan ese me re pahn mehla, e ntingihedi: “Ahpw me melahr akan sohte ese mehkot.” Ih eri kalaudehla padahk mehlel wet ni eh mahsanih me aramas melahr sohte kak limpoak de pil kailok oh “e sohte pahn mie wiewia, de lamalam, de loalokong, de erpit” nan sousou. (Wadek Eklesiasdes 9:5, 6, 10.) Ni soangen ahlohte, Melkahka 146:4 mahsanih me ni ahnsou me aramas emen eh kin mehla, eh “koasoandi kan [“madamadau,” NW] kin imwisekla.” Kitail kin mehla oh kitail sohte kin momour mwurin atail mehla. Atail mour duwehte mpwul en kandehla ehu. Ni mpwulo eh kin kunla, e sohte kin kohla ekis wasa tohrohr. Ihte me e wia, e sohla mie.

DAHME SISES MAHSANIHKI DUWEN MEHLA

7. Ia duwen Sises eh ketin kawehwehda duwen mehla?

7 Sises Krais mahsanih duwen irair en me melahr akan. E ketin wia met ni eh mahsanih duwen Lasarus, ohl emen me e ketin wehwehki mwahu mwohn ohlo melahr. Sises ketin mahsanihong sapwellime tohnpadahk kan: “Kompoakepatail Lasarus meirlahr.” Tohnpadahk ko medemedewe me Sises mahsanih me Lasarus wie memeir pwe eh soumwahwo en mwahula. Ahpw irail sapwung pwe kaidehn ih wehwehn me Sises mahsanih en met. Sises ketin kawehwehda: “Lasarus melahr.” (Wadek Sohn 11:11-14.) Tehk me Sises ketin karasahiong irair en mehla duwehte meir. Lasarus sohte mihmi nanleng oh e pil sohte mihmi nan kisiniei en ehl. E sohte tuhwong tohnleng kan de pil seme kahlap oko. Lasarus sohte pwurehng ipwsapahl oh wiahla emen aramas tohrohr. E wie komkommoal ni irair en mehla likamwete e meir kelik ahpw sohte pil ouraman ape. Ekei iren Paipel kan pil kin karasahiong mehla duwehte meir. Karasepe, ahnsou me Sises ketin kaiasada nein Sairus serepein, e mahsanih: “Serepeinet sohte mehla, e memeir.” (Luk 8:52, 53) Ni ahlohte, Aiseia koasoia duwen irail kan me “memeir nan ar sousou.”​—Aiseia 26:19.

Siohwa ketin wiahda aramas akan en mour soutuk nan sampah

8. Dahme kitail esehki me kaidehn sapwellimen Koht koasoandi aramas en mehla?

8 Ia duwe, iei met sapwellimen Koht koasoandi sang nin tapio me aramas en mehla? Uhdahn soh! Siohwa ketin wiahda aramas en mour soutuk pohn sampah. Kitail sukuhlkier mwowe nan pwuhk wet me Koht ketikihdiong tepin pwopwoudo nan paradais kaperen ehu. E ketikihong ira roson unsek. Siohwa kupwurki soahng mwahu kante ong ira. Ia duwe, mie pahpa de nohno limpoak men me pahn mwahuki nah seri kan en lelohng medek me kohsang mahla oh mehla? Uhdahn soh! Siohwa ketin poakohng sapwellime seri kan oh kupwurki irail en ahneki peren poatopoat pohn sampah. Me pid tohnsampah kan, Paipel mahsanih: “[Siohwa] ketikihong nan mohngiongirail ineng en mour soutuk.” (Eklesiasdes 3:11NW) Koht ketin kapikada kitail en ahneki ineng en mour kohkohlahte. Oh e ketikihda ahl ehu me pahn kahrehiong aramas akan en kak kaitarala ineng wet.

DAHME KAHREHDA ARAMAS KIN MEHLA

9. Kehkehlik dah me Siohwa ketikihong Adam? Dahme kahrehda kehkehlik wet sohte apwal en kapwaiada?

9 Eri, a dahme kahrehda aramas kin mehla? Pwehn diarada pasapengpe, kitail anahne tehkpene dahme wiawi ni ahnsou me ohl emente oh lih emente mi pohn sampah. Paipel kawehwehda: “E ahpw ketin kakairada soangen tuhke kaselel koaros oh soangen tuhke me wah kan kin mwahu ong tungoal.” (Senesis 2:9) Ahpw mie kehkehlik ehu. Siohwa mahsanihong Adam: “Ke kak tungoale wahntuhke koaros me mi nan mwetuwelet, ahpw ihte wahntuhkehn kehsehki aramas dahme mwahu oh dahme suwed me ke sohte pahn tungoale, ma ke pahn tungoale, ke pahn mehkihla.” (Senesis 2:16, 17) Kehkehlik wet sohte apwal en kapwaiada. Mie wahntuhke tohto teikan me Adam oh Ihp kak tungoale. Ahpw met ira alehda ahnsou mwahu en kasalehda ara kasapahl kalahngan ong Koht me ketikihong ira mehkoaros, me iangahki ara mour unsek. Ara peik pil pahn kasalehda me ira wauneki manaman me Samarao nanleng sapwellimaniki oh pil me ira men ale sapwellime kaweid limpoak kan.

10, 11. (a) Ia mwomwen tepin pwopwoudo ara sapeikiongala Koht? (b) Dahme kahrehda sapeik en Adam oh Ihp wia mehkot me inenen laud?

10 Ahpw tepin pwopwoudo pilada ira en sapeikiong Siohwa. Sehdan doadoahngki sineik emen pwehn koasoiong Ihp oh idek: “Mehlel apwoat me Koht ketin keinepwihsang kumwa en dehr tungoale wahntuhke kan en nan mwetuwelet?” Ihp eri sapengki: “Se kak tungoale wahntuhke koaros en mwetuwelet, ihte wahntuhke me mi nanwerengeo me se sohte kak tungoale. Koht ketin keinepwihsang kiht wahntuhke pwoatet se en dehr tungoale de sair, pwe se de mehkihla.”​—Senesis 3:1-3.

11 Sehdan pil sapengki: “Likamw pwoat men; kumwa sohte pahn mehla. Koht mahsanih men pwehki eh mwahngih me ni ahnsowohte me kumwa pahn tungoale wahntuhkehn, kumwa pahn marainla oh duwehla Koht, pwe kumwa pahn esehla dahme mwahu oh dahme suwed.” (Senesis 3:4, 5) Sehdan men Ihp en kamehlele me e pahn mie kamwahupen eh pahn kang wahntuhke me keinepwdio. Sehdan dene, liho kak pein pilada dahme pwung oh dahme sapwung ong ih oh e kak wia dahme e men wia. Sehdan pil karaunieki Siohwa me dene e ketin likamw duwen dahme pahn wiawihong ira ma ira pahn kang wahntuhkeo. Ihp kamehlele Sehdan. Eri liho dolung wahntuhkeo oh tungoalehda. Liho eri kihong ekis rehn eh pwoudo, oh ohlo pil tungoale. Ira ese dahme ira wia. Ira ese me ira wiewia dahme Koht mahsanihongehr ira en dehr wia. Ni ara kang wahntuhkeo, ira pein nsenkihda ira en sapeikiong kisin kehkehlik mengei wet. Ira kasalehda mwamwahliki Samarao nanleng oh pil sapwellime pwuhng en kaunda. Sohla kahrepen ara mwamwahliki Sounkapikada limpoak menet!

12. Dahme kak sewese kitail en wehwehki duwen kupwuren Siohwa ni ahnsou me Adam oh Ihp pilada ira en uhwongada ih?

12 Karasepe: Ia pahn omw pepehm ma ke kakairada oh apwalihada noumw pwutak emen de serepein emen, ih eri sapeikionguhkala ni ahl ehu me kasalehda me e sohte wauneki de poakohng uhk? Met pahn inenen kamedek ong uhk. Eri, medewehla medek me Siohwa sapwellimanikihda ni ahnsou me Adam oh Ihp pilada en uhwongada ih.

Adam kohsang ni pwelipar en sampah, oh e pil pwuralahng pwelipar

13. Dahme Siohwa mahsanih me pahn wiawihong Adam ni eh pahn mehla? Ia wehwehn met?

13 Sohte kahrepen Siohwa en ketin apwahpwalih kohkohlahte aramas sapeik pwukat, Adam oh Ihp. Ira eri mehla nin duwen Koht ketin mahsanih. Adam oh Ihp sohla mie. Ira sohte wekila oh wiahla ngehn, oh momour ehu wasa tohrohr. Kitail ese met pwehki dahme Siohwa mahsanihong Adam mwurin eh ketin padahkihong ih en wehkada kahrepen eh sapeiko. Koht mahsanih: “Ke pahn pwurehng wiepwella, me ke wiawihda sang ie. Pwe ke wiawihda sang pwehl oh ke pahn pwurehng wiepwella.” (Senesis 3:19) Koht ketin wiahda Adam sang ni pwelipar. (Senesis 2:7) Mwohn mwo Adam sohte mie. Kahrehda, ahnsou me Siohwa mahsanih me Adam pahn pwurehng wiepwella, met kin wehwehki me Adam pahn pwuralahng ni irair en sohla mie.

14. Dahme kahrehda kitail kin mehla?

14 Adam oh Ihp kakete wie momourte leledo rahn wet, ahpw ira melahr pwehki ira pilada en sapeikiong Koht oh dipada. Kahrepen atail kin mehla iei pwehki Adam kadaurohngehr eh irair en dihp oh mehla ong kadaudoke kan koaros. (Wadek Rom 5:12.) Dihp wet kin duwehte soumwahu suwed ehu me kin dou nan peneinei oh sohte aramas kak pitsang. Imwilahn dihp iei mehla me wia keria ehu. Mehla wia imwintihti men, a kaidehn kompoakepatail men. (1 Korint 15:26) Kitail kak kalahnganki me Siohwa ketikihda pweinen pweipwei sapahlo pwehn kamaiau kitail sang imwintihti menet!

ESEHLA DAHME MEHLEL DUWEN MEHLA KIN WIA KAMWAHUPATAIL

15. Dahme kahrehda e wia kamweit ong kitail en ese dahme mehlel me pid duwen aramas melahr akan?

15 Dahme Paipel kin padahngki duwen irair en aramas melahr kan kin kamweit kitail. Kitail kilangehr me aramas melahr akan sohte kin kehn medek de pil nsensuwedkihla mehkot. Sohte kahrepen kitail en masak irail pwe re sohte kak wiahiong kitail mehkot suwed. Irail sohte anahne atail sawas oh irail sohte kak sewese kitail. Kitail sohte kak koasoiong irail oh irail sohte kak koasoiong kitail. Kaunen pelien lamalam tohto kin likamwkihda me re kak sewese irail me melahr akan, oh aramas akan me kin kamehlele soangen kaunen lamalam pwukat kin pwainohng irail mwohni. Ahpw atail kin esehla dahme mehlel kin perekitailsang aramas me kin wia soangen padahk likamw pwukat pwe ren dehr pitih kitail.

16. Ihs me kin kaweid padahk kan en pelien lamalam tohto? Ia duwen eh kin wia met?

16 Ia duwe, padahk en omw pelien lamalam kin pwungiong dahme Paipel kin padahngki me pid duwen irair en aramas melahr akan? Pali laud soh. Dahme kahrehda? Pwehki arail padahk kan kin ale kaweid en Sehdan. Sehdan kin doadoahngki pelien lamalam likamw pwehn wiahiong aramas akan en kamehlele me mwurin paliwararail akan kin mehla, irail pahn doulahte oh wie momour ni arail pahn wiahla ngehn akan. Met likamw ehu me Sehdan kapatahiong likamw teikan pwehn kahrehiong aramas akan en sohpeiweisang Siohwa Koht. Ia duwen?

17. Dahme kahrehda padahk me dene aramas kin kalokolok soutuk kin kasohwahwihala Siohwa?

17 Nin duwen atail tehkpeneier mwowe, ekei pelien lamalam kan kin padahngki me aramas mour suwed men, ni eh pahn mehla, e pahn kohla wasahn kalokolok nan kisiniei oh wie lokolok kohkohlahte. Padahk wet kin kasohwahwih Koht. Siohwa iei Koht limpoak men oh e sohte pahn ketin kaloke aramas akan ni soangen mwohmw wet. (Wadek 1 Sohn 4:8.) Ia pahn omw pepehm ong ohl emen me kaloke nah seri men me sapeik ni eh ale pehn serio oh kihong nan kisiniei? Ke pahn wauneki soangen ohl menet? Ke pahn men ehuiong ih? Uhdahn soh! Ke pahn nda me e uhdahn lemei. Ahpw Sehdan men kitail en kamehlele me Siohwa kin ketin kaloke aramas akan nan kisiniei kohkohlahte!

18. Kaudokiong aramas me melahr kin poahsoankihda mehnia likamw me pelien lamalam wiahda?

18 Sehdan pil kin doadoahngki ekei pelien lamalam kan en padahngki me mwurin mehla, aramas akan pahn wiahla ngehn akan me irail me momour akan pahn anahne en kin wauneki oh kawauwih. Nin duwen padahk wet, dene ngenen aramas melahr kan kak wiahla kompoakepatail kehlail de atail imwintihti kamasepwehk. Aramas tohto kin kamehlele padahk likamw wet. Irail kin masak aramas melahr akan oh kin kawauwih oh kaudokiong irail. Ahpw weksang met, Paipel kin padahngki me aramas melahr akan kin wie memeir, oh kitail en kaudokiong Siohwa me ihte Koht mehlel, me wia atail Sounkapikada me kin ketikihda mehkan koaros.​—Kaudiahl 4:11.

19. Esehla dahme mehlel me pid aramas melahr kan kin sewesei kitail en pil wehwehki mehnia padahk en Paipel?

19 Esehla dahme mehlel me pid duwen aramas melahr akan pahn pere iuk pwe padahk likamw en pelien lamalam kan en dehr pitihiuk. E pil kin sewese iuk en wehwehkihla padahk en Paipel teikan. Karasepe, aramas sohte kin wekila oh wiahla ngehn akan ni ahnsou me re kin mehla. Omw kin esehla met pahn kahrehda inou en mour soutuk nan paradais nin sampah en wia mehkot me mehlel ong uhk.

20. Mehnia peidek me kitail pahn tehkpene nan irelaud en mwurin met?

20 Mahso, ohl pwung Sohp kihda peidek wet: “Ma aramas emen pahn mehla, e kak pwurehng mourda?” (Sohp 14:14) Ia duwe, aramas emen me melahr kak pwurehng mourda? Dahme Paipel kin padahngki duwen met wia iren kamweit nin duwen me irelaud en mwurin met pahn kasalehda.

^ par. 5 Pwehn kalaudehla omw wehwehki duwen ire wet, menlau kilang oaralap en Oaritik kan, “Mie Mehkot me Mi Loalatail me Kin Momour Mwurin Paliwaratail Eh Mehla?