1-3. ¿Kʼusi tsnop krixchanoetik ta sventa li lajelale, xchiʼuk kʼutik yelan tstakʼik li relijionetike?

TAJE ep xa ta mil jabil sjakʼojbe sbaik li krixchanoetike. Yuʼun toj tsotsik skʼoplal. Manchuk mi mu nabiluk buchʼuutik o bu nakalutik, jkotoltik ta jkʼan ta jnabetik li stakʼobiltake.

² Li ta kapitulo 5 li ta livro liʼe la jchantik kʼu yelan xuʼ xijkuxi sbatel osil yuʼun li matanal pojelal laj yakʼ Jesukristoe. Jech xtok la jchantik li kʼusi chal ta melel Vivlia ti chlaj skʼoplal li lajelale (Apokalipsis 21:4). Pe yoʼ to mu xkʼot skʼakʼalile, chijcham jkotoltik. Xi laj yal li pʼijil ajvalil Salomone: «Li bochʼotic cuxulic toe snaʼic ti ta onoʼox xchamique» (Eclesiastés 9:5). Jkotoltik ta jchabi jbatik sventa mas jal xijkuxi, akʼo mi jech, yakal to ta jakʼbe jbatik kʼusi chkʼot ta jtojolaltik kʼalal chijchame.

³ Chij-okʼ kʼalal oy buchʼu chcham kuʼuntike, vaʼun yikʼal van xi jnoptike: «¿Kʼusi van kʼotem ta stojolalik? ¿Mi yakal van chil svokolik? ¿Mi ta van xchabiutik? ¿Mi xuʼ van jkoltatik? ¿Mi ta to van xkiltik yan velta?». Li relijionetik ta balumile jeltos ti kʼu yelan tstakʼike. Jlome chalik ti chbatik la ta vinajel li buchʼutik lek yoʼontonike xchiʼuk ti chbatik la ta tojob mulil li buchʼutik chopolike. Li yantike chalik ti ta la xijbat ta slumal espirituetik sventa chbat jchiʼintik li jmoltotaktike. Li yan relijionetik xtoke chalik ti ta la xijbat ta slumal animaetik sventa chkichʼtik chapanel xchiʼuk sventa la xijvokʼ yan velta.

4. ¿Kʼusi ti koʼol xchʼunojik li epal relijionetike?

 ⁴ Oy kʼusi ti koʼol xchʼunojike: oy la kʼusi kuxul chkom kʼalal chijchame. Jutuk mu skotoluk li relijionetik ta voʼne xchiʼuk li ta jkʼakʼaliltike chalik ti kuxulutik to la sbatel osile xchiʼuk ti xuʼ la xij-ilvan tale, ta xkaʼitik xchiʼuk ti ta jnoptike. Pe ¿kʼuxi xa noʼox jech taje? Li kʼusi oy ta jbekʼtaltike, jech kʼuchaʼal li jchikintik, jniʼtik, ketik, kokʼtik, kok jkʼobtik xchiʼuk li jnopbentike ventainbil yuʼun jchinabtik ti chpaj ta abtel kʼalal chijchamutike. Li kʼusitik echʼ ta jkuxlejaltike, li kʼusitik oy ta koʼontontik xchiʼuk li kʼusitik chkaʼitike muʼyuk xa bu kuxul chkom ta skoj junuk juʼelal ti mu xkojtikintike. Chlaj skʼoplal kʼalal chlaj li jchinabtike.

5, 6. ¿Kʼu yelan oy animaetik chal li Vivliae?

⁵ Li kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal chijchame, muʼyuk bu nakʼal ta stojolal li Jeovae ti jaʼ la spas li jchinabtike. Snaʼoj ta melel li kʼusi chkʼot ta pasele xchiʼuk yaloj ta Vivlia kʼu yelan oy li animaetike. Yuʼun jamal chchanubtasvan Vivlia ti kʼalal chcham jun krixchanoe, chlaj-o skʼoplal. Li lajelale jaʼ kʼalal muʼyuk xa kʼusi kuxule, jech un chaʼa li animaetike mu kʼusi xilik, mu kʼusi xaʼiik mi jaʼuk kʼusi tsnopik. Mi jsetʼuk kʼusi kuxul chkom kʼalal chijchame. Ta melel, chʼabal jchʼuleltik ti mu snaʼ xchame. *

⁶ Kʼalal laj xaʼox yal Salomon ti snaʼojik ti chchamik onoʼox li buchʼutik kuxulike, laj yal xtok ti «bochʼotic chamenic xae mu xa cʼusi snaʼic o». Li kʼusi melel ti toj tsots skʼoplal taje, laj to sjambe batel mas smelolal kʼalal laj yal ti mu xuʼ xkʼanvanik, mi jaʼuk xuʼ xpʼajvanik xchiʼuk ti «muʼyuc xa abtel, muʼyuc cʼusi stacʼ pasel, muʼyuc xa cʼusi jnaʼtic, muʼyuc xa bijubtasel» li ta mukinale (kʼelo Eclesiastés 9:5, 6, 10). Jech xtok, ta Salmo 146:4 chal ti kʼalal oy buchʼu chchame, «chlaj  scʼoplal o li cʼusi snopojique». Muʼyuk kʼusi kuxul chkom kuʼuntik kʼalal chijchame. Li jkuxlejaltike xkoʼolaj kʼuchaʼal sleb kantela. Muʼyuk bu jotukal chbat kʼalal chtupʼe, kʼajomal chchʼay batel.

7. ¿Kʼusi chchanubtasutik ta sventa lajelal ta skoj ti kʼu yelan la skoʼoltas-o li Jesuse?

⁷ Li Jesuse laj yalbe skʼoplal kʼu yelan oy li animaetike. Kʼalal laj yalbe skʼoplale, la sloʼiltabe skʼoplal jun yamigo ti Lasaro sbie, ti lek xojtikine xchiʼuk ti cham ta tsʼakale. Xi laj yalbe yajchankʼoptak li Jesuse: «Vay xa li kamigotik Lasaroe». Li yajchankʼoptake la snopik ti yakal chkux sventa xkol ta chamel li Lasaroe. Pe muʼyuk bu laj yaʼibeik smelolal li kʼusi laj yale, jaʼ yuʼun xi jamal laj yal li Jesuse: «Cham xa li Lasaroe» (kʼelo Juan 11:11-14). Mi laj kakʼtik ventae, li Jesuse la skoʼoltas ta vayel li lajelale. Muʼyuk bu bat ta vinajel mi jaʼuk ta kʼatinbak li yamigoe. Muʼyuk bu bat xchiʼin anjeletik mi jaʼuk smoltotak, mi jaʼuk chaʼvokʼ ta yan krixchano. Yakal toʼox chkux yoʼonton ta lajelal, xkoʼolaj kʼuchaʼal ochem tajek svayel, pe jaʼ noʼox ti muʼyuk chvaychinaje. Yan velta xtoke li Jesuse la skoʼoltas ta jun vayel li lajelale. Xi chal Vivlia kʼalal la smilik ta ton li jchankʼop Estebane: «Vay ta lajelal» (Echos 7:60). Jech xtok, li jtakbol Pabloe la stsʼiba ti junantik krixchanoetik ta skʼakʼalile «vayemik ta lajelal» (1 Korintios 15:6).

8. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ti maʼuk jech tskʼan Dios ti chcham li krixchanoetike?

⁸ ¿Mi jech la skʼan Dios ti chcham li krixchanoetike? Moʼoj. Kʼalal la spas krixchanoetik li Jeovae, jaʼ sventa xkuxiik-o sbatel osil. Jech kʼuchaʼal laj xa jchantik li ta livro liʼe, li Diose laj  yakʼ ta jun alakʼ sba paraiso li baʼyel jtot jmeʼtike xchiʼuk laj yakʼbe bendision, jaʼ ti mu snaʼ x-ipajike. Li Jeovae jaʼ tskʼan ti lekuk noʼox li xkuxlejalike. ¿Mi oy van junuk jkʼanvanej totil ti tskʼan akʼo xil svokol ta malubel xchiʼuk ta lajelal li xnichʼnabe? ¡Muʼyuk! Jech oxal, li Jeovae la skʼan li xnichʼnabe xchiʼuk tskʼan ox ti xmuyubajik sbatel osil liʼ ta Balumile. Jech, li Vivliae chal ti Diose «laj yacʼbe ta yoʼnton [...] ti muʼyuc spajeb» li krixchanoetike (Eclesiastés 3:11). Ta melel, li Diose la spasutik sventa ta jkʼan chijkuxi sbatel osil, jech oxal chaʼa, oy  kʼusitik spasoj sventa xkʼot ta pasel li kʼusi laj yakʼ ta koʼontontike.

9. ¿Kʼusi albat yuʼun Jeova li Adan ti mu xuʼ spase, xchiʼuk kʼu yuʼun muʼyuk bu vokol ta chʼunel li kʼusi albate?

⁹ Vaʼun chaʼa, ¿kʼu yuʼun chijcham? Sventa jtabetik li stakʼobile, skʼan jkʼeltik li kʼusi kʼot ta pasel kʼalal kʼajomal toʼox jun vinik xchiʼuk jun ants oy liʼ ta Balumile. Xi chalbe smelolal li Vivliae: «[Li Diose] laj yacʼ chʼiuc noxtoc ep ta chop teʼetic toj cʼupilic sba, lec ta loʼbel sat» (Génesis 2:9). Pe oy kʼusi mu xuʼ spasik. Li Diose xi laj yalbe li Adane: «Xuʼ chaloʼ scotol li sat teʼetic liʼ oy ta tsʼunubaltique. Jaʼ noʼox mu xaloʼbe sat li jpets teʼ ti jaʼ sventa chacʼ ta naʼel cʼusi lec, xchiʼuc cʼusi chopole, yuʼun me chaloʼe, ta xacham» (Génesis 2:16, 17). Muʼyuk bu tsots ta chʼunel li mantal taje, yuʼun oy epal teʼetik ti xuʼ slobeik sat li Adan xchiʼuk Evae. Pe skʼan xakʼik ta ilel mi tskʼan tstojbeik ta vokol li Diose, ti jaʼ akʼbatik skotole xchiʼuk li tukʼil kuxlejale. Mi chchʼunik mantale, chakʼik ta ilel ti yichʼojik ta mukʼ ti jaʼ jpasvanej ta mantal yuʼunik li Stotik ta vinajele xchiʼuk ti tskʼan chchʼunbeik li lekil beiltaseletik yuʼune.

10, 11. 1) ¿Kʼusi tijbat yoʼontonik sventa mu xchʼunbeik smantal Dios li baʼyel jtot jmeʼtike? 2) ¿Kʼu yuʼun tsatsal mulil ti muʼyuk bu la xchʼunik mantal li Adan xchiʼuk Evae?

¹⁰ Kʼux ta alel ti muʼyuk bu la xchʼunbeik smantal Jeova li baʼyel jtot jmeʼtike. Li Satanase kʼopoj ta jkot kiletel chon, xi la sjakʼbe li Evae: «¿Me ta melel laj yalboxuc Mucʼul Dios mu xuʼ chaloʼbeic sat jpetsuc li teʼetic liʼ ta tsʼunubaltique?». Xi la stakʼ li antse: «Xuʼ ta jloʼbecutic sat scotol li teʼetic liʼ ta tsʼunubaltique. Jaʼ noʼox mu xuʼ ta jloʼbecutic sat li jpets teʼ te ta oʼlol tsʼunubaltique. Laj yalbuncutic Dios ti mu xuʼ ta jloʼcutique, ti mu xuʼ ta jpicutique. Me jech ta jpascutique, ta xichamcutic» (Génesis 3:1-3).

¹¹ «Mu xachamic yuʼun —xi li Satanase—. Yuʼun li Diose snaʼoj ti chjam asatic me laj aloʼique; chlic anaʼic cʼusi lec xchiʼuc cʼusi chopol. Chacoʼlajic jech chac cʼu chaʼal Dios.»  (Génesis 3:4, 5.) Li Diabloe tskʼan ox chakʼbe xchʼun Eva ti lek la chbat xkuxlejal mi la slobe sat li teʼ ti albatik mu stakʼ sloʼike. Jech kʼuchaʼal laj yalbee, xuʼ la snop stuk li kʼusi leke xchiʼuk li kʼusi chopole, jaʼ xkaltik, xuʼ la spas li kʼusi tskʼan yoʼonton stuke. Jech xtok, li Satanase la sjutbe smul Jeova ti loʼlavan la ta sventa li kʼusi chkʼot ta pasel mi la slobeik li sat teʼe. Li Evae la xchʼun li kʼusi laj yal li Satanase, jech oxal la stsak li sat teʼe, vaʼun la sloʼ. Te une laj yakʼbe ek li smalale, jech oxal la sloʼ ek. Mu yuʼunuk mu snaʼik. Snaʼojik lek ti yakal tspasik li kʼusi albatik yuʼun Dios ti mu stakʼ spasike. Kʼalal la slobeik li sat teʼe, yalel muʼyuk la skʼan la xchʼunik li mantal ti kʼun xchiʼuk ti oy noʼox srasonale. Jaʼ jech laj yakʼik ta ilel ti la spʼajik li Stotik ta vinajele xchiʼuk li ventainel yuʼune. ¡Mu akʼbajuk  ta perton ti muʼyuk bu laj yichʼik ta mukʼ li Jpasvanej yuʼunik ti kʼanvaneme!

12. ¿Kʼusi xuʼ jkoʼoltastik-o sventa xkaʼibetik smelolal kʼu yelan laj yaʼi sba Jeova kʼalal la stoy sbaik li Adan xchiʼuk Evae?

¹² Nopo avaʼi ta stojolal jun akerem o jun atseb ti atsʼitesoj xchiʼuk achabioj ti mu xchʼun amantale, ti mu xichʼot ta mukʼ xchiʼuk ti mu skʼanote. ¿Mi mu meleluk ti toj kʼux chavaʼie? Nopo avaʼi ek kʼu to xkʼuxul laj yaʼi Jeova ti la stoy sbaik li Adan xchiʼuk Evae.

13. ¿Kʼusi laj yal Jeova ti chkʼot ta pasel ta stojolal Adan kʼalal mi chame, xchiʼuk kʼusi skʼan xal taje?

¹³ Muʼyuk bu la xchʼunik mantal li Adan xchiʼuk Evae, jaʼ yuʼun mu xa staik-o ti kuxul x-iktaatik komel yuʼun Jeova sbatel osile. Jaʼ yuʼun chamik, jech kʼuchaʼal onoʼox laj yichʼik albele. Laj-o skʼoplalik. Jech un chaʼa, muʼyuk bu yan bat kuxiikuk kʼuchaʼal espirituetik. Taje jaʼ jech laj yakʼ ta ilel Jeova kʼalal la sjakʼbe Adan ti kʼu yuʼun muʼyuk chʼunbat smantale, xi laj yale: «[Cha]pas ta lum yan [velta]. Yuʼun ta lum onoʼox pasbilot, jech chacʼataj ta lum yan velta noxtoc» (Génesis 3:19). Ta pukuk pasat yuʼun Dios li Adane (Génesis 2:7). Kʼalal muʼyuk toʼox bu pasbil li Adane, muʼyuk toʼox bu jotukal kuxul. Jech oxal, kʼalal laj yalbe Jeova ti tsut batel ta pukuke, yakal chalbe ti chlaj-o skʼoplale. Jech kʼuchaʼal muʼyuk xkuxlejal li pukuk ti bu laj yichʼ pasele, li Adane muʼyuk xkuxlejal chkom ek.

14. ¿Kʼu yuʼun chijcham?

¹⁴ Li Adan xchiʼuk Evae kuxulik jechuk li avie, pe chamik ta skoj ti muʼyuk bu la xchʼunbeik smantal Diose, vaʼun pasik ta jmulavil. Ti kʼu yuʼun chijcham jkotoltike jaʼ ti snitilulutik Adane, jaʼ laj yetʼesbutik li mulile xchiʼuk li lajelale (kʼelo Romanos 5:12). Li mulile jaʼ jech kʼuchaʼal jun tsatsal chamel ti kichʼojtik xa onoʼox tal ti mu xijkol lokʼel ta yok skʼobe. Jaʼ ta skoj mulil ti chijchamutike, jech oxal maʼuk kamigotik li lajelale, jaʼ jkontratik (1 Korintios 15:26). ¡Ta jtojbetik tajek ta vokol Dios ta skoj ti la spojutik lokʼel ta skʼob li jkontratik ti muʼyuk xkʼuxul yoʼontone!

15. ¿Kʼu yuʼun tspat koʼontontik kʼalal ta jchantik li kʼusi melel ta sventa li lajelale?

¹⁵ Ta melel tspat koʼontontik kʼalal ta jchantik li kʼusi chchanubtasvan Vivlia ta sventa ti kʼu yelan oy li animaetike. Jech kʼuchaʼal jchanojtik xae, muʼyuk bu chil svokolik mi jaʼuk kʼusi kʼux chaʼiik. Muʼyuk srasonal ti jxiʼtatike, yuʼun mu xuʼ xilbajinutik. Muʼyuk chalbutik ti akʼo jkoltatike mi jaʼuk xuʼ skoltautik ek. Mu xuʼ jkʼopontik mi jaʼuk xuʼ skʼoponutik. Oy ep jbeiltasvanejetik ta relijion chalik ti xuʼ la skoltaik li animaetike, jaʼ yuʼun li krixchanoetik ti chchʼunik li epal kʼop taje chakʼbeik takʼin. Pe kʼalal jnaʼojtik xa kʼu yelan oy li animaetike, mu xijlaj ta loʼlael.

16. ¿Buchʼu stikʼoj sba ti kʼu yelan chchanubtasvan li epal relijione, xchiʼuk kʼu yelan spasoj?

¹⁶ ¿Mi jech chal arelijion li kʼusi chchanubtasvan Vivlia ta sventa li animaetike? Jutuk mu skotoluk li relijionetike muʼyuk jech chalik. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun te stikʼoj sba Satanas ti kʼu yelan chchanubtasvanike. Li Satanase tstunes jecheʼ relijion sventa chakʼbe xchʼun krixchanoetik ti kuxul la chkom xchʼulelik kʼalal mi chamike. Jech xtok, skapoj ta yan jutbil kʼopetik li kʼusi xchʼunojik taje sventa tsnamajes ta stojolal Jeova li krixchanoetike. ¿Kʼu yelan?

17. ¿Kʼu yuʼun chchopol kʼopta Jeova ti chalik ti oy tojob mulil ta kʼatinbak sbatel osile?

¹⁷ Jech kʼuchaʼal jchanojtik xae, jlom relijionetike chchanubtasvanik ti ta la xil svokolik sbatel osil ta kʼatinbak li buchʼutik chopolike. Taje chchopol kʼopta li Jeovae, yuʼun kʼanvanem xchiʼuk muʼyuk onoʼox buchʼu chakʼbe yil svokol jech kʼuchaʼal chalike (kʼelo 1 Juan 4:8). ¿Kʼusi van chanop ta stojolal jun vinik ti tstikʼbe ta kʼokʼ skʼob xnichʼon sventa chakʼbe stoj smul ta skoj ti muʼyuk bu xchʼunbat smantale? ¿Mi oy van ta avoʼonton chavojtikin? Muʼyuk. Ta van xanop ti muʼyuk xkʼuxul yoʼontone. Taje jaʼ tskʼan akʼo jchʼuntik li Satanase: ti chakʼbe la svokol ta kʼokʼ sbatel osil epal krixchanoetik li Jeovae.

18. ¿Kʼusi chakʼik ta chanel relijionetik ti skʼan la ichʼel ta mukʼ li animaetike?

 ¹⁸ Li Satanas xtoke tstunes junantik relijion sventa chakʼ ta chanel ti chkʼatajik la ta chʼulelaletik ti mu snaʼ xchamik li animaetike xchiʼuk ti skʼan la ichʼel ta mukʼe. Taje chakʼ ta aʼiel ti xuʼ la xkʼot ta kamigotik li chʼulelaletik ti ep sjuʼelike o xuʼ la xkʼot ta kajkontratik ti toj xibal sbaike. Epal krixchano xchʼunojik, jaʼ yuʼun chiʼtaik xchiʼuk chichʼik ta mukʼ. Pe li Vivliae chchanubtasvan ti naka noʼox chvayik li animaetike xchiʼuk chal ti jaʼ noʼox skʼan xkichʼtik ta mukʼ li melel Dios Jeova ti jaʼ Jpasvanej kuʼuntik xchiʼuk ti yakʼojbutik skotole (Apokalipsis 4:11).

19. ¿Kʼusi yan chanubtasel ta Vivlia xuʼ xkaʼibetik smelolal kʼalal jnaʼojtik xa kʼu yelan oy li animaetike?

¹⁹ Kʼalal jnaʼojtik xa kʼu yelan oy li animaetike, mu xa xijlaj ta loʼlael yuʼun li kʼusi chakʼ ta chanel relijionetike. Jech xtok, chkaʼibetik lek smelolal yan chanubtaseletik ta Vivlia, jech kʼuchaʼal liʼe, li kuxlejal sbatel osil ta Paraiso liʼ ta Balumile. Li spatobil koʼontontik taje mas to melel chkaʼitik kʼalal ta jchantik ti muʼyuk bu chbatik ta slumal espirituetik o ti yan-o bu chbatik li animaetike.

20. ¿Kʼusi ta jchanbetik skʼoplal li ta yan kapituloe?

²⁰ Voʼne xa tajeke, xi la sjakʼ li tukʼil vinik Jobe: «Me icham li cristianoe, ¿me ta to xcuxi yan velta?» (Job 14:14). ¿Mi xuʼ xchaʼkuxi li krixchanoetik ti vayalik ta lajelale? Li kʼusi chal Vivlia ta sventa taje tspat tajek koʼontontik, jech kʼuchaʼal ta jkʼelbetik skʼoplal li ta yan kapituloe.