1-3. Anong kaiwal an naglalapag sato gabos, asin taano ta matao sato nin kaginhawahan an pag-estudyar sa kun ano an itinotokdo kan Biblia?

IMAHINARON na nagdudulag kamo sa sarong maisog na kaiwal. Mas makosog asin mas marikas siang gayo kisa sa saindo. Aram nindo na sia mayong pagkaherak huli ta naheling nindo na ginadan nia an nagkapira sa saindong mga katood. Dawa guranong paghihingoa nindo na makarayo sa saiya, parani nang parani sia sa saindo. Garo baga mayo na nin paglaom. Pero, bigla na sana, may parasalbar na tuminunga sa kataed nindo. Mas makapangyarihan nanggad sia kisa sa saindong kaiwal, asin nanunuga sia na tatabangan nia kamo. Nakaginhawa nanggad kamo huli kaiyan!

² Sa sarong sentido, linalapag nanggad kamo kan siring na kaiwal. Kita gabos linalapag kaiyan. Siring kan nanodan niato sa sinusundan na kapitulo, inaapod kan Biblia na kaiwal an kagadanan. Mayo sa sato na makakadulag o makakalaban dian. Naheling na kan kadaklan sa sato kun paano kinukua kan kaiwal na ini an buhay kan mga tawong mahal niato. Alagad si Jehova mas makapangyarihan nanggad kisa kagadanan. Sia an mamomoton na Parasalbar na nagpatunay nang kaya niang daogon an kaiwal na ini. Asin nanunuga sia na lalaglagon nia nin lubos an kaiwal na ini, an kagadanan. Itinotokdo kan Biblia: “Bilang an ultimong kaiwal, an kagadanan paparaon.” (1 Corinto 15:26) Maogmang bareta iyan!

 ³ Estudyaran niato sa halipot kun paano nakakaapektar sato an kaiwal na kagadanan kun iyan minasalakay. Ini matabang sato na masabotan an sarong bagay na mapaogma sa sato. Aram nindo, si Jehova nanunuga na mabubuhay giraray an mga gadan. (Isaias 26:19) Sinda may paglaom na buhayon liwat.

4. (a) Taano an reaksion ni Jesus sa pagkagadan nin sarong namomotan ta nagtotokdo sato manongod sa saboot ni Jehova? (b) Nagkaigwa si Jesus nin anong espesyal na pakikikatood?

⁴ May nagadan na daw kamong namomotan? An kolog nin boot, kamondoan, asin pakamate nin pagkadaing maginibo tibaad garo baga dai kayang tioson. Sa siring na mga panahon, kaipuhan niatong dumolok sa Tataramon nin Dios para sa karangahan. (2 Corinto 1:3, 4) Tinatabangan kita kan Biblia na masabotan an saboot ni Jehova asin ni Jesus manongod sa kagadanan. Si Jesus, na sangkap na ipinapabanaag an saiyang Ama, nakakaaram kun gurano kakolog an magadanan. (Juan 14:9) Kun sia nasa Jerusalem kaidto, pirmeng dinadalaw ni Jesus si Lazaro asin an mga tugang na babae kaini, si Maria asin Marta, na nag-eerok sa kaharaning banwaan nin Betania. Sinda nagin dayupot na magkakatood. An Biblia nagsasabi: “Namotan ni Jesus si Marta asin an saiyang tugang na babae patin si Lazaro.” (Juan 11:5) Pero, siring kan nanodan niato sa sinusundan na kapitulo, nagadan si Lazaro.

5, 6. (a) Ano an nagin reaksion ni Jesus kan nasa kaibahan sia kan nagmomondong pamilya asin mga katood ni Lazaro? (b) Taano ta nakakaparigon sa boot niato an pagmondo ni Jesus?

⁵ Ano an namatean ni Jesus manongod sa pagkagadan kan saiyang katood? An salaysay nagsasabi sato na si Jesus nagduman sa mga paryente asin katood ni Lazaro mantang sinda nagmomondo huli sa pagkagadan nia. Kan maheling sinda, biyong napahiro an boot ni Jesus. Sia “nag-agrangay sa espiritu asin napurisaw.” Dangan, an salaysay nagsasabi, “si Jesus naghibi.” (Juan 11:​33, 35) An pagmondo daw ni Jesus nangangahulogan na mayo sia nin paglaom? Dai nanggad. Sa katunayan, aram ni Jesus na may makangangalas na bagay na madali nang mangyari kaidto. (Juan 11:​3, 4) Pero, namatean pa man giraray nia an kolog nin boot asin kapungawan na bunga nin kagadanan.

 ⁶ Sa sarong lado, an pagmondo ni Jesus nakakaparigon sa boot niato. Itinotokdo kaiyan sa sato na si Jesus asin an saiyang Ama, si Jehova, naoongis sa kagadanan. Alagad kayang labanan asin daogon ni Jehova Dios an kaiwal na iyan! Helingon niato kun ano an pinapangyari nin Dios na gibohon ni Jesus.

7, 8. Taano ta tibaad garo baga mayo na nin paglaom an kamugtakan ni Lazaro sa mga nagmamasid na tawo, alagad ano an ginibo ni Jesus?

⁷ Si Lazaro ilinobong sa sarong lungib, asin ipinahale ni Jesus an gapo na nakatakop sa entrada kaiyan. Si Marta nagkontra huli ta pakalihis nin apat na aldaw, an bangkay ni Lazaro siertong nalalapa na. (Juan 11:39) Sa punto de vista nin tawo, ano pa an paglaom?

⁸ Pinaligid an gapo parayo, asin si Jesus nagkurahaw sa makosog na tingog: “Lazaro, lumuwas ka!” Ano an nangyari? “An tawong nagadan luminuwas.” (Juan 11:​43, 44) Naiimahinar daw nindo an kagayagayahan kan mga tawo duman? Baga man si Lazaro tugang, paryente, katood, o kataed ninda, aram ninda na sia nagadan. Pero, uya sia​—an mismong lalaki na minamahal ninda—​nagtitindog giraray sa tahaw ninda. Garo baga iyan imposible. Daing duwa-duwa na dakol an magayagayang kinugos si Lazaro. Kanigoan na kapangganahan laban sa kagadanan!

9, 10. (a) Paano ihinayag ni Jesus an Ginikanan kan saiyang kapangyarihan sa pagbuhay liwat ki Lazaro? (b) Ano an nagkapira sa mga pakinabang sa pagbasa kan mga salaysay kan Biblia manongod sa pagkabuhay liwat?

⁹ Si Jesus dai naghingako na ginibo nia an makangangalas na milagrong ini sa sadiri niang kapangyarihan. Sa saiyang pamibi bago nia inapodan na lumuwas si Lazaro, ipinaheling nia nin malinaw na si Jehova an Ginikanan kan pagkabuhay liwat. (Juan 11:41, 42) Bako sana ini an pangyayari na ginamit ni Jehova an saiyang kapangyarihan sa paaging ini. An pagkabuhay liwat ni Lazaro saro sana sa siyam na milagro na siring kaini na nakasurat sa Tataramon nin Dios. * An pagbasa asin pag-adal sa mga salaysay na ini nakakaogmang marhay. Itinotokdo kaiyan sa sato na  an Dios daing ipinapaorog, huli ta kabilang sa binuhay liwat an mga hoben asin gurang, lalaki asin babae, Israelita asin bakong Israelita. Asin kanigoan na kagayagayahan an ilinaladawan sa mga tekstong ini! Halimbawa, kan buhayon liwat ni Jesus an sarong daragita, an saiyang mga magurang “haros mawara sa sadiri huli sa labi-labi kadakulang kaogmahan.” (Marcos 5:42) Iyo, tinawan sinda ni Jehova nin dahelan tanganing maggayagaya na dai ninda noarin man malilingawan.

¹⁰ Siempre, an mga binuhay liwat ni Jesus nagkagaradan man giraray pag-abot nin panahon. Nangangahulogan daw ini na daing saysay an pagbuhay liwat sa sainda? Bako nanggad. An mga salaysay na ini sa Biblia nagpapatunay sa mahahalagang katotoohan asin nagtatao sato nin paglaom.

11. Paano pinapatunayan kan salaysay manongod sa pagkabuhay liwat ni Lazaro an katotoohan na nakasurat sa Eclesiastes 9:5?

¹¹ Itinotokdo kan Biblia na an mga gadan ‘mayo man lamang nin pakaaram.’ Sinda daing buhay asin dai nag-eeksister na may pag-aram saen man. Pinapatunayan ini kan salaysay manongod ki Lazaro. Pagkabuhay liwat, pinalukso daw ni Lazaro an puso nin mga tawo paagi sa mga deskripsion kan langit? O pinasindak daw nia sinda paagi sa makatatakot na mga estorya manongod sa naglalaad na impierno? Dai. Mayo nin siring na mga tataramon ni Lazaro sa Biblia. Durante kan apat na aldaw na sia gadan, sia ‘mayo man lamang nin pakaaram.’ (Eclesiastes 9:5) Si Lazaro natotorog sana sa kagadanan.​—Juan 11:11.

12. Taano ta makakasierto kita na talagang nangyari an pagkabuhay liwat ni Lazaro?

¹² Itinotokdo man sato kan salaysay manongod ki Lazaro na an pagkabuhay liwat sarong tunay na bagay, bakong eroestorya sana. Binuhay ni Jesus si Lazaro sa atubangan nin kadaklan na nakaheling mismo. Dawa an mga namomoon sa relihion, na naoongis ki Jesus, dai nagdehar sa milagrong ini. Imbes, sinabi ninda: “Ano an satong gigibohon, huli ta an tawong ini [si Jesus] naggigibo nin dakol na tanda?” (Juan 11:47) Dakol na tawo  an nagdatong tanganing maheling an tawong binuhay liwat. Bilang resulta, dakol pa ngani sa sainda an nagtubod ki Jesus. Naheling ninda ki Lazaro an buhay na patotoo na si Jesus sinugo nin Dios. Labi-labi kamapuersa kan ebidensiang ini kaya an nagkapira sa Judiong mga namomoon sa relihion na matagas an puso plinanong gadanon si Jesus sagkod si Lazaro.​—Juan 11:53; 12:9-11.

13. Ano an basehan kan satong pagtubod na kaya talagang buhayon liwat ni Jehova an mga gadan?

¹³ Pagigin bakong realistiko daw an pagtubod na an pagkabuhay liwat sarong katunayan? Bako, huli ta itinokdo ni Jesus na maabot an panahon na “an gabos na nasa mga lolobngan na girumdoman” bubuhayon liwat. (Juan 5:28) Si Jehova an Kaglalang kan gabos na buhay. Masakit daw paniwalaan na kaya niang maglalang liwat nin buhay? Siempre, ini madependeng marhay sa memorya ni Jehova. Nagigirumdoman daw nia an satong nagadan na mga namomotan? Dai mabilang na trinilyon na bitoon an nakakapano sa uniberso, pero tinatawan nin Dios nin ngaran an kada saro kaiyan! (Isaias 40:26) Kun siring, kayang girumdomon ni Jehova Dios an nagadan niatong mga namomotan sa gabos na detalye, asin andam siang ibalik sinda sa buhay.

14, 15. Siring kan ipinapaheling kan sinabi ni Job, ano an saboot ni Jehova manongod sa pagbuhay liwat sa mga gadan?

¹⁴ Pero ano an saboot ni Jehova manongod sa pagbuhay liwat sa mga gadan? Itinotokdo kan Biblia na gustong-gusto niang buhayon an mga gadan. An maimbod na tawong si Job naghapot: “Kun an pusog na lalaki magadan puede pa daw siang mabuhay giraray?” Si Job nagtataram manongod sa paghalat sa lolobngan sagkod na dumatong an panahon na girumdomon sia nin Dios. Sia nagsabi ki Jehova: “Ika maapod, asin ako mismo masimbag sa saimo. Para sa ginibo kan saimong mga kamot ika magkakaigwa nin paghimuyawot.”​—Job 14:13-15.

¹⁵ Isip-isipon nindo iyan! Si Jehova sa katunayan naghihimuyawot na buhayon liwat an mga gadan. Bako daw na nakakaogmang manodan na siring kaiyan an saboot ni Jehova? Alagad kumusta man an pagkabuhay liwat na ini sa ngapit? Sairisay an bubuhayon liwat, asin saen?

16. An mga gadan bubuhayon liwat tanganing mabuhay sa anong klaseng mga kamugtakan?

¹⁶ An mga salaysay sa Biblia manongod sa pagkabuhay liwat dakol an itinotokdo sato manongod sa pagkabuhay liwat sa ngapit. An mga tawong binuhay liwat digdi mismo sa daga nakaibanan giraray kan saindang mga namomotan. An pagkabuhay liwat sa ngapit magigin kaagid kaiyan​—alagad nakakalabi. Siring kan nanodan niato sa Kapitulo 3, katuyohan nin Dios na an bilog na daga gibohon na paraiso. Kaya an mga gadan dai bubuhayon sa sarong kinaban na pano nin guerra, krimen, asin helang. Magkakaigwa sinda nin oportunidad na mabuhay sagkod lamang sa dagang ini sa matoninong asin maogmang mga kamugtakan.

17. Gurano kahiwas an sakop kan pagkabuhay liwat?

¹⁷ Sairisay an bubuhayon liwat? Sinabi ni Jesus na “an gabos na nasa mga lolobngan na girumdoman makakadangog kan saiyang [ni Jesus] tingog asin maruluwas.” (Juan 5:​28, 29) Kaagid kaiyan, an Kapahayagan 20:13 nagsasabi: “Itinao kan dagat an mga gadan na yaon dian, asin itinao kan kagadanan asin kan Hades an mga gadan na yaon dian.” An “Hades” nanonongod sa pankagabsan na lolobngan nin katawohan. (Helingon an Apendise na “Ano an Sheol Asin Hades?”) An pankagabsan na lolobngan na ini hahalean nin laog. An gabos na binilyon na nagpapahingalo dian mabubuhay liwat. Si apostol Pablo nagsabi: “Magkakaigwa nin pagkabuhay liwat an mga matanos sagkod an mga bakong matanos.” (Gibo 24:15) Ano an boot sabihon kaiyan?

18. Sairisay an kaiba sa “mga matanos” na bubuhayon liwat, asin paano kamo puedeng maapektaran personalmente kan paglaom na ini?

¹⁸ Kaiba sa “mga matanos” an dakol na tawong nababasa niato sa Biblia na nabuhay bago nag-abot si Jesus sa daga. Tibaad maisip nindo si Noe, Abraham, Sara, Moises, Rut, Ester, asin dakol pang iba. An nagkapira sa mga lalaki asin babaeng ini na may pagtubod tinotokar sa ika-11 kapitulo kan Hebreo. Alagad kaiba man sa “mga matanos” an mga lingkod ni Jehova na nagadan sa satong panahon. Huli sa paglaom sa pagkabuhay liwat, puede kitang mapatalingkas sa grabeng takot na magadan.​—Hebreo 2:15.

19. Sairisay an “mga bakong matanos,” asin anong oportunidad an maboot na itinatao sa sainda ni Jehova?

 ¹⁹ Kumusta man an gabos na tawong dai naglingkod o nagkuyog ki Jehova huli ta dai ninda noarin man naaraman an manongod sa saiya? An binilyon na “bakong matanos” na ini dai lilingawan. Sinda man bubuhayon liwat asin tatawan nin panahon na makanood manongod sa tunay na Dios asin paglingkodan sia. Sa laog nin sangribong taon, an mga gadan bubuhayon liwat asin tatawan nin oportunidad na makiayon sa maimbod na mga tawo sa daga sa paglilingkod ki Jehova. Iyan magigin sarong makangangalas na panahon. An peryodong ini iyo an inaapod kan Biblia na Aldaw nin Paghokom. *

20. Ano an Gehenna, asin siisay an minaduman?

²⁰ Nangangahulogan daw ini na gabos na tawong nabuhay kasuarin man bubuhayon liwat? Dai. Sinasabi kan Biblia na may mga gadan na nasa “Gehenna.” (Lucas 12:5) An ngaran na Gehenna hale sa tambakan nin basura na nasa luwas kan suanoy na Jerusalem. Sinosolo duman an mga bangkay asin basura. An bangkay kan mga gadan na iinapon duman ibinibilang kan mga Judio na bakong maninigo sa paglobong asin sa pagkabuhay liwat. Kaya an Gehenna angay na simbolo nin daing katapusan na pagkalaglag. Minsan ngani si Jesus magkakaigwa nin kabtang sa paghokom sa mga buhay asin gadan, si Jehova an pangultimong Hokom. (Gibo 10:42) Dai nia noarin man bubuhayon liwat an mga hinokoman nia na maraot asin habong magbago.

21, 22. (a) Ano an saro pang klase nin pagkabuhay liwat? (b) Siisay an kaenot-enoteng nag-ako nin pagkabuhay liwat pasiring sa espiritung buhay?

²¹ An Biblia nagtataram man manongod sa saro pang klase nin pagkabuhay liwat, saro na pasiring sa buhay bilang espiritung linalang sa langit. Saro sanang halimbawa kan klaseng ini nin pagkabuhay liwat an nakasurat sa Biblia, an ki Jesu-Cristo.

²² Pakatapos na gadanon si Jesus bilang tawo, dai itinogot ni Jehova na magdanay sa lolobngan an Saiyang maimbod na Aki. (Salmo 16:10; Gibo 13:34, 35) Si Jesus binuhay liwat nin Dios,  alagad bakong bilang tawo. Si apostol Pedro nagpapaliwanag na si Cristo “ginadan sa laman, alagad binuhay sa espiritu.” (1 Pedro 3:18) Dakulang milagro nanggad ini. Si Jesus buhay na liwat bilang sarong makapangyarihan na espiritung persona! (1 Corinto 15:3-6) Si Jesus an kaenot-enoteng nag-ako kan mamuraway na klaseng ini nin pagkabuhay liwat. (Juan 3:13) Alagad bako sia an ultimo.

23, 24. Sairisay an minakompuesto kan “sadangoton na aripompon” ni Jesus, asin pira sinda?

²³ Mantang nakakaaram na dai na mahahaloy mabalik na sia sa langit, sinabihan ni Jesus an saiyang maimbod na mga parasunod na sia ‘maandam nin lugar’ duman para sa sainda. (Juan 14:2) Inapod ni Jesus an mga maduman sa langit na saiyang “sadangoton na aripompon.” (Lucas 12:32) Pira an makakabilang sa medyo sadit na grupong ini nin maimbod na mga Kristiano? Segun sa Kapahayagan 14:1, si apostol Juan nagsasabi: “Ako nagheling, asin, uya! an Kordero [si Jesu-Cristo] nagtitindog sa Bukid nin Sion, asin sa kaibanan nia an sanggatos may apat na polo may apat na ribo na igwa kan saiyang ngaran asin kan ngaran kan saiyang Ama na nasusurat sa saindang angog.”

²⁴ An 144,000 na Kristianong ini, kaiba an maimbod na mga apostol ni Jesus, binubuhay liwat pasiring sa langit. Noarin mangyayari an pagbuhay liwat sa sainda? Isinurat ni apostol Pablo na iyan mangyayari durante kan presensia ni Cristo. (1 Corinto 15:23) Siring kan manonodan nindo sa Kapitulo 9, kita nabubuhay na ngonyan sa panahon na iyan. Kaya an nagkapirang natatada sa 144,000 na nagagadan sa satong kaaldawan tolos-tolos na binubuhay liwat pasiring sa buhay sa langit. (1 Corinto 15:51-55) Minsan siring, an dakulang mayoriya kan katawohan may esperansang buhayon liwat sa ngapit sa Paraiso digdi sa daga.

25. Ano an totokaron sa sunod na kapitulo?

²⁵ Iyo, talagang dadaogon ni Jehova an satong kaiwal na kagadanan, asin iyan mawawara na sagkod lamang! (Isaias 25:8) Pero, tibaad ihapot nindo, ‘Ano daw an gigibohon sa langit kan mga binuhay liwat pasiring duman?’ Sinda magigin kabtang nin sarong makangangalas na gobyernong Kahadean sa langit. Orog pa niatong manonodan an manongod sa gobyernong iyan sa sunod na kapitulo.