1-3. Nsiñe mbé a leñe môt ase ya be bia, a amu jé ñyemane ya jôme Kalate Zambe a ye’ele ô ne volô bia minlem?

TAME simesane na wo tube nsiñ éziñ a ne njet. A ne mbia ngul, a ôden a dañe wo. Wo yeme fe na a ne njet amu wo te yen ane a wôé bemvôé bôé bevok. Akusa bo wo mate mbil a ngul ése na ô tup, a ne ve subu wo bebé. Ngul é nga taté sise wo si amu ndi nlem éziñ é nji beta bo. Ve atemeteme na môt a ne nyii wo a nga kuu wo fefel. A ne ngul abui a dañe nsiñe wôé, éyoñe te nje a ka’a wo na a zu volô wo. Tame simesan ane jamete d’aye vaa wo abu’u nlem!

² A zen éziñ, avale nsiñe te de a leñe wo. A leñe môt ase ya be bia. Avale bi nga yé’é kabetôlô a ne ôsusua a nyi, Kalate Zambe a loene awu na nsiñ. Teke môt éziñe ya be bia a ne sa’ale nsiñ ate. Bebé bia bese bi yeneya ane nsiñ ate a wôlé binyiñe bi bôte be ne bia dia. Ve Yéhôva a ne ngul a dañ awu. A ne Nyii a ne nye’an, a a litiya na a ne dañe nsiñe wongan ate. A ka’a fe na a ye vaa nsiñ ate éyoñe jia ya biyoñe bise. Kalate Zambe a ye’ele bia na: “Nsiñ a su’ulan vas a ne awu.” (1 Becorinthien 15:26) Ke jamete é ne mbamba foé!

 ³ Bi tame taté zu yen avale bia wôk éyoñe môte bia nye’e a wu. Nalé ate a ye volô bia na bi tu’a wô’ô jam afe é ne ve bia avak. Avale bia yen, ngaka’a Yéhôva é ne na bewu b’aye beta nyiñ. (Ésaïe 26:19) B’ aye bulane bevevee. Ndi nleme ya ñwômane miñwuane nje le.

4. (a) Amu jé jame Yésus a nga bo éyoñe môt a mbe a nyeke’e a nga wu de a volô bia na bi yem avale Yéhôva a wô’ôtan? (b) Yésus a nga yalé amvôé avé?

⁴ Ye awu é kandéya wo a môte wôé éziñe wo too ô nye’e abui? Mintaé, melunga, a ate’e nyôle bi ne bo na ô wô’ô ve ane yôp de azu ku wo nlô. Éyoñe nleme wo bo’o bia avale te, fo’o ve nkobô Zambe ñwô ô ne wônô bia. (2 Becorinthien 1:3, 4) Kalate Zambe a volô bia na bi yem avale Yéhôva a Yésus ba wô’ô éyoñ môt a awu. Yésus a mbe a bo’o mam fo’o ve ane Ésa éyoñ ése, ajô te nkañete éziñe wo volô bia na bi yem aval a nga wôk éyoñe môt éziñ a mbe a nye’e a nga wu. (Jean 14:9) Éyoñ Yésus a mbe a kele dulu e Jérusalem, a nga too a jomô’ô Lazare a bekale bé Marie ba Marthe, be mbe be too étisone ya Béthanie. Ane be nga bo amvôé. Kalate Zambe a jô na: “Yésus a nga nye’e Marthe ba monyañ a Lazare.” (Jean 11:5) Avale bi nga yene kabetôlô ya mvus, nde Lazare a nga wu.

5, 6. (a) Yésus a nga bo aya éyoñ a nga yene bivuvumane bi Lazare a bemvôé be yônô? (b) Amu jé mintaé Yésus a nga wô’ô mi a ve bia ngule nlem?

⁵ Yésus a nga wô’ aya éyoñe mvôé jé é nga wu? Nkañete wo jô bia na Yésus a nga zu koene bivuvumane bi Lazare a bemvôé bé be yônô. Éyoñe Yésus a nga yene be, ane a nga jo’otan. A nga “dañe wô’ô abé nlem a ôlun.” Nkañete wo ke ôsu a kate na: “Ane Yésus a nga yi.” (Jean 11:33, 35) Ye nyône Yésus ô mbe ô liti’i na a nji bi ndi nlem éziñ? Teké’é. Amu Yésus a mbe a yeme na ébubua  jam éziñe je a zu boban. (Jean 11:3, 4) Ve jame da, a nga taté wô’ô mintaé a ôlun ya awu de aso mie.

⁶ A zen éziñ, mintaé Yésus a nga wô’ô mi ave bia ngule nyôl. Mi aye’ele bia na Yésus ba Ésa wé, Yéhôva, be a vini awu. Ve Yéhôva Zambe a ne ngule ya basan a nsiñ ate, a dañe fe nye! Bi tame ñhe yene jé Zambe a nga ve Yésus ngule na a bo.

7, 8. Amu jé awu Lazare é mbe teke fe ndi nlem éziñe mise me bôt, ve jé Yésus a nga bo?

⁷ Be nga ke bôé Lazare soñ, ane Yésus a nga jô be na be vaa akok é mbe é buti’i mbé ya soñ. Ane Marthe a nga yalan a jô’ô na, mvuse melu menyin nté ane be nga jame Lazare, mbime wé ô nga nyum. (Jean 11:39) Ôsimesane môt a binam, ye ndi nlem éziñ é mbe beta yené?

⁸ Ane be nga tindi ako’o fefel, éyoñe te Yésus a nga bete tyiñe yôp a jô na: “A lazare kui’atan!” Jé é nga boban? “Ane môt a nga to mbim a nga kui atan.” (Jean 11:43, 44) Tame simesane meva’a ya bôte be mbe valé! Ja’a bobenyañ be Lazare, bivuvuman, bemvôé, a bôte be mbe nye mefefel, bese be mbe be yeme na a wuya. Ve jame da, be nga teme na môt émien be mbe be nyeke’e a ntele zañe jap. Jamete é mbe fo’o ayaé ya kañese. Teke bisô, abui ya été é nga so a zu wubane Lazare. Ngo’o avale beta ndañan awu te!

9, 10. (a) Yésus a nga liti ntene ya ngul a belane je éyoñ a nga wômôlô Lazare aya? (b) Mfi ôvé bi ne bi éyoñe bia lañe minkañete mi a kobô ajô ya ñwôman miñwuan?

⁹ Yésus a nji tametane na a bo bibubua mesimba bite a ngule jé émien. Meye’elan a nga bo ôsusua na a loene Lazare atan me nga liti ne ngeññ na Yéhôva a ne ntene ya ñwômane miñwuan. (Jean 11:41, 42) Sa ke fo’o ve éyoñe te étam nje Yéhôva a nga belane ngule jé na a wômôlô môt a wuya. Ñwômôlane Lazare ô ne éve’ela  jia ya miñwômôlan ébu mi ne ntilane nkobô Zambe été. * É ne bo mbamba jam nge bia lañe minkañete mite. Mi a ye’ele bia na Zambe a nji bo ôbangam, amu bôt a nga wômôlô be mbe bongo a minnôm, binga a befam, bone be Israël a begentil. Aval abui avak bifuse bite bi ave! Ane éve’ane ya éyoñe Yésus a nga wômôlô mona minga miñwuan, bebiaé bé be nga “semé beta nséman.” (Marc 5:42) Yaa, Yéhôva a nga ve fo’o be beta b’amu ya wô’ô abui avak be nji vuane môs éziñ.

¹⁰ Ve, bôte Yésus a nga wômôlô be nga beta wu. Ye nalé ate a tinane na é nji be mfi na a wômôlô be? Teke fo’o. Minkañete ya Kalate Zambe mite mi a bo’olô beta ntene ñye’elan a mi ave fe bia ndi nlem.

11. Aval avé nkañete Lazare wo volô yemete nya ajô a ne ntilan Ecclésiaste 9:5?

¹¹ Kalate Zambe a ye’ele na miñwuan “mi ne te yeme jam.” Be nji nyiñ a be nji beta yeme jam éziñ. Nkañete Lazare wo yemete nya ajô ate. Éyoñ Lazare a wômôya, ye a nga kañete bôt aval avé ényiñe ya yôp é né? Nge sisi bôt a ajô ya ébé nduan éziñ? Teké’é. Kalate Zambe a nji ve’ele liti na Lazare a nga kañete avale mame te. Lazare a nga bômbô soñ melu menyin. Nté te ôse, a mbe “te yeme jam.” (Ecclésiaste 9:5) Lazare a mbe fo’o ve ôyo ya awu.​—Jean 11:11.

12. Amu jé bia tu’a yeme na Lazare a nga wômô fo’o soñ?

¹² Nkañete Lazare wo ye’ele fe bia na ñwôman miñwuan ô ne fo’o jame da ye boban, sa ke ébane mvet. Éyoñe Yésus a nga wômôlô Lazare, nsamba bôt ô nga too. Ja’a betebe ôsu ya bamiñyebe be mbe be vini Yésus be nji be  ngule ya sôô asimba te. Be nga viane jô na: “Bi bo aya? Amu môte nyô a bo aka’a beta be mam abui.” (Jean 11:47) Abui bôt be nga zu yene Lazare, nyô be nga wômôlô. Nde abui ya été be nga beta buni Yésus. Be nga yebe na nge Lazare a ne vevee, a ne ndeme je a liti na Yésus a ne nyi Zambe a nga lôm. Ndem éte é mbe anen abui, nde betebe ôsu béziñe ya bamiñyebe be mbe Bejuif be nga bo ésok na be wôé Yésus a Lazare.​—Jean 11:53; 12:9-11.

13. Amu mbé bi bili a liti na Yéhôva a ne fo’o ngule ya wômôlô bewu soñ?

¹³ Ye é ne abé ya kañese na ñwôman miñwuan ô ne jame da ye fo’o boban? Momo, amu Yésus a nga jô na, môse wo zu “éyoñ bôte bese be ne mesoñ” b’aye wômô. (Jean 5:28) Yéhôva a ne Nté jôm ése é vee. Ye é ne ayaé ya buni na a ne ngule ya beta té ényiñ? É ne été na Yéhôva a yiane bi beta fek asu na a bo jamete. Ye a ne simesane bewu bangane bia nye’e? Yôp é ne njalan a bizu’u bi atété, ve Zambe a ve ôtété ôse ya été éyôlé! (Ésaïe 40:26) Nde ñhe, Yéhôva Zambe a ne ngule ya simesane bewu bangane bia nye’e; ja’a bone be mame bese ba fombô be, a a ne ngule ya beta ve be ényiñ.

14, 15. Jé ja liti na Yéhôva a kômbô wômôlô bôte be wuya, avale nkobô Job wo liti?

¹⁴ Kalate Zambe a ye’ele bia na Yéhôva a ne ôjeja’a ya wômôlô bewu soñ. Aval avé bi ne tabe ndi a jamete? Zôsôa môt Job a nga sili na: “Nge môt a wu, ye a ye beta vee?” Job a mbe a simesa’an éyoñ a ye tabe soñe si, a yange’e na Zambe a simesane nye. A nga kate Yéhôva na: “[Wo] ye loen, me ke me [a] ye yalane wo. [Wo] ye bi nkômbane ya ésaé ya mo môé.”​—Job 14:13-15.

¹⁵ Tame simesan! Yéhôva a ja’aban na a beta ve miñwuan ényiñ. Nde éyoñe wo yé’é na Yéhôva a bili avale nkômbane te, ye jamete é nji bi wo nlem? Ve aval avé jamete de aye boban? Za a ye wômô, a bôte b’aye wômô vé?

16. Bewu b’aye wômô na be nyiñ aval ényiñ avé?

¹⁶ Minkañete ya Kalate Zambe mi alat a bôte be nga wômô mi aye’ele bia abui mam mfa’a ya ñwômane miñwuane ya melu m’azu. Bôte be nga wômô si va be nga beta tabe a bôte bap ba nye’e. Ñwômane miñwuan ya melu m’azu wo ye bo avale da da​—ve wo ye dañe dañ abeñ alôté valé. Avale bi nga yé’é Kabetôlô 3, nsôñane Zambe ô ne na si se é bo Paradis. Ajô te bewu b’ aye zu nyiñe si é to teke bita, awu nge akon. B’ aye bo ngule ya nyiñe nnôm éto si va e mvo’é été a mevak.

17. Beza beza be aye wômô?

¹⁷ Za a ye wômô? Yésus a nga jô na “bôte bese be ne mesoñ be aye wô’ô tyiñe jé [Yésus] a be aye so.” (Jean 5:28, 29) Avale da, Nlitan 20:13 a jô na: “A mañ me nga kuli miñwuan mi mbe été; a awu ba Vôme ya Miñwuan [Hadès, NW] be nga kuli miñwuan mi mbe été.” “Hadès” a ne ane beta soñ, vôme bôte bese b’ aye wômô be né. (Kele yen Appendice “Shéol ba Hadès be ne jé?”) Soñ éte j’aye tabe ékôkoé. Bizu’u bi bôt bise bi bôô été bi aye beta nyiñ. Nlômane Paul a nga jô na: “Bôt be aye wômô mesoñ, ba be ne zôsô a ba be ne bikotekot.” (Mam minlôman 24:15) Nalé a tinan aya?

18. Mfa’a ya bôte b’ ayiane wômô, beza be ne ‘bezôsô’, a jé bi nji yiane bo nge bi bili ndi nleme ya ñwôman miñwuan?

¹⁸ Avale bia lañe Kalate Zambe été, “ba be ne zôsô” be ne bôte be nga nyiñ ôsusua na Yésus a so si. Bi ne simesane bôt ane Noé, Abraham, Sara, Moïse, Ruth, Esther a befe abui. Kabetôlô 11 ya kalate Behébreu a kobô ajô ya befam a binga bete ane bôte be nga to be bili ngule mbunane be Zambe. Ve “ba be ne zôsô” be ne fe bebo bisaé be Yéhôva ba wu éyoñe ji. Amu bi bili ndi nleme ya ñwôman miñwuan, bi nji yiane ko awu woñ.​—Behébreu 2:15.

19. Beza be ne “bikotekot,” a fane fé Yéhôva a ye ve be amu mvam?

 ¹⁹ Ndi nlem fé é né mfa’a ya bôte bese be nji bo Yéhôva ésaé nge bo nye mewôk amu be nji tame yeme nye? Ba ye ke vuane bizu’u “bikotekot” bi bôte bite. Be fe b’ aye wômô a b’aye bi éyoñe ya yé’é yeme Zambe a bo nye ésaé. Tañe mimbu toyini jia, bewu b’aye wômô a b’aye bi fane ya ba’atan a bôte be ne zôsô ba bo Yéhôva ésaé si va. Éyoñe te j’aye bo angôndô ya abeñ. Éyoñ Kalate Zambe a loene na Môse ya Ntyi’ane Mejô. *

20. Jé é ne Géhenne, a za a ke été?

²⁰ Ye nalé a tinane na avale môt ése é nga nyiñe da ye wômô? Momo. Kalate Zambe a jô na bewu béziñ be ne Géhenne, nye Kalate Zambe a kôñelane na “Étôtôlan”. (Luc 12:5) Éyôlé Géhenne ja so akun é nga be nseñe ya nnôme Jérusalem e yat. Be nga to be diki’i mimbime mi bôt a mbuan akune te. Éyoñe be nga too be di’i mimbim été, nalé a mbe a tinane na môt a te wu a nji yiane jambe mvo’é, a na a ye bo te wômô. Nde ñhe, Géhenne a ne ndeme ya njañane ya nnôm éto. Akôsa bo na Yésus a ye bi mbe’e ya tyi’i bevevee a bewu mejô, Yéhôva nye a ye su’ulane bo Ntyi’i Mejô bôte bese. (Mam minlôman 10:42) A ye ke wômôlô bôt émien a tyi’iya na be ne bebo mam abé, a ba ba bene kôñelane minlem.

21, 22. (a) Kane ñwôman fé mfe é né? (b) Za a nga bo môt ôsu a nga taté wômô asu ényiñe ya nsisim?

²¹ Kalate Zambe a kañete fe ajô ya fatane ñwôman miñwuane mfe, nyi ya ke nyiñe yôp ane nsisim. Kalate Zambe a bili fo’o ve éve’ane jia ja kobô ajô ya kane ñwômane miñwuane te é lat a Yésus Krist.

²² Éyoñe be maneya jame Yésus aval ane môt, Yéhôva a nji kañese na zôsô Mone wé a langane soñ été. (Besam  16:10; Mam minlôman 13:34, 35) Zambe a nga wômôlô Yésus, ve sa ke ane môt. Nlômane Pierre a nga jô na Krist a nga “wôéban mfa’a ya minsôn, ve a nga nyiban mfa’a ya nsisim.” (1 Pierre 3:18) Jamete é nga to beta asimba. Yésus a nga to fe vevee aval ane beta ngungul ététéa ya nsisim! (1 Becorinthien 15:3-6) Yésus a nga to môt ôsu a nga bi aval étôto’o kane ñwômane miñwuane te. (Jean 3:13) Ve a ye ke bo susu’a môt a wômô nalé.

23, 24. Beza beza be ne “mone nsamba mintômba” Yésus, a bôte bete be ne bambé?

²³ Mbôl a nga to a yeme na a mbeme bulane yôp, Yésus a nga jô beyé’é bé na a ye ke wôé na a ‘kôme be vôm.’ (Jean 14:2) Yésus a nga loene bôt ba ke yôp été na “mon nsamba mintômba.” (Luc 12:32) Bôte bambé be ne mone nsamba Bekristene ba wulu ane metiñe ma sili? Nlômane Jean a nga tili Nlitan 14:1 na: “A me nga yen, a ô lô, Mon Ntômba [Yésus Krist] ate a tele nkôle Sion yôp, ba be bôt betoyini ntete wua a betoyini mewôm menyin a benyin, be be’e jôé dé, a jôé Esa wé ntilan mvom mesu jap.”

²⁴ Bekristen 144 000 bete, fufulu a minlômane mi Yésus mi nga wulu ane metiñe ma sili, ba wômô na be nyiñe yôp été. Ba ye wômô éyoñ évé? Nlômane Paul a nga tili na ba ye wômô éyoñe ya Parousia Krist. (1 Becorinthien 15:23) Avale wo ye yé’é Kabetôlô 9, bi nga nyiñ éyoñe te. Nde, mon abime bôte ya bekristen 144 000 mbe be li’iya be vee. Éyoñe wua y’été a wu melu ma, a wômô été été na a ke nyiñe yôp été. (1 Becorinthien 15:51-55) Jama bôte mbo’ ase a bili ngaka’a ya wômô melu ma zu a nyiñe Paradis si nyi.

25. Jé nje bia ye yé’é e kabetôlô a tôñe nyi?

²⁵ Yaa, Yéhôva a ye fo’o dañe nsiñe wongan, awu, a d’aye fo’o jañe nnôm éto! (Ésaïe 25:8) Den, ô ne sili na, jé nje bôte ba wômô na ba ke yôp ba ye ke bo wôé? Ba ye ke nyoñe ngap Éjôé ya yôp été. Bia ye yé’é abui mam ma lat a éjôé te kabetôlô a tôñe nyi.