1-3. Na meca cava e cemuri keda kece tiko? Na cava ena vakacegui keda kina na noda dikeva na ka e kaya na iVolatabu?

KAYA mada ke cemuri iko tiko e dua na meca voravora. E kaukaua sara o koya vei iko, e totolo tale ga. O kila ni tamata vakarerevaki dina ni o sa raica sara ga e matamu nona vakamatea eso na nomu itokani. Se mani vakacava na totolo ni nomu cici, e volekati iko tiko ga mai o koya. Ni o nanuma sara tu ga ni sa dreve na nomu sasaga, sa qai basika mai vakasauri e dua e yalataka ni na vakabulai iko. E kaukaua sara o koya e basika mai oqo. E lutu sara ga na nomu icegu!

² Sega ni o iko ga, o keda kece, e vaka e cemuri keda tiko e dua na meca. Me vaka eda sa dikeva ena wase sa oti, na iVolatabu e vakatoka na mate me meca. E sega ni dua vei keda e rawa ni drovaka na meca qo. Levu vei keda eda sa raica sara ga ni rawai ira na wekada se noda itokani dredre. Ia, e malumalumu sara o mate ni vakatauvatani kei Jiova. E lomani keda o Jiova, e tu vakarau me vukei keda, e sa vakaraitaka oti ni rawa ni vakamalumalumutaki mate. E sa yalataka tale ga ni na vakarusa vakadua na meca qo. E kaya na iVolatabu: “Na iotioti ni meca me vakamalumalumutaki o mate.” (1 Korinica 15:26) Qo e itukutuku vinaka dina!

³ Meda raica mada vakalekaleka na ka e dau yacovi keda ni mate e dua na wekada voleka. Qo eda na raica rawa kina na  vuna meda vakanamata kina ena vakayacori ni vosa ni yalayala ni Kalou. A yalataka o Jiova nira na bula tale na mate. (Aisea 26:19) Era na vakaturi. Qo na inuinui totoka me baleti ira na wekada era sa mate.

4. (a) Na cava eda kaya kina nida na kila na ivakarau ni yalo i Jiova ena noda dikeva na ka a yacovi Jisu ni mate e dua na nona itokani dredre? (b) Na veitokani vakacava a bucina o Jisu?

⁴ E sa bau takali e dua na wekamu voleka? E rawa ni tarai iko vakabibi na rarawa, mosi, kei na galili. Ena gauna va qori, e bibi meda qara na veivakacegui ena Vosa ni Kalou. (Wilika 2 Korinica 1:3, 4.) Ena yaga vakalevu vei keda na iVolatabu ni tiko kina na rai nei Jiova kei Jisu me baleta na mate. E ucui Tamana vinaka o Jisu. E sega ni lecava o koya na rarawa e dau vakilai ni dua e takali. (Joni 14:9) Ni dau yaco yani i Jerusalemi, nona ivakarau me sikovi Lasarusa kei rau na ganena, o Meri kei Marica, eratou vakaitikotiko ena koro voleka o Pecani. Lakolako eratou sa veitokani dredre sara. E kaya na iVolatabu: “E dau lomani Marica kei tacina kei Lasarusa o Jisu.” (Joni 11:5) Ia me vaka eda dikeva ena wase sa oti, e qai mate o Lasarusa.

5, 6. (a) Cava e yacovi Jisu ena gauna e sotavi ratou kina na weka i Lasarusa ni ratou lolosi voli? (b) Na cava e vakayaloqaqataki keda kina na lolosi nei Jisu?

⁵ E vakacava na yalo i Jisu ni sa takali na nona itokani dredre? E volatukutukutaki ni lai tomani ratou na weka i Lasarusa o Jisu ena nodratou lolosi. Ni raici ratou, e tuburi koya vakasauri na luluvu. “E vusolo na loma i Jisu.” E qai tomana na itukutuku, “E tagi o Jisu.” (Joni 11:33, 35) E vakaraitaki ena tagi nei Jisu ni sa sega tale ni dua na ka e rawa ni cakava? Sega. E kila o Jisu ni dua na ka vakasakiti e sa vakarau yaco. (Joni 11:3, 4) Ia e se vakila ga o koya na mosi kei na rarawa e kauta mai o mate.

⁶ E rawa nida kaya gona ni lolosi nei Jisu e vakayaloqaqataki keda. Eda kila kina ni o Jisu kei na Tamana o Jiova erau  sega ni taleitaka na mate. Ia na Kalou o Jiova e rawa ni vakamalumalumutaka na meca oya! Meda raica sara mada na ka e cakava o Jisu ena kaukaua e solia vua na Kalou.

7, 8. Na cava e dredre kina ena rai vakatamata me vakabauti ni rawa ni vakaturi o Lasarusa? Na cava e cakava o Jisu?

⁷ Sa lai bulu toka ena dua na qaravatu o Lasarusa, mani kerea o Jisu me vaqiqici tani na vatu e sogo tu kina na qara oya. Sega ni duavata kei na kerekere oqo o Marica baleta ni sa siga va na mate nei Lasarusa, sa na luca na yagona. (Joni 11:39) Mai na rai gona vakatamata, sa na sega tale ni dua na ka e rawa ni caka!

⁸ Ia e mani vaqiqici tani na vatu, oti e kaci yani o Jisu ena domolevu: “Lasarusa, lako mai tuba!” Cava e yaco? “E mani lako mai tuba na tagane a mate.” (Joni 11:43, 44) Macala tu ga ni dua na ka nodra marau na tu e kea! Era kila ni sa mate na wekadra lomani o Lasarusa. Ia sa duri tale tu ena kedra maliwa. De dua era nanuma eso nira tadra tiko. Sega ni vakatitiqataki nira na cici mai, ra mokoti Lasarusa ena levu ni nodra marau. E guce sara ga ena tiki ni gauna ya o mate!

9, 10. (a) Na cava e kaya o Jisu ni ivurevure ni nona kaukaua me vakaturi Lasarusa kina? (b) Na cava na yaga ni noda wilika na itukutuku ni veivakaturi e volai ena iVolatabu?

⁹ A sega ni dokadokai koya o Jisu me kaya ni cakamana qo e vakayacora ga ena nona kaukaua. E vakamatatataka ena nona masu ni bera ni kacivi Lasarusa ni o Jiova ga e vakavuna na veivakaturi. (Wilika Joni 11:41, 42.) E sega tale ga ni imatai ni gauna me vakayagataka kina va qo o Jiova na nona kaukaua. Na vakaturi nei Lasarusa e dua wale ga vei ira na ciwa na veivakaturi e volatukutukutaki ena Vosa ni Kalou. * Ena vakayaloqaqataki keda na noda dikevi ira na ivolatukutuku qo. Era na vakaraitaka vei keda ni sega ni dau veivakaduiduitaki  na Kalou, ni a vakaturi ira na gone, qase, tagane, yalewa, Isireli kei ira na sega ni Isireli. Qai dua tale ga na ka na marau era vakila o ira era volatukutukutaki ena vica na italanoa oqo! Kena ivakaraitaki, ena gauna e vakatura kina e dua na yalewa lailai o Jisu, e sega ni tukuni rawa na nodrau “marau” na nona itubutubu. (Marika 5:42) E vakamarautaki rau sara ga na ka e cakava o Jiova, erau na guiguilecava dredre.

¹⁰ Era a qai mate tale o ira e vakaturi ira o Jisu. Kena ibalebale qo ni a tawayaga na nodra vakaturi? Sega. Na itukutuku va qo era vakadeitaka eso tale na ivakavuvuli vakaivolatabu, era vaqaqacotaka tale ga na noda inuinui.

11. E vakadeitaki vakacava na ka a tukuni ena Dauvunau 9:5 na itukutuku kei Lasarusa?

¹¹ E kaya na iVolatabu ni o ira na mate era “sega sara ga ni kila e dua na ka.” (Dauvunau 9:5) Era sega ni lai bula tale tiko ena dua na vanua. E vakadeitaki qo vei keda ena itukutuku kei Lasarusa. Ena gauna e vakaturi kina o Lasarusa, e bau wewenigusuna vei ira na nona veikilai na totoka ni bula mai lomalagi? Se vakataqayataki ira ena so na italanoa vakarerevaki me baleta na bukawaqa mai eli? Sega. E sega ni dua na ka va ya e volai ena iVolatabu ni cavuta o Lasarusa. Ena va na siga a mate tu kina, a “sega sara ga ni kila e dua na ka.” Na kena ituvaki e vaka sara ga e dua e moce lutu.—Joni 11:11.

12. Eda kila vakacava ni a vakaturi dina o Lasarusa?

¹² Eda kila tale ga mai na itukutuku ya ni a vakaturi dina o Lasarusa. A vakaturi koya o Jisu nira rai tu na ilawalawa levu. O ira mada ga na iliuliu vakalotu era dau cati Jisu era sega ni vakalasuya rawa ni a veivakaturi dina o koya. Ia era a kaya ga: “Sa levu nona cakamana na tamata qo [Jisu], cava meda cakava?” (Joni 11:47) Levu na lewenivanua era lako sara mera lai raici Lasarusa. Kena itinitini ni levu cake ga era vakabauti Jisu. Era raica ni o Lasarusa e dua na ivakadinadina bula ni o  Jisu e italai ni Kalou. E sega nira veiba rawa tale na iliuliu ni lotu vakaJiu, sa ra qai bosea mera vakamatei Jisu kei Lasarusa.—Joni 11:53; 12:9-11.

13. Na yavu cava eda vakabauta kina ni o Jiova e rawa sara ga ni vakaturi ira na mate?

¹³ E ka sesewa me vakabauti na veivakaturi? Sega, ni a tukuna sara ga o Jisu ni na yaco na gauna era na vakaturi “o ira kece na tu ena ibulubulu nanumi.” (Joni 5:28) E bulia na kabula kece o Jiova. Me dredre meda vakabauta ni rawa ni vakabula tale e dua e sa mate? Ena vakatau qo ena nona rawa ni nanuma na veika matailalai me baleti ira na mate. E rawa ni nanumi ira na wekada voleka era sa mate? E sega ni tukuni rawa na levu ni kalokalo era robota tu na noda lomalagi, ia na Kalou e kila na yacadra yadua! (Aisea 40:26) Koya gona, e rawa vei Jiova me nanuma na veika matailalai me baleti ira na wekada voleka era sa mate, e sega tale ga ni ka dredre vua me vakabulai ira tale.

14, 15. Me vaka e cavuta o Jope, na cava na rai i Jiova me baleta na nodra vakabulai tale na mate?

¹⁴ Ia na cava na rai i Jiova? Ena taleitaka me vakaturi ira na mate? E kaya na iVolatabu ni na taleitaka sara ga. A taroga na turaga yalodina o Jope: “Ke mate e dua na tamata, ena bula tale?” A vosa tiko o Jope me baleta na nona lai wawa toka ena ibulubulu me yacova na gauna e nanumi koya kina na Kalou. E kaya o koya vei Jiova: “Oni na kaci mai, au na rogo yani. Oni na vinakata vakalevu na cakacaka ni ligamuni.”—Jope 14:13-15.

¹⁵ Vakasamataka mada! E rai vakanamata o Jiova ena gauna me vakabulai ira tale kina na mate. Sega li ni veivakacegui meda kila ni va ya o Jiova? Ia vakacava na veivakaturi sa tu qo e matada? O cei ena vakaturi, era na vakaturi mera bula e vei?

16. Na ituvaki vakacava era na bula kina o ira na mate era vakaturi mai?

¹⁶ Levu sara na ka eda vulica ena itukutuku ni veivakaturi  ena iVolatabu me baleta na veivakaturi sa voleka mai. O ira na vakaturi ena gauna ya era a vakaturi ga ena dela i vuravura, ra qai veimaliwai tale kei ira na wekadra voleka. Ena va tale ga qo na veivakaturi sa voleka—ia ena uasivi sara. Me vaka eda sa vulica ena Wase 3, e inaki ni Kalou me parataisi na vuravura taucoko. Era na sega gona ni vakaturi na mate mera bula tale ena vuravura e levu kina na ivalu, basulawa, kei na tauvimate. Sa na rawa sara ga nira bula tawamudu ena vuravura qo ena ituvaki mamarau qai totoka vakaoti.

17. Ena vakacava na rabailevu ni veivakaturi?

¹⁷ O cei ena vakaturi? E kaya o Jisu nira “na rogoca na domona o ira kece na tu ena ibulubulu nanumi mera tu cake mai.” (Joni 5:28, 29) E kaya tale ga na Vakatakila 20:13: “E qai solia mai o wasawasa na mate era tu kina, e solia tale ga mai o mate kei na iBulubulu na mate era tu kina.” (Raica na iKuri tabana e 212-213.) Ena vakalalai na ibulubulu qo. Era na bula tale na vica vata na bilioni era tu kina. E kaya na yapositolo o Paula: “Nira na vakaturi mai na yalododonu kei ira na sega ni yalododonu.” (Cakacaka 24:15) Na cava na kena ibalebale ya?

18. O cei era okati mera “yalododonu” era na vakaturi? E uqeta vakacava na nomu bula na inuinui qo?

¹⁸ O ira na “yalododonu” era okati kina e levu eda wilika na kedra itukutuku ena iVolatabu era a bula ni bera ni mai bula e vuravura o Jisu. De dua o na vakasamataki Noa, Eparama, Sera, Mosese, Ruci, Esiteri, kei na levu tale. Eso na tagane kei na yalewa vakabauta qo era cavuti ena Iperiu wase 11. Ia o ira na “yalododonu” qo era okati tale ga kina na tamata i Jiova era mate ena noda itabagauna. E sega ni vakabekataki ni vakaukauataki keda dina na inuinui ni veivakaturi, eda sega ni rerevaka kina na mate.—Iperiu 2:15.

19. O cei o “ira na sega ni yalododonu”? Na cava e dulaka vakayalololoma vei ira o Jiova?

¹⁹ Vakacava o ira era sega ni qaravi Jiova se talairawarawa vua nira a sega ga ni kilai koya? O ira na vica vata na bilioni  na “sega ni yalododonu” qo era na sega ni guilecavi. Era na vakaturi tale ga qai soli vei ira na gauna kei na galala mera vulici koya na Kalou dina ra qai qaravi koya. Era na vakaturi na mate ena loma ni duanaudolu na yabaki qai soli vei ira na galala mera tomani ira na tamata yalodina e vuravura ena nodra qaravi Jiova. Qo e dua na gauna vakasakiti dina. Na gauna qo e vakatoka na iVolatabu me Siga ni Lewa. *

20. E vanua vakacava o Qiena? O cei ena lai tini e kea?

²⁰ Kena ibalebale beka oqo nira na vakaturi na tamata kece era bau bula e vuravura? Sega. E kaya na iVolatabu ni so na mate era tu mai Qiena, e dau vakadewataki me o ‘eli’ ena iVolatabu vakaviti. (Luke 12:5) Na yaca, Qiena, a vakatokai taumada kina na ibenubenu e koto ena daku ni bai e Jerusalemi makawa. E dau lai kama e kea na yago mate kei na veimataqali benu. Era dau biuta e kea na Jiu na yagodra na tamata era kaya ni sega ni ganita mera bulu, se vakaturi. O Qiena gona e vakaibalebaletaka vinaka sara ga na rusa vakadua. Ena lewai ira na mate kei na bula o Jisu, ia e Turaganilewa levu duadua o Jiova. (Cakacaka 10:42) Ena sega ni vakaturi ira e okata mera tamata ca ra qai sega ni via veisau.

21, 22. (a) Na cava e dua tale na mataqali veivakaturi? (b) O cei e isevu me vakaturi ina bula vakayalo?

²¹ E tukuna na iVolatabu e dua tale na mataqali veivakaturi, nodra vakaturi eso mera lai bula ena yago vakayalo i lomalagi. E dua wale ga na ivakaraitaki ni veivakaturi va qo e volai ena iVolatabu, na vakaturi nei Jisu Karisito.

²² Ni sa vakamatei o Jisu, a sega ni vakalaiva o Jiova me tiko ga ena iBulubulu na Luvena yalodina. (Same 16:10; Cakacaka 13:34, 35) E qai vakaturi Jisu na Kalou, ia e sega ni vakaturi koya ena yago vakayago. E vakamacalataka na  yapositolo o Pita ni “vakamatei o koya [Karisito] ena yago vakayago, ia e qai vakabulai ena yago vakayalo.” (1 Pita 3:18) Qo e dua dina na cakamana vakatubuqoroqoro. Sa bula tale o Jisu, ia e sa kabula vakayalo! (Wilika 1 Korinica 15:3-6.) O Jisu e isevu sara ga ni veivakaturi lagilagi va qo, ia ena sega ni kena iotioti.—Joni 3:13.

23, 24. O cei era lewe ni “qelenisipi lailai” i Jisu, era lewe vica?

²³ Ni bera ni mate o Jisu, sa tukuna vei ratou nona imuri yalodina ni gauna sa na suka kina i lomalagi, sa na lai “vakarautaka e dua na tikina” me nodratou. (Joni 14:2) E vakatokai ira na lai bula i lomalagi o Jisu mera “qelenisipi lailai.” (Luke 12:32) E lewe vica na lotu Vakarisito yalodina era na lewe ni ilawalawa qo? E kaya na yapositolo o Joni ena Vakatakila 14:1: “Niu rai yani, au raica sara na Lami ni tucake tu e Ulu i Saioni, era tucake vata tu kei koya e 144,000, e volai e yadredra na yacana kei na yaca i Tamana.”

²⁴ O ira na lotu Vakarisito lewe 144,000 qo, wili kina o ratou na yapositolo yalodina i Jisu, era na vakaturi mera lai bula i lomalagi. Era na vakaturi ena gauna cava? E vola na yapositolo o Paula nira na vakaturi donuya na gauna ni nona tiko vakatawarairai o Karisito. (1 Korinica 15:23) O na raica ena Wase 9 nida sa bula sara tu ga ena gauna oya. Koya gona, o ira na vo ni 144,000 era mate ena noda gauna qo era na sega tale ni wawa nira sa na vakaturi sara mera lai bula i lomalagi. (1 Korinica 15:51-55) Ia na iwiliwili levu ga ni kawatamata era nuitaka mera vakaturi ena dua na gauna mai muri, mera bula ena Parataisi e vuravura.

25. Na cava eda na vulica ena wase tarava?

²⁵ Io, sa na yali vakadua na keda meca o mate ni sa na vakamalumalumutaki koya o Jiova! (Wilika Aisea 25:8.) Ia o na rairai taroga, ‘Cava era na lai cakava i lomalagi o ira na vakaturi mera lai bula i kea?’ Era na lai lewe ni dua na Matanitu uasivi e lomalagi. Eda na vulica e levu tale na ka me baleta na matanitu qori ena wase tarava.