1-3. Omutondi elipi te tu taataa atusheni, nomolwashike okukonakona osho Ombibeli tai hongo taku ke tu etela epepelelwo?

DILADILA nee ngeno to i onhapo omutondi a nyika oshiponga. Omutondi oo oku na eenghono nonhapo e ku dule. Ou shi shii kutya ke na onghenda, molwaashi owe mu mona ta dipaa ookaume koye vamwe. Kashi na nee mbudi kutya oto kendabala neenghono shi fike peni okuya onhapo, omutondi oo ota ehene popepi elela naave. Otashi monika pa fa pe he na eteelelo. Ndele ombadilila, pwoove ope uya omuxupifi. Omuxupifi oo oku na eenghono dinenenene e dule omutondi woye, nokwa udaneka kutya ote ke ku kwafela. Itashi ku ningifa tuu u kale u udite wa pepelelwa!

² Doshili, oto tewaatewa komutondi a tya ngaho. Atusheni ohatu tewaatewa. Ngaashi twe lihonga etukulwa la tetekela, Ombibeli otai ti kutya efyo oli li omutondi. Kape na umwe womufye ta dulu oku li ya onhapo ile oku li henuka filufilu. Vahapu vomufye otwa mona nghee omutondi oo ta dipaa ovaholike vetu. Ndele Jehova oku na eenghono dinenenene e dule efyo. Oku li Omuxupifi omunahole oo e shi ulika nale kutya ota dulu okufinda omutondi oo. Nokwa udaneka kutya ota ka hanauna po filufilu omutondi oo, efyo. Ombibeli otai hongo kutya: “Omutondi wahauxuuninwa ou ta hanaunwa po oye efyo.” (1 Ovakorinto 15:26) Kai fi tuu onghundana iwa!

 ³ Natu konakoneni pauxupi nghee omutondi oo efyo he tu kumu ngeenge omuholike wetu umwe a fya. Okuninga ngaho otaku ke tu kwafela tu ude ko oshinima osho tashi ke tu hafifa. Doshili, Jehova okwa udaneka kutya oonakufya otava ka kala vali nomwenyo. (Jesaja 26:19) Otava ka alulilwa momwenyo. Kungaha, ope na eteelelo lenyumuko.

4. (a) Omolwashike elinyengo laJesus kefyo lakaume kaye tali tu hongo shi na sha nomaliudo aJehova? (b) Jesus okwa li a panga oukaume we likalekelwa noolyelye?

⁴ Mbela owa filwa nale umwe womovaholike voye? Ouyahame, oluhodi nosho yo omaliudo okukala u wete u he na ekwafo lasha, ohai kala ya fa itai dulu okulididimikilwa. Pomafimbo a tya ngaho, otwa pumbwa okukonga ehekeleko mEendjovo daKalunga. (2 Ovakorinto 1:3, 4) Ombibeli otai tu kwafele tu ude ko nghee Jehova naJesus ve udite shi na sha nefyo. Jesus oo a li a fa Xe filufilu, okwa li e shii ouyahame oo hau etwa kokufilwa. (Johannes 14:9) Eshi Jesus kwa li hai kuJerusalem, okwa li ha talele po Lasarus novamwaina, Maria naMarta, ovo va li podoolopa i li popepi, yedina Betania. Ova li va panga oukaume wopofingo. Ombibeli otai ti: “Jesus okwa li e hole Marta nomumwaina naLasarus.” (Johannes 11:5) Ndele ngaashi twe lihonga metukulwa la tetekela, Lasarus okwa ka fya.

5, 6. (a) Jesus okwe linyenga ngahelipi eshi a li novapambele nookaume kaLasarus ovo va li va nyika oluhodi? (b) Omolwashike okunyika oluhodi kwaJesus taku tu tu omukumo?

⁵ Jesus okwa li e udite ngahelipi eshi a li a filwa kaume kaye? Ehokololo otali tu lombwele kutya Jesus okwa li a ya kovapambele nookaume kaLasarus, ofimbo va li tava lili eefya daLasarus. Jesus eshi e va mona, okwa li she mu linyengifa neenghono. Okwa “tukuluka momhepo yaye ndee ta kwatwa kolukaka.” Opo nee ehokololo ola ti: “Jesus okwa lila.” (Johannes 11:33, 35) Mbela oluhodi laJesus otali ulike kutya ka li e na eteelelo? Hasho nande. Jesus okwa li e shii kutya okwa li tapa ka ningwa oshinima shikumwifa. (Johannes 11:3, 4) Ndele nande ongaho, okwa li e udite ouyahame noluhodi olo hali etifwa kokufilwa.

 ⁶ Okunyika oluhodi kwaJesus otaku tu tu omukumo monghedi yonhumba. Otaku tu hongo kutya Jesus naXe, Jehova, ove tonde efyo. Ndele Jehova Kalunga ota dulu okulwifa omutondi oo noku mu finda. Natu taleni osho Kalunga a dulifa Jesus a ninge.

7, 8. Omolwashike onghalo i na sha naLasarus ya li tai monika ya fa i he na eteelelo kovatali ovo va li po, ndele Jesus okwa li a ninga po shike?

⁷ Lasarus okwa li a pakwa mekololo, ndele Jesus okwa pula opo emanya olo la li la tuvikwa ko li kufwe ko. Marta okwa li e shi pataneka, molwaashi konima yomafiku ane, olutu laLasarus ola li la hovela okwoola. (Johannes 11:39) Pataleko lopanhu, eteelelo lashike la li po vali?

⁸ Emanya ola li la kufwa ko, ndele Jesus ta ingida mokule a ti: “Lasarus, dja mo!” Oshike sha ningwa po? “Nakufya okwa dja mo.” (Johannes 11:43, 44) Mbela oto diladila kutya ovanhu ovo va li po ova li va hafa shi fike peni? Kutya nee Lasarus okwa li omumwainamati wavo, omupambele wavo, okaume kavo ile omushiinda shavo, ova li ve shi shii kutya okwa li a fya. Ndele omulumenhu oo omuholike okwa li e na vali omwenyo nokwa li a fikama mokati kavo. Osho osha li oshinima shikumwifi neenghono. Nope he na omalimbililo, vahapu ova li va papatela Lasarus nehafo. Efyo kala li tuu la findwa!

9, 10. (a) Ongahelipi Jesus a holola Odjo yeenghono daye dokunyumuna Lasarus? (b) Omauwa amwe elipi taa di mokulesha omahokololo Ombibeli e na sha nenyumuko?

⁹ Jesus ka li a popya kutya ota ka longa oshikumwifilonga osho keenghono daye mwene. Ndele fimbo ina ifana mo Lasarus mombila, okwe shi yelifa nawa meilikano kutya Jehova oye a li Odjo yenyumuko olo. (Johannes 11:41, 42) Oyo hayo aike ya li omhito oyo Jehova a li a longifa eenghono daye monghedi oyo. Enyumuko laLasarus oli li ashike limwe lomoikumwifilonga omuwoi yenyumuko oyo ya shangwa mEendjovo daKalunga. * Okulesha  nokukonakona omahokololo oo oshinima shihafifa. Otae tu hongo kutya Kalunga ke na onhondo, omolwaashi ovo va li va nyumunwa ova li va kwatela mo ovanyasha novakulunhu, ovalumenhu novakainhu, Ovaisrael nosho yo ovo ve he fi Ovaisrael. Ovanhu ovo tava hokololwa momishangwa odo kava li tuu va hafa! Pashihopaenenwa, eshi Jesus a nyumuna okakadona okanyasha koufi, ovadali vako ova li “va hafa neenghono.” (Markus 5:42, NW) Heeno, Jehova okwa li e va etela ehafo olo kwa li itave ke li dimbwa nande.

¹⁰ Doshili, ovo va li va nyumunwa kuJesus xuuninwa ova ka fya vali. Mbela osho osha hala okutya okunyumunwa kwavo kakwa li ku na ekwafo lasha? Hasho nandenande. Omahokololo oo Ombibeli otaa koleke oshili ya fimana notae tu pe eteelelo.

11. Ongahelipi ehokololo lokunyumunwa kwaLasarus la kwafela mokukoleka oshili oyo ya shangwa mOmuudifi 9:5?

¹¹ Ombibeli otai hongo kutya oonakufya “inava shiiva nande sha.” Kave na omwenyo nokave na apa ve li ve na eshi ve shii. Ehokololo laLasarus otali koleke oshinima osho. Eshi Lasarus a alukila momwenyo, mbela okwa li a hokololela ovanhu nehafo shi na sha neulu? Ile mbela okwa li e va tilifa nomahokololo matilifa e na sha nokupya moheli? Ahowe. MOmbibeli kamu na eendjovo da tya ngaho da popiwa kuLasarus. Oule womafiku ane oo a li a fya, ka li a “shiiva nande sha.” (Omuudifi 9:5) Lasarus okwa li ashike a kofa mefyo. — Johannes 11:11.

12. Omolwashike hatu dulu okukala noushili kutya okunyumunwa kwaLasarus okwa ningwa shili?

¹² Ehokololo laLasarus otali tu hongo yo kutya enyumuko oli li oshinima sholela; kali fi ongano. Jesus okwa li a nyumuna Lasarus moipafi yeengudu dovamoninomesho. Nokuli novawiliki vomalongelokalunga ovo va li ve tonde Jesus kava li va pataneka oshikumwifilonga osho. Ponhele yaasho, ova ti: “Ohatu ningi ngahelipi, osheshi omulumenhu ou [Jesus] ota ningi oikumifilonga  ihapu?” (Johannes 11:47) Ovanhu vahapu ova li va ka tala omunyumunwa Lasarus. Oshidjemo, vahapu ova itavela nokuli Jesus. Okumona Lasarus omunyumunwa, osha li oumbangi kuvo kutya Jesus okwa li a tumwa kuKalunga. Oumbangi oo owa li wa kola nomolwaasho vamwe vomovawiliki velongelokalunga lOshijuda vomitima dikukutu va li va pangela omhangela okudipaa Jesus naLasarus. — Johannes 11:53; 12:9-11.

13. Etomheno lilipi tu na lokwiitavela kutya Jehova ota dulu okunyumuna shili oonakufya?

¹³ Mbela oshi li pandunge okwiitavela kutya oku na enyumuko? Heeno, molwaashi Jesus okwa honga kutya monakwiiwa “aveshe ava va kala meembila” otava ka nyumununwa. (Johannes 5:28) Jehova oye Omushiti waaishe i na omwenyo. Mbela oshi na okukala shidjuu okwiitavela kutya ota dulu okushitulula ovo va fya? Doshili, shihapu oshe likolelela kedimbuluko laJehova. Mbela ota dulu ngoo okudimbuluka oonakufya vetu ovaholike? Eulu oli na eenyofi omabiliyona itaa dulu okuvalulwa, ndele Kalunga oha ifana keshe imwe kedina layo. (Jesaja 40:26) Onghee hano, Jehova Kalunga ota dulu okudimbulukwa okanima keshe ke na sha noonakufya ovaholike vetu, nota dulu oku va nyumuna.

14, 15. Ngaashi sha ulikwa kwaasho Job a popya, Jehova oku udite ngahelipi shi na sha nokwaalulila oonakufya momwenyo?

¹⁴ Ndele mbela Jehova oku udite ngahelipi shi na sha nokunyumuna oonakufya? Ombibeli otai hongo kutya okwa halelela okunyumuna oonakufya. Omulumenhu omudiinini Job okwa pula a ti: “Omunhu ngenge ta fi, ota ka nyumuka tuu vali?” Job okwa li ta popi shi na sha nokuteelela mombila fiyo efimbo laKalunga loku mu dimbuluka tali fiki. Okwa ti kuJehova: “Ove ngeno u ifane, ame nohandi ku nyamukula, Ove ho djuulukwa oshilonga shomake oye.” — Job 14:13-15.

¹⁵ Diladila ashike kwaasho! Jehova okwa djuulukwa shili okunyumunina oonakufya momwenyo. Mbela itashi hafifa omutima okushiiva kutya Jehova osho e udite ngaho? Ndele ongahelipi shi na sha nenyumuko olo lomonakwiiwa? Oolyelye tava ka nyumunwa, notava ka nyumuninwa peni?

16. Oonakufya otava ka nyumunwa va kale meenghalo da tya ngahelipi?

¹⁶ Omahokololo Ombibeli e na sha nokunyumuna otae tu hongo shihapu shi na sha nenyumuko olo tali uya. Ovanhu ovo va li va nyumuninwa kombada yedu ova li va hangana vali novaholike vavo. Enyumuko lomonakwiiwa otali ka kala la faafana, ndele otali ka kala la denga mbada neenghono. Ngaashi twe lihonga mEtukulwa eti-3, Kalunga okwa lalakanena edu alishe li ninge oparadisa. Onghee hano, oonakufya itava ka nyumuninwa omwenyo mounyuni u yadi oita, ekaulonyanga nosho yo omikifi. Otava ka kala ve na omhito okukala nomwenyo fiyo alushe kombada yedu mombili nosho yo meenghalo dihafifa.

17. Ovanhu ve fike peni tava ka nyumuka?

¹⁷ Oolyelye tava ka nyumunwa? Jesus okwa ti kutya ‘aveshe ava va kala meembila otava udu ondaka yaye [yaJesus]. Ndee tava holoka mo.’ (Johannes 5:28, 29) Sha faafana, Ehololo 20:13 otali ti: “[Efuta] ola yandja ovafi ava va li mo, nefyo noshovafi oya yandja ovafi ava va li mo.” ‘Oshovafi’ otashi ulike konhele yopafaneko omo hamu i ovafi vahapu. (Tala Oshiwedelwako pepandja 212-213.) Ombila oyo otai ka kala i he na ovanhu nandenande. Omamiliyona omayovi ovanhu aveshe ovo tava tulumukwa omo, otaa ka kala vali nomwenyo. Omuyapostoli Paulus okwa ti: “Otaku ka kala enyumuko lovayuki nolovalunde.” (Oilonga 24:15) Osho osha hala okutya ngahelipi?

18. Oolyelye va kwatelwa ‘movayuki’ ovo tava ka nyumuka, neteelelo olo ole ku kuma ngahelipi pauhandimwe?

¹⁸ ‘Ovayuki’ ova kwatela mo ovanhu vahapu ovo hatu lesha shi na sha navo mOmbibeli, ovo va li ko fimbo Jesus a li ine uya kombada yedu. Otashi dulika u diladile shi na sha naNoa, Abraham, Sara, Moses, Rut, Ester nosho yo vakwao vahapu. Vamwe vomovalumenhu novakainhu veitavelo ovo ova kundafanwa metukulwa eti-11 lOvaheberi. Ndele ‘ovayuki’ ova kwatela mo yo ovapiya vaJehova ovo va fya pefimbo letu. Omolweteelelo lenyumuko, ohatu dulu okukala twa manguluka koumbada wokutila efyo. — Ovaheberi 2:15.

19. ‘Ovalunde’ ovo tava popiwa ovo oolyelye, na Jehova okwe va pa pahole omhito ilipi?

 ¹⁹ Ongahelipi shi na sha novanhu aveshe ovo inava longela Jehova ile inava dulika kuye molwaashi inave mu shiiva nande onale? Omamiliyona omayovi ‘ovalunde’ va tya ngaho itaa ka dimbuwa. Navo otava ka nyumunwa ndele tava ka pewa omhito ve lihonge kombinga yaKalunga kashili noku mu longela. Pefimbo lomido eyovi, oonakufya otava ka nyumuka noku pewa omhito va longele Jehova pamwe novanhu ovadiinini kombada yedu. Otashi ka kala efimbo litunhula. Efimbo olo otali popiwa kOmbibeli li li Efiku lEtokolo. *

20. Gehenna oshike, noolyelye hava i mo?

²⁰ Mbela osho osha hala okutya omunhu keshe oo a li ko nale ota ka nyumunwa? Ahowe. Ombibeli otai ti kutya oonakufya vamwe ove li muGehenna, osho sha tolokwa ‘oheli’ mOmbibeli yOshikwanyama. (Lukas 12:5) Oshitya Gehenna osha yela kutya osha dja kedina loshala shoimbodi osho sha li kondje yaJerusalem shonale. Oya li onhele yokuxwikila oimhu yoonakufya nosho yo oimbodi. Oonakufya ovo va li hava kupulwa mo ova li va tali ka ko kOvajuda kutya inava wana okupakwa nokunyumuka. Onghee hano, Gehenna oshi li edidiliko la yeleka lehanauno laalushe. Nonande Jesus ota ka kala e na oshinakuwanifwa shokutokola ovanamwenyo novafi, Jehova oye Omutokoli munenenene. (Oilonga 10:42) Ita ka nyumuna nande ovo a tokola nale ve li ovakolokoshi nokava li va hala okulunduluka.

21, 22. (a) Oku na enyumuko limwe li lili lilipi? (b) Olyelye a li a nyumuninwa tete omwenyo wopamhepo?

²¹ Ombibeli otai popi yo enyumuko limwe li lili, olo lokunyumuninwa omwenyo womeulu omunhu e li oshishitwa shopamhepo. Oshihopaenenwa ashike shimwe shi na sha nenyumuko olo sha shangwa mOmbibeli, enyumuko laJesus Kristus.

²² Eshi Jesus a li a dipawa e li omunhu wokombada yedu, Jehova ina efa Omona waYe omudiinini a kale mombila. (Epsalme  16:10; Oilonga 13:34, 35) Kalunga okwa nyumuna Jesus, ndele ine mu nyumuna e li omunhu wokombada yedu. Omuyapostoli Petrus okwa yelifa kutya Kristus okwa “dipawa palutu nokwa tulwa omwenyo pamhepo.” (1 Petrus 3:18) Osho osha li oshikumwifilonga shinene shili. Jesus okwa li vali e na omwenyo e li omunhu wopamhepo omunaenghono. (1 Ovakorinto 15:3-6) Jesus oye a li wotete oo a nyumunwa enyumuko olo likumwifi. (Johannes 3:13) Ndele ka li ta ka kala waxuuninwa.

23, 24. Oolyelye ve li ‘okangudu’ kaJesus, nove li vangapi?

²³ Molwaashi Jesus okwa li e shi shii kutya ota ka shuna diva meulu, okwa lombwela ovashikuli vaye ovadiinini kutya ote ke va “longela onhele.” (Johannes 14:2) Jesus okwa ulika kwaavo tava i meulu ve li “okangudu” kaye. (Lukas 12:32) Ovanhu vangapi va li tava ka kala mokangudu oko kanini kOvakriste ovadiinini? PaHololo 14:1, omuyapostoli Johannes okwa ti: “Ndele nda mona, ndee tala, Odjona [Jesus Kristus] ya kala ofika komhunda yaSion pamwe nomayovi efele nomilongo nhe nanhe ava va shangelwa edina layo nedina laXe moipala yavo.”

²⁴ Ovakriste ovo 144 000, ovo va kwatela mo ovayapostoli vaJesus ovadiinini, ohava nyumuninwa omwenyo womeulu. Enyumuko lavo ola li tali ka hovela okuningwa naini? Omuyapostoli Paulus okwa shanga kutya otali ka ningwa pefimbo lokukala po kwaKristus. (1 Ovakorinto 15:23, NW) Ngaashi to ke lihonga mEtukulwa eti-9, otu li pefimbo olo paife. Onghee hano, oshixupe shinini sho 144000 osho tashi fi pefimbo letu ohashi nyumuninwa omwenyo womeulu mepakumo leisho. (1 Ovakorinto 15:51-55) Ndele omuvalu muhapu wovanhu ou na etimaumbwile loku ka nyumuninwa omwenyo monakwiiwa mOparadisa kombada yedu.

25. Oshike tashi ka kundafanwa metukulwa tali landula?

²⁵ Heeno, Jehova ota ka finda shili omutondi wetu, efyo, notali ka xula po fiyo alushe! (Jesaja 25:8) Ndele otashi dulika u lipule kutya: ‘Ovo tava ka nyumunwa va ye meulu otava ka ninga mo shike?’ Otava ka kala ve li oshitukulwa shepangelo lOuhamba lomeulu likumwifa. Ohatu ke lihonga shihapu shi na sha nepangelo olo metukulwa tali landula.