1-3. Jasigu ma lawowa en ang’o, to ng’eyo gima Muma puonjo kuom wachni biro konyowa nade?

KAW ane ni itemo yombo jasigu mager ma lawi gi ng’wech. En gi teko, kendo ong’eyo ng’wech maloyi. Ing’eyo ni ok ojang’wono nikech iseneno ka onego osiepeni moko. Kata itemo ringo machalo nade, omedo mana sudo machiegni kodi. Nenore ni ok ibi tony. Kata kamano, apoya nono, ng’at moro chopo e bathi mondo oresi. En gi teko mang’eny maloyo jasiki, kendo osingore ni obiro konyi. To mano kaka chunyi oyweyo!

² Nitie jasigu ma lawi e yo machalo kamano. Waduto olawowa. Kaka ne wapuonjore e sula moteloni mae, Muma wacho ni tho en jasigu. Onge ng’ato kata achiel manyalo loye. Waduto waseneno ka jasiguni nego jogo ma wahero. Kata kamano, Jehova nigi teko mang’eny maloyo tho. En e Jares ma oherowa, kendo osenyiso ni onyalo loyo jasiguni. Osingo ni obiro tieko jasiguno chuth, matiende ni tho. Muma puonjo niya: “Jasigu machien mibiro tieko, en tho.” (1 Jo Korintho 15:26) Mano en wach maber!

³ Koro, we wane gima timore seche ma tho onego ng’at ma wang’eyo. Timo kamano biro konyowa ng’eyo  gimoro mabiro medowa mor. Jehova osingore ni, jo motho biro bedo mangima kendo. (Isaiah 26:19) Ibiro dwokogi e ngima. Mano e geno mar chier.

4. (a) Gima Yesu notimo kane osiepne otho, konyowa nade ng’eyo kaka Jehova neno tho? (b) Osiepe Yesu makende ne gin ng’a gini?

⁴ Be iselalo ng’at mihero e tho? Lit koda kuyo ma ne iyudo ne ng’eny. E kinde machalo kaka mago, dwarore wadhi ei Wach Nyasaye ema mondo oho chunywa. (2 Jo Korintho 1:3, 4) Muma konyowa ng’eyo kaka Jehova kod Yesu neno tho. Yesu, ma ne nyiso kit wuon mare e yo makare, ne ong’eyo lit ma ng’ato winjo ka ng’at mohero otho. (Johana 14:9) Ka Yesu ne ni Jerusalem, ne olimo Lazaro, kaachiel gi Mariam koda Maritha nyimine Lazaro, ma ne odak machiegni e dala mar Bethania. Giduto ne gin osiepe Yesu ahinya. Muma wacho ni: “Yesu nohero Maritha, gi nyamin mare, gi Lazaro.” (Johana 11:5) Mana kaka ne wapuonjore e sula mokalo, Lazaro ne otho.

5, 6. (a) Ang’o ma Yesu ne otimo e liel kane en kaachiel gi wede koda osiepe ma ne ywago tho Lazaro? (b) Lit ma Yesu ne owinjo en gima jiwowa e yo mane?

⁵ Yesu ne owinjo nade kane osiepne otho? Ndiko nyisowa ni Yesu ne odhi kama wede koda osiepe Lazaro ne ywago tho Lazaro. Yesu kane onenogi, ne owinjo malit ahinya. Ndiko medo wacho ni, ne “oneno lit,” kendo “pi wang’ Yesu ne ochuer.” (Johana 11:33, 35) Nikech ne okuyo, be mano nyiso ni Yesu ne onge geno? Ooyo. Kuom adier, Yesu ne ong’eyo ni gimoro maber ne chiegni timore. (Johana 11:3, 4) Kata kamano, podi ne owinjo lit kod kuyo ma tho kelo.

⁶ Lit ma Yesu ne owinjo, jiwo chunywa e yo machielo. Litno puonjowa ni Yesu kaachiel kod Wuon mare Jehova, ok ohero tho. Kata kamano, Jehova Nyasaye nigi nyalo  mar kedo, kendo loyo jasiguni! We wane gima Yesu ne otimo kotiyo gi teko mar Nyasaye.

7, 8. Ang’o momiyo ji ne nyalo neno ni ne ong’e geno bang’ tho mar Lazaro, kata kamano, ang’o ma Yesu ne otimo?

⁷ Lazaro ne oyik e bur mokuny e lwanda. Yesu kane owacho ni mondo ong’iel kidi ma ne odin-go dho burno, Maritha ne otamore nikech bang’ ndalo ang’wen, nyaka bed ni ringre Lazaro ne osechako ng’we. (Johana 11:39) Kaluwore kod pach dhano, ne onge geno kata matin!

⁸ Kane oseng’iel kidino, Yesu ne okok gi dwol maduong’ niya: “Lazaro, wuog oko! ” Ang’o ma ne otimore? “Jal mothono nowuok.” (Johana 11:43, 44) Iparo ni joma ne ni kanyo ne mor machalo nade? Owete, wede, osiepe kod joma ne odak machiegni gi Lazaro, ne ong’eyo ni Lazaro ne otho. To koro ne gineno jal ma ne gihero, ka ngima kendo ochung’ e kindgi. Nyaka bed ni mano ne chalo gima ok nyal timore. Kendo nyaka bed ni ng’enygi ne okwako Lazaro gi mor ahinya. To mano kaka ne olo tho!

9, 10. (a) Yesu ne onyiso nade ka ma ne oyudoe teko mar chiero Lazaro? (b) Somo weche mondiki ei Muma e wi chier ma ne otimore konyowa nade?

⁹ Yesu ok ne owacho ni otimo hononi gi teko mare owuon. E lamo mare, kane pok oluongo Lazaro, ne owacho maler ni Jehova ema ne dhi chiero Lazaro. (Johana 11:41, 42) Mano ok e kinde ma ne Jehova okwongo tiyo gi teko mare e chiero ng’at motho. Chier mar Lazaro en mana achiel kuom honni ochiko mag chier mondiki ei Muma. * Somo kaka ne gitimore en gima kelo mor. Gipuonjowa ni Nyasaye ok odewo wang’ ji, nikech jogo ma ne ochier  ne gin nyithindo gi jo madongo, chwo kod mon, Jo-Israel kata jogo ma ok Jo-Israel. Kendo weche mondikgo nyiso kaka ji ne mor ahinya! Kuom ranyisi, Yesu ka ne ochiero nyako moro, jonyuolne ‘ne ohum gi hum maduong’.’ (Mariko 5:42) Kuom adier, Jehova ne otimonegi gima ne dhi miyogi mor ma wigi ne ok dhi wilgo.

¹⁰ En adier ni jogo ma Yesu ne ochiero, bang’e ne otho. Be mano nyiso ni chierogi ne en tich manono? Ooyo. Wechegi mondiki ei Muma nyisowa adiera, kendo gimiyowa geno.

11. Wach chier Lazaro konyowa nade e jiwo adiera mondiki e Eklesiastes 9:5?

¹¹ Muma puonjo ni jo motho “ok ging’eyo gimoro.” Ok gin gi ngima, kendo ok gidak kamoro amora. Weche mondiki e wi Lazaro nyiso wachni. Kane Lazaro ochier, be ne ogoyo ni ji mbaka mamit kaka polo ne chalo? Koso ne obwogo ji kod mbaka malich e wi mach ma wang’o ji? Ooyo. Muma ok oting’o weche machalo kaka mago mowuok kuom Lazaro. Kuom odiechienge ang’wen ma ne otho, Lazaro ne ‘ok ong’eyo gimoro.’ (Eklesiastes 9:5) Lazaro ne nindo e tho. —Johana 11:11.

12. Wanyalo bedo gi adiera nade ni chier mar Lazaro en gima ne otimore adier?

¹² Sigand Lazaro bende puonjowa ni chier en gima adier, kendo ok en mana gima iwacho awacha. Yesu ne ochiero Lazaro ka ji mang’eny neno. Kata mana jotelo mag din ma ne ok ohero Yesu, ne oyie ni honono ne otimore adier. Kendo ne giwacho niya, ‘Watim ang’o, nikech ng’atni [Yesu] timo ranyisi mang’eny? ’ (Johana 11:47) Ji mang’eny ne odhi neno Lazaro. Kuom mano, ng’enygi ne oketo yie margi kuom Yesu. Lazaro ne obedo nigi ranyisi ni Yesu ne oor  kod Nyasaye. Gima ne otimoreno ne en gimiwuoro ahinya, kendo mani ne omiyo moko kuom jotende din mag Jo-Yahudi ne ochako poro wach ni mondo gineg Yesu kaachiel gi Lazaro.—Johana 11:53; 12:9-11.

13. Ang’o manyalo miyo wayie ni adier Jehova nyalo chiero jo motho?

¹³ Be bedo gi yie ni chier biro timore en paro ma ok kare? Ooyo, nikech Yesu ne opuonjo ni ndalo biro, ma “ji duto mani e liete” ibiro chiero. (Johana 5:28) Jehova e Jachwech mar gik moko duto man gi ngima. Be en gima tek bedo gi yie ni onyalo chweyo ngima kendo? En adier ni mano biro luwore kod kaka Nyasaye paro ng’atno. Be onyalo paro jowa duto ma ne osetho? Nitie sulwe tara gi tara e kor polo, to kata kamano, Nyasaye luongogi gi nyingegi! (Isaiah 40:26) Kuom mano, Jehova Nyasaye nyalo paro jowa ma wahero ma ne osetho, kendo en ginyalo mar chierogi.

14, 15. Kaluwore kod gima Ayub ne owacho, Jehova neno nade chiero jo motho?

¹⁴ Kata kamano, Jehova neno nade chiero jo motho? Muma puonjowa ni Jehova dwaro ahinya chiero jo motho. Ayub ng’at makare, ne openjo kama: “Ka dhano otho, nobed mangima kendo koso? ” Ayub ne wuoyo kuom rito ei liel nyaka chopi ndalo ma Nyasaye ne dhi pare. Ne owacho ne Jehova niya: ‘Iniluong nyinga eka naduoki, chunyi noher tich mar lweti.’—Ayub 14:13-15.

¹⁵ Par ane! Jehova dwaro ahinya mondo ochier jo motho. Donge ng’eyo wachno en gima moro chunywa? Kata kamano, chier mabirono notimre e yo mane? Ng’a gini ma nochier, to nochiergi kanye?

16. Jo motho ibiro chiero mondo odag e piny ka gik moko chalo nade?

¹⁶ Sigendini mag Muma ma wuoyo kuom chier,  puonjowa gik mang’eny e wi chier ma notimre ndalo mabiro. Jogo ma ne ochier e piny kae, ne oyudo thuolo mar bedo kaachiel gi jogi. Chier ma notimre ndalo mabiro bende nobed machalo kamano, kendo e yo maber maloyo mano. Kaka ne wapuonjore e Sula mar  3, dwaro mar Nyasaye en ni piny duto obed paradis. Omiyo jogo ma ibiro chiero, ok bi chiergi e piny ma opong’ kod lwenje, mahundu koda tuoche. Gibiro yudo thuolo mar dak e pinyni nyaka chieng’, ka gin gi kuwe, kendo kod mor.

17. Jo mage ma ibiro chiero?

¹⁷ Gin jo mage ma ibiro chiero? Yesu ne owacho ni ‘ji duto manie liete nowinj dwonde [Yesu] kendo giniwuog oko.’ (Johana 5:28, 29) Kamano bende, Fweny 20:13 wacho kama: “To nam nogolo jo motho manie iye; Tho gi Kar Jo Motho bende nochiwo jo motho manie igi.” “Kar Jo Motho” en liel ma iyike dhano. (Ne Apendiks ite mag 212-213.) Liel ma iyike dhano biro dong’ nono. Ji tara gi tara ma yueyo kuno, biro bedo mangima kendo. Jaote Paulo ne owacho ni: “Nobedie chier mar jo makare kod jo ma ok kare.” (Tich Joote 24:15) Mano tiende ang’o?

18. “Jo makare” ma ibiro chiero gin kaka jo mage, to geno mar chier nyalo konyi nade e ngimani iwuon?

¹⁸ “Jo makare” oting’o ng’eny jogo ma wasomo wechegi ei Muma, ma ne odak ka Yesu podi ne ok obiro e piny. Inyalo paro Noa, Ibrahim, Sara, Musa, Ruth, Esther koda jomoko mang’eny. Jo Hibrania Sula mar 11 wuoyo e wi chwo gi mon ma ne nigi yie. Kata kamano, “jo makare” bende oting’o jotich Jehova ma tho e ndalogi. To nikech wan kod geno mar chier, ok waluoro tho.—Jo Hibrania 2:15.

19. “Jo ma ok kare” gin jo mage, to Jehova biro miyogi thuolo mane?

¹⁹ To nade jogo ma ne ok owinjo chik Jehova kata tiyone nikech ne ok ging’eye? Wi Jehova ok bi wil kod ji tara gi tara ma ne gin ‘jo ma ok karegi.’ Gin bende ibiro chierogi,  kendo ibiro miyogi thuolo mar puonjruok wach Nyasaye madier mondo gitine. Kuom higini gana achiel, joma ne otho ibiro chiero ma migi thuolo mar riwruok gi jo makare e piny ka gitiyo ni Jehova. Mano nobed thuolo maber. Ma e kinde ma Muma luongo ni Chieng’ Bura. *

20. Gehenna en ang’o, to jo mage ma dhi kuno?

²⁰ Be mano nyiso ni ji duto ma ne odak e piny ibiro chiero? Ooyo. Muma wacho ni moko kuom jo motho ni e “Gehenna.” (Luka 12:5) Gehenna en nying ma ne iluongogo kar wito yugi ma ne ni oko mar dala mar Jerusalem. Ringre gik motho kaachiel koda yugi, ne iwang’o kanyo. Jo motho ma ringregi ne iwito kuno, ne gin joma Jo-Yahudi ne neno kaka joma ok onego oyik, kata joma ok onego oyud chier. Omiyo Gehenna en ranyisi maber mar keth ma nyaka chieng’. Kata obedo ni Yesu biro kumo jo mangima gi jo motho, Jehova e Jang’ad Bura mogik. (Tich Joote 10:42) Jehova ok bi chiero jogo ma en owuon oneno ni gin jo maricho ma ok dwar lokore.

21, 22. (a) Nitie chier mane machielo kendo? (b) Ng’ano ma ne okwongo chier e ngima mar roho?

²¹ Muma bende wuoyo e wi chier machielo ma en chier mar dhi dak e polo kaka chwech mar roho. Nitie ranyisi achiel kende mar chier machalo kamano ei Muma, en chier mar Yesu Kristo.

²² Ka Yesu ne osenegi kaka dhano, Jehova ok ne oyie mondo wuode mohere odong’ e liel. (Zaburi 16:10; Tich Joote 13:34, 35) Nyasaye ne ochiero Yesu kod del ma ok mar dhano. Jaote Paulo nyiso ni ne oyik Kristo ‘ka en gi ringruok mar pinyni, to ne ochiere gi ringruok mar  polo.’ (1 Jo Korintho 15:44, 45, Bible in Luo 1976) Kuom adier, mani ne en hono maduong’. Yesu ne ngima kendo kaka chwech mar roho! (1 Jo Korintho 15:3-6) Yesu ema ne okwongo yudo chier mar poloni. (Johana 3:13) Kata kamano, ne ok odhi bedo ng’at mogik e yudo chier machalo kamano.

23, 24. “Kweth matin” mar Yesu oting’o jo mage, to gin ji adi?

²³ Nikech ne ong’eyo ni ne ochiegini dok e polo, Yesu ne onyiso jopuonjrene ni ne odhi loso negi “kar bet” kuno. (Johana 14:2) Yesu ne owacho ni jogo ma biro dhi e polo gin “kweth matin” mare. (Luka 12:32) Jokristo ma nobed e kweth matinno gin ji adi? Kaluwore kod Fweny 14:1, Johana ma jaote ne owacho niya: “Eka narango, kendo naneno Nyarombo [Yesu Kristo] mochung’ e got Sayun, to ne en gi ji gana piero apar achiel gi gana piero ang’wen gang’wen, ma nying Nyarombo gi nying Wuon mare ondiki e lela wang’gi.”

²⁴ Jogi, ma gin Jokristo 144,000 moting’o joote mag Yesu, ichiero e ngima mar polo. Ibiro chierogi karang’o? Jaote Paulo ne ondiko ni mano notimre e kinde ma Kristo bedo e loch. (1 Jo Korintho 15:23) Mana kaka ibiro puonjori e Sula mar 9, wadak e kindeno. Kuom mano, jo matin kuom ji 144,000 ma podi odong’ e kindewa, ichiero mapiyo nono e ngima mar polo bang’ tho. (1 Jo Korintho 15:51-55) Kata kamano, oganda maduong’ mar dhano nigi geno mar yudo chier mondo gidag e Paradis e piny.

25. Ang’o ma wabiro puonjore e sula maluwo mae?

²⁵ Ee, Jehova biro loyonwa tho, jasigu ma ok nobedie kendo nyaka chieng’! (Isaiah 25:8) Kata kamano, inyalo penjori ni: ‘Jogo ma ichiero ma dhi e polo, biro timo ang’o kuno? ’ Ginibed jokanyo mag Pinyruoth maber ahinya e polo. Wabiro puonjore mathoth e wi sirkandno e sula maluwo mae.