1-3. Waut fa een Fient es ons aula hinjaraun? Wuarom es daut een groota Troost, waut de Schreft doaräwa lieet, waut met dän Doot un de Vestorwne passieren woat?

STAL die mol väa, die es een beesa Mensch hinjaraun, waut väl stoakja es un väl dolla ranen kaun aus du. Un du weetst, dee woat met die kjeen Erboarmen haben. Du hast jeseenen, woo dee aul eenje von diene Frind omjebrocht haft. Du ranst, waut du kaust, oba dee kjemt die emma noda. Daut schient soo, doa es kjeen rom. Doch met eemol plazlich es doa eena biesied die, waut väl stoakja es aus dien Fient. Un dee vesprakjt die, hee woat die raden. Woo leicht du die nu feelst!

² Ons es soo to sajen aula soo een Fient hinjaraun. Soo aus wie en daut väaje Kapitel jeseenen haben, lieet de Schreft, daut de Doot ons Fient es. Kjeena kaun sikj von dän utem Stich brinjen. De mieeschte von ons haben aul jeseenen, woo dee leewe Frind daut Läwen jenomen haft. Doch Jehova haft väl mea Macht aus de Doot. Hee es jroz deejanja, waut ons to Help kjemt, un uk aul bewäsen haft, daut hee disen Fient wiet äwaläajen es. Hee haft vesproaken, daut hee dän Doot eent un fa aulemol äwatsied schaufen woat. Daut  sajcht: “De latsta Fient, dee venicht woat, es de Doot” (1. Korinta 15:26). Es daut nich scheen to weeten?

³ Jehova haft vesproaken, daut de Vestorwne noch mol wada woaren oppstonen (Jesaja 26:19). Hee woat dee toom läwen brinjen. Kaust du die väastalen, woo väl Freid daut jäwen woat? Om daut wie dit Vespräakjen noch mea schazen kjennen, well wie ieescht mol seenen, woo ons daut jeit, wan doa wäa stoaft.

4. (a) Wuarom es aun Jesus to seenen, woo Jehova feelt, wan doa wäa stoaft? (b) Wäa wieren groote Frind aun Jesus?

⁴ Es doa mol wäa jestorwen, dän du väl jeräakjent hast? Eena feelt sikj dan soo machtloos un weet fa Trua nich ut noch en. Jroz dan bruck wie dän Troost ut de Schreft daut dolste (läs 2. Korinta 1:3-4). De Schreft halpt ons vestonen, woo Jehova un Jesus feelen, wan doa wäa stoaft. Jesus, dee krakjt soo es aus sien Voda, weet, woo daut es, wäm derch dän Doot to velieren (Johanes 14:9). Jesus besocht foaken Lazarus un dän siene Sestren Maria un Marta, wan hee en Jerusalem wia. Dee wonden doa dicht bie en daut Darp Betanien un wieren groote Frind aun Jesus. De Schreft sajcht: “Jesus wia Marta un äare Sesta un Lazarus goot” (Johanes 11:5). Oba soo aus wie en daut väaje Kapitel sagen, storf Lazarus.

5-6. (a) Woo jinkj Jesus daut, aus dee no de Städ kjeem, wua om Lazarus jetruat wort? (b) Wuarom jeft ons daut Moot?

⁵ Woo jinkj Jesus daut, aus sien Frint jestorwen wia? Jesus kjeem no de Städ, wua Lazarus siene Frind un Aunjehieeje truaden. Aus dee daut sach, wort dän daut sea schwoa. Daut sajcht, dee wort “en sienem Jeist sea oppjeräacht”, un dan hield dee soogoa (Johanes 11:33, 35). Bedied daut, daut Jesus docht, doa wia kjeene Rot fa Lazarus? Nä, dan Jesus wist, daut doa wudd een besondret Wunda passieren (Johanes 11:3-4). Un doch truad Jesus. Hee kunn selfst feelen, woo schlemm daut wia, wan doa wäa storf.

 ⁶ Daut jeft ons Moot, wiels daut lieet ons, daut Jesus un uk sienen Voda Jehova daut jäajenaun es, wan doa wäa stoaft. Un Jehova haft mea Macht aus de Doot. See wie mol, waut Jesus met Gott siene Krauft doonen kunn.

7-8. Wuarom wia doa fa Menschen to beseenen kjeene Rot mea fa Lazarus? Oba waut deed Jesus?

⁷ Dee hauden Lazarus en eene Heel nenjelajcht. Jesus säd nu, see sullen dän Steen doa wajchrollen, waut ver de Heel wia. Marta wull daut nich, wiels de Dooden wia doa aul vea Doag bennen un deed secha aul vewäsen (Johanes 11:39). Fa Menschen to beseenen wia doa kjeene Rot mea fa Lazarus.

⁸ Dee rolden dän Steen doa wajch un Jesus roopt met lude Stemm: “Lazarus, komm rut!” Un de Maun, waut jestorwen wia, kjeem werkjlich rut (Johanes 11:43-44). Woo sea motten dee sikj doch aula jefreit haben! Aul dän siene Frind un Frintschoft wisten, daut Lazarus jestorwen wia. Un nu wia dee wada mank an, krakjt deeselwja! Daut mott fa dee soo jewast sennen aus een Droom. Secha pakten dee Lazarus fa Freid om. Waut fa een kloara Bewies, daut Jehova de Macht äwa dän Doot haft!

9-10. (a) Woo wees Jesus, daut hee Lazarus met Jehova siene Krauft oppwuak? (b) Waut lieren ons de Berechten, wua Menschen vom Doot oppjestonen sent?

⁹ Ea Jesus Lazarus roopt, deed dee bäden. Derch sien Jebäd wees Jesus, daut Jehova deejanja es, waut de Doodes oppwakjt (läs Johanes 11:41-42). Lazarus wia nich de eensja, dän Jehova vom Doot oppwuak. De Schreft rät noch von acht aundre. * Wan wie ons daut noläsen un ons doaräwa nenloten, jeit ons daut sea to Hoaten. Wie seenen, daut Gott kjeenen Unjascheet moakt, wiels daut wieren Kjinja, Groote, Maunsmenschen,  Frumenschen, Israeliten uk von aundre Velkja, waut doa oppjewakjt worden. Un jiedatsmol jeef daut eene groote Freid. Aus Jesus eemol eene kjliene Mejal vom Doot oppwuak, sajcht daut, de Elren “wisten sest nuscht, aus doaräwa to staunen” (Markus 5:42). Dise Freid, waut Jehova an jemoakt haud, haben dee secha äa Läwen lank nich vejäten.

¹⁰ Dee, waut Jesus vom Doot oppwuak, sent oba schlieslich wada jestorwen. Wia daut dan vejäfs, daut Jesus dee oppwuak? Nä, wiels doaderch kjenn wie seenen, daut daut werkjlich soo es, waut de Schreft äwa dän Doot lieet, un daut jeft ons uk Hopninj.

11. Woo bewiest de Jeschicht von Lazarus, daut daut soo es, waut Liera 9:5 sajcht?

¹¹ De Schreft sajcht: “De Vestorwne weeten nuscht” (Liera 9:5). Dee jeft daut eefach nich mea, un dee läwen nich irjentwua aundatwäajen wieda. De Jeschicht von Lazarus bewiest daut. Waut vetald Lazarus, aus dee wada läwd? Räd dee doavon, woo scheen daut em Himmel jewast wia? Ooda gruld dee de Menschen en un vetald dee von eene schrakjelje Hal? Nä. Enne Schreft weens finj wie soont nich. De vea Doag, wua Lazarus doot wia, wist dee nuscht. Dee schleep eefach em Doot (Johanes 11:11).

12. Woosoo kjenn wie ons secha sennen, daut Lazarus werkjlich vom Doot oppstunt?

¹² De Berecht von Lazarus lieet ons uk, daut daut Oppstonen vom Doot kjeene utjedochte Jeschicht es. Aus Jesus Lazarus oppwuak, wieren doa eene Häad Menschen bie. Nich mol de judische Gloowesliera, waut Jesus sea schlajcht lieden kunnen, vestreeden dit Wunda. Dee säden soogoa: “Waut sell wie doonen? Dis Maun deit väl Wundatieekjens” (Johanes 11:47). Väle Menschen kjeemen, om Lazarus to seenen. Doaderch jleewden noch mea Menschen aun Jesus.  Daut Lazarus wada läwd, wia fa dee de Bewies, daut Jesus von Gott jeschekjt wia. De Gloowesliera kunnen doa nuscht jäajen sajen, un doawäajen wullen eenje von dee Jesus uk Lazarus beid dootmoaken (Johanes 11:53; 12:9-11).

13. Wuarom bruck wie doa nich aun twiewlen, daut Jehova de Vestorwne wada toom läwen brinjen kaun?

¹³ Kjenn wie daut werkjlich jleewen, daut de Doodes woaren oppstonen? Wie kjennen, wiels Jesus säd, daut “aul dee, dee en de Jräwa ligjen”, noch mol wudden verendach komen (Johanes 5:28). Von Jehova kjemt aulet Läwen. Sull dee daut dan nich uk wada fresch wäm jäwen kjennen? Doatoo mott hee sikj oba von aule Vestorwne besennen kjennen. Kaun dee daut? Jehova weet doch uk dän Nomen von jieda Stiern, un daut jeft je ontalboa väle Stierns (Jesaja 40:26). Wan Jehova dit kaun, kaun dee uk aules von onse leewe Vestorwne em Denkj hoolen un dee wada toom läwen brinjen.

14-15. Woo sea wenscht Jehova sikj, de Vestorwne opptowakjen?

¹⁴ Oba well Jehova daut dan uk, de Vestorwne wada oppwakjen? No de Schreft no well hee daut sea jieren. De trua Hiob fruach mol: “Wan een Mensch stoaft, kaun dee noch wada läwen?” Hiob säd, hee wudd em Grauf luaren, bat fa Gott de Tiet jekomen wia, aun am to denkjen. Un hee säd to Jehova: “Dan wurscht du roopen, un ekj wudd auntwuaten, un du wurscht een velangen haben no waut du jemoakt hautst” (Hiob 14:13-15).

¹⁵ Stal die daut mol väa! Jehova haft een Velangen doano, de Vestorwne wada toom läwen to brinjen. Es daut nich scheen to weeten? Oba woo woat daut sennen, wan daut ieescht bat doa es? Wäa woat aula oppstonen un wua?

16. Woo woat daut oppe Ieed sennen, wan de Vestorwne wada toom läwen komen?

¹⁶ De Menschen, waut en de Bibeltiet vom Doot oppjewakjt worden, kjeemen hia oppe Ieed wada toom läwen un  wieren wada met äare Aunjehieeje un Frind toop. Soo woat daut uk noch mol sennen, wan de Doodes woaren oppstonen. Dan woat daut oba kjeenen Kjrich, Grausomkjeit ooda Krankheiten mea oppe Ieed jäwen. Soo aus wie en daut dredde Kapitel jelieet haben, well Gott, daut de gaunze Ieed een Paradies woat. De Vestorwne woaren de Jeläajenheit haben, fa emma en Fräd opp dise Ieed to läwen, wua aules woat scheen sennen.

17. Woone woaren aula oppstonen?

¹⁷ Wäa woat aula oppstonen? Jesus säd, daut “aul dee, dee en de Jräwa ligjen, siene Stemm hieren woaren. See woaren dan verendach komen” (Johanes 5:28-29). Biejlikj soo sajcht daut uk en Openboarunk 20:13: “Daut Mäa jeef de Doodes rut, dee doabennen wieren, un de Doot un de Hal jeewen de Doodes rut, dee doabennen wieren”. Met de Hal es hia daut Grauf jemeent, wua de Menschen em auljemeenen hankomen, wan dee stoawen. (See uk dän Artikjel “Waut es met Scheol un Hades jemeent?” em Aunhank von dit Buak.) Daut Grauf woat soo to sajen ladich jemoakt woaren. Aul dee, waut doa bennen ruen, woaren wada toom läwen komen. De Apostel Paulus säd, daut “de jerajchte uk de ojjerajchte vom Doot oppstonen woaren” (Aposteljeschicht 24:15). Waut krakjt bediet daut?

18. Wäa sent de “jerajchte”, waut doa woaren oppstonen? Woo kaun ons dise Hopninj halpen?

¹⁸ Mank de “jerajchte” sent väle, waut ver Jesus siene Tiet läwden, soo aus Noah, Abraham, Sara, Moses, Rut, Ester un noch väle aundre. En Hebräa, en daut 11. Kapitel, rät daut von miere soone gottesferchtje Menschen. Oba met de “jerajchte” sent uk Jehova siene Deena jemeent, waut en de vondoagsche Tiet stoawen. Wiels wie de Hopninj haben, daut daut een Oppstonen vom Doot jäwen woat, bruck wie ons fa dän Doot nich ferchten (Hebräa 2:15).

19. Wäa sent de “ojjerajchte”? Waut fa eene Jeläajenheit jeft Jehova dee?

¹⁹ Wäa sent dan de “ojjerajchte”? Daut sent aul de Menschen,  waut Jehova nich jedeent haben, wiels dee nuscht von dän wisten. Aul dise “ojjerajchte” woat Jehova nich vejäten. Uk dee woaren oppstonen un kjennen dän woaren Gott kjanen lieren. Jehova haft eene Tiet von dusent Joa bestemt, wua de Vestorwne woaren oppstonen un de Jeläajenheit haben, hia oppe Ieed met true Menschen toop Jehova to deenen. Daut woat eene wundavolle Tiet sennen. En de Schreft woat daut de Jerechtsdach jenant. *

20. Waut es met de Gehenna jemeent? Woone komen doa nenn?

²⁰ Woaren aule Menschen wada oppstonen, waut jeemols jeläft haben? Nä. De Schreft sajcht, daut doa eenje en de “Gehenna” sent. En waut Biblen es daut Wuat Gehenna met “Hal” äwasat (Lukas 12:5). Gehenna wia de Nomen von eenen Mellaka, waut butakaunt Jerusalem wia. Doa vebrenden dee Mell un soone Doodes, waut daut no de Juden no nich vedeent hauden, begroft to woaren un vom Doot opptostonen. Doawäajen es de Gehenna een paussendet Jlikjnis fa de volstendje Venichtunk. Jesus es doatoo bestemt, de Läwendje uk de Doodje to rechten, oba de hechsta Rechta es Jehova (Aposteljeschicht 10:42). Wan doa wäa met Fliet bees wia un sikj nich endren wull, woat Jehova dän kjeenmol oppwakjen.

21-22. (a) Waut jeft daut noch fa een Oppstonen vom Doot? (b) Wäa wia de ieeschta, waut aus een Jeist oppjewakjt wort?

²¹ No de Schreft no jeft daut noch een aundret Oppstonen vom Doot. Daut es daut Oppstonen toom aus Jeist em Himmel läwen. Enne Bibeltiet stunt bloos eena soo aus dit opp, un daut wia Jesus Christus.

²² Jehova leet nich too, daut sien trua Sän em Grauf bleef, aus dee omjebrocht wort (Aposteljeschicht 13:34-35). Hee  wuak Jesus opp, oba nich aus eenen Mensch. De Apostel Petrus schrift, daut Jesus em Fleesch dootjemoakt, oba em Jeist läwendich jemoakt wort (1. Petrus 3:18, NW). Jesus wia dan wada een majchtja Jeist. Jehova haud doa een grootet Wunda jedonen (läs 1. Korinta 15:3-6). Jesus wia de ieeschta, waut aus een Jeist oppjewakjt wort. Oba hee wudd nich de eensja sennen (Johanes 3:13).

23-24. Waut es met de “kjliene Häad” jemeent? Woo väl sent daut?

²³ Ver sienen Doot säd Jesus to siene Apostel, hee wudd em Himmel fa an eene Städ reedmoaken (Johanes 14:2). Jesus nand dee, waut em Himmel komen wudden, de “kjliene Häad” (Lukas 12:32). Woo väl wudden daut sennen? De Apostel Johanes schrift en Openboarunk 14:1: “Dan kjikjt ekj un sach, daut Laum [Jesus Christus] opp däm Zions Boajch stonen, un met am 144.000, dee sien Nomen uk sien Voda sien Nomen opp äare Stierns jeschräwen hauden.”

²⁴ Daut sent aulsoo 144 000 Christen, waut toom Läwen em Himmel oppjewakjt woaren, un doa sent uk Jesus siene true Apostel mank. Wanea woat daut sennen? De Apostel Paulus schreef, daut wudd bie Christus sien “komen” sennen (1. Korinta 15:23). Soo aus wie en daut näajende Kapitel seenen woaren, läw wie nu en dee Tiet. Von dise 144 000 sent doa aul mau weinich, waut noch oppe Ieed läwen. Wan dee stoawen, woaren dee en dän Uagenblekj toom Läwen em Himmel oppjewakjt (1. Korinta 15:51-55). De mieeschte Menschen oba woaren toom Läwen em Paradies oppe Ieed oppjewakjt.

25. Waut woa wie en daut näakjste Kapitel lieren?

²⁵ Jehova woat dän Doot fa emma äwatsied schaufen (läs Jesaja 25:8). Oba hast du mol doaräwa nojedocht, waut de Menschen, dee em Himmel komen, doa doonen woaren? Dee woaren doa Kjennichs en eene gaunz besondre Rejierunk sennen. Doavon woa wie en daut näakjste Kapitel mea lieren.