1. Sipwele káé usun menni iótek mi iteféúló?

FITE million aramas wóón unusen fénúfan ra silei ewe Iótekin Ach Samol. Ina eú iótek mi iteféúló Jesus Kraist a eáni pwe epwe eú leenien áppirú. A mmen alóllóól weween, iwe óm káé ekkewe úlúngát tingor mi akkomw lón ena iótek epwe álisuk le silei met ewe Paipel a wesewesen apasa.

2. Ikkefa ekkewe úlúngát mettóch Jesus a áiti ngeni néún kewe chón káé ar repwe ióteki?

² Lepoputáán ena iótek, iei án Jesus emmwen ngeni chókkewe mi aúseling ngeni: “Iwe, iei usun ämi oupwe iotek: ‘Semem lon läng. Itom epwe pin, Mwum epwe war, letipom epwe fis won fanüfan usun chök lon läng.’” (Mateus 6:9-13) Pwata a lamot ekkena úlúngát tingor?

3. Met a lamot sipwe silei usun án Kot we Mwú?

³ Sia fen káé chómmóng mettóch usun iten Kot we, Jiowa. Sia fen pwal káé usun letipan, minne a fen féri me minne epwe féri fán ásengesin aramas. Iwe nge, met weween án Jesus erá pwe sipwe ióteki:  “Mwum epwe war”? Met weween ewe Mwúún Kot? Ifa usun an waroto epwe epinaaló iten Kot? Iwe, ifa usun warotoon ena Mwú me pwénúetáán letipen Kot ra ririfengen?

4. Met weween án Kot we Mwú me ié ewe King?

⁴ Ewe Mwúún Kot ina eú nemenem Jiowa Kot a fératá me a seikaatá emén Kingan. Ié ena epwe wisen King? Jesus Kraist. Ena King a lap seni meinisin chókkewe mi wiseni ewe wis sounemenem me a iteni “ewe Samol mi lap seni ekewe samol meinisin, pwal i ewe King mi tekia seni ekewe king meinisin.” (Pwärätä 17:14) A wor an manaman le féffér múrinné lap seni meinisin sounemenemen mwúún fénúfan pwal mwo nge lein chókkewe mi fókkun lipwákéch.

5. Án Kot we Mwú epwe nemenem seni ia? Epwe nemeni ia?

⁵ Án Kot we Mwú epwe nemenem seni ia? Iwe, Jesus a nónnóm ia? Chemeni mwo pwe a ninniiló wóón efóch iráán ninni nge mwirin, a manawsefál. Ekiseló mwirin, a feitá láng. (Föför 2:33) Iwe, án Kot we Mwú a nónnóm láng. Ina popun, ewe Paipel a eita ngeni “mwün lon läng.” (2 Timoty 4:18) Ikaamwo án Kot we Mwú a nónnóm láng nge epwe nemeni fénúfan.​—Álleani Pwärätä 11:15.

6, 7. Pwata Jesus i emén King mi kkóló múrinnéén?

⁶ Pwata Jesus i emén King mi kkóló múrinnéén? Eú popun pún i esap máló. Lupwen ewe Paipel a  apépéfengeni Jesus me ekkewe aramas mi wisen king, a apasa pwe “I chök ewe eman esap tongeni mäla, a nom lon eu leni mi fokun saram.” (1 Timoty 6:16) Weween pwe meinisin minne mi múrinné Jesus epwe féri repwe nómoffóch me i epwe wesewesen efeiéchú néún kewe aramas.

⁷ Paipel a osuni usun Jesus pwe án Jiowa manaman epwe nónnóm wóón, iwe “epwe ngeni tipachem me mirit, ekieköch me tufich. Epwe pwal silei letipen ewe Samol mi Lapalap o niueiti i. Iwe, epwe pwapwa ngeni an epwe aleasochisi ewe Samol mi Lapalap fän niuokus. Iwe, esap eäni apwüng ren künan mesan, esap pwal apwüngala och ren rongeen selingan. Nge epwe apwüngü chon wöüngau fän pwüng, epwe pwal peni chon tipetekison won fanüfan, nge esap lifilifil.” (Aisea 11:2-4) Ekkena kapas ra affata pwe Jesus epwe emén King mi pwúng me kirekiréch atun epwe nemeni aramas wóón fénúfan. Kese mochen néúni ena sókkun king?

8. Ié kewe repwe eti Jesus le nemenem?

⁸ Iei pwal eú pwóróus mi enlet usun án Kot we Mwú. Jesus esap chék áláemén lón an nemenem nge epwe wor chienan. Áwewe chék, iei alon ewe aposel Paulus ngeni Timoty: “Are sia likitü, sipwe eti i lon an nemenem.” (2 Timoty 2:12) Ewer, Paulus, Timoty me pwal fitemén chón tuppwél mi kefilitá me ren Kot repwe fiti Jesus le nemenem lón ewe Mwúún láng. Fitemén repwe wiseni ena wis mi aúchea?

9. Fitemén repwe eti Jesus le nemenem? Ineet Kot a poputá le filiir?

 ⁹ Sia fen káé lón Sópwun 7 pwe Kot a ékúna ngeni ewe aposel Johannes ‘ewe Lam [Jesus Kraist] a ütä won ewe Chuk Sion [weween lón wisan we, wisen King lón láng], nge a pwal küna ipükü faik me rüanüngeröü aramas ra nom ren, ir chokewe a mak itan me iten Saman won chamwer.’ Ié kana ekkewe 144,000? Iei alon Johannes: “Ra tapwela mürin ewe Lam ekis meinisin ia a feila ie. Ra fen küna manau me lein ekewe aramasen fanüfan, pwe ir ekewe mweinöü fän iten Kot me ewe Lam.” (Pwärätä 14:1, 4) Ewer, iir néún Jesus Kraist chón káé mi tuppwél, iwe ra kefilitá pwe repwe fiti i le nemenem lón láng. Mwirin ar manawsefálitá ngeni manaw lón láng, repwe eti Jesus le nemeni “fanüfan.” (Pwärätä 5:10) Seni ewe ier 33, Kot a poputá le fili Chón Kraist mi tuppwél fán iten epwe unusóló ena úkúkún 144,000.

10. Pwata ewe kókkót pwe Jesus me ekkewe 144,000 repwe nemeni aramas a pwáraatá tong?

¹⁰ Ewe kókkót pwe Jesus me ekkewe 144,000 repwe nemeni aramas a pwáraatá tong. Popun, pún Jesus a fen piin manaweni manawen aramas me kúna riáfféú. Paulus a apasa pwe Jesus “ach we Souasor mi Lap esap eman mi tongomang ngeni ach apwangapwang. Nge a nom rech eman Souasor mi Lap mi tolong lon sokopaten sosot usun chök kich, nge esap tipis.” (Ipru 4:15; 5:8) Chienan kewe sounemenem ra fen piin manaw wóón fénúfan me likiitú fán riáfféú. Pwal och, ra fen meefi weiresin ar rese unuséch me a  pwal úriir sókkopaten samau. Enlet, repwe fókkun weweiti ekkewe osukosuk mi tottori aramas!

11. Pwata Jesus a apasa pwe néún kewe chón káé repwe ióteki pwénútáán letipen Kot lón láng?

¹¹ Mwirin án Jesus apasa pwe néún kewe chón káé repwe ióteki warotoon án Kot we Mwú, a pwal apasa pwe repwe pwal ióteki pwénútáán letipen Kot “won fanüfan usun chök lon läng.” Kot a nónnóm láng me ekkewe chónláng mi tuppwél ikena ie ra féfféri letipan fansoun meinisin. Iwe nge, sia fen káé lón Sópwun 3 pwe emén chónláng mi ngawóló me úkútiw seni an féri letipen Kot a etipetipa Atam me Efa pwe repwe tipis. Lón Sópwun 10, epwe lapóló ach káé met ewe Paipel a apasa usun Satan ewe Tefil, ena chónláng mi ngaw. A mumutá ngeni Satan me ekkewe chónláng iir mi pwisin filatá ar repwe fiti i pwe repwe nónnóm lón láng ren och fansoun. Ina popun, sap minne meinisin lón láng ra féri letipen Kot lón ena atun. Nge lupwen a poputá nemenemen án Kot we Mwú, ese chúen ina usun. Jesus Kraist, ewe mineféén King mi seikitá, a maunei Satan.​—Álleani Pwärätä 12:7-9.

12. Ikkefa ekkewe ruu mettóch mi lamot Pwärätä 12:10 a áweweei?

¹² Ei oesini a áweweei minne epwe fis: “Mürin üa rongorong eu möngüngü mi leüömong lon läng a apasa, ‘Iei a fis än Kot amanaua aramas! Iei Kot a pwärätä an tufich le nemenem. Iei nöün we Messaia a pwärätä an nemenem! Pun [Satan] ewe  chon atipisi pwiich kewe lerän me lepwin mwen mesen Kot a koturutiu seni läng.’” (Pwärätä 12:10) Ka kúna lón ena wokisin ekkewe ruu mettóch mi fókkun lamot? Áeúin, án Kot we Mwú fán án Jesus Kraist nemenem a poputá. Oruuan, Satan a kóturutiw seni láng ngeni fénúfan.

13. Met mwirilóón án Satan kóturutiw seni láng?

¹³ Met mwirilóón ekkena ruu mettóch ra fen fis? Sia álleani ei pwóróus usun minne a fis lón láng: “Iei mine, en läng kopwe fokun pwapwa, pwal meinisin mi nonom lon läng.” (Pwärätä 12:12) Enlet, pokiten Satan me ekkewe chónláng mi ngaw rese chúen nóm lón láng, ekkewe chónláng mi tuppwél ra pwapwa pún meinisin lón láng ra tuppwél ngeni Jiowa. Iwe, ra unusen kinamwe me tipeeúfengen. Iwe iei letipen Kot a pwénúetá lón láng.

14. Met a fis pokiten án Satan kóturutiw wóón fénúfan?

¹⁴ Iwe nge, ifa usun ei fénúfan? Iei alon Paipel: “Feiengau ngeni fanüfan me matau, pun Satan a feitiu remi o a fokun lingeringer pokiten an silei pwe a mochomoch chök an fansoun.” (Pwärätä 12:12) Satan a song pún a kóturutiw seni láng me lusun an we fansoun a chék mwochomwoch. Fán an song, a efisatá riáfféú are “feiengau” ngeni fénúfan. Sipwap káé usun “feiengau” ngeni fénúfan lón ena sópwun mwirin ei. Nge pokiten ena, sipwe eis, Ifa usun ewe Mwú epwe apwénúetá letipen Kot wóón fénúfan?

15. Ifa letipen Kot ngeni fénúfan?

¹⁵ Iwe, ke chemeni met ka fen káé lón Sópwun 3  usun letipen Kot ngeni fénúfan. Lón Eten, Kot a pwári letipan pwe fénúfan epwe eú paratis mi ur ren aramas mi pwúng nge resap máló. Satan a etipetipa Atam me Efa ar repwe tipis, iwe ena mettóch a kkúú pwénútáán letipen Kot ngeni fénúfan nge ese siwili letipan. Jiowa a chúen tipeni pwe “ekewe chon pwüng repwe fanüeni ewe fanü o nonom won tori feilfeilachök.” (Kölfel 37:29) Iwe, án Kot we Mwú epwe apwénúetá ena. Ifa usun?

16, 17. Met Taniel 2:44 a apasa usun án Kot we Mwú?

¹⁶ Nengeni mwo ei oesini lón Taniel 2:44. A apasa: “Iwe, lon fansoun mwün ekewe king, ewe Koten läng epwe aüetä eu mwü esap tongeni tala, esap pwal wor eu mwü epwe tongeni akufu. Iwe, ei mwü epwe ataela o arosala ekewe lusun mwü, nge epwe püsin nom tori feilfeilachök.” Met a áiti ngenikich usun án Kot we Mwú?

¹⁷ Áeúin, án Kot we Mwú epwe útá “lon fansoun mwün ekewe king,” are le atun ekkena mwúún fénúfan ra chúen nóm. Oruuan, a affata pwe Mwúún Kot epwe nómoffóchóló. Esap wor eú mwú epwe okkufu me siwili. Aúlúngátin, epwe fis maun lefilen án Kot we Mwú me ekkewe mwúún fénúfan. Iwe, án Kot we Mwú epwe win me epwele ina chék ewe mwú epwe nemeni aramas. Ina atun, aramas repwe nóm fán ewe nemenem mi echipwér seni meinisin.

18. Ifa iten ewe sáingoon maun lefilen án Kot we Mwú me án aramas kewe nemenem?

¹⁸ A wor chómmóng pwóróus lón Paipel usun  ena sáingoon maun lefilen án Kot we Mwú me ekkewe mwúún fénúfan. Áwewe chék, a apasa pwe lupwen ewe sópwólóón a arapoto ekkewe chónláng mi ngaw repwe achéúfetálei pwóróus chofona pwe repwe otupu “ekewe kingen unusen fanüfan.” Met popun? Pwe ‘repwe achufengeni [ekkewe king], pwe repwe maun lon ewe rän mi lap än Kot ewe mi Unusen Manaman.’ Ekkewe kingen fénúfan repwe mwichfengen “lon ewe leni mi iteni lon kapasen Ipru Armaketon.” (Pwärätä 16:14, 16) Pokiten alon ekkena ruu wokisin, ena sáingoon maun lefilen án Kot we Mwú me án aramas kewe nemenem a iteni ewe maunen Armaketon.

19, 20. Met popun letipen Kot ese pwénútá wóón fénúfan iei?

¹⁹ Met án Kot we Mwú epwe apwénúetá me ren ewe maun Armaketon? Ekiekisefáli met letipen Kot ngeni fénúfan. Jiowa Kot a tipeni pwe fénúfan epwe masou ren aramas mi pwúng me unuséch, iwe repwe angang ngeni lón Paratis. Pwata ena mettóch ese tongeni fis iei? Akkomw, sia tipis, sessemwen me máló. Iwe nge, sia fen káé lón Sópwun 5 pwe Jesus a máló fán ásengesich pwe sipwe tongeni manaw tori feilfeiló chék. Neman ka chechchemeni met a mak lón ewe puken Johannes, ewe a erá: “Kot a echeni chon fanüfan, pwe a fangala Nöün Aleman, pwe meinisin mi lükü i resap pöütmwälila, pwe repwe eäni manau esemüch.”​—Johannes 3:16.

²⁰ Pwal eú minen eppet, chómmóng aramas ra féfféringaw. Ra kapas chofona, chúri me  lisowumwáál. Rese mochen ar repwe féri letipen Kot. Aramas mi féfféringaw repwe ninniiló lón án Kot we maunen Armaketon. (Álleani Kölfel 37:10.) Iei pwal eú popun letipen Kot ese pwéppwénútá wóón fénúfan pún ekkewe mwú rese pesei aramas ar repwe féri letipan. Chómmóng mwú ra tufichingaw, kirikiringaw are nemenemengaw. A pwúngú ngeni met Paipel a apasa: “Eman aramas a nemeni aramas o ariaföüür.”​—Än Salomon Afalafal 8:9.

21. Ifa usun ewe Mwú epwe apwénúetá letipen Kot wóón fénúfan?

²¹ Mwirin Armaketon, aramas repwe nóm fán nemenien eú chék mwú, weween án Kot we Mwú. Ena Mwú epwe apwénúetá letipen Kot me atoto feiéch mi fókkun amwarar. Áwewe chék, epwe fétekini Satan me néún kewe chónláng mi ngaw. (Pwärätä 20:1-3) Ren manamanen án Jesus asor, aramas mi tuppwél resap chúen semmwen me máló. Repwe tongeni manaw tori feilfeiló chék fán nemenien ena Mwú. (Álleani Pwärätä 22:1-3.) Fénúfan epwe wiliti eú paratis. Ina minne, ewe Mwú epwe apwénúetá letipen Kot wóón fénúfan me epinaaló iten Kot we. Met weween ei? A wewe ngeni pwe mwirin och fansoun, fán án Kot we Mwú aramas meinisin repwe asamolu iten Jiowa we.

22. Pwata sia silei pwe án Kot we Mwú ese mwo war atun Jesus a nóm wóón fénúfan are ekiseló mwirin an we manawsefál?

²² Lupwen Jesus a ereni néún kewe pwe repwe  iótek, “Mwum epwe war,” a ffat pwe ewe Mwú esaamwo waroto lón ena fansoun. A itá war lupwen Jesus a feitá láng? Aapw, pún Petrus me Paulus ra apasa pwe mwirin án Jesus manawsefál, a pwénúetá ei oesini lón Kölfel 110:1: “Ewe Samol mi Lapalap a kapas ngeni ai samol . . . , ‘Kopwe mot lepelifichi tori üpwe anomu chon oputom pwe repwe lenien puun pecheöm.’” (Föför 2:32-35; Ipru 10:12, 13) Epwe wor och fansoun witiwit.

23. (a) Ineet án Kot we Mwú a poputá le nemenem? (b) Met sipwe káé lón ena sópwun mwirin ei?

²³ Ifa ttamen ena fansoun witiwit? Ina epwe fáik ier me mwen 1914, ekkewe chón káé Paipel [iei ra iteni Chón Pwáraatá Jiowa] mi letipwenechar ra poputá le mirititi pwe ena fansoun witiwit epwe muchúló lón 1914. (Ren pwóróusen ena ier, ppii Pwal Ekkóch Áwewe lón ewe lesen “Lamoten ewe Ier 1914 lón án Paipel Kewe Oesini.”) Ekkewe mettóch ra fis wóón fénúfan lón 1914 ra ánneta pwe a pwúng met ekkena chón káé Paipel ra mirititi. Pwénúetáán án Paipel kewe oesini ra affata pwe lón 1914, Kraist a wiliti King, iwe, án  Kot we Mwú lón láng a poputá le nemenem. Ina minne, sia manaw lón án Satan ei lusun fansoun mi “mochomoch.” (Pwärätä 12:12; Kölfel 110:2) Sia pwal tongeni apasa pwe ekiseló chék, án Kot we Mwú epwe apwénúetá letipan we wóón fénúfan. Ka meefi pwe ina eú pwóróus mi fókkun múrinné? Ka lúkú pwe mi enlet? Kopwe kúna lón ena sópwun mwirin ei pwe ina wesewesen áitien Paipel.