1. Adɩma wena taa ɖɩkaɣ tazʋʋ?

ƐJAÐƐ kpeekpe yɔɔ, ɛyaa miiliyɔɔwaa sɩm adɩma wena sakɩyɛ yaɣ se Ða-Caa Ña Weyi Ŋwɛ Ɛsɔdaa yɔ. Yesu Krɩstʋ maɣmaɣ kaawɩlɩnɩ adɩma ana se pɩkɛnɩ-ɖʋ kɩɖaʋ. Lɩmaɣza wena awɛ adɩma ana a-taa yɔ, awɛnɩ wazaɣ pɩdɩɩfɛyɩ. Ye ɖɩtazɩ adɩma ana a-kajalaɣ wondu naadozo ndʋ Yesu tɔm se ɖɩpɔzɩ yɔ, tɩ-taa yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ mbʋ Bibl wɩlɩɣ toovenim taa yɔ, pɩkɩlɩ.

2. Wondu naadozo ndʋ Yesu kaawɩlɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se pɔpɔzɩ adɩma ana a-taa?

² Adɩma ana a-kiɖe tɛɛ Yesu wɩlɩ mba pewelisaɣni-i yɔ se: “Mɩ yɔ, ɩtɩmɩ se: ‘Ða-Caa ña weyi ŋwɛ ɛsɔdaa yɔ, ña-hɩɖɛ ɛsɛɛ, ñe-Kewiyaɣ ɛkɔɔ, ñɔ-sɔɔlɩm ɛla tataa ɛzɩ ɛsɔdaa yɔ.’” (Maatiyee 6:9-13) Adɩma ana a-tɔbʋʋ lɛ suwe?

3. Ɛbɛ pʋpɔzaa se ɖɩtɩlɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ?

³ Ðɩtɛm kpɛlɩkʋʋ tɔm sakɩyɛ Ɛsɔ hɩɖɛ Yehowa yɔɔ. Nɛ ɖɩtɛ yɔɔdʋʋ mbʋ Ɛsɔ laba nɛ mbʋ ɛkaɣ labʋ yɔ, pɩ-tɔm. Ɛlɛ, Yesu kaatɔm se ɖɩtɩmɩ se: “Ñe-Kewiyaɣ ɛkɔɔ” yɔ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe? Ɛbɛ Ɛsɔ Kewiyaɣ kɛnaa?  Ɛzɩma kɔ-kɔmtʋ kaɣ labʋ nɛ Ɛsɔ hɩɖɛ sɛɛ yaa ɖɩ-yɔɔ ñalɩ? Nɛ ɛzɩma Ɛsɔ Kewiyaɣ kɔmtʋ kaɣ yebu nɛ Ɛsɔ sɔɔlɩm la?

4. Ɛbɛ Ɛsɔ Kewiyaɣ kɛnaa? Nɛ akɛ ke-Wiyaʋ?

⁴ Ɛsɔ Kewiyaɣ kɛ komina ŋgʋ Yehowa ɖʋwa yɔ. Ɛsɔ lɩzɩnɩ Kewiyaɣ ŋga ke-Wiyaʋ. Akɛ Ɛsɔ Kewiyaɣ Wiyaʋ? Yesu Krɩstʋ. Wiyaʋ Yesu kɩlɩ ɛjaɖɛ yɔɔ awiya tɩŋa, pɩ-yɔɔ payaɣ-ɩ se “awiya taa Wiyaʋ nɛ kɩbaɣlaa taa Kɩbaɣlʋ.” (1 Timootee 6:15) Yesu wɛnɩ ɖoŋ se ɛla kɩbam pɩkɩlɩ ɛjaɖɛ yɔɔ awiya kpeekpe.

5. Le Ɛsɔ Kewiyaɣ kaɣ caɣʋ se kala ka-tʋmɩyɛ? Nɛ ɛbɛ yɔɔ kakaɣ tɔɔʋ kewiyitu?

⁵ Le Ɛsɔ Kewiyaɣ kaɣ caɣʋ nɛ kala ka-tʋmɩyɛ? Maɣzɩ nɛ ŋna: Le Yesu wɛɛ? Ŋtɔzʋʋ, ɖɩɩkpɛlɩkaa se pakamɩ-ɩ nazɩm sinzika yɔɔ nɛ ɛsɩ. Pʋwayɩ lɛ pefezi-i nɛ ɛkpa ɛsɔdaa. (Tʋma Labʋ 2:33) Ye mbʋ, ɛsɔdaa peeɖe Ɛsɔ Kewiyaɣ wɛɛ. Pɩ-yɔɔ Bibl yaɣ-kɛ ɖɔɖɔ se “ɛsɔdaa Kewiyaɣ.” (2 Timootee 4:18) Paa Ɛsɔ Kewiyaɣ ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ, kakaɣ tɔɔʋ kewiyitu tɛtʋ yɔɔ cɩnɛ.—Kalɩ Natʋ 11:15.

6, 7. Ɛbɛ yɔɔ Yesu kɛ Wiyaʋ weyi ɛwɛ ndɩ kpem yɔ?

⁶ Ɛbɛ yɔɔ Yesu kɛ Wiyaʋ weyi ɛwɛ ndɩ kpem yɔ? Kajalaɣ lɛ, ɛɛkaɣ sɩbʋ kpa. Bibl kpaɣ Yesu nɛ kɩmaɣzɩnɩ ɛjaɖɛ yɔɔ awiya nɛ kɩtɔ se ɛnʋ lɛ “weyi e-ɖeke na maasɩkɩ yɔ, weyi ɛwɛ mintʋsʋʋ kɩkɩlʋʋ taa yɔ.” (1 Timootee 6:16) Pʋ-tɔbʋʋ lɛ se kɩbam mbʋ payɩ Yesu lakɩ yɔ, pɩkaɣ wɛʋ tam. Nɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛkaɣ labʋ kɩbam sakɩyɛ.

⁷ Cɔnɩ natʋ tɔm ndʋ Bibl yɔɔdɩ Yesu yɔɔ yɔ: “Nɛ Kɩbaɣlʋ fezuu kaɣ [ɛ-yɔɔ] caɣʋ: Lɔŋ nɛ lɛɣtʋ fezuu, lɔŋ pasʋʋ nɛ ɖoŋ fezuu, tɩlɩtʋ nɛ Kɩbaɣlʋ sɔɔndʋ seu fezuu; nɛ Kɩbaɣlʋ sɔɔndʋ seu kɛnɩ e-leleŋ. Ɛɛkaɣ cɔnaʋ  ɛzɩdaa yem nɛ ɛhʋʋ tɔm, ɛɛkaɣ nɩʋ nɛ nɩŋgbaaŋ yeke nɛ ɛkɔ tɔm ñʋʋ. Ɛlɛ, ɛkaɣ hʋnʋʋ kʋñɔndɩnaa tɔm siɣsiɣ nɛ ɛkaɣ tɛtʋ taa ɛyaa kɩbama tɔm ɖaɣnʋʋ camɩyɛ ɖeyi ɖeyi.” (Izaayii 11:2-4) Tɔm tʋnɛ tɩwɩlɩɣ se Yesu kaɣ kɛʋ Wiyaʋ siɣsiɣ tʋ. Ɛkaɣ tɛtʋ yɔɔ ɛyaa pʋtɔdɩyɛ naʋ. Ŋsɔɔlaa se ŋwɛɛnɩ wiyaʋ ɛzɩ ɛnʋ yɔ?

8. Yesu nɛ mba kaɣ tɔɔʋ kewiyitu?

⁸ Pʋpɔzʋʋ se ɖɩtɩlɩ ɖɔɖɔ se pɩtɩkɛ Yesu ɖeke kaɣnɩ tɔɔʋ kewiyitu Ɛsɔ Kewiyaɣ taa. Nabɛyɛ kaɣ-ɩ sɩnʋʋ. Pɩ-yɔɔ apostoloo Pɔɔlɩ kaaheyi Timootee se: “Ye ɖɩɖɔkɩ kpam kɔyɔ, ɖa nɛ ɩ ɖɩkaɣ tɔɔʋ kewiyaɣ.” (2 Timootee 2:12) Toovenim Ɛsɔ lɩzɩ Pɔɔlɩ, Timootee nɛ ɛyaa siɣsiɣ mba nabɛyɛ ɖɔɖɔ se pa nɛ Yesu pɔtɔɔ kewiyitu ɛsɔdaa Kewiyaɣ taa. Ɛyaa ɛzɩma Ɛsɔ ha waɖɛ sɔsɔɖɛ nɖɩ?

9. Yesu nɛ ɛyaa mba pakaɣ tɔɔʋ kewiyitu yɔ, pɛkpɛndɩ ɛzɩma? Nɛ ɛzɩmtaa Yehowa paɣzɩ-wɛ lɩzʋʋ?

⁹ Ɛzɩ ɖɩɩtɛm naʋ ñʋʋ 7 taa yɔ, apostoloo Yohanɛɛsɩ kaama natʋ tɔm natʋyʋ nɛ ɛtɔ se “Heɣa [Yesu Krɩstʋ] kaasɩŋ Siyɔŋ Pʋʋ yɔɔ [Pɩwɩlɩɣ se eɖiɣni tɔɔʋ kewiyitu], ka nɛ ɛyaa kudokiŋ mɩnʋʋ nɛ nɩɩnaza nɛ naanza, pama ka-hɩɖɛ nɛ ka-Caa ñɩnɖɛ pe-kila taa.” Mba lɛ ɛyaa 144 000 waa mba? Yohanɛɛsɩ maɣmaɣ cosi-ɖʋ se paba lɛ ‘mba patɩŋɩɣ Heɣa wayɩ paa le yɔ, payabɩ pa-ñʋʋ nɛ ɛyaa hɛkʋ taa se pɛkɛ kajalaɣ kʋmtʋ ndʋ pahaɣ Ɛsɔ nɛ Heɣa yɔ.’ (Natʋ 14:1, 4, ABT) Toovenim palɩzɩ Yesu wayɩ tɩŋɩyaa siɣsiɣ mba nabɛyɛ nɛ ŋgee se pa nɛ ɩ pɔtɔɔ kewiyitu ɛsɔdaa. Pefeziɣ-wɛ nɛ pakpa ɛsɔdaa lɛ, “pakaɣ tɔɔʋ kewiyaɣ tataa.” (Natʋ 5:10) Ðooo apostoloowaa alɩwaatʋ taa Ɛsɔ paɣzɩ lɩzʋʋ Krɩstʋ mba mba pɛwɛ siɣsiɣ yɔ se pɔkɔɔ pɛkpɛndɩ 144 000.

10. Ɛbɛ yɔɔ papɩzɩɣ nɛ pɔtɔ se Yehowa ɖʋʋ se Yesu nɛ ɛyaa 144 000 waa pɔtɔɔ kewiyitu ɖɔ-yɔɔ yɔ, pɩwɩlɩɣ se ɛsɔɔlɩ-ɖʋ pɩdɩɩfɛyɩ?

¹⁰ Yehowa sɔɔlɩ-ɖʋ kpem, pɩ-yɔɔ ɛlɩzɩ Yesu nɛ  ɛyaa 144 000 waa mba se pɔtɔɔ kewiyitu ɖɔ-yɔɔ. Yesu kaacaɣ wezuu tataa ɛzɩ ɖa yɔ nɛ ɛla kʋñɔŋ. Pɔɔlɩ tɔm se Yesu “tɩkɛ kaapɩzaɣ se ɛɛpɩzɩɣ ɖɛ-ɛjandʋ pʋtɔdɩyɛ naʋ. Ɛnʋ weyi pɩcɛzɩ-ɩ pɩtɩŋa pɩ-taa” yɔ. (Ebree 4:15; 5:8) Mba pa nɛ Yesu pakaɣ tɔɔʋ kewiyitu yɔ, palabɩ kʋñɔŋ ɖɔɖɔ nɛ pɔɖɔkɩ pa-tɩ takɩm taa. Pɛkɛ ɛyaa mantɩtalɩ pilimwaa mba pɔtɔlaɣ kʋdɔŋ ɖɔɖɔ yɔ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se pakaɣ nɩʋ ɛyaa mba pɔtɔkɩ kewiyitu pɔ-yɔɔ yɔ, pɔ-tɔm taa.

11. Ɛbɛ yɔɔ Yesu heyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se pʋpɔzʋʋ se patɩmɩ se Ɛsɔ sɔɔlɩm ɛla ɛsɔdaa?

¹¹ Alɩwaatʋ ndʋ Yesu heyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se pʋpɔzʋʋ se patɩmɩ nɛ Ɛsɔ kewiyaɣ kɔɔ yɔ, eheyi-wɛ ɖɔɖɔ se pʋpɔzʋʋ se patɩmɩ nɛ Ɛsɔ sɔɔlɩm la “tataa ɛzɩ ɛsɔdaa yɔ.” Ɛsɔ wɛ ɛsɔdaa nɛ Ɛsɔ tiyiyaa siɣsiɣ mba lakɩ ɛ-sɔɔlɩm kɩyakɩŋ tɩŋa peeɖe. Ɛlɛ, takayaɣ kanɛ ka-ñʋʋ 3 taa, ɖɩɩkpɛlɩkaa se Ɛsɔ tiyiyu kɩdɛkɛdʋ nɔɔyʋ yebi Ɛsɔ sɔɔlɩm labʋ nɛ epeɣzi Aɖam nɛ Ɛva nɛ pala kɩwɛɛkɩm. Ñʋʋ 10taa ɖɩkaɣ naʋ tɔm ndʋ Bibl wɩlɩɣ Sataŋ Yiliyu weyi ɛkɛ Ɛsɔ tiyiyu kɩdɛkɛdʋ yɔ, ɛ-yɔɔ. Alɩwaatʋ natʋyʋ taa paayebi Sataŋ nɛ Ɛsɔ tiyiyaa mba petisaa nɛ patɩŋ ɛ-wayɩ yɔ se pɛwɛɛ ɛsɔdaa. Sataŋ tiyiyaa mba payaɣ se aleewaa. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, mba paawɛ ɛsɔdaa yɔ, pɩtɩkɛ pa-tɩŋa palakaɣnɩ Ɛsɔ sɔɔlɩm. Ɛlɛ Ɛsɔ Kewiyaɣ paɣzɩ tʋmɩyɛ labʋ lɛ, pɩlɛɣzaa; mbʋ pʋyɔɔ yɔ, Wiyaʋ kɩfalʋ Yesu Krɩstʋ labɩ you nɛ Sataŋ.—Kalɩ Natʋ 12:7-9.

12. Natʋ tɔm naalɛ ndʋ wɛ Natʋ 12:10 taa?

¹² Natʋ tɔm tʋnɛ tɩlɩzɩ mbʋ pɩlabɩ pʋwayɩ yɔ pɩ-taa se: “Nɛ manɩɩ nɔɔ ɖoŋ ŋga nakɛyɛ ɛsɔdaa kiŋ se: ‘Lɛɛlɛɛyɔ ɖɛ-Ɛsɔ tɩnɩ ñʋʋ yabɩtʋ, ɖoŋ, Kewiyaɣ nɛ ɛ tɛ  Krɩstʋ tɩnɩ ñazɩtʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ potuzi [Sataŋ] pɛpɛɖɩ hadɛ, ɖo-koobiya sama laɖʋ, weyi ɛɛlakaɣ-wɛ sama ɖoo nɛ wɩsɩ ɖɛ-Ɛsɔ cɔlɔ yɔ!’” (Natʋ 12:10) Ŋpɩzaa nɛ ŋna tɔm kɩcɛyɩtʋ naalɛ ndʋ tɩwɛ Bibl mayaɣ kanɛ ka-taa yɔ? Kajalaɣ lɛ, Ɛsɔ Kewiyaɣ paɣzɩ ka-tʋmɩyɛ labʋ, nɛ Yesu Krɩstʋ kɛnɩ ke-Wiyaʋ. Nabʋlɛ lɛ, pɔɖɔɔnɩ Sataŋ ɛsɔdaa nɛ etii tataa.

13. Pɔɖɔɔnɩ Sataŋ ɛsɔdaa nɛ pɩtɛ lɛ, ɛbɛ labɩ peeɖe?

¹³ Ɛbɛ lɩ tɔm kɩcɛyɩtʋ naalɛ tʋnɛ tɩ-taa? Mbʋ pɩlabɩ ɛsɔdaa yɔ, pɩ-yɔɔ pamawa se: “Mbʋ lɛ, mɩ-taa ɛla leleŋ mɩ ɛsɔdaa mba.” (Natʋ 12:12) Toovenim, Ɛsɔ tiyiyaa siɣsiɣ ñɩma mba pɛwɛ ɛsɔdaa yɔ, pa-taa labɩ leleŋ siŋŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, Sataŋ nɛ ɛ-aleewaa patɩtasɩ wɛʋ ɛsɔdaa. Ye mbʋ, mba pɛwɛ siɣsiɣ Ɛsɔ ɛzɩdaa yɔ, pe-yeke pɩkazɩ ɛsɔdaa. Laŋhɛzɩyɛ nɛ nɔɔ kʋyʋmaɣ kiya wɛ pɛ-hɛkʋ taa. Ɛsɔ sɔɔlɩm ɖiɣni labʋ ɛsɔdaa.

14. Pɛpɛɖɩ Sataŋ tɛtʋ yɔɔ lɛ, ɛbɛ pɩkɔnɩ ɛyaa mba pɛwɛ tɩ-yɔɔ yɔ?

¹⁴ Ɛlɛ, ɛbɛ talɩ mba pɛwɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ? Bibl tɔm se: “Pɩtɔɔ-mɩ, tɛtʋ nɛ lɩm, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Eleeu [Yiliyu] tibi mɩ-tɛ nɛ pana nɛ ɛsɩm mbʋ se pakalɩ ɛ-kɩyakɩŋ.” (Natʋ 12:12) Sataŋ kɔ pana mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pɔɖɔɔnɩ-ɩ ɛsɔdaa nɛ pɛtɛ pakalɩ ɛ-kɩyakɩŋ. Pana ana, a-yɔɔ ɛwɛɛ nɛ ɛkɔŋnɩ kʋñɔmɩŋ ndɩ ndɩ tɛtʋ yɔɔ. Toovenim “pɩtɔɔ” ɛyaa. Ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ kɩ-taa, ɖɩkaɣ naʋ mbʋ pɩ-yɔɔ pɔtɔŋ se “pɩtɔɔ” ɛyaa kpem yɔ. Ɛlɛ ye pɔɖɔɔnɩ Sataŋ ɛsɔdaa nɛ pɛpɛɖɩ-ɩ tataa nɛ ɛkɔŋnɩ-ɖʋ kʋñɔmɩŋ ndɩ ndɩ yɔ, ɛzɩma Ɛsɔ Kewiyaɣ pɩzɩɣ nɛ kala nɛ Ɛsɔ sɔɔlɩm tasɩ labʋ tɛtʋ yɔɔ?

15. Ɛbɛ Ɛsɔ ɖʋwa se ɛkaɣ labʋ tɛtʋ yɔɔ?

¹⁵ Tɔzɩ mbʋ Ɛsɔ kaaɖʋwa se ɛlakɩ tɛtʋ yɔɔ yɔ, pɩ-yɔɔ. Ðɩɩna-pʋ ñʋʋ 3 taa. Edɛɛnɩ kaɖaɣ taa, Ɛsɔ kaawɩlaa se ɛnʋ sɔɔlaa se tɛtʋ ɛpɩsɩ paradisuu nɛ ɛyaa mba pɛwɛ  siɣsiɣ yɔ, pacaɣ tɩ-yɔɔ tam. Ɛlɛ, Sataŋ peɣzi Aɖam nɛ Ɛva nɛ pala kɩwɛɛkɩm. Ɛlɛ, mbʋ Ɛsɔ kaaɖʋwa se ɛlakɩ tɛtʋ yɔɔ yɔ, pɩtɩlɛɣzɩ. Ɛsɔɔlaa se mbʋ ɛɛɖʋwa yɔ, pɩkɔɔ pɩ-taa. Pɩ-yɔɔ ɛtɔm se: “Siɣsiɣ tʋ tɩnɩ tɛtʋ, ɛwɛɣ tɩ-yɔɔ tam.” (Keɣa 36:29) Ɛsɔ Kewiyaɣ kaɣnɩ labʋ nɛ tɔm ndʋ tɩkɔɔ pɩ-taa. Ɛzɩma tɩyɛ?

16, 17. Tɔm ndʋ Danɩyɛɛlɩ 2:44 wɩlɩɣ-ɖʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ?

¹⁶ Pama Danɩyɛɛlɩ 2:44 taa se: “Kewiyisi nzɩ sɩ-wɛɛ taa lɛ, ɛsɔdaa Ɛsɔ kaɣ lɩzʋʋ kewiyaɣ nakɛyɛ nɛ nɔɔyʋ ɛɛkaɣ-kɛ ɖezuu, nɛ paakaɣ cɛlʋʋ kewiyaɣ ŋga ɛyaa samaɣ lɛɛka; kakaɣ tuzuu nɛ kɛpɛɖɩ kewiyisi nzɩ yɔ sɩ-tɩŋa, nɛ ka-maɣmaɣ kakaɣ wɛʋ tam.” Tɔm tʋnɛ ɛbɛ tɩwɩlɩɣ-ɖʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ?

¹⁷ Kajalaɣ lɛ, tɩwɩlɩɣ-ɖʋ se pakaɣ sɩʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ “kewiyisi nzɩ sɩ-wɛɛ taa,” yaa alɩwaatʋ ndʋ kewiyisi lɛɛsɩ wɛɣ yɔ. Nabʋlɛ lɛ, tɩwɩlɩɣ-ɖʋ se Ɛsɔ Kewiyaɣ ŋga kakaɣ wɛʋ tam. Komina nakʋyʋ ɛɛkaɣ-kɛ wabʋ nɛ nakʋyʋ ɛɛkaɣ-kɛ lɛɣzʋʋ. Nabudozo lɛ, tɩwɩlɩɣ-ɖʋ se Ɛsɔ Kewiyaɣ kaɣ labʋ you nɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-yɔɔ kewiyisi. Ɛsɔ Kewiyaɣ kaɣnɩ wabʋ. Ke-yeke pɩkaɣ kazʋʋ nɛ kawɩlɩ ɛyaa nʋmɔʋ. Peeɖe ɛyaa kaɣ nɩʋ leleŋ nɛ patɩlɩ mbʋ payaɣ se kewiyaɣ kɩbaŋa yɔ.

18. Suwe payaɣ kɛdɛzaɣ you ŋgʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ kaɣ labʋ nɛ ɛjaɖɛ yɔɔ kominawaa yɔ?

¹⁸ Bibl kɛdɩ you ŋgʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ kaɣ labʋ nɛ ɛjaɖɛ yɔɔ kominawaa yɔ, kɩ-tɔm sakɩyɛ. Bibl wɩlɩɣ se ɛjaɖɛ tɛm alɩwaatʋ ñɔtʋʋ lɛ, feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ kaɣ susuu cɛtɩm tɔm sakɩyɛ se ipeɣzi “ɛjaɖɛ kpeekpe awiya”. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ “ikpeɣliɣ ɛjaɖɛ kpeekpe awiya se ala you Ɛsɔ, kedeŋa kpeekpe tʋ.” Pakaɣ kpeɣluu ɛjaɖɛ yɔɔ awiya tɩŋa “ɖenɖe payaɣ Ebree taa se Armaagedɔɔ yɔ.” (Natʋ 16:14, 16) Tɔm ndʋ pɔyɔɔdɩ kalɩtʋ tʋnɛ  tɩ-taa yɔ, tɩ-yɔɔ lɛ, payaɣ you ŋgʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ kaɣ labʋ nɛ ɛyaa kominawaa yɔ se Armaagedɔɔ.

19, 20. Ɛbɛ laba nɛ halɩ nɛ sɔnɔ Ɛsɔ sɔɔlɩm tɩlabɩta tɛtʋ yɔɔ?

¹⁹ Ɛbɛ Ɛsɔ Kewiyaɣ kaɣ tɩŋnʋʋ Armaagedɔɔ yɔɔ se kala? Tasɩ maɣzʋʋ mbʋ Ɛsɔ sɔɔlaa se pɩla tɛtʋ yɔɔ yɔ, pɩ-yɔɔ. Yehowa Ɛsɔ kaalabɩ tamaɣ se ɛyaa mba pɛwɛ siɣsiɣ nɛ pɛwɛɛ pilim yɔ, pɛwɛɛ Paradisuu taa nɛ pɛsɛɛ-ɩ. Ɛbɛ laba nɛ tamaɣ ŋga katɩla halɩ nɛ sɔnɔ? Kajalaɣ lɛ, ɖɩkɛ kɩwɛɛkɩm laɖaa nɛ ɖɩtɔlʋʋ kʋdɔŋ nɛ ɖɩsɩkɩ. Ɛlɛ, ɖɩɩkpɛlɩkɩ ñʋʋ 5 taa se Yesu sɩbɩ ɖɔ-yɔɔ se pɩsa nɛ ɖihiɣ wezuu maatɛŋ. Ŋtɔzʋʋ, pama ɖɔɖɔ Yohanɛɛsɩ Laŋhɛzɩyɛ Tɔm Takayaɣ taa se: “Ɛsɔ sɔɔlɩ ɛjaɖɛ pɩŋŋ nɛ ɛcɛlɩ-ɖɩ ɛ-Pɩyalʋ ɛgbamɩyɛ se weyi etisiɣ ɛ-yɔɔ lɛ, etaale, ɛlɛ ehiɣ tam tam wezuu.”—Yohanɛɛsɩ 3:16.

²⁰ Pɩtasɩ lɛ, ɛyaa sakɩyɛ lakɩ mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ. Pɛcɛtɩɣ, pomuluu nɛ pacakɩ wezuu ŋgʋ kɩtɩtʋʋzɩ yɔ. Patɩsɔɔlɩ se pala Ɛsɔ sɔɔlɩm. Ɛyaa mba palakɩ mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ, pakaɣ-wɛ ɖezuu Armaagedɔɔ wiye. (Kalɩ Keɣa 36:10.) Ɛlɛ, mbʋ pɩ-yɔɔ ɖɔɖɔ ɛyaa ɩɩlakɩ Ɛsɔ sɔɔlɩm tɛtʋ yɔɔ yɔ, mbʋ lɛ se kominawaa ɩɩsɩɣnɩ-wɛ se pala Ɛsɔ sɔɔlɩm. Kominawaa sakɩyɛ lakasɩ tɩtʋʋzɩ. Pakʋʋ nɛ pomuluu ɛyaa. Bibl yɔɔdɩ kpayɩ se: “Ɛyʋ ñazɩɣ ɛyʋ nɛ ɛwɩlɩɣ-ɩ kʋñɔŋ.”—Eklesɩyastɩ 8:9.

21. Ɛzɩma Ɛsɔ Kewiyaɣ kaɣ labʋ nɛ Ɛsɔ sɔɔlɩm la tɛtʋ yɔɔ?

²¹ Armaagedɔɔ wayɩ lɛ, komina kʋyʋmʋʋ yeke kaɣnɩ cɔnʋʋ ɛyaa yɔɔ; ŋgʋ lɛ Ɛsɔ Kewiyaɣ. Kewiyaɣ ŋga kakaɣ labʋ Ɛsɔ sɔɔlɩm nɛ kɔkɔnɩ wazasɩ sakɩyɛ. Kakaɣ ɖezuu Sataŋ nɛ ɛ-aleewaa. (Kalɩ Natʋ 20:1-3) Yesu kɩlaʋ kaɣ wazʋʋ ɛyaa siɣsiɣ mba nɛ paakaɣ tasʋʋ tɔlʋʋ kʋdɔŋ yaa paatasɩɣ sɩbʋ. Ɛlɛ, pakaɣ caɣʋ wezuu tam, Ɛsɔ Kewiyaɣ tɛɛ. (Kalɩ Natʋ 22:1-3.) Tɛtʋ kaɣ pɩsʋʋ paradisuu. Ɛsɔ Kewiyaɣ kaɣ labʋ nɛ pala Ɛsɔ sɔɔlɩm tɛtʋ yɔɔ; kakaɣ labʋ ɖɔɖɔ nɛ Ɛsɔ hɩɖɛ sɛɛ.  Pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe? Pʋ-tɔbʋʋ lɛ se mba pakaɣ wɛʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ tɛɛ yɔ, patɩŋa pakaɣ ñam Yehowa hɩɖɛ.

22. Ɛzɩma ɖɩlabɩ nɛ ɖɩna se Ɛsɔ Kewiyaɣ tɩpaɣzɩ ka-tʋmɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ Yesu kaawɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ, yaa pefezi-i nɛ ɛkpa ɛsɔdaa kpaagbaa lɛ?

²² Yesu kaaheyi ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa se patɩmɩ se “ñe-kewiyaɣ ɛkɔɔ.” Ye mbʋ, alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, Ɛsɔ Kewiyaɣ taakɔmta. Ɛzɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ kɔm kpaagbaa alɩwaatʋ ndʋ Yesu kpa ɛsɔdaa yɔ? Aayɩ. Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, Pɩyɛɛrɩ yɔɔdaa se alɩwaatʋ ndʋ pefezi Yesu yɔ, natʋ tɔm ndʋ paayɔɔdaa yɔ, tɩkɔm pɩ-taa Yesu yɔɔ. Pɩyɛɛrɩ tɔm Tʋma Labʋ 2:32-35 taa se: “Kɩbaɣlʋ [Yehowa] tɔm man-Kɩbaɣlʋ se: Caɣ ma-nɩwaŋ yɔɔ, pɩkɔɔ pɩtalɩ mahɩzɩ ño-koyindinaa ñɛ-tɛɛ nɛ ŋfɛyɩ pɔ-yɔɔ ña-naataŋ.” (Ebree 10:12, 13; Keɣa 109:1) Ye mbʋ pʋpɔzʋʋ-ɩ se ɛɖaŋ alɩwaatʋ pazɩ.

23. (a) Ɛzɩmtaa Ɛsɔ Kewiyaɣ paɣzɩ ka-tʋmɩyɛ? (b) Tɔm ndʋ taa ɖɩkaɣ tazʋʋ ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ, kɩ-taa?

²³ Alɩwaatʋ ɛzɩma? Pɩnzɩ 1800 nɛ 1900 waa kɛdɛzaɣ hɔɔlʋʋ taa, Bibl kpɛlɩkɩyaa toovenim mba labɩ akɔnta nɛ peɖiɣzini se alɩwaatʋ ndʋ, tɩkaɣ sɩʋ tɩnaɣ pɩnaɣ 1914 taa. (Pɔyɔɔdʋʋ pɩnaɣ ŋga kɔ-tɔm, Tɔm Kɩsɔzɩtʋ, hɔɔlɩŋ 215-218 yɔɔ.) Lakasɩ nzɩ sɩpaɣzɩ labʋ pɩnaɣ 1914 taa yɔ, sɩwɩlɩɣ se Bibl kpɛlɩkɩyaa mba, paanɩ  tɔm ndʋ tɩ-taa camɩyɛ. Ɛzɩma Bibl natʋ kɔŋ pɩ-taa yɔ, pɩwɩlɩɣ se Krɩstʋ pɩsɩ Wiyaʋ ɛsɔdaa pɩnaɣ 1914; nɛ Ɛsɔ Kewiyaɣ paɣzɩ ka-tʋmɩyɛ ɖɔɖɔ pɩnaɣ ŋga ka-taa na. Ye mbʋ, ‘alɩwaatʋ pazɩ yem ndʋ pɩkazɩ’ Sataŋ yɔ, tɩ-taa ɖɩwɛ lɛɛlɛɛyɔ. (Natʋ 12:12, ABT; Keɣa 109:2) Pɩtʋʋ fɛyɩ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩ se pɩkazɩ pazɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ kaɣ yebu nɛ pala Ɛsɔ sɔɔlɩm tɛtʋ yɔɔ. Pɩtɩkɛ tɔm kɩbandʋ lɛ mbʋ yɔ? Ŋtisiɣ se tɩkɛ toovenim na? Ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ, kɩsɩɣnɩ-ŋ nɛ ŋna se tɔm ndʋ keekee Bibl wɩlɩɣ.