1. Inki kisambu ya mezabanaka mingi beto tatadila ntangu yai?

BANTU mingi na ntoto ya mvimba meyikanaka ti kisambu yina bo kebingaka nde Tata na Beto, to Kisambu ya Mfumu. Bazina yai yonso zole ketubilaka kisambu mosi ya mezabanaka mingi yina Yezu Kristu yandi mosi kupesaka bonso mbandu. Yo kele ti bangindu ya mfunu, mpi kutadila mambu tatu ya ntete ya yo ketubila tasadisa nge na kuzaba mambu mingi yina Biblia kelongaka mpenza.

2. Tanga mambu tatu na kati ya mambu yina Yezu kulongaka balongoki na yandi na kulomba na kisambu.

² Na luyantiku ya kisambu yai ya mbandu, Yezu kusongaka bawi na yandi nde: “Tala mutindu beno fweti samba Nzambi: ‘Tata na beto kele na zulu, zina na nge [kuvanda santu, NW], Kimfumu na nge kwisa, luzolo na nge kusalama awa na ntoto bonso na zulu.’” (Matayo 6:9-13) Inki kele ntendula ya mambu tatu yai?

3. Beto kele ti mfunu ya kuzaba nki na yina metala Kimfumu ya Nzambi?

³ Beto melonguka dezia mambu mingi na yina metala zina ya Nzambi, Yehowa. Mpi na kiteso mosi buna beto tadilaka luzolo ya Nzambi, disongidila mambu ya yandi mesalaka mpi yina yandi tasala sambu na bantu. Kansi, Yezu vandaka kutubila nki ntangu yandi songaka beto na kusamba nde: “Kimfumu na nge kwisa”? Kimfumu ya Nzambi kele inki? Inki mutindu kukwisa na yo tasantisa zina ya Nzambi, to takumisa  yo santu? Mpi nki kuwakana kele na kati ya kukwisa ya Kimfumu mpi kusalama ya luzolo ya Nzambi?

4. Kimfumu ya Nzambi kele inki, mpi nani kele Ntotila na yo?

⁴ Kimfumu ya Nzambi kele luyalu mosi yina Yehowa Nzambi metulaka mpi yina kele ti Ntotila mosi yina Nzambi meponaka. Nani kele Ntotila ya Kimfumu ya Nzambi? Yezu Kristu. Yezu, na kiyeka na yandi ya Ntotila meluta bamfumu yonso ya bantu mpi Biblia kebingaka yandi nde “Mfumu ya bamfumu yonso.” (1 Timoteo 6:15) Yandi kele ti ngolo ya kusala mambu mingi ya mbote kuluta bantu yonso yina keyala bonso bamfumu, ata ya kuluta mbote na kati na bo.

5. Kimfumu ya Nzambi tayala katuka na wapi, mpi yo tayala inki?

⁵ Kimfumu ya Nzambi tayala katuka na wapi? Ebuna, Yezu kele na wapi? Kukonda ntembe nge keyibuka nde beto longukaka nde bo fwaka yandi na zulu ya nti ya mpasi, mpi na nima yandi futumukaka. Bilumbu fyoti na nima, yandi tombukaka na zulu. (Bisalu 2:33) Yai kele kisika Kimfumu ya Nzambi kele, disongidila na zulu. Yo yina Biblia kebingaka yo nde ‘Kimfumu ya zulu.’ (2 Timoteo 4:18) Ata Kimfumu ya Nzambi kele na zulu, yo tayala ntoto.​—Tanga Kusonga 11:15.

6, 7. Inki kesala nde Yezu kuvanda Ntotila ya kuluta mbote?

⁶ Inki kesala nde Yezu kuvanda Ntotila mosi ya kuluta mbote? Ntetentete, sambu yandi tafwa ve. Ntangu Biblia kefwanisa Yezu ti bantotila ya bantu, yo ketuba nde: “Bantu yonso ke fwaka, kansi yandi lenda fwa ve; ata muntu mosi ve lenda pusana penepene na mwini yina ya yandi ke zingilaka.” (1 Timoteo 6:16) Yo ketendula nde mambu yonso ya mbote yina Yezu kesalaka tazinga kimakulu. Mpi yandi ta sala mambu ya nene mpi ya mbote.

⁷ Tadila mbikudulu yai ya Biblia ya ketubila Yezu: “Ntotila yango ta fulukaka na Mpeve ya Mfumu Nzambi: Mpeve ya Nzambi ta pesaka yandi mayele ti ngangu, yandi ta pesaka yandi mpila ya kuzaba bantu na yandi. Ntotila yango ta zabaka luzolo ya Mfumu Nzambi, yandi ta zitisaka yandi; yandi ta monaka kiese na kulemfukila Mfumu Nzambi. Yandi ta  zengaka ve makambu mutindu ya yandi ke mona na meso to sambu na bituba-tuba ya yandi ke wa; kansi yandi ta sambisaka bansukami na masonga, yandi ta nwaninaka bantu ya mawa.” (Yezaya 11:2-4) Bangogo yai kemonisa nde Yezu tavanda Ntotila mosi ya lunungu mpi yina kewilaka bantu mawa. Keti nge tazola kuvanda ti mfumu ya mutindu yai?

8. Banani tayala ti Yezu?

⁸ Kyeleka yankaka ya metala Kimfumu ya Nzambi kele nde: Yezu tayala ve yandi mosi. Bantu yankaka tayala kumosi ti yandi. Mu mbandu, ntumwa Polo kuzabisaka Timoteo nde: “Kana beto ke kangaka ntima, beto mpi ta yalaka ti yandi.” (2 Timoteo 2:12) Ya kyeleka, Polo, Timoteo, mpi bantu yankaka ya kwikama yina Nzambi meponaka tayala kumosi ti Yezu na Kimfumu ya zulu. Bantu ikwa tavanda ti dibaku yina?

9. Bantu ikwa tayala ti Yezu, mpi nki ntangu Nzambi yantikaka na kupona bo?

⁹ Mutindu Kapu ya 7 ya mukanda yai kumonisaka yo, na mbona-meso yina bo pesaka ntumwa Yoane, yandi monaka “Mwana-dimeme [Yezu Kristu] me telama na ngumba ya Sioni [na kiyeka na yandi ya kimfumu na zulu]. Bantu mile nkama mosi makumi iya na iya (144 000) vandaka ti yandi. Na ilungi na bo bo me sonika zina ya Mwana-dimeme yina ti zina ya Tata na yandi.” Bantu 144 000 yina kele banani? Yoane yandi mosi ketela beto nde: “Bo vandaka kulanda Mwana-dimeme na bisika yonso ya yandi vandaka kwenda; yandi katulaka bo na kati ya bantu sambu na kupesa bo bonso makabu ya ntete na Nzambi ti na yandi mosi Mwana-dimeme.” (Kusonga 14:1, 4) Ya kyeleka, bo kele balongoki ya kwikama ya Yezu Kristu yina yandi meponaka sambu na kuyala ti yandi na zulu. Na nima ya kufutumuka na bafwa sambu na kuzinga na zulu, ‘bo tayalaka ntoto’ ti Yezu. (Kusonga 5:10) Banda na bilumbu ya bantumwa, Nzambi keponaka Bakristu ya kwikama sambu na kulungisa ntalu ya bantu 144 000.

10. Sambu na nki mutindu Yezu ti bantu 144 000 tayala bantu kele ngidika ya zola?

¹⁰ Kusala na mpila nde Yezu ti bantu 144 000 kuyala bantu  kele ngidika mosi ya zola. Kikuma mosi kele nde Yezu mezaba disongidila ya kuvanda muntu mpi ya kumona mpasi. Polo kutubaka nde Yezu “ke monaka mpasi kana beto ke bwa na masumu. Sambu Satana vandaka kumeka mfumu na beto ya banganga-Nzambi na mambu yonso bonso yandi ke mekaka beto mpi, kansi yandi salaka masumu ve.” (Baebreo 4:15; 5:8) Bantu yina tayala ti yandi mpi kumonaka mpasi mpi kukangaka ntima ntangu bo vandaka na ntoto. Dyaka, bo nwanaka ti kukonda kukuka mpi maladi ya mitindu yonso. Ya kyeleka, bo tabakisa bampasi yina bantu kekutanaka ti yo!

11. Sambu na nki Yezu kutubaka nde balongoki na yandi fwete samba sambu luzolo ya Nzambi kusalama na zulu?

¹¹ Ntangu Yezu tubaka nde balongoki na yandi fwete samba sambu Kimfumu ya Nzambi kukwisa, yandi tubaka mpi nde bo fwete samba sambu luzolo ya Nzambi kusalama “awa na ntoto bonso na zulu.” Nzambi kele na zulu, mpi banda ntama bawanzyo ya kwikama kesalaka ntangu yonso luzolo na yandi. Kansi, na Kapu ya 3 ya mukanda yai, beto longukaka nde wanzyo mosi ya mbi kuyambulaka na kusala luzolo ya Nzambi mpi yandi pusaka Adami ti Eva na kusala disumu. Na Kapu ya 10, beto talonguka mambu mingi yina Biblia kelongaka na yina metala wanzyo yina ya mbi, ya bo kebingaka Satana Dyabulu. Nzambi kupesaka nzila nde Satana ti bawanzyo yina kuponaka na kulanda yandi, yina bo kebingaka bademo, kubikala na zulu sambu na mwa ntangu. Na ntangu yina, bigangwa yonso ve yina kuvandaka na zulu vandaka kusala luzolo ya Nzambi. Dyambu yai zolaka kusoba ntangu Kimfumu ya Nzambi zolaka kuyantika na kuyala. Yezu Kristu, Ntotila yina bo katukaka kutula na kiti ya kimfumu, zolaka kunwana mvita ti Satana.​—Tanga Kusonga 12:7-9.

12. Inki mambu zole ya mfunu Kusonga 12:10 ketendula?

¹² Bangogo yai ya kelanda ya kele mbikudulu kemonisa mambu yina zolaka kusalama: “Mono waka ndinga mosi ya ngolo na kati ya zulu ke tuba nde: ‘Ntangu yai Nzambi na  beto me gulusa beto! Ntangu yai Nzambi me songa ngolo na yandi bonso mfumu ya nene! Ntangu yai Mesia na yandi me songa kiyeka na yandi! Sambu mpimpa ti mwini muntu yina ke vandaka na meso ya Nzambi na beto sambu na kufunda bampangi na beto [Satana], bo me kula yandi na zulu.’” (Kusonga 12:10) Keti nge memona mambu zole ya mfunu yina verse yai ya Biblia ketendula? Ya ntete, Kimfumu ya Nzambi yina Yezu Kristu keyala meyantika na kuyala. Ya zole, bo melosa Satana na ntoto.

13. Inki kusalamaka ntangu bo losaka Satana na ntoto?

¹³ Mambu yai zole menataka inki? Sambu na yina metala mambu yina kusalamaka na zulu, beto ketanga nde: “Yo yina nge zulu ti beno bantu ke zingaka kuna, beno vanda na kiese!” (Kusonga 12:12) Ee, bawanzyo ya kwikama yina kele na zulu kele na kyese sambu, mutindu Satana ti bademo na yandi kele dyaka ve na zulu, bantu yonso yina kele na zulu kele ya kwikama na Yehowa Nzambi. Ngemba mpi kuwakana yina lenda suka ve kele kuna. Luzolo ya Nzambi ke na kusalama na zulu.

14. Inki mesalamaka sambu bo melosaka Satana na ntoto?

¹⁴ Kansi, inki beto lenda tuba sambu na ntoto? Biblia ketuba nde: “Mawa mingi na ntoto ti na nzadi-mungwa! Sambu Satana me kwisa kukulumuka kuna na beno; yandi me dasuka, sambu yandi me zaba nde ntangu mingi ve me bika na yandi.” (Kusonga 12:12) Satana kele na makasi sambu bo melosaka yandi na ntoto mpi sambu yandi mebikala kaka ti ntangu fyoti. Makasi yina kepusa yandi na kubasisa bampasi, to “mawa,” na ntoto. Na kapu yina melanda beto talonguka mambu mingi ya metala “mawa” yina. Kansi, beto lenda kudiyula nde, Inki mutindu Kimfumu tasala nde luzolo ya Nzambi kusalama na ntoto?

15. Luzolo ya Nzambi sambu na ntoto kele inki?

¹⁵ Kuvila ve nki kele luzolo ya Nzambi sambu na ntoto. Nge longukaka yo na Kapu ya 3. Na Edeni, Nzambi kumonisaka nde luzolo na yandi kele nde ntoto kuvanda paladisu ya kufuluka ti bantu ya lunungu mpi yina kefwaka ve. Satana kupusaka Adami ti Eva na kusala disumu, mpi yo salaka  nde luzolo ya Nzambi sambu na ntoto kulungana ve na ntangu mosi buna kansi luzolo yango kusobaka ve. Tii bubu yai lukanu ya Yehowa kele nde “bantu ya mbote ta zinga na ngemba na ntoto . . . yo ta vanda ya bo tii kuna.” (Nkunga 37:29) Kimfumu ya Nzambi talungisa mambu yai. Na nki mutindu?

16, 17. Daniele 2:44 kesonga beto nki na yina metala Kimfumu ya Nzambi?

¹⁶ Tadila mbikudulu yina kele na Daniele 2:44. Beto ketanga nde: “Na bilumbu ya bantotila yina, Nzambi ya zulu tatula kimfumu mosi yina bo tabedisa ve. Mpi kimfumu yango taluta ve na maboko ya bantu yankaka. Yo tafwa mpi tasukisa bimfumu yai yonso, mpi yo tayala mvula na mvula.” (NW) Dyambu yai kesonga beto nki na yina metala Kimfumu ya Nzambi?

¹⁷ Ya ntete, yo kesonga beto nde bo zolaka kutula Kimfumu ya Nzambi “na bilumbu ya bantotila yina,” to na ntangu bimfumu yankaka kele kaka na kuyala. Ya zole, yo kesonga beto nde Kimfumu tazinga kimakulu. Bo tanunga yo ve mpi bo tayingisa yo ve na luyalu yankaka. Ya tatu, beto kemona nde Kimfumu ya Nzambi tanwana mvita ti bimfumu ya inza yai. Kansi, Kimfumu ya Nzambi tanunga. Nsukansuka, yo tavanda luyalu mosi kaka yina tayalaka bantu. Na ntangu yina, bantu tavanda na nsi ya luyalu ya kuluta mbote yina meyalaka bo ntete ve.

18. Inki kele zina ya mvita ya nsuka na kati ya Kimfumu ya Nzambi ti baluyalu ya inza yai?

¹⁸ Biblia kele ti mambu mingi ya kutuba na yina metala mvita ya nsuka yina tasalama na kati ya Kimfumu ya Nzambi ti baluyalu ya inza yai. Mu mbandu, yo kelongaka nde mutindu nsuka kefinama, bampeve ya mbi tapanza luvunu sambu na kukusa “bantotila ya ntoto ya mvimba.” Sambu na nki kikuma? “Sambu na kuvukisa bo [bantotila] kumosi sambu na bitumba ya kilumbu ya nene ya Nzambi Nkwa-Ngolo Yonso.” Bo tavukisa bantotila ya ntoto kumosi na “kisika yina bo kebingaka na Kiebreo Harmagedoni.” (Kusonga 16:14, 16, NW) Sambu na mambu ya baverse zole yina  ketuba, bo kebingaka kukonda kuwakana ya nsuka na kati ya baluyalu ya bantu ti Kimfumu ya Nzambi nde mvita ya Har-Magedoni, to Armagedoni.

19, 20. Inki kesalaka nde luzolo ya Nzambi kusalama ve na ntoto bubu yai?

¹⁹ Kimfumu ya Nzambi tasala nki na nsadisa ya Armagedoni? Yindula dyaka nki kele luzolo ya Nzambi sambu na ntoto. Lukanu ya Yehowa Nzambi kuvandaka nde ntoto kufuluka ti bantu ya lunungu mpi ya kukuka yina zolaka kusadila yandi na Paladisu. Inki kesalaka nde lukanu yina kusalama ve bubu yai? Ya ntete, beto kele bantu ya masumu, beto kebelaka mpi kefwaka. Kansi, na Kapu ya 5 beto longukaka nde Yezu kufwaka sambu na beto na mpila nde beto lenda zinga mvula na mvula. Ziku nge keyibuka bangogo yai ya kele na Evanzile ya Yoane: “Nzambi me lutaka kuzola bantu yonso; yo yina yandi pesaka bo mwana mosi yina kele na yandi, sambu konso muntu yina me ndima yandi na ntima na yandi, yandi kufwa ve, kansi yandi kuvanda na moyo ya mvula na mvula.”—Yoane 3:16.

²⁰ Dyambu yankaka kele nde bantu mingi kesalaka mambu ya mbi. Bo ketaka luvunu, keyibaka, mpi kesalaka mansoni. Bo kezolaka ve kusala luzolo ya Nzambi. Nzambi tafwa bantu yina kesalaka mambu ya mbi na mvita na yandi ya Armagedoni. (Tanga Nkunga 37:10) Kansi kikuma yankaka ya kesala nde luzolo ya Nzambi kusalama ve na ntoto kele nde baluyalu kesyamisaka ve bantu na kusala yo. Baluyalu mingi kevandaka ngolo ve, nku, to ya kubeba. Biblia ketubaka pwelele nde: “Bantu ya nkaka kele bamfumu ebuna bankaka ke mona mpasi na maboko na bo.”​—Longi 8:9.

21. Inki mutindu Kimfumu tasala nde luzolo ya Nzambi kusalama na ntoto?

²¹ Na nima ya Armagedoni, bantu tavanda na nsi ya luyalu kaka mosi, Kimfumu ya Nzambi. Kimfumu yina tasala luzolo ya Nzambi mpi tanatila bantu balusakumunu ya kitoko. Mu mbandu, yo takatula Satana ti bademo na yandi. (Kusonga 20:1-3) Bo tasadila ngolo ya kimenga ya Yezu na mpila nde bantu ya kwikama kubela mpi kufwa dyaka ve. Dyaka, na  nsi ya luyalu ya Kimfumu bantu tavanda ya kukuka sambu na kuzinga mvula na mvula. (Tanga Kusonga 22:1-3) Ntoto takituka paladisu. Ebuna, Kimfumu tasala nde luzolo ya Nzambi kusalama na ntoto mpi tasantisa zina ya Nzambi. Yo ketendula inki? Yo ketendula nde nsukansuka na nsi ya Kimfumu ya Nzambi bantu yonso yina tavanda na luzingu tapesa zina ya Yehowa lukumu.

22. Inki mutindu beto mezaba nde Kimfumu ya Nzambi kukwisaka ve ntangu Yezu kuvandaka na ntoto to mbala mosi na nima ya lufutumuku na yandi?

²² Ntangu Yezu kuzabisaka balongoki na yandi na kusamba nde, “Kimfumu na nge kwisa,” yo vandaka pwelele nde Kimfumu zolaka ve kukwisa na ntangu yina. Keti yo kwisaka ntangu Yezu tombukaka na zulu? Ve, sambu Piere ti Polo kutubaka nde na nima ya lufutumuku ya Yezu, mbikudulu yina kele na Nkunga 110:1 kulunganaka na yandi: “Mfumu Nzambi tubilaka ntotila na mono nde: ‘Kwisa kuvanda awa na diboko na mono ya [kitata] tii kuna mono ta tula bambeni na nge na nsi ya makulu na nge.’” (Bisalu 2:32-35; Baebreo 10:12, 13) Yo lombaka nde nsungi mosi ya kuvingila kuluta.

23. (a) Inki ntangu Kimfumu ya Nzambi yantikaka kuyala? (b) Inki beto tatubila na kapu yina kelanda?

²³ Sambu na bantangu ikwa? Na mvu-nkama ya 19 mpi ya 20, balongoki ya kyeleka ya Biblia bakisaka malembe-malembe nde nsungi ya kuvingila zolaka kusuka na mvu 1914.  (Sambu na yina metala dati yai, tala Appendice, yina kele na ntu-dyambu “1914​—Mvu Mosi ya Mfunu na Bambikudulu ya Biblia.”) Mambu ya inza yina kuyantikaka na mvu 1914 kendimisa nde nzayilu ya balongoki yai ya Biblia vandaka ya kyeleka. Kulungana ya bambikudulu ya Biblia kemonisa nde na mvu 1914, Kristu kumaka Ntotila mpi Kimfumu ya zulu ya Nzambi yantikaka kuyala. Yo yina, beto kezinga na “nsungi fyoti ya ntangu” (NW) yina mebikala na Satana. (Kusonga 12:12; Nkunga 110:2) Beto lenda tuba dyaka ti kivuvu yonso nde ntama mingi ve Kimfumu ya Nzambi tasala nde luzolo ya Nzambi kusalama na ntoto. Keti nge kemona nde yo kele nsangu ya kitoko? Keti nge kendima nde yo kele ya kyeleka? Kapu yina kelanda tasadisa nge na kubakisa nde Biblia kelongaka mpenza mambu yai.