Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

BUŊGƐI ŊƆMAA VE

Yɛɛ Cho yɛ Masale Mɛlɛkaleŋ?

Yɛɛ Cho yɛ Masale Mɛlɛkaleŋ?
  • Yɛɛ Baabuiyo pɛɛku yɛ naa a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ?

  • Yɛɛ Masale Mɛlɛkaleŋ le cho yɛ hunɔɔ tosa?

  • Lɔɔ kuɛɛ Masaleŋ ndeŋ le tosa yɛ niŋ mi hɛnaŋ Mɛlɛkaa yɔŋnuŋ o lɛŋndeŋ choo?

1. A piɛile sɔwɛ le kuɛɛ okɔɔ naŋ cho yɛ hunɔɔ pɛɛku?

WAŊNDACHIEEYA o miiliɔŋndaŋ niŋ chieeŋndo kpede sina hau piɛile Chiisu pɛɛku buɛiyaa nduaa leŋ. A veelu piɛileŋ ndeŋ aa, Piɛile Salamanɔɔ. Chiisu pila kpeekpei ndoo pɛɛku buɛiyaa nduaa piɛileŋ ndeŋ ni. Piɛile sɔwɛ leŋ pila le cho ni. Yaasiaa wɔ fɛŋ sɔɔŋ sala yaa tase dimiŋ o piɛileŋ ndeŋ niŋndo. Sɔɔŋ muŋ yaasiaa mala num ma sina nyɛ kpeekpei Baabuiyo pɛɛku wo.

2. Sɔɔŋ tase sala yaa kuɛɛ Chiisu pɛɛku yɛ buɛiyaa nduaa le ma piɛi le muŋ?

2 O piɛileŋ ndeŋ kandɔŋndo, mi Chiisu dimul buɛiyaa nduaa aa, “Te la wa Mɛlɛka piɛiyo pɛ, la dimi naa aa, ‘Mɛlɛka Finya naa o choo choo niŋ, waŋnda kpou ke diola numndaŋ bɛɛleŋ. Masale numndeŋ le huŋ. Hɛnaŋ numndo yɔŋnuŋ o lɛŋndeŋ choo mɛɛ o cho o choo choo niŋ yɛ.’” (Maatiu 6:​9-13, NW) Le yɛɛ sɔɔŋ sala yaa woŋ muŋ cho yɛ ŋ sɔwɛ?

3. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ sina a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ?

3 Ŋ pɛɛku niŋ paandu a diola Mɛlɛkalaŋ okɔɔ tau. Laŋ la cho yɛ Chɛhowa ni. Nduyɛ, ŋ yaasiaa niŋ vɛlɛ a hɛnaŋ Mɛlɛka wo okɔɔ. Nyɛ o tosa niŋ paandu le ŋwaŋndachiee wo, vɛlɛ a nyɛ o nɔ le hunɔɔ tosaa wo. Mɛɛ Chiisu dimul buɛiyaa nduaa le ma piɛi maa Masale Mɛlɛkaleŋ le huŋ, yɛɛ ndoo yiyaŋ yɛ? Yɛɛnɛ cho yɛ Masale Mɛlɛkaleŋ? Te Masaleŋ ndeŋ le hiŋ pɛ, vɛɛ le cho yɛ tosa mi diola Mɛlɛkalaŋ la sɔla diondɔɔ? Nduyɛ, vɛɛnɛ hunɔɔ Masaleŋ ndeŋ le cho yɛ tosa mi hɛnaŋ Mɛlɛkaa yɔŋnuŋ?

YƐƐ CHO YƐ MASALE MƐLƐKALEŊ?

4. Yɛɛnɛ cho yɛ Masale Mɛlɛkaleŋ? Nduyɛ, o nɛɛnɛ cho yɛ Masaa le Masale leŋ?

4 Masale Mɛlɛkaleŋ le cho Masale Chɛhowa kila o choo choo niŋ mi ndupila chua Masaa le mbo wa Masa o Masaleŋ ndeŋ choo. Nɛɛnɛ cho yɛ Masaa le Masale Mɛlɛkaleŋ ndeŋ? Chiisu Kiliti cho Masaa hoo ni. Chiisu cho Masa bɛndu hiou masaa cho o chieeŋndo choo kpou wa ni. Nyɛ koŋ o sɔla veelɔŋndo ni aa, ‘Masa hiou masaa kpou wo. O hiou wanaa bɛnduaa kpou kpaayaa wo o cho ni.’ (Timoti Tasoo 6:​15, NW) O nɔ kpaayaa le tosaa nyɛ cho o kɛndɛ wo mbo hiau masa wanachiee kɛ kɛ fee. O yɔŋ bɛɛ aa o waŋnda nɔ koŋ o kɔl maa ndu cho masa kɛndɔɔ ni wo.

5. Kuɛɛ Masale Mɛlɛkaleŋ le cho yɛ wa, nduyɛ, nɛɛ yaa choo kpaaya ndɔɔ cho yɛ wa?

5 Kuɛɛ Masale Mɛlɛkaleŋ le cho yɛ wa? Mɛɛ nyunaŋndɔ fɛŋ aa, fondaŋ kuɛɛ Chiisu cho yɛ? Loonuŋndɔ a nyɛ naŋ pɛɛku niŋ paandu wo. Ndu cho ni, ma baŋ ndu o yɔm imɔnɔɔ choo ma dii ndu. Kɛ mi Mɛlɛka soli ndu o sɛiyo niŋ. Mɛɛ palɛi hiou itiŋ okoŋ kɔɔli, mbo helnuŋ choo choo. (Walta Wanaa Chiisuaa 2:​33) Mɛɛ o dimi niŋ, choo choo kpeekpei Masale Mɛlɛkaleŋ le cho ni. Lelaŋ Baabuiyo veelu leŋ ni aa, “Masale ndɔleŋ o fondaŋ ndɔɔ.” (Timoti Diiŋ Ndɔɔ 4:​18) Mi che bɛɛ naa choo choo Masale Mɛlɛkaleŋ le cho ni, kɛ kpaaya ndɔɔ cho wa ŋwaŋndachiee choo o chieeŋndo choo naŋ.—Nuawɔ Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 11:​15.

6, 7. Le yɛɛ Chiisu cho yɛ masa teŋgeŋndo?

6 Le yɛɛ Chiisu cho yɛ masa teŋgeŋndo? Saboo pilɛ cho ni, Chiisu ndu vi lɛ niŋ fɛɛŋ fɛɛŋ te. Mɛɛ Baabuiyo tuu Chiisu a masaa waŋndachieeya, mbo veelu ndu aa, “ndu pilɛ kpe vi le ni. Paŋgele o cho leniŋ ndo wana nɔla ma sɔɔŋguu ndu ikɛi le a diondɔɔ.” (Timoti Tasoo 6:​16) Hoo sim ni maa nyɛ o nyɛ kɛndɛ Chiisu tosa pɛ, o cho wa lefafɛɛŋ. Nduyɛ, o tosa niŋ sɔɔŋ kɛndɔŋ tau.

7 Yaasiaa wɔ nyɛ ndoo dimiŋ o Baabuiyo niŋ a Chiisu okɔɔ wo. Mbo dimi aa, “Nyina Mɛlɛka Yaawɛɛ wo o wa niŋ ndu kɔɔli, mi nyina koŋ tosa mbo nɔ sina pɛŋgoo, a dɛnɛ sinaa, a taasioo, a kpaayaa. Nyina Mɛlɛka koŋ cho tosa mbo sina a Mɛlɛka Yaawɛɛ okɔɔ, nduyɛ mbo nɔ siooŋii Mɛlɛkɛi . Nduyɛ, le teleŋ o teleŋ o wa niŋ a kɔl kɛndɛ le nyɛ Mɛlɛka Yaawɛɛ dimul ndu wo tosaa. Masaa hoo, o kilul niŋ waŋnda iyama a nyɛ o che a hɔlta ndɔlaŋ ndo, kɛlɛŋgaa a nyɛ o tuei a nila ndɔlaŋ ndo le. O cho wanaa tambɛiya yamaŋ kilul o nɛi sakpo nduyɛ, wanaa bahavɛiyaa cho o lɛŋndeŋ ndeŋ niŋ nda, mbo tosa ma wa dila ndalaŋ sɔlaa o sɔɔŋ niŋ.” (Aisaya 11:​2-4) Diomndaŋ ndaŋ la chɔm naa maa, Chiisu cho wa Masa sakpoo ŋwaŋchiee choo o chieeŋndo choo ni. A yeema ma nɔ masa suu waa ndoo le?

8. Nɛɛ yaa cho yɛ wa o Masaleŋ choo a Chiisu latulu?

8 Tonya cheleŋ cho hoo a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ ni. O cho Chiisu ndu pilɛ le cho wa o masaleŋ ndeŋ choo le. Wanaa cheleŋ cho wa a ndu latulu. Le tamaseliiyo, mi kiilanɔɔ Pɔɔl dimul Timoti aa, “Te ŋ biuŋ nyɛ palaa pɛ, mɛɛ ŋ cho hunɔɔ wa masaa o masale ndɔleŋ niŋ naa naa ndaa.” (Timoti Diiŋ Ndɔɔ 2:​12) Tonya icho ni. Pɔɔl ni, Timoti ni vɛlɛ a wanaa laalaŋaa cheleŋ Mɛlɛka hɛli wa, cho wa o Masale Mɛlɛkaleŋ choo nda Chiisu waa latulu. Vɛɛ kpɛ wanaa sɔla dikeŋnaŋndo hoo wa cho yɛ bolle pilɛ?

9. Vɛɛ wanaa nɔ le waa o masaleŋ choo a Chiisu latulu wa, cho yɛ bolle pilɛ? Nduyɛ, lɔɔ kuɛɛ Mɛlɛka kandu yɛ nda hɛlioo?

9 A mɛɛ naŋ che o Buŋgɛi 7 ve niŋ o yauwo hoo niŋ yɛ, mi kiilanɔɔ Chɔŋ cha yilɛŋnde. Mbo tɛɛsiaa nyɛ o che wo aa, “Mi cha Saa Fɔŋndɔɔ [Chiisu Kiliti] isisi o pembii Saayɔŋnde choo. Mi cha waŋnda faŋga bɛndu bɛndoo ndu kɔɔli. A wa 144.000. Saa Fɔŋndɔɔ hoo diola ndɔlaŋ a diola Finya ndɔlaŋ la wa la poonyiaa nda o ŋtendu.” Chiisu Kiliti cho Saa Fɔŋndɔɔ hoo ni. Nɛɛ yaa cho yɛ ŋwaŋ 144,000 haa? Mi Chɔŋ pila dimul naa aa, “Nda cho puaa a manda ndapila nyɛ kɛndɛ kɛndɛ wa ni, a sina suɛi wana lanɔ le. Nda wa Saa Fɔŋndɔɔ hoo kɔɔli ba o ba fee o kɔ ni. Ŋwaŋnda chiee tɛɛŋ kinɛi, nda sɔla baŋaa ni maa wanaa tase a cho a hɛliaa le Mɛlɛka a Saa Fɔŋndɔɔ hoo wa.” (Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 14:​1, 4) A tonya, haa cho wanaa laalaŋaa Chiisuaa ni. Nda Mɛlɛka hɛli ni le ma wa o masaleŋ choo o choo choo niŋ a Chiisu latulu. Te a sɔla dɔɔ fulasɛiniŋndo pɛ ma hel choo choo, “a wa niŋ masaa ŋwaŋnda chiee choo o chieeŋndo choo,” a Chiisu latulu. (Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 5:​10) O wɔsiŋ kɛmɛ tasoŋ niŋ Mɛlɛka kandu wanaa laalaŋnda haa hɛlioo ni le mɛɛ nda looku ma fuuluu ŋwaŋ 144,000 yɛ.

10. Le yɛɛ kɛɛsiaa hoo cho yɛ kɛɛsiaa kɛndɛ le mi Chiisu a ŋwaŋ 144,000 haa va masaa ŋwaŋndachiee choo?

10 Kɛɛsiaa kɛndɔɔ pila kɛɛsiaa hoo cho ni, le mi Chiisu a ŋwaŋ 144,000 haa va masaa ŋwaŋndachiee choo. Nyɔɔ pilɛ cho ni, Chiisu bɛɛ wa o iwanachieeya. Lelaŋ, o sina saŋga cho wanachioo cho wo. Nyɛ koŋ kiilanɔɔ Pɔɔl dimi a Chiisu okɔɔ ni aa, “Naa naa masa wanaa soli salaa le naa wo o nɔ nyɛɛyii nɛi, kani fuule o sina maa ŋ nɔ kpaaya le. Kani fondole, ndu bɛɛ mi Masa Nyinaa Wɔɔŋnda tɔɔndaŋ ndu o nɛi o nɛi niŋ mɛɛ o tɔɔndaŋ naa yɛ. Kɛ, yɔŋ o yɔŋ wɔɔŋ o tosa le.” (Hibuluiya 4:​15; 5:​8) Wanaa nda cho wa o masaleŋ choo wa bɛɛ waŋchieeya nda wa ni. Nduyɛ mi nda bɛɛ biunuŋ nyɛpalaa keeku nda choo wo. Le handɔɔ lechoo, nda bɛɛ wanaa lahakiaa nda wa ni. Mi naala suu o suu la komal nda. A tonya kɛsɛ, te a wa pɛ masaa naa choo, a cho sina bahawɛila cho naa wa choo laŋ.

YƐƐ MASALE MƐLƐKALEŊ LE CHO YƐ HUNƆƆ TOSA?

11. Le yɛɛ Chiisu ndoo dimi yɛ maa, buɛiyaa nduaa piɛi mi hɛnaŋ Mɛlɛkaa yɔŋnuŋ o choo choo niŋ?

11 Choo choo Mɛlɛka cho ni. Nduyɛ, le lɔɔ levil, maalikɛiyaa nduaa laalaŋnda cho tosaa mi hɛnaŋ ndɔɔ wa yɔŋnɔŋndo o choo choo niŋ. Mi che bɛɛ naa mi Chiisu dimul buɛiyaa nduaa le ma piɛi le mi Masale Mɛlɛkaleŋ le hiŋ, nduyɛ, mi hɛnaŋ ndɔɔ yɔŋnuŋ o lɛŋndeŋ choo, mbo dimul nda vɛlɛ le ma piɛi mi hɛnaŋ Mɛlɛkaa yɔŋnuŋ o choo choo niŋ. Kanifuule, hɛnaŋ Mɛlɛkaa ndoo yɔŋnuŋ ndɔ lapi o choo choo niŋ te. O been done there by the faithful angels. In Buŋgɛi 3 ve o yauwo hoo niŋ, miŋ pɛɛku maa mi maalikɛinɔ yɔŋ wɔɔŋndo kɛɛ hɛnaŋ Mɛlɛkaa tosaa. Okoŋ, mbo tosa mi Adama nda Ifi tosa hakioo. O Buŋgɛi 10 ve o yauwo hoo niŋ, ŋ cho hunɔɔ pɛɛku tau nyɛ Baabuiyo pɛɛku a maalikɛinɔ yɔŋ wɔɔŋ koŋ okɔɔ wo. Ndu cho yɛ Setana Nyina Wɔɔŋndo ni. Mi maalikɛiyaa cheleŋ tual Setana kɔɔli. Nda Baabuiyo veelu ni aa nyinaa wɔɔŋnda. Mi Mɛlɛka ndoo chɛl Setana, vɛlɛ a maalikɛiyaa tol ndu haa kɔɔli kpou wa, le ma wa o choo choo niŋ le teleŋ biŋgi. Lelaŋ, o cho maalikɛiyaa wa choo choo kpou wa le wa hɛnaŋ Mɛlɛkaa tosaa le. Kɛ mi siŋgaŋndo yɔŋnuŋ mɛɛ Masale Mɛlɛkaleŋ le kanduŋ o choo choo niŋ. Mɛɛ mi Masa sɛnɛi Mɛlɛka yulu iso wo chal o kpeŋgbei ndɔ lemasaa choo, ndu cho yɛ Chiisu Kiliti ni. Hoo sim ni maa Chiisu nɔ mbo mal chɔu bɛndoo ndu tɛɛŋ nda Setana.—Nuawɔ Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 12:​7-9.

12. Sɔɔŋ sɔwɛ sala tiɔɔŋ kuɛɛ chɔmnuŋ yɛ naa o Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 12:​10 niŋ?

12 Mi kiilanɔɔ Chɔŋ cha o yilɛŋnde niŋ nyɛ nɔ le hunɔɔ yɔŋnɔŋndo o chilaŋ niŋndo. Mbo dimi aa, “Mi tuɛi mi diomndo suaa choo choo kpeleŋ ɛchɛnɛ aa, ‘Boondei hei Mɛlɛka naa cho wanaa nduaa piŋi ni. Boondei hei o cho kpaaya ndɔɔ chɔm, mbo wa masaa ni. Nduyɛ, wana ndɔ o chua buŋgɛi maa o cho viomɔɔ le waŋnda piŋioo wo, boondei hei o cho kpaayaa ndɔɔ chɔm mbo wa chieeŋndo bolleŋ ni. Kani fuule, wana ndu oo nɔ sisilaŋ Mɛlɛka lachi le chaaŋaa naa buɛiya sɔɔŋ chɔmndo choo idii a ichɔl lo, a soli ndu ɛchɛnɛ.’” (Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 12:​10) A sina pa sɔɔŋ sɔwɛ sala tiɔɔŋ dimiŋ o bolle Baabui leŋ niŋndo? I tasei cho ni, Chiisu Kiliti kandu masaleŋ o Masale Mɛlɛkaleŋ choo. I diiŋnduɛi cho ni, a soli Setana o fondaŋ Mɛlɛkaa po, ma nyindu ndu lɛŋ naŋ woŋ.

13. Mɛɛ nda soli Setana choo choo po, yɛɛ wa yɛ fulamakɔɔlioo?

13 Yɛɛ wa yɛ fulamakɔɔlioo le sɔɔŋ sala tiɔɔŋ yɔŋnuŋ muŋndoŋ? Ŋ nuawɔ miŋ che nyɛ yɔŋnuŋ o choo choo niŋndo, “Lelaŋ, nya cho ɛchɛnɛ wa, la naŋ kɔl.” (Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 12:​12) A tonya, maalikɛiyaa laalaŋaa cho o choo choo niŋnda cho a nyaale tau. Kanifuule, Setana a nyinaa nduaa wɔɔŋnda cho lɛ loŋ te. Le saboo hoo, maalikɛiyaa kɛ kɛ fee cho niŋ o choo choo niŋ, a laalaŋ o Mɛlɛka Chɛhowa niŋ. Kɔlnyuloo cho o piaa cha o choo choo niŋ. Kɔlnyulu tembu lɛ niŋ fɛɛŋ fɛɛŋ te wo. Hɛnaŋ Mɛlɛkaa yɔŋnuŋ niko kpeekpei o choo choo niŋ.

Mɛɛ nda soli Setana a nyinaa nduaa wɔɔŋnda o choo choo niŋ ma nyindu nda lɛŋ naŋ, mi kpundɔɔ huŋ o chieeŋndo choo. Kpundɔɔ hoo cho suŋ hunɔɔ chuwɔɔ.

14. Yɛɛnɛ yɔŋnuŋ yɛ mɛɛ nda soli Setana o choo choo niŋ po ma nyindu ndu lɛŋ naŋ?

14 Kɛ yɛɛ yɔŋnuŋ yɛ a chieeŋndo hoo? Baabuiyo dimi aa, “Kɛ kpundɔɔ wa niŋ bɔɔ le nyɛ o nyɛ cho o chieeŋndo choo, a nyɛ o nyɛ cho o pee mɛŋma ihɛllo niŋ. Kanifuule, Masa Nyinaa Wɔɔŋnda hiŋ nya tɛɛŋ. O cho a tumboo tau tau, kanifuule, o sina maa teleŋ ndɔɔ cho niŋ o biŋgii naa.” (Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 12:​12) Setana cho a tumboo tau le mɛɛ nda soli ndu choo choo yɛ, nduyɛ, o sina niŋ vɛlɛ maa o nɔ lɛ teleŋ bɔɔ o chieeŋndo hoo choo le. Lelaŋ o cho hau keiyo kpundɛlaŋ mɛlioo o chieeŋndo hoo choo ni. Ŋ cho hunɔɔ pɛɛku tau a kpundɛlaŋ ndaŋ okɔɔ o buŋgɛi cho lachi ve niŋ. Ŋ nyunaŋ ndɔ niko naa pila aa, mɛɛ nda soli niŋ Setana choo choo mbo wa hau kpundɛlaŋ mɛlioo o chieeŋndo hoo choo yɛ, vɛɛ Masaleŋ ndeŋ le cho yɛ tosa mi hɛnaŋ Mɛlɛkaa yɔŋnuŋ o chieeŋndo choo?

15. Yɛɛ cho yɛ hɛnaŋ Mɛlɛkaa le chieeŋndo hoo?

15 Loonuŋ nyɛ cho hɛnaŋ Mɛlɛkaa le chieeŋndo wo. Ma pɛɛku a hɛnaŋ koŋ okɔɔ o Buŋgɛi 3 ve niŋ. O kpeloo niŋ Idɛŋ, mi Mɛlɛka chɔm kpendekele nyɛ cho hɛnaŋ ndɔɔ wo. Ndu cho ni, le mi chieeŋndo hoo wa kpele hɛnɛkiɔɔ. Ndoo yeema mi wanaa sandaa wa achal lechoo lefafɛɛŋ. Nduyɛ, ndoo hɛnaŋ mi wana o wana vi le. Kɛ mi Setana tosa mi Adama nda Ifi tosa hakioo. Koŋ tosa ni hɛnaŋ Mɛlɛkaa le chieeŋndo o yɔŋnuŋ te. Kɛ sabu Chɛhowaa le chieeŋndo hoo o tembu wɔ le. Baabuiyo dimul naa aa, “Wana o wana tosa nyɛ Mɛlɛka hɛnaŋ ndo pɛ, o cho wa yoomu le fɛɛŋ a fɛɛŋ.” (Chɔŋ Tasoo 2:​17) Masale Mɛlɛkaleŋ le cho hunɔɔ hei tosa ni. Vɛɛ hei looku yɛ niŋ yɔŋnɔŋ?

16, 17. Yɛɛnɛ Daaniɛɛ 2:​44 NW, dimullɛ naa a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ?

16 Yaasiaa wɔ nyɛ wana suaa le Mɛlɛka wo dimi maa o cho hunɔɔ yɔŋnɔŋ o chilaŋ niŋndo. Mbo dimi aa, “O teleŋ masaa chieeŋnda haa niŋ, Mɛlɛka cho o choo choo niŋndo cho masale ndɔleŋ kila. Wana o wana nɔla niŋ masaleŋ ndeŋ tɛɛmbuu le. Nduyɛ, masaleŋ ndeŋ le kue niŋ wana o wana cheleŋ o ba le. Le cho hunɔɔ masɛi chieeŋnde hei kpou pesi wɔ wɔ. Leŋ pilɛ kpe le cho lo ni lefɛɛŋ a fɛɛŋ.” (Daaniɛɛ 2:​44, NW) Yɛɛnɛ hoo cho yɛ naa dimullo a Masale Mɛlɛkaleŋ okɔɔ?

17 Nyɛ tasoo cho ni, o cho naa dimullo maa Masale Mɛlɛkaleŋ le kilaŋ choo choo “o teleŋ masaa chieeŋnda haa niŋ.” O diiŋ ndɔɔ cho ni, o cho naa dimullo maa Masaleŋ ndeŋ le cho wa lefafɛɛŋ. Masale cheleŋ le feŋa niŋ Masaleŋ ndeŋ mi leŋ le miiŋgu o fonda ndɔɔ le. O yaa ndɔɔ cho ni, o cho naa dimullo maa chɔu bɛndoo cho wa Masale Mɛlɛkaleŋ tɛɛŋ a masɛi chieeŋnde hei. Kɛ Masale Mɛlɛkaleŋ le cho chɔuwo hoo yomɔɔ ni. Te keŋ yɔŋnuŋ pɛ, Masale Mɛlɛkaleŋ kinɛi le cho niŋ wa waŋndachieeya choo ni. Waŋndachieeya wa niŋ bɔɔ a nyaale le mɛɛ nda cho wa o masale kɛndɛleŋ bɛŋgu yɛ.

18. Vɛɛ chɔu mɛɛlaa wa niŋ Masale Mɛlɛkaleŋ tɛɛŋ a masɛi chieeŋnde hei ve nɔ yɛ diolaŋ?

18 Baabuiyo dimi sɔɔŋ tau a chɔu mɛɛlaa wa niŋ Masale Mɛlɛkaleŋ tɛɛŋ a masɛi chieeŋnde hei ve okɔɔ. Le tamaseliiyo, Baabuiyo dimi maa, te mɛɛlula chieeŋndo hoo la fuuluu pɛ kpɛɛluŋ, nyinaa wɔɔŋnda cho choolaŋ pɛŋgɛla ma hui “masaa cho lɛŋnde bolle wa . . . kpou.” Le sabu yɛɛ? “Le nda chuuŋgiaa naa pilɛ le chɔuwo o paale bɛnde leŋ choo. Leŋ le yɔŋnuŋ ni maa Mɛlɛka nɔ kpaayaa kpou wo, paale ndɔ leŋ.” Masaa chieeŋnda chuuŋgiaŋ niŋ naapilɛ “o fondaŋ pilɛ, ma veelu ndu o Hibuluiye niŋ aa, Amakɛdɔŋ.” (Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 16:​14, 16) Bolii Baabui ŋiinde hei cho naa chɔmndo maa chɔu mɛɛlaa wa niŋ Masale Mɛlɛkaleŋ tɛɛŋ a masɛi waŋchieeya. Le hei chɔuwo hoo sɔla veelɔŋndo ni aa Amakɛdɔŋ.

19, 20. Yɛɛ tosa yɛ hɛnaŋ Mɛlɛkaa yɔŋnuŋndɔ suŋsuŋ o chieeŋndo choo le?

19 Yɛɛ Masale Mɛlɛkaleŋ le tosa yɛ niŋ a teleŋ chɔu Amakɛdɔŋndo? Loonuŋndɔ nyɛ cho hɛnaŋ Mɛlɛkaa le chieeŋndo hoo wo. Sabu Chɛhowaa le chieeŋndo hoo cho ni maa, o wa kpele hɛnɛkiɔɔ, nduyɛ, mbo wa o piaa cha a wanaa sandaa. Okoŋ, ma wa ndu piɛiyo. Kɛ yɛɛ tosa yɛ keŋ yɔŋnuŋndɔ suŋsuŋ te? O tasoo cho ni, wanaa lahakiaa naŋ cho ni. Miŋ naa. Nduyɛ, miŋ vi. Ŋ pɛɛku niŋ o Buŋgɛi 5 niŋ maa mi Chiisu huŋ wu le naa le miŋ wa achal lefafɛɛŋ. Hei loonuŋ num a nyɛ Chɔŋ poonyiaa wo. Mbo dimi aa, “Mɛlɛka kaala waŋnda chieeya. O koŋ, mbo yɔŋgu Po ndɔ pilɔɔ kpe le nda, maa wana o wana dɔu tiindaŋ ndɔɔ o Po ndɔ pilɔɔ hoo niŋ pɛ, wana koŋ o vi lɛ le. Yoomu kpeekpeiyo o nɔ lamɛɛlu le wo, ndu o sɔla ni.”—Chɔŋ 3:​16.

20 Bahawɛi cheleŋ cho vɛlɛ ni maa, wanaa bɔɔbɔɔ cho bɔɔ hau dɛnɛwɔɔŋndo tosaa. Ma dimi choolaŋ, kafalaŋ tosaa, a kaala nɔɔlɛilaŋ. Waŋchieeya yeema ma tosa vɛlɛ hɛnaŋ Mɛlɛkaa le. Wanaa cho hau sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ tosaa wa cho hunɔɔ tambei sɔla teleŋ chɔu Amakɛdɔŋndo. (Nuawɔ Sam 37:​10.) Sabu cheleŋ tosa vɛlɛ hɛnaŋ Mɛlɛkaa yɔŋnuŋndɔ o chieeŋndo hoo choo loo cho ni maa, masaa chieeŋnda cho waŋnda dɛɛniaa le hɛnaŋ Mɛlɛkaa tosa le. Masaa bɔɔbɔɔ nɔ hau kpaaya le o kɛndɔɔ tosa le. Mɛɛ le kafalaŋ, yolɛi vɛlɛ a waŋnda biyɔɔ ŋua ŋua. Nyɛ koŋ Baabuiyo dimi ni aa, “Waŋnda pum a nɔ kpaayalaŋ, mi waŋnda a wa nda saŋgaa o ba bɛŋgu.”—Ikilisiaatii 8:​9.

21. Vɛɛ Masaleŋ le cho yɛ tosa mi hɛnaŋ Mɛlɛkaa yɔŋnuŋ o chieeŋndo choo?

21 Te Amakɛdɔŋ hiou pɛ, o Masale Mɛlɛkaleŋ bɛŋgu waŋndachieeya kpou cho wa ni. Masaleŋ ndeŋ le cho tosa mi hɛnaŋ Mɛlɛkaa yɔŋnuŋ o lɛŋndeŋ choo. Nduyɛ, le cho hunɔɔ a tɔnɔlaŋ puɛɛ. Le tamaseliiyo, le cho hunɔɔ Setana nda nyinaa nduaa wɔɔŋnda faŋa. (Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 20:​1-3) Sala soliaŋ Chiisoo cho tosa ni, wanaa laalaŋaa cho wa o chieeŋndo choo wa kinɛi, opilɛ bɛɛ nee lɛ niŋ te. O Masaleŋ ndeŋ bɛŋgu, waŋchieeya cho wa achal lefafɛɛŋ. (Nuawɔ Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 22:​1-3.) Chieeŋndo kpede cho simnɔŋ kpele hɛnɛkiɔɔ. Masaleŋ ndeŋ le cho hɛnaŋ Mɛlɛkaa tosa o chieeŋndo choo ni, nduyɛ, mi le tosa vɛlɛ mi diola Mɛlɛkalaŋ la sɔla diondɔɔ. Yɛɛ hoo sim yɛ? Hoo sim ni maa o Masale Mɛlɛkaleŋ bɛŋgu, wana o wana fee cho wa achal a teleŋ koŋ, a cho diola Mɛlɛkalaŋ bɛɛleŋ ke. Diola laŋ la cho yɛ Chɛhowa ni.

LƆƆ KUƐƐ MASALE MƐLƐKALEŊ LE CHO YƐ HƐNAŊ NDƆƆ TOSA O LƐŊNDEŊ CHOO?

22. Yɛɛ chɔm yɛ maa Masale Mɛlɛkaleŋ le hiŋ teleŋ Chiisu wa o chieeŋndo choo wo le? Nduyɛ, yɛɛ chɔm yɛ vɛlɛ maa le hiŋ teleŋ Mɛlɛka soli ndu o sɛiyo niŋndo le?

22 Teleŋ Chiisu ndoo dimul buɛiyaa nduaa le ma piɛi le Masale Mɛlɛkaleŋ ndo, Masale Mɛlɛkaleŋ lee hiŋndɔ teleŋ koŋ te. Kɛ mi lee huŋ pa teleŋ Chiisu ndoo hel choo choo wo? Pɛ pɛ bɛɛ. Kanifuule, Pitɛ nda Pɔɔl dimi maa, mɛɛ Mɛlɛka soli Chiisu o sɛiyo niŋ, mi nyɛ Deeve poonyiaa o Sam 110:​1 niŋndo yɔŋnuŋ a boondii keŋ. Mbo dimi aa, “Mɛlɛka Yaawɛɛ o dimul Masanɔ nuu aa, ‘Chal . . . o ba ni kɛndɔɔ choo, mbo lo o koŋ mi tosa ma nɛi yaamɔɔwaa numnda a bɛŋgu.’” (Walta Wanaa Chiisuaa 2:​32-35; Hibuluiya 10:​12, 13) Hei chɔm maa mɛɛ Chiisu hel choo choo, o chal fɛŋ chumndo.

O Masale Mɛlɛkaleŋ bɛŋgu, hɛnaŋ Mɛlɛkaa cho yɔŋnɔŋ o chieeŋndo choo mɛɛ mɛɛ o cho o choo choo niŋ yɛ

23. (a) Teleŋ kuɛɛ Masale Mɛlɛkaleŋ le kanduŋ yɛ o choo choo niŋ? (b) Yɛɛ naŋ cho yɛ hunɔɔ pɛɛku o buŋgɛi cho lachi ve niŋ?

23 Le vɛɛ kpɛ? Chɔŋ o wɔsiŋ 1800 woŋ mɛɛlulaŋ mbo huŋ bii a wɔsiŋ 1900 kandɔŋndo, mi sukuuwaa pɛɛkaa Baabuiya sɔla sina lapɛŋgoo maa o wɔsi 1914 niŋ teleŋndo hoo chuu ni. (Le sinaa a teleŋndo hoo okɔɔ, tofawɔ Yooŋgula Chɔɔlaalaŋ o pei 215 tei 218.) Sɔɔŋ wa yɔŋnɔŋndo o chieeŋndo choo a teleŋ koŋndo chɔm ni maa, sinalapɛŋgu sukuuwaa Baabuiya haa cho tonya. Sɔɔŋ Baabui sɔla peelɔŋndo o wɔsi 1914 niŋndo chɔm ni maa, Kiliti simnuŋ masaa. Nduyɛ maa, Masale Mɛlɛkaleŋ le kanduŋ o choo choo niŋ. Teleŋ lo niŋ le Setana wo cho lɛ o bɔɔ le. (Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 12:​12; Kɔliŋtiaŋ Tasoo 15:​28) Ŋ dimi niko a kɔl kɛndɛ maa, Masale Mɛlɛkaleŋ le cho suŋ tosa mi hɛnaŋ Mɛlɛkaa yɔŋnuŋ o chieeŋndo choo kpou. Yooŋgu kɛndɔɔ le cho hoo le? A laalaŋ pa maa tonya icho ni? Buŋgɛi cho lachi ve cho num mala ma sina maa Baabuiyo kpeekpei dimi sɔɔŋ muŋ ni.