1. Nkia sambu kitomene zayakana tufimpa?

MAZUNDA ye mazunda ma wantu omu nza yawonso bazeye e sambu kia S’eto. I sambu kitomene zayakana kalonga yandi kibeni Yesu Kristu. E sambu kiaki kiamfunu kikilu. Obakula e ndomba tatu zantete za sambu kiaki dikutusadisa mu zaya mana kelonganga kieleka o Nkand’a Nzambi.

2. Nkia mambu matatu kalonga Yesu kw’alongoki andi vo bafwete lombanga muna sambu?

² Yesu walonga alongoki andi mu samba vo: “I nsamba yiyi nusamba: E S’eto koko’zulu, yambula nkumbu aku yazitiswa. E Kintinu kiaku kiza. O luzolo luaku luavangam’ova nza nze koko’zulu.” (Matai 6:9-13) Nkia nsasa zina e ndomba zazi zau zitatu?

3. Adieyi tufwete zaya mu kuma kia Kintinu kia Nzambi?

³ Twalongokele kala mayingi mu kuma kia nkumbu a Nzambi, Yave, luzolo lwandi, mana kevanganga ye mana kesinga vanga kwa wantu. Nkia Kintinu kayika o Yesu vava katuvovesa mu samba vo: “E Kintinu kiaku kiza”? Nki i  Kintinu kia Nzambi? Aweyi kivelelesela e nkumbu a Nzambi? E ngiz’a Kintinu aweyi inina ngwizani yo vangama kwa luzolo lwa Nzambi?

4. Nki i Kintinu kia Nzambi? Nani i Ntinu?

⁴ Kintinu kia Nzambi i luyalu lwasikidiswa kwa Yave wa Nzambi ye wasola Ntinu mu yala kio. Nani i Ntinu a Kintinu kia Nzambi? Yesu Kristu. Yesu wa Ntinu osundidi ayadi awonso a wantu, oyikilwanga vo: “Ntinu a ntinu, yo Mfumu a mfumu.” (1 Timoteo 6:15) Una ye wisa kia vanga mana masundidi owete ke mu konso nyadi ko.

5. Kintinu kia Nzambi akweyi kiyadila? Nki kiyala?

⁵ Kintinu kia Nzambi akweyi kiyadila ye nki kiyala? Nanga olenda yuvula, akweyi kena o Yesu? Walongokele kala vo o Yesu wavondwa vana nti ampasi yo fulwa. I bosi wavutuka kun’ezulu. (Mavangu 2:33) Ozevo, e Kintinu kia Nzambi kun’ezulu kiyadila. Ekiaki i kuma kiyikilwanga muna Nkand’a Nzambi vo “Kintinu ki’ezulu.” (2 Timoteo 4:18) Kana una vo Kintinu kia Nzambi kun’ezulu kina, kansi kiyala ova ntoto.—Tanga Lusengomono 11:15.

6, 7. Nki kikitulanga Yesu se Ntinu waswaswana?

⁶ Nki kikitulanga Yesu se Ntinu waswaswana? E kuma kadi kefwa diaka ko. Nswaswani ye ayadi a wantu, Nkand’a Nzambi uvovanga mu kuma kia Yesu vo: “Yandi amosi aka kefwa ko, okalanga muna ntemo ke uluakwa.” (1 Timoteo 6:16) Disongele vo mawete mawonso kevanga o Yesu mezinga yakwele mvu. Mambu mayingi mambote kevanga muna wete dia wantu.

⁷ Tala ungunza owu wa Nkand’a Nzambi mu kuma kia Yesu: “O mwand’a Yave ukunyitalela, o mwand’a ngangu yo mbakula, o mwand’a ndongesela yo nkuma, o mwand’a zayi yo vumi wa Yave; ewete diandi dikala muna vumi wa Yave: kefundisila muna mbon’a meso ko, ngatu zengela muna ngw’a matu: kansi muna unsongi i kefundisil’asukami, kezengela muna kosi muna diambu  di’alembami a nza.” (Yesaya 11:2-4) E mvovo miami misonganga vo o Yesu okala se Ntinu ansongi ye nkwa nkenda kw’awana keyala ova nza. Nga kuzolele yalwa kwa nyadi a mpila yayi ko?

8. Nani oyala yo Yesu?

⁸ E ludi kiakaka mu kuma kia Kintinu kia Nzambi i kiaki: Yesu keyala yandi amosi ko. Vena ye akaka beyala yandi entwadi. Kasikil’owu, o Paulu wa ntumwa wavovesa Timoteo vo: “Ovo tuzindalala, tuyala yandi e kintinu.” (2 Timoteo 2:12) Elo, o Paulu, Timoteo ye Akristu akaka akwikizi ana basolwa kwa Nzambi, beyala ntwadi yo Yesu muna Kintinu ki’ezulu. Akwa bekala?

9. Akwa beyala entwadi yo Yesu? Nkia ntangwa kayantika kubasola o Nzambi?

⁹ Nze una usonganga Kapu kia 7 kia nkanda wau, o Yoane wa ntumwa wasongwa mona-meso kia ‘Mwan’ememe [Yesu Kristu] otelamene vana mongo a Zione [luyalu lwandi kun’ezulu], aya bena yandi, 144.000 bena ye nkumbu andi, ye nkumbu Es’andi isonamene vana tuse twau.’ Akinani awaya 144.000? O Yoane wavana e mvutu: ‘Awaya i yau belandang’o Mwan’ememe konso kuna kekwenda. Awaya basumbuka vana vena wantu, se ntomoni kuna kwa Nzambi, yo kuna kwa Mwan’ememe.’ (Lusengomono 14:1, 4) Elo, yau i alandi akwikizi a Yesu Kristu, basolwa mu yala yandi entwadi kun’ezulu. Vava befuluka betambula moyo w’ezulu, “beyal’ova nza” yo Yesu. (Lusengomono 5:10) Tuka muna lumbu ya antumwa o Nzambi wayantik’o sola, Akristu akwikizi mu lungisa lutangu lwa 144.000.

10. Ekuma yinina se nkubika azola vo Yesu ye 144.000 beyala wantu ova ntoto?

 ¹⁰ I nkubika azolwa kikilu vo Yesu ye 144.000 beyala wantu ova ntoto. Wau vo o Yesu wazinga nze muntu ova ntoto ozeye mpasi za wantu. Paulu wavova mu kuma kia Yesu vo: ‘Kadi ke tuna ye ngang’ambuta ko ona olembi fwila lutovoko lweto e nkenda, kansi ndioyo tuna yandi watontwa muna mawonso nze yeto, kansi kasumuka ko.’ (Ayibere 4:15; 5:8) Awana keyala yau entwadi babangikwa mpe yo zindalela e mpasi muna nitu. Vana ntandu, banwananga ye usumuki wau ye mpila zawonso za mayela. Elo, bazeye mpasi zawonso za wantu.

11. Ekuma o Yesu kavovesela alongoki andi vo basambanga kimana luzolo lwa Nzambi lwavangama kuna zulu?

¹¹ Vava Yesu kavova vo alongoki andi bafwete lombanga kimana Kintinu kia Nzambi kiza, wabavovesa mpe basambanga vo o luzolo lwa Nzambi “luavangam’ova nza nze koko’zulu.” O Nzambi kun’ezulu kena, ambasi zandi zakwikizi bevanganga luzolo lwandi ntangwa zawonso. Muna Kapu kia 3 kia nkanda wau, twalongokele vo mbasi ankolami wayambul’o vanga luzolo lwa Nzambi yo fila Adami yo Eva mu sumuka. Muna Kapu kia 10, tulongoka mayingi kelonganga Nkand’a Nzambi mu kuma kia mbasi ndioyo wambi, oyikilwanga vo Nkadi Ampemba wa Satana. O Satana ye mbasi zina zanlanda ziyikilwanga vo nkwiya, bayambulwa mu kala kun’ezulu mu fikolo. Ozevo, muna ntangwa yayina ke mbasi zawonso ko kun’ezulu bavanganga luzolo lwa Nzambi. E diambu diadi diasoba vava Kintinu kia Nzambi kiayantik’o yala. O Yesu Kristu wayadikwa se Ntinu, wanwana yo Satana.—Tanga Lusengomono 12:7-9.

12. Nkia mambu mamfunu meyikwanga muna Lusengomono 12:10?

¹² Nkand’a Lusengomono usonganga mana  mabwa: “Ngwidi nding’angolo kun’ezulu, oku vo, owau luizidi o luvuluzu, ye ngolo, ye Kintinu kia Nzambi eto, ye wisa kia Kuswa kiandi: e kuma kadi, o mfundi abunzi eto [Satana] ovetelo, on’okubafundilanga vana ndose a Nzambi yo fuku yo mwini.” (Lusengomono 12:10) Nga omwene mambu mole mamfunu meyikwanga muna sono kiaki kia Nkand’a Nzambi? Diantete, Kintinu kia Nzambi muna Yesu Kristu kiayantik’o yala. Diazole, o Satana wavaikiswa kun’ezulu yo vetwa ova nza.

13. Wau vo Satana wavaikiswa kun’ezulu, nkia nluta diatwasa?

¹³ O mambu mole mama nkia nluta matwasa kun’ezulu? Owu tutanganga mu kuma kia mana mabwa kun’ezulu: “Dianu vo, kemb’ezulu, yo yeno nukalanga mo.” (Lusengomono 12:12) Elo, mbasi zakwikizi kun’ezulu bakemba, kadi o Satana ye nkwiya miandi bavaikiswa kun’ezulu. Yau awonso owau balenda sikila ye kwikizi kwa Yave wa Nzambi. Kuna ye luvuvamu lwakieleka ye ngwizani. O luzolo lwa Nzambi mu vangama luna kun’ezulu.

14. Adieyi dibwanga wau vo Satana wavetwa ova nza?

¹⁴ Aweyi tuvova mu kuma kia ntoto? O Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Tâtu kwa nza yo kalunga, e kuma kadi, o Nkadi Ampemba okulumukini oko nwina, wina yo makasi mayingi, wau kazeye wo vo kolo kiandwelo kaka kena kiau.” (Lusengomono 12:12) Wau vo Satana wavaikiswa kun’ezulu yo sala ye kolo kiandwelo kaka una yo makasi mayingi. Muna kuma kiaki, otwasanga mpasi zayingi yovo “tâtu” ova ntoto. Tulongoka mayingi muna “tâtu” yayi muna kapu kilanda. Wau vo Satana wavetwa ova nza, e Kintinu aweyi kivangila luzolo lwa Nzambi ova nza?

15. Alweyi i luzolo lwa Nzambi mu kuma kia ntoto?

¹⁵ Sungamena luzolo lwa Nzambi mu kuma kia ntoto luna walongoka muna Kapu kia  3, Nzambi wasonga luzolo lwandi muna mpatu a Edene vo e nza yakala se paradiso yo zingilwa kwa wantu ansongi balembi fwa. O  Satana wafila Adami yo Eva mu sumuka. Ediadi diavunzanesa ekani dia Nzambi mu kuma kia ntoto, kansi o luzolo lwandi ke lwasoba ko. Yave ozolele vo ‘asongi bavwa nza, basikila vo yakwele mvu.’ (Nkunga 37:29) E Kintinu kia Nzambi kilungisa ekani diadi. Mu nkia mpila?

16, 17. O ungunza wa Daniele 2:44 adieyi ukutulonganga mu kuma kia Kintinu kia Nzambi?

¹⁶ Muna unguza wa Daniele 2:44 tutanganga vo: “Muna lumbu y’atinu awana, o Nzambi ezulu otongeka kintinu, kina ke kibangalakeswa ko yakwele mvu, ngatu vingilwa untinu wandi kwa nkangu akaka; kansi kikosomona yo sukisa yintinu yayi yawonso, kitongama mpe yakwele mvu.” Adieyi tulongokele mu kuma kia Kintinu kia Nzambi?

¹⁷ Diantete, dikutulonganga vo Kintinu kia Nzambi kisikidiswa “muna lumbu y’atinu awana,” yovo ekolo yintinu yakaka yiyalanga. Diazole, dikutulonganga vo e Kintinu kiyala yakwele mvu. Ke kisundwa ko ngatu vingilwa kwa luyalu lwakaka. Dietatu, e Kintinu kia Nzambi vita kinwana ye yintinu ya nza yayi. Kintinu kia Nzambi kisunda e vita. Kiau kaka kiyala o wantu. O wantu bevwa luyalu lusundidi owete.

18. E vit’ansuka yinwana Kintinu kia Nzambi ye tuyalu twa wantu aweyi yiyikilwanga?

¹⁸ Tulongoka mayingi muna Nkand’a Nzambi mu kuma kia vita yansuka yinwanwa kwa Kintinu kia Nzambi ye ayadi a nza yayi. Muna bonga e nona, Nkand’a Nzambi ulonganga vo ekolo kifinamanga mbaninu a nza, mianda miambi bemwanganesa luvunu muna vunginika “ntinu mia nza yawonso.” Mu nkia kuma? Mu ‘kubalunganisa [atinu] muna vit’a lumbu kianene kia Nzambi wa Mpungu-ngolo.’ Ntinu mia nza belunganiswa muna vita ‘in’e nkumbu muna Kiyibere vo,  Armangedo.’ (Lusengomono 16:14, 16) Etini yole yayi yisonganga vo e Armangedo i vit’ansuka yinwana Kintinu kia Nzambi ye tuyalu twa wantu.

19, 20. Ekuma luzolo lwa Nzambi lulembi vangamenanga ova nza yamu wau?

¹⁹ E Kintinu kia Nzambi nkia diambu kivanga muna vita ya Armangedo? Yindula diaka luzolo lwa Nzambi mu kuma kia ntoto. O Yave wa Nzambi wakana vo e nza yakala yo wantu ansongi, alunga muna kunsadila. Ekuma luzolo lwa Nzambi lulembi vangamenanga yamu wau? Diantete, tu’asumuki, tuyelanga yo fwa. Twalongokele muna Kapu kia 5 5 vo Yesu watufwila, kimana twavwa moyo a mvu ya mvu. Nanga osungamene mana masonama muna nsangu zambote za Yoane: “Kadi muna nzola kazolele nza o Nzambi i kavanin’o Mwan’andi amosi, kimana konso on’okwikilanga muna yandi ke vila ko, moyo a mvu ya mvu kevwa.”—Yoane 3:16.

²⁰ E kuma kiakaka i kiaki, wantu ayingi bevanganga mambu mambi. Bevunanga yo ta-zumba. Ke bezolanga vanga luzolo lwa Nzambi ko. Ana bevangang’e mbi befwaswa muna vit’a Nzambi ya Armangedo. (Tanga Nkunga 37:10.) Kuma kiakaka diaka luzolo lwa Nzambi lulembi vangamenanga ova nza i kiaki: Ayadi ke befilanga nkangu ko mu vanga luzolo lwa Nzambi. Ayadi ayingi ke bena ye wisa kia yala ko ye akwa nsoki. Muna kuma kiaki Nkand’a Nzambi uvovanga vo: ‘O muntu okala ye wisa muna nkw’andi kamwesa mpasi.’—Kimpovi 8:9.

21. E Kintinu aweyi kivangila luzolo lwa Nzambi ova nza?

²¹ Vita ya Armangedo vava yifokaka Kintinu kia Nzambi kaka kiyala o wantu. Kintinu kiokio kivanga luzolo lwa Nzambi yo twasa nsambu zayingi kwa wantu. Kasikil’owu, o Satana ye nkwiya miandi bekangwa. (Lusengomono 20:1-3)  Kimenga kia Yesu kitwasa nsambu kwa wantu ke beyela diaka ko ngatu fwa. Bezinga yakwele mvu muna luyalu lwa Kintinu. (Tanga Lusengomono 22:1-3.) O ntoto ukituka se paradiso. E Kintinu i mpanga kivanga luzolo lwa Nzambi ova nza yo velelesa nkumbu andi. Aweyi disongele ediadi? Disongele vo awonso bezinga muna Kintinu kia Nzambi bezitisa nkumbu Andi.

22. Aweyi tuzayidi wo vo e Kintinu ke kiayiza mu ntangwa Yesu kakala ova ntoto ko ngatu mu ntangwa kafulwa?

²² Vava Yesu kalonga alongoki andi mu samba vo, “e Kintinu kiaku kiza” ke diasonganga ko vo e Kintinu mu ntangwa yayina kiadi kwiza. Nga vava kavutuk’o Yesu kun’ezulu kiadi kwiza? Ve, kadi o Petelo ye Paulu bavova vo vava Yesu kafulwa, ungunza wasonama muna Nkunga 110:1 walungana muna yandi: ‘O Yave ovovese mfumu ame vo, vwand’oku koko kwame kwalunene yavana nsia mbeni zaku se nsikinw’a tambi yaku.’ (Mavangu 2:32-35; Ayibere 10:12, 13) Ozevo, kolo kiavioka vo.

23. (a) E Kintinu kia Nzambi nkia ntangwa kiayantik’o yala? (b) Nkia mambu tulongoka muna kapu kilanda?

²³ Kolo kwa kavingila? Muna mvu mia 1800 yaku lubantiku lwa mvu mia 1900, alongoki akwikizi a Nkand’a Nzambi babakula vo e kolo kiokio kifokoka muna mvu wa 1914. (Mu kuma kia mvu wau tala Nkundikilwa ina muna lukaya lwa 215-218.) Mambu mebwanga  ova nza tuka mvu a 1914, mesonganga ziku vo umbakuzi wa alongoki a Nkand’a Nzambi wakieleka. E ndungana ungunza wa Nkand’a Nzambi isonganga vo Kristu wayadikwa se Ntinu muna mvu a 1914. Kintinu ki’ezulu kia Nzambi kiayantik’o yala. I kuma vo, mu “kolo kiandwelo” kia Satana tuzingilanga. (Lusengomono 12:12; Nkunga 110:2) Tulenda vova ye sikididi kiawonso vo, ke kolo ko e Kintinu kia Nzambi kilungisa luzolo lwa Nzambi ova nza. Nga ke nsangu zambote ko ezazi? Nga okwikilanga vo mambu mama melungana? E kapu kilanda kikusadisa mu zaya vo Nkand’a Nzambi olonganga mambu mama.