1. ¿Ima ancha reqsisqallaña oracionmantataq yachachkasunchik?

ENTERON pachapi wara-waranqantin runakunam ancha reqsisqallaña padrenuestro sutichasqa oracionta reqsinku. Chay oracionta imayna mañakunanchikmantam kikin Jesucristo yachachirqa, ancha valorniyoqmi chay oracionpi kaq mañakuykunaqa. Qallariyllanpi kimsa mañakuykunamantam yachasunchik, chaymi yanapawasun Bibliapa yachachisqanta allintapuni entiendenanchikpaq.

2. Willarimuy kimsa mañakuykunamanta oracionpi Jesus qatiqninkunaman yachachisqanmanta.

² Chay oracionpa qallariyllanpim Jesusqa nirqa: “Qamkunaqa kaynatayá mañakuychik: Hanaq pachapi Taytayku, sutiki yupaychasqa kachun, munaychakusqayki hamuchun. Munasqaykiyá rurasqa kachun kay pachapipas hanaq pachapi hina”, nispa (Mateo 6:9-13). ¿Ima ninanmi kay kimsa kaq mañakuykunaqa?

3. ¿Imakunatam Diospa Munaychakusqanmanta yachananchik?

³ Achkatañam yacharunchik Diospa sutin, Jehová kasqanmanta. Yacharunchikñataqmi Jehová Diospa munayninmanta, ima rurasqanmanta chaynataq runakunarayku ima rurananmantapas. Ichaqa, ¿imatam Jesus niyta munachkarqa “munaychakusqayki hamuchun” nisqanwanqa? ¿Imataq Diospa Munaychakusqanqa? ¿Imaynatataq Jehová Diospa sutinta chuyanchanqa? ¿Imaynatataq Jehová Diospa Munaychakusqanpa hamuyninqa tupanman munaynin rurakuywan?

4. ¿Imataq Diospa Reinon, hinaspa pitaq Reyninqa?

⁴ Diospa Reinonqa Jehová Diospa huk sumaq gobierno hatarichisqanmi. Kikin Jehová Diosmi akllarqa chay Gobiernopa pim Reynin kananta. ¿Pitaq kanman chay Reyqa? Jesucristopunim. Llapallan kamachikuqkunamantaqa Payqa allinpuni kamachikuqmi; chaymi ninchik “reykunapapas Reynin, señorkunapapas Señornin”, nispa (Apocalipsis 19:16). Mayqan kaq kamachikuqmantaqa chaynallataq aswan allin kamachikuqkunamantapas Jesusmi aswan atiyniyoqqa allinkunata rurananpaqqa.

5. ¿Maymantataq Diospa Gobiernon munaychakamunqa, hinaspa pikunapitaq munaychakunqa?

⁵ ¿Maymantataq Diospa Gobiernon munaychakamunqa? ¿Maypitaq kachkanman Jesusqa? Yacharusqanchikman hinam Jesustaqa qerupi warkuspa wañurachirqaku, kawsarimusqanman qepañataqmi hanaq pachaman hoqarisqa karqa (Hechos 2:33). Chaynaqa hanaq pachapim kachkan Diospa Gobiernonqa, chaymi Bibliaqa sutichan ‘hanaq pachamanta munaychakuq’, nispa (2 Timoteo 4:18). Hanaq pachapiña kachkaspanpas kay Pachapi kawsaqkunatam munaychakunqa (Apocalipsis 11:15).

6, 7. ¿Imanasqataq Jesusqa suma-sumaqllaña kamachikuq Rey?

⁶ Suma-sumaqllaña kamachikuq Reymi Jesusqa. ¿Imanasqam chaynata ninchik? Huktaqa nichwanmi mana haykapipas wañuq kasqanraykum. Kamachikuq runakunamantaqa Bibliam Jesusmanta kaynata niwanchik “Cristo kawsarimuspanqa huktawanqa manañam wañunmanñachu. Manapunim paypiqa wañuyqa munaychakunmanñachu”, nispa (Romanos 6:9). Chaymi tukuy imakuna rurasqanpas wiña-wiñaypaq takyanqa. Cheqappunim imakunapas achkanpi kanqa.

⁷ Qawariy Jesusmanta Bibliapa imam willakusqanta: “Paymi Tayta Diospa Espiritunwan huntasqa kanqa ancha yuyaysapa kananpaq, ancha entiendeq kananpaq, ancha yuyaywan consejananpaq, ancha atiyniyoq kananpaq, ancha yachaysapa kananpaq hinaspa Tayta Diosta respetananpaq. Tayta Diosta respetaptinkum payqa kusikunqa. Manam qawasqallanman hinachu pitapas juzganqa. Manam uyarisqanman hinallachu pitapas  sentencianqa. Wakchakunatam derechonkuman hina allinta arreglanqa. Kay pachapi humildekunatam Diospa munasqanman hina defiendenqa”, nispa (Isaias 11:2-4). Kay nisqanmi qawachin justiciawan hinaspa llakipayakuywan Jesus kamachikunanmanta. ¿Munawaqchu kayna kaq kamachikuq kapusunaykita?

8. ¿Pikunataq Jesuswan kamachinqaku?

⁸ Hinaspapas Diospa Munaychakusqanpiqa manam Jesusqa sapallanchu kamachinqa aswanqa hukkunawanmi kamachinqa. Ejemplopaq, apostol Pablom Timoteota nirqa: “Pacienciawan ñakarispaqa paywanmi gobiernasun”, nispa (2 Timoteo 2:12). Arí, Pablowan Timoteo chaynataq Diospa akllasqan sonqo runakunam Jesuswanqa Diospa munaychakusqanpi kamachinqaku. ¿Haykataq kamachikuq kanankupaq favorecesqa kanqaku?

9. ¿Hayka runakunataq Jesuswan kamachimunqaku, hinaspa haykapimantataq Jehová Dios paykunata akllayta qallaykurqa?

⁹ 7 kaq yachachikuypi yachasqanchikman hinam apostol Juan revelacionninpi qawarqa “Sion Moqopa hawanpi [Rey hina kamachimunanpaq hanaq pachapi tronon] Carnero sayachkaqta [Jesucristota]. Paywanmi sayachkasqa pachak tawa chunkan tawayoq waranqa runakuna, paykunaqa kachkasqa Carneropa sutinwan hinaspa Taytanpa sutinwan urkunkupi qellqasqakamam”. ¿Pikunataq kanku chay 144.000 akllasqakunaqa? Kikin Juanmi nin: “Paykunaqa Carnerotam qatinku maymanña riptinpas. Paykunaqa punta rikurimuq ruru hinam, paykunaqa Diospaqwan Carneropaqmi runakuna ukumanta rantisqa karqa”, nispa (Apocalipsis 14:1, 4). Arí, Jesucristota tukuy sonqowan qatiqkunam akllasqa kanku hanaq pachapi Jesuswan kamachinankupaq. Wañurusqankumanta hanaq pachapi kawsarimuspankum ‘kay pachata gobiernamunqaku’ Jesuswan kuska (Apocalipsis 5:10). Jesuspa apostolninkunapa tiempomantaraqmi Jehová Diosqa akllachkarqaña payman sonqo kaqkunata pachak tawa chunkan tawayoq waranqamam chayanankukama.

10. ¿Imanasqataq Jehová Dios ancha kuyakuq karqa, 144.000 sapaqchasqakuna Jesuswan runakunata kamachimunankupaq imayna tanteasqanpi?

¹⁰ Jehová Diosmi ancha kuyakuq karqa, 144.000 sapaqchasqakuna Jesuswan runakunata kamachimunankupaq imayna tanteasqanpi.  ¿Imaynanpim chaynata ninchik? Jesusqa runa kasqanraykum runakunapa ñakarisqantaqa yachan. Apostol Pablom kaynata qellqarqa: “Jesusqa huchaman urmaqlla kayninchikmanta llakipayakuqmi. Paypas ñoqanchik hina tukuypi tentasqam karqa ichaqa manam huchallikurqachu”, nispa (Hebreos 4:15; 5:8). Paywan kamachiqkunapas runa kasqankupi lliw ñakariykunatam aguantarqaku. Chaymantapas pantaq kayninkutam atiparqaku hinaspam imaymana onqoykunawan ñakarirqaku. Entiendenqakupunimá runakunapa sasachakuyninkunataqa.

11. ¿Imanasqataq Jesusqa qatiqninkunata nirqa Diospa munaynin hanaq pachapi rurakunanpaq mañakunankuta?

¹¹ Jesusqa qatiqninkunataqa manam Diospa munaychakusqan hamunanpaq mañakunallankupaqchu kamachirqa, mañakunankutaqmi karqa Diospa munaynin “kay pachapipas hanaq pachapi hina” rurasqa kananpaqpas. Hanaq pachapim sonqo angelkunaqa Diospa munayninta siemprepuni ruraqku. 3 kaq yachachikuypi yachasqanchikman hinam huk mana allin kaq angel Diospa contranpi churakuspan Adantawan Evata huchallirachirqa. 10 kaq yachachikuypim astawan yachachkasunchik imatam Biblia yachachin Satanas sutiyoq angelmanta. Diosmi saqerqa kay angeltawan qatiqnin demoniontinkunata hanaq pachapi pisi tiempolla hinalla kanankuta. Chaymi Jesuspa kasqan tiempopiqa manam hanaq pachapi kaq lliw angelkunachu Diospa munaynintaqa rurachkarqaku. Ichaqa manam chaynañachu kanan karqa Diospa Munaychakusqanpi Jesucristo kamachikuyta qallariptinqa chaynallataq hanaq pachapi Satanaswan peleaptinpas (Apocalipsis 12:7-9).

12. ¿Ima iskay allinpuni sucedesqanmantam Apocalipsis 12:10 willakun?

¹² Bibliapim willakurqa kayna pasakunanmanta: “Chaymantam hanaq pachapi huk kaqnin qaparirqa: Kunanmi chayaramuwanchik Diosmanta salvacion, chayaramuntaqmi Diospa atiyninpas, munaychakuyninpas chaynataq Cristopa munayninpas. Wawqe-paninchikkunapa contranpi tuta punchaw Diosman acusaq diabloqa ñam wischurachikamunña hanaq pachamanta”, nispa (Apocalipsis 12:10). ¿Kay willakuypi  ima iskay allinpuni sucedesqanmantam willakuchkan? Puntataqa Diospa Gobiernonmi Jesustakama munaychakuyta qallarirqa. Chaymantañataqmi Satanas hanaq pachamanta qarqochikamuspan kay Allpa pachaman wischuchikamurqa.

13. ¿Imaynataq kawsakuyqa hanaq pachapi kachkan Satanas hanaq pachamanta qarqorachikamusqanrayku?

¹³ Qatiqnin yachachikuykunapim qawachkasunchik imaynam chaykunaqa ña pasarusqanmanta. Chaynaqa, ¿Imakunataq chayrayku pasakurqa? Leesun imam hanaq pachapi sucedesqanmanta: “Chaynaqa cielokuna, kusikuychikyá, kusikuychiktaqyá chaypi yachaqkunapas” (Apocalipsis 12:12). Arí, sonqo angelkunam kusikunku hanaq pachamanta Satanas demoniontinkunawan qarqorachikamusqankumanta, hanaq pachapi qepaqkunañataqmi Jehová Diospaq sonqollaña kanku, hawkallam hinaspam huk sonqolla llapanku kawsakunkupas. Chaynaqa hanaq pachapim Diospa munayninqa rurakuchkanña.

14. ¿Imatataq Satanas rikurichimuchkan kay Allpa pachaman wischurachikamusqanrayku?

¹⁴ ¿Imatataq nichwan kay Pachapi kaqkunamantaqa? Bibliam nin: “¡Ay! imaynaraq kanqa kay pachapi kaqkunaqa! Diabloqa piñasqallañam uraykaramun qamkunaman, payqariki yachachkanmi pisi tiempoyoqllaña kasqanta”, nispa (Apocalipsis 12:12). Hanaq pachamanta qarqorachikamusqanraykum chaynataq pisi tiempoyoqllaña kasqanraykum Satanasqa piñasqallaña kachkan. Llumpay piñasqallaña kaspanmi, kay Pachapi sasachakuykunata rikurichiyllapiña kachkan. Qatiqnin yachachikuypim yachachkasunchik chay sasachakuykunamanta. Chaynaqa, ¿imaynatataq Jehová Diospa Gobiernon kay Allpa pachapi munaynintaqa cumplichinqa?

15. ¿Imatataq Jehová Dios munan kay Allpa pachapaq?

¹⁵ Yuyariy imatam Jehová Dios kay Allpa pachapaq munasqanmanta. 3 kaq yachachikuypi yachasqanchikman hinam Jehová Diosqa Eden huertapi kaq punta tayta-mamanchikman willarqa kay Allpa pacha paraisoman tikray munasqanta hinaspa mana haykapipas wañuq allin ruraq runakunawan huntachinanmanta. Adantawan Evata Satanas huchallirachiptinmi kay Allpa pachapaq Jehová Diospa munayninqa mana chaypunillachu cumplikururqa ichaqa hinallam munachkan munaynin rurakunantaqa.  Jehová Diosqa munachkanraqmi kay promesan cumplikunanta: “Allin ruraq runakunam allpataqa dueñoyanqaku. Paykunaqa chaypimiki wiñaypaqraq kawsakunqaku” (Salmo 37:29). Jehová Diospa Munaychakusqanmi chaytaqa ruranqa. ¿Imaynata?

16, 17. ¿Imatam Daniel 2:44 willawanchik Diospa Gobiernonmanta?

¹⁶ Daniel 2:44 nisqanpim kayna willakuyta tarinchik: “Chay hamuq reykuna gobiernachkaptinmi Hanaq Pacha Dios hatarichinqa mana tuñichiy atina gobiernota, chay gobiernoqa huk runamanqa manam qosqachu kanqa wiñaypaqpas. Aswanqa chay gobiernom llapallan wakin gobiernokunata ñutupaspan chinkachinqa hinaptinmi chay puchuruq gobiernollaña takyanqa wiña-wiñaypaq”, nispa. ¿Ima ninantaq chay willakuyqa?

¹⁷ Puntataqa nichkanmi ‘hamuq reykuna gobiernachkaptin’ otaq kamachikuchkaptinku chay gobiernota Dios hatarichinanmanta. Willawanchiktaqmi wiña-wiñaypaq chay Gobierno takyananmanta. Manam mayqen gobiernopas tuñichiytaqa atinqachu nitaq rantinpipas munaychakunqañachu. Willawachkanchiktaqmi Jehová Diospa Gobiernon kay pachapi gobiernokunawan guerrapi kanankumanta hinaspa Jehová Diospa Gobiernon atipananmantapas. Chaymantañataqmi Diospa Gobiernollanña runakunataqa munaychakunqa, lliw gobiernokunamantaqa aswan alli-allin gobiernom kanqa.

18. Jehová Diospa Gobiernonwan kay pachapi kaq kamachikuqkunawan guerrata, ¿ima sutiwantaq sutichakun?

¹⁸ Bibliaqa achkanpim willawanchik Jehová Diospa Gobiernon kay pachapi kaq gobiernokunawan guerrapi kanankumanta. Ejemplopaq, willakurqañam tukupay tiempokunapi mana allin espiritukuna llullakunata cheqechispanku ‘kay pachapi llapallan reykunata’ pantachinankumanta. ¿Imapaqtaq chaynataqa pantachinqaku? “Tukuy atiyniyoq Diospa punchawninpi guerrapi peleanankupaqmi”. Reykunaqa huñunasqam kanqaku “hebreo rimaypi Armagedonwan sutichasqa sitiopi” (Apocalipsis 16:14, 16). Kay iskay textokunapi nisqanman hinaqa, Diospa Gobiernonwan kay pachapi kaq kamachikuqkunawan guerratam sutichakun Har–Magedón, otaq Armagedon, nispa.

19, 20. ¿Imakunataq harkachkan Diospa munaynin kay Allpa pachapi kunanpuni cumplikunanpaq?

 ¹⁹ Armagedon guerratakama, ¿ima allinkunatam Diospa Gobiernon apamunqa? Kay Allpa pachatam sumaq paraisoman tikranqa hinaspam mana huchayoq allin ruraq runakunawan huntachinqa Jehová Diosta servinankupaq. ¿Imakunataq harkachkan Diospa munaynin kunanpuni cumplikunanta? Qallarinapaqqa huchayoq runa kasqanchikmi, chaymi onqonchik hinaspapas wañunchik. Ichaqa 5 kaq yachachikuypi yachasqanchikman hinam Jesusqa ñoqanchikrayku wañurqa wiñay kawsayta haypananchikpaq. Yuyarichkankichá apostol Juanpa kayna qellqasqanta: “Diosqa ancha-anchatam kuyarqa runakunata, chaymi sapallan Churinta qomurqa pipas paypi iñiqqa manaña puchukaspa wiñaypaqña kawsananpaq” (Juan 3:16).

²⁰ Chaymantapas Diospa munayninqa manaraqmi cumplikunchu achka runakuna mana allin rurasqankurayku. Llullakunkum, engañankum, millay kawsaytam kawsanku chaynallataqmi Diospa munaynintapas ruraytaqa mana munankuchu. Ichaqa mana allin ruraqkunam Armagedon sutiyoq Diospa guerranpi puchukachisqa kanqaku (Salmo 37:10). Kay Allpa pachapaq Diospa munayninqa manataqmi rurakunraqchu kay pachapi kamachikuqkuna Diospa munayninta ruranankupaq runakunata mana kallpanchasqankurayku. Achkanpim mana kamachikuy atiq karqaku, ñakarichikuqkuna otaq mana allinllaña millakuypaq ruraqkuna. Bibliaqa cheqaptapunim nin: Runakunam ‘runamasinta munaychakuspan ñakarichin’, nispa (Eclesiastes 8:9).

21. ¿Imaynatam Jehová Diospa Gobiernontakama kay Allpa pachapaq Jehová Diospa munaynin cumplikunqa?

²¹ Armagedon qepatam ichaqa Diospa Gobiernonpa munaychakusqallanpiña runakunaqa kawsakunqaku. Chay Gobiernontakamam Diospa munayninqa cumplikunqa hinaspam sumaqllaña bendicionkunatapas apamunqa. Ejemplopaq, Satanasmi demoniontinkunawan kay pachapi manaña munaychakunqañachu (Apocalipsis 20:1-3). Diosman sonqo runakunam manaña onqonqakuñachu nitaq wañunqakuñachu Diospa Gobiernon rantinchikpi Jesuspa wañukusqanta valechiptin, aswanqa wiña-wiñaypaqñam kawsakunqaku (Apocalipsis 22:1-3).  Chaymantapas kay Allpa pachatam sumaqllaña paraisoman tikrachinqa. Chaynapim chay Gobiernotakama kay Allpa pachapaq Jehová Diospa munayninqa rurakunqa chaynallataq sutinpas chuyanchasqa kanqa. ¿Ima ninantaq chayqa? Diospa Gobiernonraykum llapallan runakuna Jehová Diospa sutinta hatunchanqaku hinaspam yupaychanqakupas.

22. ¿Imanasqam ninchik Diospa Gobiernon kay Pachapi Jesus kachkaptin nitaq hanaq pachaman ripukusqan qepallata manaraq takyachisqa kasqanta?

²² “Munaychakusqayki hamuchun” nispa qatiqninkunata mañakunankupaq Jesus yachachisqanwanmi sutilla qawakurqa Diospa Gobiernon manaraq takyachisqa kasqanta. ¿Hanaq pachaman Jesus ripukuptinchu Diospa Gobiernon munaychakuytaña qallaykurqa? Manam, Pedrowan Pablopas willakurqakum Jesuspa kawsarimusqan qepaman Salmo 110:1 willakusqan paypi cumplikusqanta: “Tayta Diosmi señorniyta nirqa: Enemigoykikunata vencenaykamayá alleqniypi tiyaykuy. Enemigoykikunata saruchinaykamayá alleqniypi tiyaykuy” (Hechos 2:32-35; Hebreos 10:12, 13). Chaynaqa Jesucristoqa suyananraqmi karqa.

23. a) ¿Haykapitaq Diospa Gobiernon Munaychakuyta qallarirqa? b) ¿Imatam yachasun qatiqnin yachachikuypi?

²³ ¿Ima watakamam suyanan karqa? 1914 kaq watakamam, chaytam 1870 kaq watakunamantapacha Biblia estudiaqkuna entienderqaku. (Astawan yachayta munaspaqa qawariy kay libropa sapaq yachachikuyninkunata 215 kaq paginanmanta 218 kaq paginankama.) 1914 kaq watamantapacha imaymana sucedesqanmi rikuchin Biblia estudiaqkunapa entiendesqanku cheqappuni  kasqanta. Bibliapa ñawpaqmantaraq willakusqanpa cumplikusqanmi qawachin 1914 kaq watapi Jehová Dios Señorninchik Jesucristota Rey kananpaq churasqanta hinaspa Diospa Gobiernon munaychakuyta qallarisqanmantapas. Chaymi kawsachkanchik Satanaspa ‘pisi tiempoyoqllaña kasqanpi’ (Apocalipsis 12:12; Salmo 110:2). Chaymantapas nichwanmi Diospa Gobiernonpa yanapakuyninwan kay Allpa pachapaq Diospa munaynin cumplikunanta. ¿Ima niwaqtaq chay allin willakuymanta? ¿Cheqapchu kanman? Qatiqnin yachachikuypim yachachkasunchik imatapunim Biblia yachachin kay tapukuykunamanta.