1. Ita sei aprende kona-ba orasaun saida?

EMA rihun ba rihun iha mundu tomak hatene orasaun Ami Aman. Jesus rasik mak hatoʼo orasaun neʼe nuʼudar ezemplu ida. Orasaun neʼe hanorin mai ita buat importante, no kuandu ita aprende kona-ba buat tolu neʼebé Jesus husu ba Maromak iha orasaun neʼe, ita sei aprende liután kona-ba saida mak Bíblia loloos hanorin.

2. Iha orasaun neʼe, Jesus hanorin ninia dixípulu sira atu husu buat tolu saida?

² Jesus komesa orasaun neʼe hodi hanorin ema neʼebé rona nia. Nia hatete: “Neʼe duni, imi tenke halo orasaun nuneʼe: ‘Ami Aman iha lalehan, ami hakarak atu Ita-nia naran sai santu. Halo Ita-nia Ukun toʼo mai rai. Halo Ita-nia hakarak sai loos iha rai, hanesan iha lalehan.’” (Mateus 6:9-13) Buat tolu neʼebé Jesus husu iha orasaun neʼe katak sá?

3. Saida mak ita tenke aprende kona-ba Maromak nia Ukun?

³ Ita aprende tiha ona buat barak kona-ba Maromak nia naran, Jeová. No mós, ita koʼalia uitoan tiha ona kona-ba Maromak nia hakarak, kona-ba saida mak nia halo tiha ona ba ema, no saida mak nia sei halo ba ema iha aban-bainrua. Maibé, kuandu Jesus hanorin ita atu  harohan: “Halo Ita-nia Ukun toʼo mai rai”, liafuan neʼe katak sá loos? Saida mak Maromak nia Ukun? Kuandu Maromak nia ukun toʼo mai, oinsá mak Ukun neʼe sei halo Maromak nia naran sai santu? No oinsá mak Ukun neʼe sei halo Maromak nia hakarak?

4. Saida mak Maromak nia Ukun? Sé mak Maromak hili atu sai Liurai ba Ukun neʼe?

⁴ Maromak nia Ukun mak governu ida neʼebé Maromak Jeová rasik mak harii. Maromak hili Liurai ida ba governu neʼe. Sé mak Maromak hili atu sai Liurai ba ninia Ukun? Jesus Kristu. Nuʼudar Liurai ida, Jesus mak boot liu fali ukun-naʼin sira iha mundu, tan neʼe Bíblia bolu nia nuʼudar “Liurai ba sira neʼebé ukun nuʼudar liurai no Naʼi ba sira neʼebé ukun nuʼudar naʼi”. (1 Timóteo 6:15) Jesus iha kbiit atu halo buat neʼebé diʼak liu duké ema naran deʼit neʼebé ukun iha mundu, maski ema neʼe matenek tebetebes.

5. Maromak nia Governu sei ukun husi fatin ida-neʼebé, no sei ukun sé?

⁵ Maromak nia Governu sei ukun husi fatin ida-neʼebé? Hanoin toʼok, agora Jesus iha neʼebé? Hanesan ita aprende tiha ona, Jesus mate iha ai-riin terus nian, no liutiha neʼe nia moris hiʼas no saʼe ba lalehan. (Apóstolu 2:33) Sin, iha lalehan mak Maromak harii ninia Governu. Tan neʼe mak Bíblia bolu nuʼudar “ukun iha lalehan”. (2 Timóteo 4:18) Maski Maromak nia Ukun iha lalehan, maibé ida-neʼe sei ukun mós ema iha mundu.—Apokalipse 11:15.

6, 7. Tanbasá Jesus mak Liurai diʼak tebes?

⁶ Tanbasá Jesus mak Liurai diʼak tebes? Razaun ida mak Jesus sei nunka mate. Kuandu ita kompara Jesus ho liurai sira iha mundu, Bíblia bolu Jesus nuʼudar “ida neʼebé  iha moris neʼebé sei la lakon, nia hela iha fatin neʼebé naroman tebes toʼo ema ida mós la bele hakbesik”. (1 Timóteo 6:16) Ida-neʼe katak buat diʼak hotu neʼebé Jesus halo sei iha ba nafatin. No nia sei halo buat barak neʼebé diʼak ba ninia povu.

⁷ Hanoin toʼok buat neʼebé Bíblia fó-hatene nanis kona-ba Jesus: “Jeová nia espíritu sei hela ho nia, espíritu matenek nian no espíritu atu hatene, espíritu atu fó konsellu no espíritu kbiit nian, espíritu koñesimentu nian no espíritu atu taʼuk ba Jeová; no nia sei haksolok tan taʼuk ba Jeová. Nia sei la tesi lia tuir buat neʼebé matan haree deʼit, no nia sei la fó dixiplina tuir deʼit buat neʼebé nia tilun rona. Nia sei tesi lia ba ema kiʼik iha dalan neʼebé loos, no nia sei fó dixiplina ho laran-loos ba ema neʼebé laran-maus.” (Isaías [Yesaya] 11:2-4) Liafuan sira-neʼe hatudu katak Jesus mak Liurai neʼebé ukun iha dalan neʼebé loos no hanoin ninia povu iha mundu. Ita hakarak Liurai hanesan neʼe atu ukun Ita ka lae?

8. Sé mak sei ukun hamutuk ho Jesus?

⁸ Lia-loos ida tan kona-ba Maromak nia Ukun mak Jesus sei la ukun mesak deʼit. Iha mós ema seluk neʼebé sei ukun hamutuk ho Jesus. Porezemplu, apóstolu Paulo fó-hatene ba Timóteo: “Se ita kontinua atu tahan, ita mós sei ukun hamutuk nuʼudar liurai.” (2 Timóteo 2:12) Loos, Paulo, Timóteo, no fiar-naʼin sira seluk neʼebé Maromak hili, sei ukun hamutuk ho Jesus iha ninia Governu iha lalehan. Ema naʼin-hira mak simu oportunidade espesiál neʼe?

9. Ema naʼin-hira mak sei ukun hamutuk ho Jesus? Horibainhira mak Maromak komesa atu hili sira?

⁹ Hanesan Kapítulu 7 hatete tiha ona, apóstolu João hetan vizaun, ka mehi ida. João hatete: “Haʼu haree Bibi-Oan [Jesus Kristu] hamriik iha Foho Siaun nia  leten hamutuk ho ema naʼin-144.000, no iha sira-nia reen-toos hakerek tiha Bibi-Oan nia naran no ninia Aman nia naran.” Sé mak ema naʼin-144.000 neʼe? João rasik fó-hatene ita: “Sira mak ema neʼebé kontinua laʼo tuir Bibi-Oan ba fatin naran deʼit neʼebé nia bá. Sira mak ema neʼebé sosa ona husi ema seluk nia leet nuʼudar ai-fuan primeiru ba Maromak no ba Bibi-Oan.” (Apokalipse 14:1, 4) Sin, Maromak hili ema neʼebé halo tuir no tau fiar ba Jesus Kristu, atu bá lalehan hodi ukun hamutuk ho Jesus. Depois sira mate, sira moris hiʼas fali iha lalehan atu “ukun nuʼudar liurai ba mundu” hamutuk ho Jesus. (Apokalipse 5:10) Iha apóstolu sira-nia tempu, Maromak komesa hili ema kristaun sira neʼebé fiar-metin, no nia kontinua atu hili ema toʼo naʼin-144.000.

10. Tanbasá ita bele hatete katak Maromak hatudu domin hodi fó knaar ba Jesus no ema naʼin-144.000 atu ukun mundu?

¹⁰ Hodi fó knaar ba Jesus no ema naʼin-144.000 atu ukun ema iha mundu, Maromak hatudu domin mai ita. Ita bele hatete hanesan neʼe tanba uluk, Jesus moris nuʼudar ema, nuneʼe nia hatene loos kona-ba ita-nia terus. Paulo hatete katak Jesus “hanoin no komprende kona-ba ita-nia fraku sira, basá nia hetan ona koko iha buat hotu hanesan ita, maibé la iha sala”. (Ebreu 4:15; 5:8) Sira neʼebé ukun hamutuk ho Jesus mós hetan terus kuandu sira moris nuʼudar ema. Sira luta hasoru problema hanesan sira rasik nia sala no moras oioin. Sin, sira hatene loos kona-ba problema sira neʼebé ita ema hasoru!

11. Tanbasá mak Jesus haruka ninia dixípulu sira atu harohan kona-ba Maromak nia hakarak sai loos iha rai hanesan iha lalehan?

¹¹ Kuandu Jesus haruka ninia dixípulu sira atu halo orasaun hodi husu Maromak nia Ukun atu mai, nia  mós hatete katak sira tenke harohan kona-ba Maromak nia hakarak atu “sai loos iha rai, hanesan iha lalehan”. Maromak hela iha lalehan, no ninia anju sira neʼebé laran-metin halo nafatin Maromak nia hakarak iha neʼebá. Maibé iha Kapítulu 3 husi livru neʼe, ita aprende katak anju aat ida la halo tan Maromak nia hakarak no halo Adão no Eva monu ba sala. Iha Kapítulu 10, ita sei aprende buat barak tan kona-ba saida mak Bíblia hanorin kona-ba anju aat neʼe, neʼebé ho naran Diabu Satanás. Satanás hamutuk ho ninia anju aat sira neʼebé hili atu tuir nia, hela iha lalehan ba tempu naruk uitoan. Nuneʼe iha tempu neʼebá, anju balu iha lalehan la halo tuir Maromak nia hakarak. Problema neʼe la iha tan kuandu Maromak nia Governu komesa atu ukun. Kuandu Jesus Kristu foin sai Liurai, nia halo funu hasoru Satanás.—Apokalipse 12:7-9.

12. Apokalipse 12:10 fó-hatene kona-ba akontesimentu importante rua saida?

¹² Bíblia fó-hatene nanis rezultadu husi funu neʼe ho liafuan tuirmai neʼe: “Haʼu rona lian makaʼas ida iha lalehan dehan: ‘Ita-nia Maromak salva ona ema no nia hatudu sai ona ninia kbiit. Ninia Ukun hahú ona no ninia Kristu hahú ona uza nia kbiit, tanba sira soe tun tiha ona ida neʼebé koʼalia aat ita-nia maun-alin sira loron no kalan iha Maromak nia oin.’” (Apokalipse 12:10) Haree akontesimentu importante rua neʼebé versíkulu neʼe temi ka lae? Primeiru, Maromak nia Governu neʼebé Jesus Kristu mak nuʼudar Liurai, komesa atu ukun. Segundu, Jesus duni sai tiha Satanás husi lalehan ba mundu.

13. Kuandu Jesus duni sai tiha Satanás, ida-neʼe lori rezultadu saida iha lalehan?

¹³ Akontesimentu rua neʼe lori rezultadu saida? Bíblia hatete buat neʼebé akontese iha lalehan hodi dehan:  “Tan neʼe, lalehan no imi neʼebé hela iha nia haksolok bá!” (Apokalipse 12:12) Sin, anju sira neʼebé laran-metin sente haksolok tanba Satanás no ninia anju aat sira la iha tan, no agora lalehan nakonu ho anju neʼebé laran-metin ba Maromak Jeová. Nuneʼe, lalehan nafatin iha dame no unidade neʼebé kompletu. Agora, Maromak nia hakarak halaʼo daudaun iha lalehan.

14. Tanba Jesus duni sai Satanás husi lalehan, saida mak akontese iha mundu?

¹⁴ Maibé, oinsá ho mundu? Bíblia dehan: “Susar ba rai no tasi, basá Diabu tun tiha ona ba imi, no nia hirus makaʼas, tanba nia hatene katak nia tempu hela uitoan deʼit.” (Apokalipse 12:12) Satanás hirus makaʼas tanba Jesus duni tun nia husi lalehan no ninia tempu hela uitoan deʼit. Tanba nia hirus makaʼas, nia halo “susar” iha mundu. Ita sei aprende liután kona-ba “susar” neʼe iha kapítulu tuirmai. Maibé, tanba Satanás halo susar agora, karik ita husu: Oinsá mak Maromak nia Ukun bele halaʼo Maromak nia hakarak iha mundu?

15. Saida mak Maromak nia hakarak ba mundu?

¹⁵ Mai ita hanoin fali saida mak Maromak nia hakarak ba mundu. Ita aprende ona kona-ba ida-neʼe iha Kapítulu 3. Iha jardín Eden Maromak dehan sai katak nia hakarak mundu tomak atu sai paraízu, ka jardín furak, nakonu ho ema diʼak neʼebé moris ba nafatin. Maibé, Satanás halo Adão no Eva monu ba sala, no tan neʼe Maromak nia hakarak ba mundu seidauk akontese. Maski nuneʼe, Maromak nia hakarak neʼe la troka. Maromak Jeová hakarak nafatin katak “sira neʼebé laran-maus . . . sei simu rai nuʼudar liman-rohan”. (Mateus 5:5) Maromak nia Ukun deʼit mak sei halo ida-neʼe. Maibé oinsá?

16, 17. Daniel 2:44 hatete saida kona-ba Maromak nia Ukun?

¹⁶ Hanoin toʼok kona-ba buat ida tan neʼebé Bíblia fó-hatene nanis. Eskritura iha Daniel 2:44 dehan: “Iha  liurai sira-neʼe nia loron Maromak lalehan nian sei harii ukun ida neʼebé sei nunka lakon. Ukun neʼe rasik sei la entrega ba ema seluk. Ukun neʼe sei harahun no halakon ukun sira-neʼe hotu, no ukun neʼe rasik sei hamriik ba nafatin.” Ida-neʼe hatudu saida mai ita kona-ba Maromak nia Ukun?

¹⁷ Primeiru, eskritura neʼe hatudu katak Maromak nia Governu sei hahú ukun “iha liurai sira-neʼe nia loron”, ka durante governu sira seluk mós sei ukun. Segundu, eskritura neʼe hatudu katak Ukun neʼe sei hamriik ba nafatin. Governu ida seluk sei nunka manán ka troka Ukun neʼe. Terseiru, ita haree katak sei iha funu entre Maromak nia Governu iha lalehan no governu sira iha mundu neʼe. Maromak nia Governu sei manán. Ikusmai, Governu neʼe sei sai governu mesak ida deʼit neʼebé ukun mundu neʼe. Iha tempu neʼebá ema hotu sei sai kontente tanba governu neʼebé diʼak liu mak ukun sira.

18. Funu entre Maromak nia Ukun ho mundu neʼe nia governu hanaran saida?

¹⁸ Bíblia esplika buat barak kona-ba funu entre Maromak nia Ukun ho mundu neʼe nia governu sira. Porezemplu, Bíblia hanorin katak bainhira funu neʼe besik atu komesa, anju aat sira sei habelar lia-bosok atu lohi “liurai sira iha rai tomak”. Tanbasá? Hodi “halibur sira ba funu neʼebé mosu iha Maromak Kbiit Boot Liu Hotu nia loron boot”. Liurai sira iha mundu tomak sei halibur “iha fatin ida neʼebé iha lia-ebraiku bolu nuʼudar Armajedón”. (Apokalipse 16:14, 16) Tuir versíkulu rua neʼe, funu entre ema nia governu sira ho Maromak nia Ukun iha naran Armajedón.

19, 20. Tanbasá mak Maromak nia hakarak seidauk bele halaʼo iha mundu agora?

¹⁹ Liuhusi Armajedón Maromak nia Ukun sei halo saida deʼit? Hanoin toʼok dala ida tan kona-ba saida  mak Maromak nia hakarak ba mundu. Maromak Jeová hakarak mundu neʼe atu nakonu ho ema sala-laek no serbí nia iha rai hanesan jardín furak. Tanbasá mak mundu la bele sai hanesan neʼe agora kedas? Problema ida mak ita hotu sala-naʼin, no ita sai moras no mate. Maibé, ita aprende tiha ona iha Kapítulu 5 katak Jesus mate hodi ita bele moris ba nafatin. Karik Ita hanoin-hetan liafuan neʼebé hakerek tiha iha evanjellu João: “Maromak hadomi tebes mundu toʼo fó nia Oan-Mane mesak, atu nuneʼe ema hotu neʼebé hatudu fiar iha nia sei la lakon maibé hetan moris rohan-laek.”—João 3:16.

²⁰ Problema seluk tan mak ema barak halo aat. Sira bosok no halo hahalok foʼer. Sira lakohi atu halo tuir Maromak nia hakarak. Iha Maromak nia funu, Armajedón, nia sei halakon ema aat sira-neʼe hotu. (2 Tesalónika 1:8, 9) Razaun ida seluk tansá Maromak nia hakarak la halaʼo iha mundu mak governu sira la ajuda ema atu halo tuir Maromak. Governu barak la iha kbiit, balu ukun hodi hanehan sira-nia povu, no seluk tan nakonu ho korrupsaun. Ho klaru, Bíblia hatete: “Ema ukun ema toʼo nia hetan susar.”—Eclesiastes (Pengkhotbah) 8:9.

21. Oinsá mak Ukun neʼe sei halaʼo Maromak nia hakarak iha mundu?

²¹ Depois Armajedón, governu ida deʼit mak sei ukun ema. Governu neʼe mak Maromak nia Ukun. Ukun neʼe sei halaʼo Maromak nia hakarak no lori bensaun furak barak. Porezemplu, Ukun neʼe sei hasai Satanás ho ninia anju aat sira husi mundu neʼe. (Apokalipse 20:1-3) Tanba Jesus nia sakrifísiu, Maromak sei halo ema neʼebé laran-metin la sai moras no mate tan. Sin, povu husi Maromak nia Ukun neʼe sei moris ba nafatin. (Apokalipse 22:1-3) Mundu tomak sei sai paraízu, ka jardín furak ida. Nuneʼe, Ukun neʼe sei halaʼo Maromak nia hakarak iha mundu  no halo Maromak nia naran sai santu. Oinsá? Ema hotu neʼebé moris iha Maromak nia Ukun okos sei hahiʼi Jeová nia naran.

22. Tanbasá mak ita hatene katak Maromak nia Ukun la mai iha tempu neʼebé Jesus iha mundu ka kuandu nia foin moris hiʼas?

²² Kuandu Jesus haruka ema neʼebé tuir nia atu harohan: “Halo Ita-nia Ukun toʼo mai rai”, klaru katak iha tempu neʼebá Ukun neʼe seidauk toʼo. Ukun neʼe toʼo kuandu Jesus saʼe ba lalehan ka lae? Lae, tanba Pedro no Paulo hatete katak kuandu Jesus foin moris hiʼas buat neʼebé Bíblia fó-hatene nanis iha Salmo (Mazmur) 110:1 kona-ba Jesus sai loos ona. Pedro dehan: “Jeová hatete ba haʼu-nia Naʼi: ‘Tuur iha haʼu-nia liman-loos toʼo haʼu tau ó-nia inimigu sira iha ó-nia ain okos.’” (Apóstolu 2:32-35; Ebreu 10:12, 13) Sin, Jesus la sai Liurai kedas, maibé nia hein ba tempu uitoan.

23. (a) Horibainhira mak Maromak nia Governu komesa atu ukun? (b) Kapítulu tuirmai sei koʼalia kona-ba saida?

²³ Jesus hein toʼo bainhira? Maizumenus tinan 40 antes 1914, ema balu neʼebé estuda Bíblia ho didiʼak, neineik-neineik komprende katak Jesus hein atu sai Liurai toʼo tinan 1914. (Atu komprende liután kona-ba tinan neʼe, haree Apéndise, pájina 247-9.) Akontesimentu sira  neʼebé komesa mosu iha tinan 1914 hatudu katak estudante Bíblia sira-neʼe sura ho loos. Bíblia nia liafuan neʼebé sai loos ona hatudu katak iha tinan 1914, Kristu sai Liurai iha Maromak nia Governu no komesa atu ukun iha lalehan. Tan neʼe, ita bele fiar katak ohin loron ita moris iha ‘tempu uitoan deʼit’ neʼebe Satanás sei iha. (Apokalipse 12:12; Salmo [Mazmur] 110:2) No mós, ita fiar duni katak lakleur tan Maromak nia Ukun sei halaʼo Maromak nia hakarak iha mundu. Ita sente katak ida-neʼe mak liafuan kapás tebes ka lae? Ita fiar katak ida-neʼe loos ka lae? Kapítulu tuirmai sei ajuda Ita atu haree katak Bíblia loloos hanorin buat sira-neʼe.