1. Ana citulijiganye ya lipopelo lyapi lyakumanyika cenene?

ŴANDU ŵajinji pacilambo cosope akusalimanyilila cenene lipopelo lyalikusakolanjikwa kuti, lipopelo lya Atati Ŵetu kapena kuti Lipopelo lya Ambuje. Lyeleli lili lipopelo lya cisyasyo lyakumanyika mnope lyaŵapelece Yesu. Maloŵe ga mu lipopeloli gali gakusosekwa mnope. Kulijiganya yakuŵenda yitatu ya mu lipopeloli, kucakamucisya kumanyilila yajikusajiganya Baibulo kusyesyene.

2. Ana Yesu ŵajigenye ŵakulijiganya ŵakwe kuŵenda yindu yitatu yapi?

² Kundanda kwa lipopelo lyacisyasyoli, Yesu ŵaŵecete kwa ŵakumpikanila kuti: “Pandaŵi jamkupopela mjileje myi: ‘Atati ŵetu ŵa kwinani: Lina lyawo licimbicikwe. Ucimwene wawo uyice, kusosa kwawo kutendekwe, pacilambo capasi mpela kwinani.’” (Matayo 6:9-13) Ana yakuŵenda yitatu ya mu lipopeloli yili yakusosekwa catuli?

3. Ana tukusosekwa kumanyilila cici pakwamba ya Ucimwene wa Mlungu?

³ Tulijigenye kala pakwamba ya lina lya Mlungu lyakuti Yehofa. Tulijigenyesoni pakwamba ya lisosa lya Mlungu, yatesile kala, soni yacacatendela ŵandu m’bujo muno. Sambano, ana Yesu paŵasalaga kuti tupopeleje kuti, “Ucimwene wawo uyice,” ŵagopolelaga cici? Ana Ucimwene wa Mlungu uli cici? Ana kwika kwa Ucimwenewo kuciswejesya catuli lina lya Mlungu? Soni,  ana kwika kwa Ucimwenewo kukusakamulana catuli ni kutendekwa kwa lisosa lya Mlungu?

4. Ana Ucimwene wa Mlungu uli cici, soni Mwenye jwakwe ali ŵani?

⁴ Ucimwene wa Mlungu uli boma jaŵatamilikasisye Yehofa Mlungu, soni jakola Mwenye jwesagulwe ni Mlungujo. Ana Mwenye jwa Ucimwene wa Mlunguwu ali ŵani? Ali Yesu Klistu. Yesu mpela Mwenye, ali jwapenani mnope kupunda ŵakulamulila wosope ŵa umundu, ligongo jwalakwe akusakolanjikwa kuŵa, “Ambuje ŵa Ambuje wosope, ni Mwenye jwa Ayimwene wosope.” (Ciunukuko 17:14) Jwalakwe akwete macili gakwatendela ŵandu yindu yambone mnope kupunda jwakulamulila jwa umundu jwalijose.

5. Ana Ucimwene wa Mlungu uli kwapi, soni ucilamulilaga ŵani?

⁵ Ana Ucimwene wa Mlungu uli kwapi? Candanda tuliwusye kuti, ‘ana Yesu ali kwapi?’ Komboleka kuti akukumbucila kuti jwalakwe ŵawile pa citela cakulagacisya, soni kuti kaneko ŵamjimwisye. Pali papite kandaŵi panandi, ŵapite kwinani. (Masengo 2:33) M’yoyo, kwinaniko ni kwawuli Ucimwene wa Mlungu. Ni ligongo lyakwe Baibulo jikusawukolanga kuŵa “Ucimwene wakwe wakwinani.” (2 Timoteo 4:18) Nambo atamose kuti Ucimwene wa Mlungu uli kwinani, ulamusi wakwe ucilamulilaga pacilambo cosope capasi.—Ciunukuko 11:15.

6, 7. Ana cici cacikumtendekasya Yesu kuŵa Mwenye jwambone mnope?

⁶ Ana cici cacikumtendekasya Yesu kuŵa Mwenye jwambone mnope? Ligongo limo lili lyakuti, jwalakwe ngasawa. Pakumlekanganya Yesu ni acayimwene ŵa umundu Baibulo jikusati, “Jwalakwejo jikape ni jwakwete umi wangawa nipo akusatamaga mwilanguka lyakuti jwine ngaŵa mkuliŵandicila.” (1 Timoteo 6:16) Yeleyi yikugopolela kuti yambone yosope yakusatenda Yesu ngasiyimala. Konjecesya pelepo, jwalakwe cacitenda yindu yine yejinji, soni yambone.

⁷ Kwende tulole yakulocesya ya m’Baibulo yakwamba Yesu ayi: “Mwa jwalakwe ukuŵajilwa kutamilicika msimu wa Yehofa,  msimu wa lunda ni wakupikanicisya, msimu wa camuko ni wamacili, msimu wa umanyilisi ni wakogopa Yehofa, soni kuciŵa kusangalala kwa jwalakwejo pakogopa Yehofa. Ngasalamula mwakwamba kulola ni mesope, pane kwamuka mwakamulana ni yindu yakwamba kupikana ni mawiwi gakwe. Soni mwakulungamika akuŵajilwa kwalamula ŵali ŵakulaga, soni mu umbone akuŵajilwa kupeleka camukom m’malo mwa ŵakulinondiya ŵa pacilambo capasi.” (Yesaya 11:2-4) Maloŵe gelega gakulosya kuti Yesu ŵaliji kuja kuŵa Mwenye jwakulungama, soni jacanasa. Ana mpaka asace kola jwakulamulila mpela jwelejo?

8. Ana ŵani ŵacacilamulila pampepe ni Yesu?

⁸ Cindu cinesoni cakwamba Ucimwene wa Mlungu, cili cakuti, Yesu ngasalamulila jika. Panasoni ŵane ŵacacilamulilaga najo pampepe. Mwambone, ndumetume Paulo ŵamsalile Timoteyo kuti, “Naga tukupimilila, tutucilamula pampepe najo.” (2 Timoteo 2:12) Paulo, Timoteyo, soni ŵandu ŵane ŵakulupicika ŵasagulwe ni Mlungu cacilamulila pampepe ni Yesu mu Ucimwene wakwe wa kwinani. Ana ŵacacikola upile wakulamulilawu ali ŵandu ŵalingwa?

9. Ana ŵandu ŵalingwa ŵacacilamulila pampepe ni Yesu, soni ana Mlungu ŵatandite kwasagula cakaci?

⁹ Mpela mutwalijiganyicisye mu Mtwe 7 wa bukuji, ndumetume Yohane m’mesomkulola ŵam’bweni “Mwanace jwa Ngondolo [Yesu Klistu] ali ajimi petumbi lya Siyoni [ukumu wakwe wa kwinani]. Pampepe ni Jwalakwejo ŵapali ŵandu 144,000, ŵiŵalembegwe lina lyawo soni lina lya Atati ŵakwe pawusyo pawo.” Ana ŵandu ŵakwana 144,000 ŵeleŵa, ali ŵani? Yohane m’syenejo akutusalila kuti, “Jemanjaji ni ŵakusamkuya Mwanace jwa Ngondolo jula kulikose kwakwawula. Jemanjajo ni ŵiŵawombolegwe sikati ja ŵandu ŵane wosope, kuti aŵe ŵandanda kupelecedwa kwa Mlungu ni kwa Mwanace jwa Ngondolo jula.” (Ciunukuko 14:1, 4) Ŵeleŵa ali ŵakumkuya ŵakulupicika ŵa Yesu Klistu, ŵasagulwe mwapajika kuti akalamulile pampepe ni jwalakwejo kwinani. Ŵandu ŵeleŵa pawile, Mlungu akusajimucisya ku umi wakwinani, kwembeceya ‘kulamulila pacilambo capasi’ pampepe ni Yesu. (Ciunukuko 5:10) Kutandila mundaŵi  ja ŵandumetume, Mlungu aŵele ali mkusagula Aklistu ŵakulupicika kuti akwanisye ciŵalanjo ca 144,000.

10. Ligongo cici cili cinonyelo kuti Yesu pampepe ni ŵandu ŵakwana 144,000 calamulile ŵandu?

¹⁰ Cili cinonyelo cekulungwa kuti Yesu pampepe ni ŵandu ŵakwana 144,000 ciŵalamulile ŵandu. Ligongo lyakwe lili lyakuti Yesu pakwete paŵele mundu, soni jwalakwe akusakumanyilila kulaga. Paulo pakwamba ya Yesu ŵasasile kuti, “Tukwete Jwamkulungwa jwa ŵakutaga mbopesi jwele jwakusatutendela canasa ligongo lya kulepetala kwetu. Nambo Jwamkulungwa jwakutaga mbopesi jwetu jwalinjidwe mu yosope mpela mwele uwe tukusalinjidwa, nambo jwalakwe nganalemwa kose.” (Ahebeli 4:15; 5:8) Mpela ŵandu, ŵacacilamulilaga pampepe ni Yesu pakwete paŵalagasice, soni kupilila yipwetesi. Konjecesya pelepa, ŵanduŵa alasile ni ungali umnama, soni yilwele yakulekanganalekangana. Kusala yisyene, jemanjaji cacipikanicisya yakusawusya yakusasimana nayo ŵandu.

11. Ligongo cici Yesu ŵasalile ŵakulijiganya ŵakwe kupopela kuti kusaka kwa Mlungu kutendekwe kwinani?

¹¹ Yesu paŵasalile ŵakumkuya ŵakwe kuti apopeleje kuti Ucimwene wa Mlungu uyice, jwalakwe ŵasalilesoni kuti apopeleje kuti kusosa kwa Mlungu kutendekwe “pacilambo capasi mpela kwinani.” Mlungu ali kwinani, soni kusosa kwakwe kuŵele kuli mkutendekwa ndaŵi syosope ni malayika gakwe gakulupicika. Nambo mu Mtwe 3 wa buku ajino, twalijiganyisye kuti lilayika limo lyalesile kutenda yakusaka ya Mlungu, ni lyatendekasisye kuti Adamu ni Hawa alemwe. Mu Mtwe 10 m’buku ajino, tucilijiganya yejinji pa yajikusajiganya Baibulo pakwamba ya lilayikali, lyalikusakolanjikwa kuti Satana. Mlungu ŵakundile Satana ni malayika gane gagasagwile kumkuya, gakolanjikwa kuti misimu jakusakala, kutama kwinani kwakandaŵi. M’yoyo, pandaŵiji, ngaŵa kuti wosope kwinani ŵatendaga kusosa kwa Mlungu. Yeleyi yaliji yakuti yicicenga pandaŵi jele Ucimwene wa Mlungu ucitanda kulamulila. Mwenye jwasambano, Yesu Klistu, ŵaliji jwakuti caciputa ngondo ni Satana.—Ciunukuko 12:7-9.

12. Ana yakutendekwa yakusosekwa yiŵili yapi yakuyisala pa Ciunukuko 12:10?

 ¹² Yakulocesya yakuyicisyayi yikusala yayaliji kuja kutendekwa: “Papopo napikene maloŵe gamacili kutyocela kwinani gacisalaga kuti, ‘Sambano cikulupusyo cakwe, macili ni ucimwene wakwe ni ulamusi wa Klistu uyice! Pakuti jwele [Satana] juŵajimi pameso pa Mlungu jwetu acaŵecetelaga mwakwasisya acimjakwe musi ni cilo aponyedwe kusa.’” (Ciunukuko 12:10) Ana ayiweni yakutendekwa yiŵili yakusosekwa mnope mu lilembali? Candanda, Yesu akutanda kulamulila mu Ucimwene wa Mlungu. Caŵili, Satana akumtopola kwinani ni kumponya pacilambo capasi.

13. Ana paŵele yakuyicisya yatuli ligongo lyakuti Satana ŵamtopwele kwinani?

¹³ Ana pa yakutendekwa yiŵiliyi paŵele yakuyicisya yatuli? Pakwamba yayatendekwe kwinani, tukusaŵalanga kuti: “M’yoyo sengwani, Cilambo cakwinani pampepe ni ŵakutama kweleko.” (Ciunukuko 12:12) Kusala yisyene, malayika gakulupicika gakusangalala ligongo Satana ni misimu jakusakala ŵatopwele, apano jwalijose kwinaniko ali jwakulupicika kwa Yehofa Mlungu. Kwana bata ni mtendele usyesyene. Kusosa kwa Mlungu kukutendekwa kwinani.

14. Ana cici cacitendekwe ligongo lyakuti Satana ŵamponyisye pacilambo capasi?

¹⁴ Wuli pakwamba ya cilambo capasi? Baibulo jikusasala kuti, “Nambo mkwete likungu, cilambo capasi ni nyasa, pakuti Satana atulucile kwa jemanja. Ali jwawukali mnope ligongo akumanyilila kuti jigambile kumsigalila ndaŵi panandipe.” (Ciunukuko 12:12) Satana ali jwawukali mnope ligongo lya kumtopola kwinani, soni kuti kamsigalile kandaŵi kapanandi. Ligongo lyakuti jwana ukali, jwalakwe akutendekasya yipwetesi, kapena kuti “likungu” ku cilambo capasi. Tucilijiganya yejinji pakwamba ya “likungu” lyeleli mu Mtwe wakuyicisya. Pakuŵa Satana ali pacilambo capasi pano, ana Ucimwene wa Mlungu ucitendekasya catuli kuti kusaka kwa Mlungu kutendekwe pacilambo capasi?

15. Ana lisosa lya Mlungu lya pacilambo capasi lili cici?

¹⁵ Ana akukumbucila yaŵalijiganyisye mu Mtwe 3 pakwamba ya lisosa lya Mlungu lya pacilambo capasi? Mu Edeni, Mlungu  ŵalosisye kuti lisosa lyakwe lya pacilambo capasi lili lyakuti ciŵe paladaiso jwakuti ŵandu ŵakulungama atameje kwangala. Satana ŵatendekasisye Adamu ni Hawa kulemwa, yayasokonasisye kwanilicikwa kwa lisosa lya Mlungu. Nambo yeleyi nganiyicenga lisosalyo. Yehofa akusakape kuti ‘Ŵakulungama capocele cilambo capasi, ni kutamaga mwelemo kwandaŵi josope.’ (Salimo 37:29) Ucimwene wa Mlungu ni wawucikwanilisya yeleyi. Nambo catuli?

16, 17. Ana lilemba lya Danieli 2:44 likusatujiganya cici pakwamba ya Ucimwene wa Mlungu?

¹⁶ Kwende tulole yakulocesya ya pa Danieli 2:44. Pa lilembali tukusaŵalanga kuti: “Nipo m’moŵa ga acayimwene ŵala, Mlungu jwa kwinani cacitamilisya ucimwene wangasiwujonasika ku ndaŵi josope, ni ulamusi wakwe ngasawulecela mtundu wine wa ŵandu, nambo ciwucikasa ni kugamala maucimwene gawo gosope. Nipo ciwucitama kwandaŵi josope.” Ana yeleyi yikutujiganya cici pakwamba ya Ucimwene wa Mlungu?

¹⁷ Candanda, yikutujiganya kuti Ucimwene wa Mlungu caciwutamilikasya “m’moŵa ga acayimwene,” kapena kuti pa ndaŵi jele maucimwene gane gaciŵa mkulamulila. Caŵili, yikutujiganya kuti Ucimwene wa Mlungu ngasiwumala. Pangali jucaciwusumula, soni pangali boma jajicilamulila m’malo mwa Ucimwenewo. Catatu, paciŵa ngondo pasikati pa Ucimwene wa Mlungu ni maucimwene ga pacilambo. Nambo Ucimwene wa Mlungu ucipunda. Kumbesi kwakwe uciŵa boma jimope jakulamulila ŵandu wosope. Kaneko ŵandu cacisangalala ni ulamusi wanganawuwoneje citandilile.

18. Ana ngondo jakumalisya ja pasikati pa Ucimwene wa Mlungu ni maucimwene ga pacilambo capasi jikusakolanjikwa kuti cici?

¹⁸ Baibulo jikusasala yejinji pakwamba ya ngondo jakumalisya ja pasikati pa Ucimwene wa Mlungu ni maboma ga pacilambo. Mwambone, jikusatujiganya kuti jili jiŵandicile ndaŵi ja ngondoji, misimu jakusakala jicitanda kuwandisya yawunami pakwalambusya “ayimwene ŵa pacilambo capasi.” Ana jicitenda yeleyi ligongo cici? “Kukwaŵilanga kuti ayice ku ngondo ja palisiku lyekulungwa jila lya Mlungu Jwamacili gosope lila.” Acayimwene wosope ŵa pacilambo cacasonganganya pampepe  “kumalo gele paciŵeceto ca Cihebeli malogo gakusakolanjidwa kuti ‘Halimagedo.’” (Ciunukuko 16:14, 16) Mwakamulana ni maloŵega, ngondo jakumalisya ja pasikati pa maucimwene ga ŵandu ni Ucimwene wa Mlungu jikusakolanjikwa kuti ngondo ja Halimagedo, kapena Alamagedo.

19, 20. Ligongo cici moŵa agano lisosa lya Mlungu ngalikutendekwa pacilambo capasi?

¹⁹ Ana Ucimwene wa Mlungu ucikombolekasya cici pambesi pa ngondo ja Alamagedo? Aganisyesoni pakwamba ya lisosa lya Mlungu lya cilambo capasi. Yehofa Mlungu ŵasakaga kuti cilambo capasi ciŵe Paladaiso, soni kuti cigumbale ni ŵandu ŵakulungama, soni ŵamnama ŵakumtumicila jwalakwejo. Ana ligongo cici yeleyi ngayikutendekwa moŵa agano? Candanda, m’weji tuli ŵakulemwa, soni tikusalwalaga ni kuwa. Nambope, mu Mtwe 5 m‘bukuji, twalijiganyisye kuti Yesu ŵatuwilile kuti citupate umi wangamala. Komboleka kuti akukumbucila maloŵe gagakusimanikwa mu Ngani Syambone sya Yohane gakuti, “Pakuŵa Mlungu ŵacinonyele cilambo capasi mnope mwakuti jwalakwe ŵampelece Mwanace jwakwe jumopejo, nikuti jwalijose jwakukulupilila mwa jwalakwe akawa nambo akole umi wangamala.”—Yohane 3:16.

²⁰ Cinesoni cili cakuti ŵandu ŵajinji akusatenda yindu yakusakala, soni akusalambusyaga. Ŵangasaka kutenda lisosa lya Mlungu. Ŵandu ŵakusatenda yindu yakusakala cacajonanga pa ngondo ja Mlungu ja Halimagedo. (Salimo 37:10) Lisosa lya Mlungu ngalikutendekwasoni pacilambopa ligongo lyakuti maboma ga ŵandu gangalimbikasya ŵandu kutenda lisosa lya Mlungu. Maboma gejinji gangali macili, gali gangalwe, soni gawiyi. Mwangapita mumbali, Baibulo jikusala kuti: “Mundu ampwetece mjakwe pakumlamulila.”—Mlaliki 8:9.

21. Ana Ucimwene wa Mlungu ucitendekasya catuli kuti lisosa lya Mlungu litendekwe pacilambo capasi?

²¹ Pambesi pa Halimagedo, ŵandu caciŵa pasi pa boma jimope, jajili Ucimwene wa Mlungu. Ucimwenewo ucitenda lisosa lya Mlungu, soni uciyikasya yindu yambone yejinji. Mwambone, ucityosya Satana ni misimu jakusakala. (Ciunukuko 20:1-3) Mbopesi ja Yesu jicikamucisya kuti ŵandu ŵakulupicika akalwalaga, soni akawaga. M’yoyo, mu ulamusi wa Ucimwene, ŵandu  cacitamaga kwangamala. (Ciunukuko 22:1-3) Cilambo ciciŵa paladaiso. M’yoyo, Ucimwenewu ucitendekasya kuti lisosa lya Mlungu litendekwe pacilambo capasi, soni uciswejesya lina lya Mlungu. Ana yeleyi yikugopolela cici? Yigopolela kuti mu Ucimwene wa Mlungu, jwalijose cacicimbicisya lina lya Yehofa.

²² Yesu paŵasalile ŵakumkuya ŵakwe kuti apopeleje kuti, “Ucimwene wawo uyice,” nikuti Ucimwenewo waliji mkanuyice pandaŵijo. Ana wayice Yesu paŵajawile kwinani? Iyayi, ligongo Petulo ni Paulo ŵasasile kuti Yesu paŵajimwice ni kwawula kwinani, yaŵalocesye Daudi yakwanilicikwe. Petulo ŵaŵecete maloŵe gaŵaŵecete Daudi gakuti: ‘Ambuje kapena kuti Yehofa, ŵasalile Ambuje ŵangu kuti tamani ku mkono wangu wamlyo, mpaka patinaŵice amagongo ŵenu kuŵa cakuliŵatila sajo syenu.’ (Masengo 2:32-35; Ahebeli 10:12, 13) Ŵasosekwaga kwembeceya.

23. (a) Ana Ucimwene wa Mlungu watandite kulamulila cakaci? (b) Ana tucilijiganya cici mu Mtwe wakuyicisya?

²³ Ana jwalakwe ŵasosekwaga kwembeceya kwa ndaŵi jelewu catuli? M’yaka ya m’ma 1870, ŵakulijiganya Baibulo ŵakuwona mtima, mwamtawu ŵapatile kuti ndaŵi jakwembeceya jicimala mu 1914. (Pakwamba ya caka celeci, alole Yakonjecesya pa mapeji 215 mpaka 218.) Yakutendekwa ya pacilambo cosope capasi yayatandite mu 1914, yikusimicisya kuti yaŵapatile  ŵakulijiganya Baibulo ŵakuwona mtimaŵa, yaliji yisyene. Kwanilicikwa kwa yakulocesya ya m’Baibulo kukulosya kuti m’caka ca 1914 Klistu ŵaŵele Mwenye, soni Ucimwene wa Mlungu wakwinani watandite kulamulila. M’yoyo, m’weji tukutama m’moŵa gele Satana “jigambile kumsigalila ndaŵi panandipe.” (Ciunukuko 12:12; Salimo 110:2) Mpaka tusalesoni mwakusimicisya kuti pacangakaŵapa Ucimwene wa Mlungu ucitendekasya kuti lisosa lya Mlungu litendekwe pacilambo capasi. Ana jeleji ngaŵa ngani jambone? Ana akukulupilila kuti yeleyi yili yisyene? Mtwe wakuyicisya wucakamucisya kumanyilila kuti Baibulo jikusajiganya yeleyi.