1. ¿Chew papeltuafuiñ ti dungu rupayalu küpalechi antü mu?

ALLKÜTUYÜM eymi kiñe dungu radio ka television mew kiñeke rupa, ramtuwkeymi chi ¿chumlerputuay ti Mapu? Fachantü fillke wedake dungu ruparumekey, ka iney no rume feypilayafuy ñi chumleal ta mongen wüle (Santiaw 4:14). Welu Jewba kimniey tüfa (Isaías 46:10). Fütra kuyfi mu, Ngünechen tañi Dungu, Biblia feypikünuy ti wedake dungu ñi rupameken famülke mew, ka femngechi feypikünuy ti kümeke dungu mületualu küpalechi antü mu.

2, 3. Jesus ñi pu inanieetew, ¿chem ramtuyngün, ka chem llowdungueyew ta Jesus?

² Jesukristo amuldunguy Ngünechen ñi Ngünenien, tüfa apümafi ti wedake dungu ka ti Mapu kiñe küme mülewe ngetuay (Luka 4:43). Feymu tati pu che allkütufilu ta Jesus, küpa kimfuyngün chumül am akualu Ngünechen ñi Ngünenien. Feymu lle Jesus tañi pu inanieetew ramtuyngün: ‘Chumül tañi rupayael ta feychi dungu. ¿Chem wele dungu am müleay ta ngünenietulmi ka afale ta tüfachi Mapu?’ (Matew 24:3). Jesus llowdungueyew Chaw Ngünechen Jewba müten kimniey chumül ñi akual chi antü ñi apümkangeal tati wedake dungu Mapu mu (Matew 24:36). Welu, Jesus feypikünuy  chem dungu ñi rupayal ti Mapu mu, epe puwle Ngünechen ñi Ngünenien ñi küpalal tüngkülen ka küme felen. Ka tati rupan dungu feypikünulu Jesus rupamekey famülke mew.

³ Petu ñi ngüneduamngenon chi rupan dungu pengelkelu taiñ mülen ‘ñi afael tüfachi Mapu mew [müleyechi dungu]’, fewla pichi peaiñ kiñe weychan chem che no rume ñi penoel. Tüfachi weychan wenu mapu mu rupalu chew ñi mülen tati püllü, ka chum tripan tüfa, diturpueiñmew ta iñchiñ.

4, 5. a) Pichin antü rupalu wüla elungelu Jesus ñi ngünenieel, ¿chem dungu rupay wenu mapu mu? b)Chumngechi feypiley Apokalipsi 12:12, ¿chum tripay ti weychan rupalu wenu mapu mu?

⁴ Rupachi chillkatun mu peiñ, feychi 1914 tripantu Jesukristo eluwi ñi ngünenieal wenu mapu mu (papeltunge Daniel 7:13, 14). Fey wüla Jesus pepikawfemi. Biblia feypi: ‘Müley kiñe fütra weychan ta wenu mapu. Miguel [ka üy nielu Jesus] ka tañi pu püllü weychafi engün tati fütra filu [Satana]. Tati fütra filu ka tañi pu püllü weychaeyew engün’. * Tati Weküfü ka tañi pu wedake püllü, fey engün wewngeyngün ti weychan mu ka ütrüfnakümngepayngün ti Mapu mu. Feymu Satana ka tañi pu weküfü ñi mülewetunon wenu mapu mu, tati pu manelfalchi püllü ayüwingün. Welu Mapu mu ngelay ayüwün. Femngechi feypi ta Biblia: “¡Awngeay tati müleyelu mapu mew [...], tati weküfü, kimnielu am ñi alüñmanoael, nagpay eymün tamün kayñetuaetew rume fütra lladken mew [pofon illkun mew]!” (Apokalipsi 12:7, 9, 12).

⁵ Ngüneduamnge chum tripan ti weychan rupalu wenu mapu mu: ti Weküfü ñi illkun mu (lladkün mu), wedalkamekefi tati pu che Mapu mew. Chumngechi peiñ famülke mew müleiñ kuñiwün-ngechi antü mu. Welu tüfa pichilewechi antü mu, tati Weküfü kimniey  ‘ñi alüñmawenoal’. Ka Biblia mu feypingekey ti “afael ta antü” (2 Timotew 3:1). Feymu, ¡fente ayüwküleiñ may ta Chaw Ngünechen ñi apümafiel ta Weküfü ñi ngünenieel ti Mapu mew! Ngüneduamaiñ kiñeke dungu Biblia mu feypikünungelu ka fachantü rupamekelu. Tüfachi rupan dungu pengeli taiñ mülen ti afaelchi antü mu, ka pichiñma mu Ngünechen ñi Ngünenien mu kom pu piwkeyefilu ta Jewba fentren ayüwün-ngechi kümelkan nietuayngün rumel mu. Wünelu mu, peaiñ meli rupan dungu koneltulelu ti kimfalngechi dungu feypikünulu Jesus taiñ mülen antüngealu.

6, 7. Famülke mew, ¿chumngechi wechulerpuy Jesus ñi feypin ti weychan ka ngüñün mu?

⁶ “Kiñe trokiñ mapu ta weychayalu kangelu trokiñ mapu engu” (Matew 24:7). Rupachi pataka tripantu mu rume fentren che lay tati weychan mu. Kiñe nütramdungukelu Inglaterra mapu tuwlu wirintukuy: “Rupachi 1901 tripantu puwlu 2000 tripantu mu, doy fütra langümkawün mülerkefuy ñi kimngekeel ñi rupan kuyfi mu. [...] Feychi mu ñi amulerpumeken ti weychan, pichiñma mu müten, rupalay weychan”. Kiñe trokiñche chillkatukelu ti rupan dungu Mapu mu feypi: “Feychi 1901 puwchi 2000 tripantu müleyechi weychan mu  doy küla rumey ñi langümuwün chi che ta kom kakelu weychan mülekefulu kuyfi Jesus ñi antü mu puwchi 1899 mu”. Feymu 1914 tripantu mu, doy pataka millon che layngün tati weychan mu. Feymu fentren che müntuñmangey reke tañi pu che weychan ñi duam mu. Eymi kütu rupaymi chi feychi kutrankawün dungu.

⁷ “Ka müleay ta ngüñün” (Matew 24:7). Tati pu inaduamchefe feypikeyngün ti küla mari rupachi tripantu mu doy mülefuy iyael. Welu fentren che nienolu am mapu ñi nganal ka plata no rume ñi ngillayal iyael ka amuley ñi fillalen. Kafey wenche kümelkalechi trokiñke mapu mu, doy warangka millon che mongeleyngün pichin plata mu, kayu pataka peso (kiñe dolar) püle fill antü ka kiñeke doy pichin kütu. Ka epe kom tüfa engün entrilekeyngün. Feymu tati Organización Mundial de la Salud pingelu feypi ta mülelu am filla, doy kechu millon pichikeche fill tripantu lakonkülekey entrin mu.

8, 9. Jesus ñi pelon dungu tati nüyün ka kutran mu, ¿chumngechi pengeli ñi wechurpun?

⁸ “Müleay ta fütrake nüyün” (Luka 21:11). Kiñe trokiñ pu cientifico Estados Unidos mapu mu, üngümküley ñi rupayal mari aylla fütrake nüyün fill tripantu mu. Tüfa newentu ruparkealu, feymu teyfükayafi fütrake ruka ka wengayafi ta mapu. Ka mülekey nüyün epe fill tripantu mu apümkakefilu fütrake  ruka. Ka feypingekey 1900 rupachi tripantu mu, tati nüyün müntuñmafi ñi mongen doy epu millon che. Kangelu wülkeelchi dungu feypi: “Amulerpulu rume ti teknologia wenche kelluntukuy ñi lanoael fentren che”.

⁹ “Müleay [...] ti kutran” (Luka 21:11). Amulefulu rume tati lawentun dungu tati pu che kutrankawküley itrofill we tripanke kutran ka kuyfike kutran mu. Feymu ngüneduamnge chumngechi ñi amulerpun tati piwke kutran ka kanser pingechi kutran. Ka kiñe wülkeelchi dungu feypiley, mari rupachi tripantu mu, wiñoweftuy epu mari kutran dew kimniengelu —feyta tuberkulosi, ti paludismo (kam malaria) ka ti kolera kutran—, ka kakelu kutran doy küdawngetuy ñi tremoltuafiel ta che lawentun mu. Kafey, küla mari we tripanke kutran chi weftutuy. Kiñeke tüfachi kutran mu, larpukey ta che ka fantepu mu ngelay lawen.

10. ¿Chem ad feypikünungelu 2 Timotew 3:1-5 mu, pekeymi tati pu che mu fachantü?

¹⁰ Biblia feypi chem dungu ñi rupayal ti afaelchi antü Mapu mew, ka feypikünuy tati pu che kaletual ñi mongen. Feymu apostol Pablo feypi chem ad nieal tati pu che. Feypieiñmew: “Epe puwkülele ñi afael ta antü müleay ta kuñiwünngechi dungu” (papeltunge 2 Timotew 3:1-5). Femngechi feypi Pablo, tüfa ta kiñeke ad ñi niekeael tati pu che.

•   kidutu kimkawün-ngeay

• rume diñmatuafi engün ta plata

• allkütulayafi tañi fütakeche

• kim mañumlayay

• kutranpiwkeyechelayay rume

• pepi ngünewlayay engün

• weda piwkengeay

• kiduke müten kintuay engün ayüwün-ngechi rupaleael tunte felefuy rume ñi allkütuafiel ta Ngünechen ñi feypin

• rume küme feyentulelu reke Ngünechen mew ta feleay engün, welu tañi femkeelchi dungu kimfalngelay

11. Chumngechi feypiley Salmo 92:7 mu, ¿chem dungu mu rupayay pu wedake che?

¹¹ Tami lof mu, ¿femngechi femngey tati pu che? Fey llemay, wall püle müleyechi pu che weda femngey. Tüfa pengeli pichin mu, Chaw Ngünechen ñi norümafiel ti dungu, chumngechi feypi ta Biblia: “Weftripale tati pu wedake che wedake kachu reke, ka rayüle kom pu weda femkelu, fey puwi ñi apümkangeal engün rumel mu” (Salmo 92:7).

12, 13. “Tati afchi antü mu”, ¿chem dungu pengeli ñi doy alüngerpun “ti rüf kimün”?

¹² Chumngechi Biblia ñi feypikünungeel, ti afaelchi antü mu fentren wedake dungu müleyey. Welu, Jewba tañi pu che mu, müley kiñeke rupalechi kümeke dungu.

 ¹³ “Ti rüf kimün doy alüngerpuay”, tüfa feypikünungey Biblia mu mülelu ti lifru Daniel pingelu. ¿Chumül felerpuafuy tüfachi dungu? “Tati afchi antü mu” llemay (Daniel 12:4). Puwchi 1914 tripantu mu, Jewba kelluniekefi tati pu che küpa poyekeetew, ñi doy küme kimürpual engün tati falin rüf dungu Biblia mu mülelu. Tüfa ta kiñeke dungu: Chaw Ngünechen ñi üy ka tañi ayükeelchi dungu, Jesukristo ñi chalintukuwün, chumleketuy tati pu layelu ka ti wiñomongetun. Kafey Jewba ñi pu che kimürpuyngün chumngechi nieal küme felen tañi mongen mu, fey püramyefingün ta Chaw Ngünechen. Kafey doy küme kimtukuyngün chem am ta Ngünechen ñi Ngünenien, ka chumngechi tüfa küme elkünutuay ti dungu Mapu mew. Feymu, kimürpulu tüfachi dungu, ¿chumi engün? Tüfachi ramtun, kellueiñmew taiñ ngüneduamal kangelu pelon dungu wechurpulu ti afchi antü mu.

14. ¿Iney engün am amuldungumekey tati kümeke dungu Ngünechen ñi Ngünenien mu? Ka, ¿chew puwi tüfachi amuldungun?

¹⁴ “Tüfachi kümeke dungu [Chaw Ngünechen] ñi Ngünenien mu, kimelngeay ta kom Mapu mew”, pi Jesus tañi pelon dungu mu “ñi afael müleyechi dungu Mapu mew” (papeltunge Matew 24:3, 14, TNM). Kom wall Mapu püle amuldungungekey tati kümeke dungu Ngünechen ñi Ngünenien, ¿chem am tati Ngünenien? ¿Chem femay ka chumngechi llowafuiñ tañi kümelkan? Tüfachi kümeke dungu amuldungungekey doy epu pataka küla trokiñ mapu mu ka patakakechi kewün dungu mu. Fentren warangka pu Dungukelu Iney Ngen Jewba ‘kom trokiñke mapu tuwlu, kakerume tuwün-ngelu, kakerume dungun nielu’ ayüwünkechi amuldungukeyngün tati kümeke dungu Ngünechen ñi Ngünenien mu (Apokalipsi 7:9). Fey engün kullingekelay ñi kimeltuafiel fentren warangka che doy küpa kimkelu chem rüf kimeltukey ta Biblia. Feymu afmatukeiñ chumngechi wechurpumekey tüfachi pelon dungu, feypikünufuy rume ta Jesus chem ñi rupayal tañi pu inaniekeetew “fey itrokom che mülelu mapu mew üdeaeymünmew” (Luka 21:17).

15. a) ¿Feyentukeymi taiñ mülen ti afchi antü mu? Ka ¿chumngelu am? b) Akule tati ‘afaelchi antü’, ¿chumngeay Jewba tañi pu kayñetukeetew, ka tati pu che llowkelu Ngünechen ñi Ngünenien?

¹⁵ Famülke mew, wechurpumekey fentren pelon dungu Biblia mu mülelu, feymu llemay ¿feyentukeymi taiñ mülen ti afchi antü mu? Feymu fentekünungepe pile ta Jewba ñi amuldungungeal tati kümeke dungu, fey wüla ‘akuay ñi afaelchi antü’ (Matew 24:14). ¿Chem am tati ‘afaelchi antü’? Tüfa tati antü Chaw Ngünechen ñi apümkayafiel ti wedake dungu mülelu Mapu mew. Fey Jesus ka tati pu pepiluwün-ngechi püllü mu, Ngünechen apümkayafi kom che amulelu ñi kayñetukeetew (2 Tesalonisense 1:6-9). Feymu Satana ka tañi pu weküfü ngünenkawelayafi tati pu che. Fey wüla, Chaw Ngünechen ñi Ngünenien fentren kümelkan küpalelafi kom pu che küme llowkelu tañi nor Ngünenien (Apokalipsi 20:1-3; 21:3-5).

16. ¿Chem kim dungu müley tami femal?

¹⁶ Fülkülepalu am ñi afael Satana ñi ngünenieel, feymu lle kiduke ta iñchiñ müley taiñ ramtuwal: ¿Chem müley tañi femael ta iñche? Doy kim dungu müley taiñ kimafiel Jewba ka ñi ayükeel femal iñchiñ (Juan 17:3). Feymu newentukeaymi tami chillkatuafiel ta Biblia kom tami piwke mu. Ka amukeaymi ti trawün niekelu tati pu che femkelu Jewba ñi ayükeelchi dungu (papeltunge Ebrew 10:24, 25). Ka Biblia ñi chillkatun mu kimürpuafimi Chaw Ngünechen, kafey kakünuwtuay tami mongen ñi tutenieafiel ta Jewba (Santiaw 4:8).

17. Tati pu wedake che ñi apümkangeal, ¿chumngelu am akurumeay feychi antü üngümnienofilu epe kom che?

¹⁷ Jesus feypikünuy epe kom che duamkülelayay ti rupan dungu mu pengelkelu taiñ mülen tati afaelchi antü mu. Tati wedake che ñi apümkangeal akurumeay iney no rume ñi rakiduamkülenon, akuay feychi antü üngümnienofilu epe kom che, kiñe weñefe reke akukelu pun mew (papeltunge 1 Tesalonisense 5:2). Feymu may, ta Jesus feypikünuy: ‘Fey chumngechi rupay ti dungu feychi antü mongelelu ta Noe, ka femngechi rupayay ti dungu ngünenietule Ngünechen ñi Fotüm. Feychi  tripantu mew petu ngenolu tati Fütra Mangin Ko, tati pu che ikawmekey ka putumekey ka kurengemekeyngün. Fey konlu wüla ta Noe tañi wampo ruka mew, fentepuy engün ñi fill meken. Welu petu tañi chem rakiduamkülenon engün, akuy tati Fütra Mangin Ko, fey kom ürfingün. Ka femngechi femay ta ngünenietule Ngünechen ñi Fotüm’ (Matew 24:37-39).

18. ¿Chem ngülam Jesus ñi elkünuel müley taiñ piwkentukual?

¹⁸ Feymu llemay Jesus ngülamtuy: “Kuñiwtukuwküleaymün ka eluñmakefilmün tamün piwke ñi kurawael reke ka ñi konael ti wesake wimtun mew, ti putun dungu mew no rume ka tamün rume küdaweluwkülenoael tüfachi mongen mew femngechi ta tüyechi antü ñi akunoael kiñe lloftun dungu reke eymün mew. [Kiñe wachi dungu reke küpayay, TNM]. Fey tüfachi dungu am küpayalu kom tüfeychi müleyelu mapu mew. Eymün ta pewütuwküleaymün, fill antü ngillatulekeaymün, femngechi tamün montuael kom tati küpalechi dungu mew ka femngechi tamün küme llowaetew tati [wentru ñi Fotüm, TNM]” (Luka 21:34-36). Feymu llemay, müley taiñ piwkentukual Jesus tañi dungu. ¿Chumngelu am? Tati pu che tutewkülele am Chaw Ngünechen Jewba ka ti “wentru ñi Fotüm”, Jesukristo engün, mongetripayay afle Satana ñi ngünenieel Mapu mu. Kafey, afnoachi mongen nietuayngün tati afmatufalchi we Mapu mu fülkülepalu (Juan 3:16; 2 Pedro 3:13).