BUSHE mwalibala amukutika ku lyashi pa mulabasa no kupapa ukuti ‘Bushe ni kwi icalo cilelola?’ Ifya bulanda ifingi filecitika mu kupulikisha fye kabili ukwabula ukwenekelwa ica kuti takuli umuntunse wingeshiba ifyo ubwa mailo bukaba. (Yakobo 4:14) Lelo, Yehova alishiba ifikacitika ku ntanshi. (Esaya 46:10) Kale sana Icebo cakwe, Baibolo casobele ifibi ifilecitika mu nshiku shesu e lyo ne fisuma ifikacitika ku ntanshi.

² Yesu Kristu alandile pa Bufumu bwa kwa Lesa, ubukapwisha ububifi no kulenga isonde ukuba paradaise. (Luka 4:43) Abantu baalefwaya ukwishiba ilyo ubo Bufumu bukesa. Na kuba, abasambi ba kwa Yesu bamwipwishe ati: “Ni lilali ifi fintu fikabako, kabili cinshi cikaba icishibilo ca kubapo kwenu ne ca mpela ya bwikashi?” (Mateo 24:3) Pa kwasuka Yesu abebele ati ni Yehova Lesa fye e waishiba ilyo ubu bwikashi bukapwa. (Mateo 24:36) Lelo, Yesu alisobele ifyali no kucitika pano isonde ilyo Ubufumu bwaba mupepi no kuletela abantu umutende wa cine no mutelelwe. Ifyo Yesu asobele nomba filecitika!

³ Ilyo tushilamona ubushininkisho bwa kuti tuleikala mu “nshiku sha kulekesha isha bwikashi buno,” natulandeko panono pa nkondo iyo umuntunse nangu umo ashamwene. Yali mu muulu umushimoneka, kabili ifyafuminemo fyalitukuma.

UBULWI MU MUULU

⁴Icipande cifumineko muli cino citabo, calondolwele ukuti Yesu Kristu asontelwe pa Bufumu mu muulu mu 1914. (Daniele 7:13, 14) Ilyo fye apeelwe amaka ya kuteka, Yesu alicitilepo cimo. Baibolo itila: “Kwabuukile inkondo mu muulu: Mikaele [ishina limbi ilya kwa Yesu] na bamalaika bakwe balwile ne cing’wena [Satana Kaseebanya], ne cing’wena na bamalaika ba ciko fyalilwile.”* Satana na bamalaika bakwe ababifi, ifibanda, balicimfiwe kabili balibatamfishe mu muulu no kwisa pano isonde. Abana ba kwa Lesa aba ku mupashi kabili aba cishinka, balisekelele ukuti Satana ne fibanda fyakwe balibatamfishe. Lelo, abantu bena tabasekelele. Ukucila, Baibolo yasobele aiti: “Kalanda kwi sonde…pantu Kaseebanya naikila pali imwe, ali ne cipyu cikalamba, pa kwishiba ukuti ali ne nshita inono fye.”—Ukusokolola 12:7, 9, 12.

⁵ Moneni icali no kufuma mu nkondo yali ku muulu. Satana ali no kuleta akalanda, nelyo ubwafya pali bonse ababa pano calo ku mulandu wa cipyu. Nge fyo mwalamona, tuleikala muli iyo nshita ya kalanda. Lelo, iyo nshita tayakalepe, ni “nshita fye inono.” Na Satana wine alishibe co. Baibolo ita iyi nshita ukuti “inshiku sha kulekesha.” (2 Timote 3:1) Mwandini ukwishiba ukuti mu kwangufyanya Lesa akapoka Satana Kaseebanya amaka akwata pano isonde, kulasansamusha! Natulande pali fimo ifyasobelwe muli Baibolo ifilecitika pali nomba. Ifi filangilila ukuti tuleikala mu nshiku sha kulekelesha no kuti Ubufumu bwa kwa Lesa nomba line bwalaleta amapaalo ya muyayaya ku batemwa Yehova. Intanshi natumone ifintu fine ifyaba mu cishibilo Yesu atile e co tukeshibilako inshita tuleikalamo.

IFIKALAMBA IFICITIKA MU NSHIKU SHA KULEKELESHA

⁶“Uluko lukemino luko no bufumu bukemino bufumu.” (Mateo 24:7) Abantu abengi balipaiwa mu nkondo shacitika muli ba1900. Umwina Britain, uulemba imilandu yacitika kale alembele ati: “Mu myaka ya ba1900 e mo abantu baipaiwe sana…. Yali myaka ya nkondo sha mutatakuya, limo limo fye kushaleba inkondo.” Lipoti ya ba Worldwatch Institute yatile: “Abacenenwe no kwipaiwa mu nkondo mu myaka ya ba1900 balifulile nga nshi ukucila abasanshilwe mu nkondo mu myaka ya kubalilapo 100 ukufika mu 1899.” Abantu ukucila pali 100 milioni balifwa mu nkondo ukutula 1914. Nangu ca kutila twalishiba ubulanda bubapo ilyo uo twatemwa umo afwa, teti twelenganye no kwelenganya ubulanda no bukali buba na bantu amamilioni ayengi abafwilwa ilyo kwaba inkondo.

⁷“Kukabe fipowe.” (Mateo 24:7) Abafwailisha pa fipowe batila, ifya kulya fyalifula sana mu myaka 30 iyapita. Na lyo line, ukukanakwata ifya kulya kuletwalilila pantu abantu abengi tabakwata indalama sha kushita ifya kulya nelyo impanga ya kulimamo. Iminshipendwa baba ne nsala ya mutatakuya. Akabungwe ka World Health Organization katila, pa bana ukucila 5 milioni abafwa cila mwaka, paba abengi sana abafwa ku bulwele bwa nsala.

⁸“Kukabe finkukuma fikalamba.” (Luka 21:11) Ukulingana na kabungwe ka U.S. Geological Survey, ukutula mu 1990, cila mwaka ifinkukuma 17 filesa na maka ica kutila fyaonaula ifikuulwa no kulepula umushili. Kabili cila mwaka kulaba ifinkukuma fya maka sana ica kuti filonawila umuku wa limo ifikuulwa. Lipoti umbi atile: “Ifinkukuma fyalipaya abantu iminshipendwa mu myaka 100 iyapita kabili ubuyantanshi mu fya kupangapanga bwacefyako fye panono impendwa ya bafwa.”

⁹“Mukabe fikuko.” (Luka 21:11) Te mulandu no buyantanshi mu kupanga imiti, abantu balakota no kulwala. Lipoti imo yatile amalwele ayaishibikwa sana, pamo nga TB, malaria (ubulwele bwa mpepo), na kolera, yaliseeka sana muli ino myaka, kabili amalwele yambi yaleyafishako fye ukuundapa ukubomfyo muti. Na kuba, kwalisa amalwele ayapya mupepi na 30. Yamo no muti taulasangwa kabili yalepaya.

IFYO ABANTU BAABA MU NSHIKU SHA KULEKELESHA

¹⁰ Baibolo tayalanda fye pa fyo ifintu fikaba pa calo, lelo yalisobele no kuti mu nshiku sha kulekelesha imibele ya bantu ikaaluka. Umutumwa Paulo alondolwele ifyo abantu bakaba. Pali 2 Timote 3:1-5, patila: “Mu nshiku sha kulekelesha mukesaba inshita shaibela ishayafya.” Fimo ifyo Paulo asosele fya kuti abantu bakaba

• abaitemwa
• abatemwe ndalama
• abashumfwila abafyashi babo
• abashaba na bucishinka
• abashaba na citemwishi
• abashailama
• abakali
• abatemwo kwangala ukucisho kutemwa Lesa
• abamoneka kwati baliipeelesha kuli bukapepa lelo abakaana amaka ya buko

¹¹ Bushe abantu uko mwikalila e fyo baba ifi? Kwena e fyo baba. Abantu bakwata mibele yabipa baba fye mpanga yonse. Ici cilanga ukuti Lesa mu kwangufyanya alacitapo cimo, pantu Baibolo itila: “Nangu ababifi bamena nge cani, no kubalula incitatubi shonse, e kuleka bakafitwe pe na pe.”—Amalumbo 92:7.

IFISUMA IFYA KULACITIKA

¹² Inshiku sha kulekelesha shaisulamo akalanda icine cine, nga filya fine Baibolo yasobele. Lelo, muli cino calo ca macushi, mwaliba ifisuma fimo ificitika mu bantu ba kwa Yehova.

¹³ “Ukwishiba kukafula,” e fyasobele Baibolo mwi buuku lya kwa Daniele. Bushe kukafula lilali? Mu “nshita ya ku mpela.” (Daniele 12:4) Maka maka ukutendeka mu 1914, Yehova alyafwa abafwaya ukumubombela ukwishiba Baibolo. Balishiba ifyo Baibolo isambilisha pe shina lya kwa Lesa no bufwayo bwakwe, pe lambo lya cilubula ilya kwa Yesu Kristu, pa fyaba abafwa, e lyo na pa kubuuka. Na kabili, bakapepa ba kwa Yehova balishiba imikalile ingabaletela insansa kabili iingalenga Lesa ukulumbanishiwa. E lyo balishiba bwino bwino ifyo Ubufumu bwa kwa Lesa bukacita ne fyo bukawamye fintu pano isonde. Bacita shani nga baishibe fi fintu? Ici cipusho catuleta ku kusesema na kumbi ukulefikilishiwa muno nshiku.

¹⁴ “Imbila nsuma iyi ya bufumu ikashimikilwa pano isonde ponse,” e fyo Yesu Kristu asosele mu busesemo bwakwe pa lwa “mpela ya bwikashi.” (Mateo 24:3, 14) Isonde lyonse, imbila nsuma iya Bufumu, iilanda pa fyo Ubufumu bwaba, ifyo bukacita, ne fyo twingapokelela amapaalo ya buko, ilebilwa mu fyalo ukucila 230 na mu ndimi ukucila 400. Inte sha kwa Yehova abengi balebila imbila nsuma iya Bufumu. Baafuma “mu nko shonse ne mitundu na bantu na bantu ne ndimi.” (Ukusokolola 7:9) Inte sha kwa Yehova batungulula amasambililo ya Baibolo ku bantu abengi nga nshi abafwaya ukwishiba ifyo Baibolo isambilisha. Mwandini uku kufikilishiwa kwawamisha ukwa busesemo, maka maka apo Yesu asobele ukuti Abena Kristu, ‘bakaba abapatwa ku bantu bonse’!—Luka 21:17.

CINSHI MUKACITA?

¹⁵ Apo ukusesema ukwingi ukwaba mu Baibolo kulefikilishiwa pali lelo, bushe tamulesumina ukuti tuleikala mu nshiku sha kulekelesha? Imbila nsuma nga yabilwa ukulingana ne fyo Yehova afwaya, “impela” yena ikesa. (Mateo 24:14) “Impela” ni nshita ilyo Lesa akafumyapo ububifi pe sonde. Yehova akabomfya Yesu na bamalaika bakwe aba maka ku konaula bonse abakaanya ifyo Afwaya. (2 Abena Tesalonika 1:6-9) Satana ne fibanda fyakwe tabakalufye inko na kabili. Pa numa ya ico, Ubufumu bwa kwa Lesa bukaleta amapaalo pali bonse abomfwila ukuteka kwakwe ukwalungama.—Ukusokolola 20:1-3; 21:3-5.

¹⁶ Apo impela ya bwikashi bwa kwa Satana ili mupepi, tufwile ukuipusha atuti, ‘Cinshi mfwile ukulacita?’ Kuti cawama ukutwalilila ukusambilila na fimbi pali Yehova na pa fyo afwaya. (Yohane 17:3) Bikeni umutima ku kusambilila Baibolo. Muleba lyonse na bafwaya ukucita ico Yehova afwaya. (AbaHebere 10:24, 25) Ishibeni ifingi sana ifyo Yehova Lesa afwaya abantu isonde lyonse ukwishiba, kabili aluleni imikalile yenu iwame pa kuti musenaminwe na Lesa.—Yakobo 4:8.

¹⁷ Yesu asobele ati abengi tabakabike amano ku fishibilo fya kuti tuli mu nshiku sha kulekelesha. Ukonaulwa kwa babifi kukapulikisha fye ukwabula no kwenekelwa. Abengi bakasunguka nga filya abantu basunguka umupuupu nga aisa ubushiku. (1 Abena Tesalonika 5:2) Yesu asokele ati: “Filya fine inshiku sha kwa Noa shali, e fyo no kubapo kwa Mwana wa muntu kukaba. Pantu filya bali mu nshiku shilya ilyo ilyeshi lishilaisa, balelya no kunwa, baleupa no kuupwa, mpaka no bushiku ubo Noa aingile mu cibwato; kabili tabaishibe nakalya mpaka ilyeshi lyaishile no kubasenda bonse, e fyo no kubapo kwa Mwana wa muntu kukaba.”—Mateo 24:37-39.

¹⁸ E ico, Yesu aebele abalekutika kuli wena ati: “Muyangwe mwe bene epali imitima yenu yafinininwa ku buliili no kukolwakolwa na masakamika ya mikalile, no bushiku bulya bwaisa pali imwe no kupumikisha kwati citeyo. Pantu bukesa pali bonse abaikala pano isonde ponse. E ico, mulelola, inshita yonse ukulapaapaata pa kuti mukapusuke kuli fyonse ifikacitika, no kwiminina ku cinso ca Mwana wa muntu.” (Luka 21:34-36) Cisuma ukupoosa amano ku mashiwi yasosele Yesu. Mulandu nshi? Pantu abo Yehova Lesa no “Mwana wa muntu,” Yesu Kristu basenamina, balikwata isubilo lya kupusuka impela ya bwikashi bwa kwa Satana no kwikala umuyayaya mwi sonde lipya ilili mupepi!—Yohane 3:16; 2 Petro 3:13.

*  Nga mulefwaya ifyebo ifilanga ukuti Mikaele lishina na limbi ilya kwa Yesu Kristu, moneni Ifyebo na Fimbi.