1. Tune kaa la aqane tro sa atre göne la itre drai elany?

HANE kö nyipunie göeë televizio, nge hane fe kö epuni hnyingëne thele ka hape, ‘Nemene jë elanyi la pengöne la fen?’ Itre ewekë ka ngazo a asesëkötrë së, nge pëkö atr ka atrein troa canga ithuemacanyin la itre ewekë ka troa traqa koi së elany. (Iakobo 4:​14) Ngo atre kö Iehova la pengöne la itre drai elany. (Isaia 46:10) Ngöne la Wesi Ula i Nyidrë, ene la Tusi Hmitrötr, thaa kolo hmekuje kö a thingehnaean la itre ewekë ka ngazo ka troa traqa ngöne la hneijine së, ngo itre ewekë ka lolo mina fe ka troa traqa ngöne la itre drai ka calemi catre hë.

2, 3. Nemene la hna hnyingë Iesu hnene la itretre drei nyidrë, nge tune kaa la aqane sa nyidrëti lai hnying?

² Hnei Iesu Keriso hna qaja ka hape, tro la Baselaia i Akötresie a apaatren elanyi la iakötrë nge tro hmaca ha a paradraiso la fen. (Luka 4:​43) Hetre ajan la itre atr troa atre la ijine troa traqa la Baselaia. Hnene la itretre dreng hna hnyingë nyidrë ka hape: “Nemenëti la hatene la hlepëti hmaca enëtilai, meminëti la puatine la fewatin?” (Mataio 24:3) Hnei Iesu hna sa koi angatr ka hape, Iehova hmekuje hi la ka atre hnyawa la ijine  troa apaatren la fene celë. (Mataio 24:36) Ngo hnei Iesu pe hna ahnithe la itre ewekë ka troa traqa e celë fen, qëmekene troa kuca hnene la Baselaia matre troa nyipi tingeting me lapa xetietë la itre atr. Drei lo la itre hnei nyidrëti hna ahnith ka eatre hë enehila!

³ Qëmekene tro sa ce wang la nyine anyipicine ka hape, easë kö a mele ngöne la “puatine la [“hneijin,” MN ],” loi e tro sa pane ithanatan la ketre isi hna thatre hnei atr, pine laka thatreine kö angeice troa öhn. Isi lai ka traqa e koho hnengödrai, ngo ka hetre thangane pe kowe la mele së.

4, 5. (a) Nemene la ewekë ka traqa e hnengödrai thupene la hna acilë Iesu troa Joxu? (b) Thenge la Hna Amamane 12:​12, nemene hë la pune la isi e koho hnengödrai?

⁴ Hna qejepengöne ngöne lo ketre meken ne la itusi celë laka, hna acili Iesu Keriso troa Joxu e koho hnengödrai ngöne la macatre 1914. (Daniela 7:​13, 14) Hna nyiqaane hi e thupene lai la musi nyidrë. Kola qaja hnei Tusi Hmitrötr ka hape, “Kola ishi e hnengödrai. Mikaela [ketre ëje i Iesu] me ite angela i nyidë a ishi memine la drakona [Satana lo Diabolo] ; nge drakona me ite angela i nyën’ a itö ishi me angat.” * Ene pe hna ngaa Satana me itre angela i angeic ka ngazo lo itre demoni, nge hna waja triji angatr qa hnengödrai kowe la fen. Celë hi matre madrinë hë la itre ua ene lo itre nekö i Akötresie ka mele nyipici pe, pine laka ase hë waja triji Satana. Ngo thaa isazikeu kö memine la ewekë ka troa traqa kowe la itre atr. Hna thingehnaean hnei Tusi Hmitrötr ka hape: “Ekölö hi ni la hnadro . . . qa ngöne la hna utipi koi nyipunie la diabolo ka tru tenge elëhni, ke trotrohninë hë nyëne laka xoxopate pe hi la ijine i nyën.”​—Hna Amamane 12:​7, 9, 12.

⁵ Hanawange la pune la isi e koho hnengödrai. Atraqatr la elëhni i Satana matre angeic a axulune la akötr maine itre jol kowe la itre atr e celë fen. Kola mama hnyawa laka, easë hi  enehila a mele ngöne la ijine akötre cili. Ijin ka thaa tro ju kö a qea pala ha, ketre hnepe ijin ka “xoxopate pe hi.” Atre hi Satana laka thaa tro kö a qea la ijine akötr. Tusi Hmitrötr a qaja la ijine cili, ceitune me “ite drai hnapin.” (2 Timoteo 3:1) Ketre madrine ka tru koi së troa atre ka hape, easenyi hë tro Akötresieti a apaatren la iajojezi Satana qaa celë fen! Tro pe sa ce wang la itre xaa ewekë hna thingehnaean hnei Tusi Hmitrötr ka eatre hnyawa enehila. Itre eje a amamane ka hape, easë a mele ngöne la ite drai hnapin, nge easenyi hë tro la Baselaia i Akötresie a hamën la itre manathith ka epine palua kowe la itre ka hnimi Iehova. Ame la hnapan, tre loi e tro sa pane ce wang la foa lao götrane ne la itre hatren hna qaja hnei Iesu, matre mama hnyawa pi la pengöne la hneijine hne së hna melën.

6, 7. Tune kaa la aqane eatr enehila la itre trenge ewekë i Iesu göi isi me jiinë xen?

⁶ “Tro ha cile la kete nöje kowe la kete nöj, me kete baselaia kowe la kete baselaia.” (Mataio 24:7) Ame ngöne lo caa hadredr lao macatre ka ase hë, itre milio la etrune la itre atr ka meci ngöne la itre isi. Hna cinyihan hnene la ketre atre ini qaa Agele ka inin la isitoar, ka hape: “Ame ngöne lo kola xötrei xejë lo itre macatre 1900, tre celë hi ketre hneijin kola elë la ihumuth. . . . Ketre hneijine la laka  pëkö hna pë isi, ame itre xaa ijine tre thaa nöje asë kö ngo kolo hi a isi hnene la itre hnepe gurup, ngo ame pe hetre isi pala hi e cailo fen.” Hna qaja hnene la ketre organizasio, Worldwatch la ëjen ka hape: “Nyimutre catre kö la itre atr ka meci ngöne la hneijine së, hune lo itre hna humuthe hnene la itre isi asë qaane lo macatre 1.M.K., uti hë lo 1899.” Hna e la 100 milio nge sin la etrun la itre atr ka meci ngöne la itre isi qaane lo 1914. Drenge hnyawa hi së la hace e troa meci la caa sinee së ngöne la itre isi, haawe pane mekune ju së la hlehleu memine la akötr ne la itre milio lao atr.

⁷ “Tro ha jin.” (Mataio 24:7) Hnene la itre atr ka thele troa trotrohnin la pengöne la itre ewekë ka traqa hna qaja ka hape, kola mana catre trootro la xen ngöne lo 30 lao macatre ka ase hë. Ngo kolo jë petre hi ka hape tru jë la ka mecijiin, pine laka nyimutre la itre atr ka pëkö manie maine hnepadro hnë troa eëny. Nyimutre la itre atr itre milio la etrun ka thë xen. Kola mekun hnene la Organisation mondiale de la santé ka hape, faifi milio lao atr nge hetre munën ngöne la nöjei macatre ka meci hnene laka, ngazo la aqane xen.

8, 9. Nemene la ka amamane ka hape kola eatre hnyawa lo hnei Iesu hna perofetan göi itre sa me itre mec?

⁸ “Tro ha hete ite sha atraqate.” (Luka 21:11) Thenge la hna qaja hnene la U.S. Geological Survey, qaane lo 1990 kola e la 17 lao sa ngöne la nöjei macatre,  catrehnine pi hë itre ej, pine laka itre uma a thöni me hnadro a kaqakaqa. Nge e nöjei macatre caa sa atraqatr ka traqa, nge ej a akeine la itre iuma atraqatr. Hna qaja mina fe ka hape: “Itre hadredre thauzan lao atr ka meci ngöne la 100 lao macatre ka ase hë, nge eloine hi laka hetrenyi la itre ithuemacany me nyine kuca matre troa hmekëne lai, haawe kola nango hmej la ka mec.”

⁹ “Tro ha hete . . . mec.” (Luka 21:11) Ngacama hetrenyi la itre hna kuca matre nyinyin la itre ka wezipo, ngo tru pala hi la itre ka mec. Kola qaja hnene la ketre rapor ka hape, 20 lao meci hna atre hnyawa​—ene la meci ne idrefitr, malaria, me kolera—nge ka nango hekö hë, nge hetrenyi fe kö lo itre meci ka hnyipixe ka pë drösinöen. Kola e la 30 lao meci ka hnyipixe. Ame itre xan, tre ka pë nyin, nge hna mecin.

10. Nemene la itre thiina hna thingehnaean ngöne 2 Timoteo 3:​1-5 hne së hna öhne thene la itre atr enehila?

¹⁰ Maine eje hi laka hetrenyi la itre xaa ewekë ka saze ngöne la fen, ase fe kö thingehnaean hnei Tusi Hmitrötr ka hape, ame ngöne la itre drai hnapin, tre troa saze la aqane mele ne la itre atr. Hna qejepengöne hnei Paulo la pengöne la itre atr. Hna qaja ngöne 2 Timoteo 3:​1-5 ka hape: “Tro ha traqa la nöjei ijine ka aköte ngöne la ite drai hnapin.” Celë hi pengöne  ka troa traqa kowe la itre atr tune la hna qaja hnei Paulo

• ka hnimi angatre kö

• ka hnimi mani

• ka Thaa drei keme me thin

• ka thaa inyipicikeu

• ka thaa hnimi sinen

• ka thaa xomihni kö

• ka pi mama

• ka aja madrin ngo thaa aja Akötresieti pe

• angetre kösë thiina ka ijiji Akötresie ngo xelene pe la menene ej

11. Nemene la aqane qejepengön hnei Salamo 92:7 la pun elanyi kowe la itre atr ka ngazo?

¹¹ Thaa pengöne kö la itre atr ne la nöj hnei epuni hna mele ngön? Mama hnyawa hi la aqane ujë celë. Hetrenyi la itre atr e cailo fen ka melëne la itre thiina ka ngazo cili. Hatrene hi laka, easenyi hë troa eatr la aja i Akötresie, celë hi matre kola qaja hnei Tusi Hmitrötr ka hape: “E kola elehmeu tune la hnënge haö la nöjei ka ngazo, me enge la angete kuca la ngazo asë, celë hi mate tro palua kö angat’ a pat.”​—Salamo 92:7.

12, 13. Troa hlöeë tune kaa la “nyipi atrehmekun” ngöne la “hneijine ne la pun”?

¹² Tune la hna thingehnaean hnei Tusi Hmitrötr, kola hleuhleu la mele ne la itre atr ngöne lo lai itre drai hnapin. Ngo  nyipine la fene ka ngazo celë, lolo la aqane mele ne la itre hlue i Iehova.

¹³ Hna thingehnaean ngöne la tusi Daniela ka hape: “Troa kekë la inamacan.” Eu la troa traqa tune lai? Ngöne la “ijine la pun.” (Daniela 12:4) Qaane lo 1914, hnei Iehova hna xatuane la itre ka ajane troa nyihlue i Nyidrëti hnyawa, troa kökötr ngöne la trotrohninene la Tusi Hmitrötr. Kola kökötre trootro fe la aja i angatr kowe la trenge nyipici ngöne la ëje i Akötresie memine la aja i Nyidrë, me thupene mele i Iesu Keriso, me pengöne la ka mec, me melehmaca. Ketre, kola inine hnene la itre hlue i Iehova la aqane troa thupën la aqane mele i angatr, matre troa kapa la itre manathith me atrunyi Akötresie. Trotrohnine hnyawa angatre la hnëqa ne la Baselaia i Akötresie, memine la aqane tro eje a nyi nyin la itre jol ngöne la fen. Hnei angatre hna hetrenyi tune kaa la atrehmekune cili? Kola upi së hnene la hnyinge celë troa wange la ketre hna thingehnaean ka eatre hnyawa ngöne la itre drai hnapin, ene la itre drai së enehila.

14. Tune kaa la aqane haöth la fen enehila hnene la maca ka loi ne la Baselaia, nge drei la ka cainöjën?

¹⁴ Hna qaja hnei Iesu Keriso ngöne la hna thingehnaeane göne la pune la fene i Satana, ka hape: “Tro ha cainöjëne la maca ka loi celë ne la baselaia e cailo fen.” (Mataio 24:​3, 14) Hna cainöjën enehila ngöne la 230 lao nöj me 400 lao qene hlapa la maca ka loi ne la Baselaia, kola qeje pengöne la Baselaia me hnene ej hna troa kuca, me aqane tro sa kapa la itre manathithi qa ngön ej. Itre milio la etrune la Itretre Anyipici Iehova ka catre cainöjën la maca ka loi ne la Baselaia. Angatr a xulu qa ngöne la itre “xöte nöj’ asë, me ite tribu, me nöjei ate, me ite qene hlapa.” (Hna Amamane 7:9) Itretre Anyipici Iehova a inine la Tusi Hmitrötr kowe la itre atr, traqa ha koi itre milio la etrun la angetre ajan troa atre la nyipi ini qa hnine ej. Drei la aqane eatrëne hnyawa lo hna perofetan, qaane lo kola thingehnaean la ewekë ka troa traqa kowe la itre nyipi keresiano, öni  Iesu lo ka hape “tro ha methinë [angatr] hnei nöjei ate asë”!​—Luka 21:17.

15. (a) Epuni kö a hane mejiune laka easë a mele ngöne la itre drai hnapin, nge pine nemen? (b) Nemene la aliene elanyi la “pun” kowe la itre ka icilekeu me Iehova me kowe la itre ka thaa lapa kö fene la musi ne la Baselaia i Akötresie?

¹⁵ Pine laka traqa ha enehila la itre hna thingehnaean ekö, hapeu, kapa fe kö nyipunie laka, easë hë a pune mel ngöne lo itre drai hnapin? Thupene la hna cainöjën la maca ka loi me amadrinë Iehova, ene pe tro ha traqa la “pun.” (Mataio 24:14) Ame la “pun,” ke kola qaja la ijine tro Akötresie a apaatren la ngazo qa celë fen. Tro Iehova a upi Iesu me itre angela troa apaatren la itre atr ka thele troa icilekeu me Nyidrë. (2 Thesalonika 1:​6-9) Hnei Satana me itre dremoni i angeic hna amenune la itre nöj. Thupene lai, tro la Baselaia i Akötresie a axulune la itre manathithi kowe la itre atr ka drengethenge la musi ka meköti Nyidrë.​—Hna Amamane 20:​1-3; 21:​3-5.

16. Nemene la ewekë ka loi tro nyipunieti a kuca?

¹⁶ Pine laka easenyi hë la pune la fene hna musi kow hnei Satana, nyipi ewekë tro sa isa thele ka hape, ‘Nemene la nyine tro ni a kuca?’ Ka loi e tro sa catre thele troa atre Iehova me tro fe a atre la itre hnei Nyidrëti hna amekötine koi së. (Ioane 17:3) Loi e tro sa inine hnyawa la Tusi Hmitrötr. Majemine jë së troa ce tro pala hi memine la itre xaa trejin ka thele la aja i Iehova. (Heberu 10:​24, 25) Thele jë troa hetrenyi la atrehmekun hnei Iehova Akötresie hna hamën kowe la itre atr e cailo fen, nge loi e troa saze la mele së matre troa kepe së hnei Nyidrë.​—Iakobo 4:8.

17. Pine nemen matre troa asesëkötrën elanyi la itre atr hna troa apaatren ngöne la drai i Iehova?

¹⁷ Hnei Iesu hna ahnithe ka hape, tro la itre atr ka ala nyimu a jelethoine laka easë a mele ngöne la itre drai hnapin. Troa asesëkötrë së la kola apaatren la itre atr ka ngazo. Tune la atrekënö e jidr, thatre una ju kö la itre atr la kola thepe angatr. (1 Thesalonika 5:2) Hna hmekë së hnei Iesu ka hape: “Tune la  ijine i Noa. Ke ngöne la ijine pate pete kö la iwë, angat’ a lapa xen, me ij, me faipoipo, me ihamë föeë, uti hë ngöne la drai hnei Noa hna lö hnine la aka, nge tha ‘te kö angate uti hë traqa ha la iwë, me cengöne thei angat’ asë pi, kete troa tune la traqa hmaca la Nekö i at.”​—Mataio 24:​37-​39.

18. Nemene la eamo qaathei Iesu nyine tro sa wangatrune hnyawa?

¹⁸ Celë hi matre, qaja jë Iesu kowe la itretre drei nyidrë ka hape: “Wange kö nyipunie, wanga hacepi la ite hni nyipunie hnene la hna xeni atrun, me hna iji atrun, me kuke hnine kowe la mele celë, ame hna traqa la drai cili a asheshëkötë nyipunie ; ke tro ej’ a traqa kösë hnö kowe la nöjei ate asë angete lapane la fen’ asë. Hmekëneju nyipunie, me lapa thith, mate ateine nyipunie troa kötene la nöjei ewekë asë celë ka tro ha traqa, me troa icilenyi qëmeke ne la Nekö i ate.” (Luka 21:​34-​36) Nyipi ewekë troa hnyawa la itre trenge ewekë i Iesu. Pine nemen? Pine laka ame la itre atr hna kapa hnei Iehova Akötresie memine la “Nekö i ate,” ene Iesu Keriso, tre tro angatr elanyi a mele pe ngöne la ijin kola apaatren la fene hnengödrai i Satana, nge tro angatr a mele epine palua ngöne la ketre fene ka hnyipixe nge ka mingöming laka calemi catre hë!​—Ioane 3:​16; 2 Peteru 3:​13.