1. Nĩ kũ tũngĩthoma ũhoro wa mahinda marĩa mokĩte?

HIHI nĩ ũrĩ werorera TV kana ũgathikĩrĩria redio ũkeyũria, ‘Thĩ ĩno yerekeire kũ?’ Maũndũ mooru mekĩkaga hi-na-hi materĩgĩrĩirũo, o ũndũ gũtarĩ mũndũ ũngĩmenya ũrĩa rũciũ gũgaakĩa. (Jakubu 4:14) No Jehova nĩ oĩ ũrĩa gũkahaanĩka mahinda marĩa mokĩte. (Isaia 46:10) Kiugo gĩake, Bibilia, to ũhoro wa maũndũ mooru marĩa marekĩka ũmũthĩ kĩarathĩte tene, no nĩ nginya wa maũndũ mega mũno marĩa marĩĩkĩka ica ikuhĩ.

2, 3. Nĩ kĩũria kĩrĩkũ arutwo a Jesu maamũririe, na aamacokeirie atĩa?

² Jesu Kristo nĩaaririe ũhoro wa Ũthamaki wa Ngai, ũrĩa arĩ guo ũkaanina waganu na ũtue thĩ paradiso. (Luka 4:43) Andũ nĩmeendaga kũmenya rĩrĩa Ũthamaki ũcio ũgoka. Arutwo ake o na nĩmaamũririe ũũ: “Kĩmenyithia kĩa rĩrĩa ũgoka, o na gĩa ithirĩro rĩa mahinda maya, nĩ kĩrĩkũ?” (Mathayo 24:3) Jesu aamacokeirie atĩ no Jehova Ngai wiki tu woĩ nĩrĩ mũthia wa mũtabarĩre ũyũ mũũru wa maũndũ ũgaakinya. (Mathayo 24:36) No Jesu nĩ aarathire maũndũ marĩa maarĩ mekĩke gũkũ thĩ mbere ya Ũthamaki ũcio kũrehere andũ thayũ wa ma na ũgitĩri. Ũrĩa aarathire nĩ ũrahaanĩka rĩu!

 ³ Tũtanathuthuria ũira wa kuonania tũratũũra “ithirĩro rĩa mahinda maya,” reke twĩcirie hanini ũhoro wa mbaara ĩrĩa gũtarĩ mũndũ ũngĩahotire kũmĩona. Yarũĩirũo matu-inĩ kũrĩa gũtonekaga, na moimĩrĩro mayo nĩ matũhutagia.

4, 5. (a) Nĩ kĩĩ gĩekĩkire igũrũ Jesu atuĩka Mũthamaki o ũguo? (b) Kũringana na Kũguũrĩrio 12:12, moimĩrĩro ma mbaara ĩo kũu igũrũ mangĩarĩ marĩkũ?

⁴ Gĩcunjĩ gĩa 8 kĩa ibuku rĩrĩ nĩgĩataarĩirie atĩ Jesu Kristo aambĩrĩirie gũthamaka kũu igũrũ mwaka wa 1914. (Danieli 7:13, 14) Jesu atuĩka Mũthamaki o ũguo-rĩ, nĩ oire ikinya. Bibilia yugaga atĩ: “Gũkĩgĩa mbaara Igũrũ, Mikaeli [rĩĩtwa rĩngĩ rĩa Jesu] na araika ake magĩthiĩ kũrũa na ndamathia ĩo [Shaitani ũrĩa Mũcukani]; ndamathia o nayo na araika ayo makĩrũa nao.” * Shaitani na araika ake oru, kana ndaimono, nĩmaahootirũo mbaara-inĩ ĩyo na makĩingatwo igũrũ makĩharũrũkio gũkũ thĩ. Araika a Ngai ehokeku magĩkena mũno tondũ Shaitani na ndaimono ciake nĩmaingatwo. No andũ gũkũ thĩ matingĩakorirũo na gĩkeno ta kĩu. Ithenya rĩ ũguo-rĩ, Bibilia yarathĩte ũũ: “Thĩ ĩĩ na haaro-ĩ, . . . amu inyuĩ-rĩ, mũcukani nĩamũikũrũkĩire e na marũrũ manene, tondũ nĩoĩ atĩ no ihinda inyinyi atigairie.”—Kũguũrĩrio 12:7, 9, 12.

⁵ Ta rora moimĩrĩro ma mbaara ĩo ya igũrũ. Nĩ ũndũ wa marakara make-rĩ, Shaitani angĩareheire andũ a gũkũ thĩ mathĩna. O ta ũrĩa ũkuona-rĩ, rĩu tũratũũra kahinda kau ka mathĩna. No gatigũkorũo karĩ karaihu, no “ihinda inyinyi” tu. O na Shaitani nĩoĩ ũguo. Bibilia ĩtaga kahinda kau “matukũ marĩa ma kũrigĩrĩria.” (2 Timotheo 3:1) Kaĩ no tũgĩkene nĩ gũkorũo atĩ Ngai ica ikuhĩ nĩ arĩthengia  wathani wa Mũcukani kuuma gũkũ thĩ ĩ! Reke twĩcirie mamwe ma maũndũ marĩa maarathĩtwo thĩinĩ wa Bibilia marĩa marekĩka ũmũthĩ ũyũ. Monanagia atĩ tũratũũra matukũ-inĩ marĩa ma kũrigĩrĩria, na atĩ ica ikuhĩ Ũthamaki wa Ngai nĩ ũkũrehe irathimo itarĩ mũthia kũrĩ arĩa mendete Jehova. O mbere-rĩ, reke tũthuthurie maũndũ mana ma marĩa Jesu oigire makonania atĩ tũratũũra matukũ marĩa ma kũrigĩrĩria.

6, 7. Ũrathi wa Jesu wĩgiĩ mbaara na ng’aragu ũrahinga atĩa ũmũthĩ?

⁶ “Rũrĩrĩ o rũrĩrĩ rũgokĩrĩra rũrĩa rũngĩ, na o ũthamaki ũũkĩrĩre ũrĩa ũngĩ.” (Mathayo 24:7) Andũ milioni nyingĩ nĩmoragĩtwo mbaara-inĩ thĩinĩ wa kahinda ka mĩaka 100 mĩhĩtũku. Mwandĩki ũmwe wa maũndũ ma tene Mũngeretha aandĩkire ũũ: “Kuuma mwaka wa 1900 nginya 1999, nĩrĩo kwarĩ na njũragano nyingĩ mũno thĩinĩ wa maũndũ ma tene yothe marĩa maandĩke. . . . Yaarĩ mĩaka 100 ya mbaara ĩtarathira tondũ kũndũ kũingĩ thĩinĩ wa thĩ gwakoragwo na mbaara o tiga mahinda manyinyi makuhĩ.” Riboti ya kĩama kĩa Worldwatch ĩkuuga ũũ: “Andũ arĩa maakuire mbaara-inĩ mĩaka 100 mĩhĩtũku nĩ maita matatũ ma arĩa manakua mbaara-inĩ ciothe  cia mĩaka 1,900 ĩrĩa yaarĩ mbere ĩyo.” Andũ makĩria ma milioni 100 nĩmakuĩte nĩ ũndũ wa mbaara kuuma mwaka wa 1914. Andũ milioni nyingĩ manakorũo na kĩeha na ruo nĩ gũkuĩrũo nĩ endwa ao nĩ ũndũ wa mbaara. Hihi o nawe nĩ ũrĩ wakuĩrũo na njĩra ĩo nĩ mũndũ wendete.

⁷ Nĩ “gũkagĩa na ng’aragu.” (Mathayo 24:7) Athuthuria moigaga atĩ nĩ gũkoretwo na wongerereku mũnene wa irio thĩinĩ wa mĩaka 30 mĩthiru. O na kũrĩ ũguo-rĩ, ng’aragu no ĩrathiĩ na mbere tondũ andũ aingĩ matirĩ na handũ mangĩkũria irio, kana mbeca njiganu cia kũgũra irio. Andũ milioni nyingĩ makoragwo na ng’aragu hĩndĩ ciothe. Kĩama kĩa Ũgima wa Mwĩrĩ gĩa Thĩ (WHO) kiugaga atĩ harĩ ciana makĩria ma milioni ithano iria ikuaga o mwaka-rĩ, nyingĩ ikuaga nĩ ũndũ wa kwaga irio njagĩrĩru.

8, 9. Nĩ kĩĩ kĩronania atĩ morathi ma Jesu megiĩ ithingithia na mĩrimũ nĩmahingĩte?

⁸ “Nĩgũkagĩa ithingithia nene.” (Luka 21:11) Kũringana na kĩama gĩa gũthuthuria ithingithia kĩa Amerika-rĩ, kuuma mwaka wa 1990, gũkoretwo na ithingithia ta 17 ũguo o mwaka ciĩ na hinya wa gũthũkia nyũmba na gwatũra thĩ. O mwaka nĩgũkoragwo na ithingithia ciĩ na hinya wa kũmomora nyũmba biũ. Kĩhumo kĩngĩ kiugaga ũũ: “Ithingithia ciũragĩte andũ ngiri  magana maingĩ mĩaka 100 mĩthiru na ũthii wa na mbere ũnyihĩtie ikuũ o hanini tu.”

⁹ “Nĩgũkagĩa . . . mĩrimũ mĩũru ĩrĩa ĩrehaga mũthiro.” (Luka 21:11) O na gũtuĩka ũrigitani nĩ ũthiĩte na mbere-rĩ, mĩrimũ ya tene na ya rĩu no ĩranyarira andũ. Riboti ĩmwe yuugĩte atĩ mĩrimũ 20 ĩrĩa yũĩkaine wega ta TB, malaria, na mũrimũ wa kũharũo na gũtahĩka, nĩ ĩingĩhĩte mũno ica ikuhĩ, na ĩngĩ ĩna hinya kũhonio nĩ ndawa. Mĩrimũ ta 30 ũguo mĩerũ nĩyumĩrĩte. Ĩmwe yayo ndĩrĩ kĩhonia na nĩyũragaga andũ.

10. Nĩ maũndũ marĩkũ magwetetwo thĩinĩ wa 2 Timotheo 3:1-5 wonaga na andũ ũmũthĩ?

¹⁰ Hamwe na gũtaarĩria maũndũ marĩa maarĩ mekĩke gũkũ thĩ-rĩ, Bibilia nĩyaarathĩte atĩ matukũ marĩa ma kũrigĩrĩria mĩthiĩre ya andũ nĩĩngĩkagarũrũka. Mũtũmwo Paulo nĩ ataarĩirie ũrĩa andũ mangĩgakorũo mahaana. Tũthomaga ũũ thĩinĩ wa 2 Timotheo 3:1-5: “Matukũ marĩa ma kũrigĩrĩria nĩgũkagĩa mahinda ma ũgwati.” Paulo oigire atĩ andũ mangĩgakorũo

• marĩ eendi

• endi mbia

•   matekũigua aciari ao

• matarĩ atheru

• maagĩte wendani ũrĩa wa ndũire

• matoĩ kwĩgirĩrĩria

• marĩ eĩ

• makĩenda gwĩkenia gũkĩra ũrĩa mendaga Ngai

• magĩĩtua ta meamũrĩire Ngai, no kũrega makaregaga hinya ũrĩa uumaga ũhoro-inĩ ũcio

11. Thaburi 92:7 yugaga andũ arĩa amaramari nĩ atĩa mageekwo?

¹¹ Andũ hihi nĩ mahaanĩte ũguo itũũra rĩanyu? Hatarĩ nganja nĩguo mahaana. Andũ arĩa me na mĩtugo mĩũru marĩ kũndũ guothe. Ũndũ ũcio ũronania atĩ ica ikuhĩ Ngai nĩ ekuoya ikinya, tondũ Bibilia yuugĩte ũũ: “Rĩrĩa andũ arĩa amaramari mekũhamba ta ria, acio othe eki maũndũ ma waganu magagĩcanũka-rĩ, gĩtũmi no getha kũninwo makaninwo kinya tene na tene.”—Thaburi 92:7.

12, 13. “Ũmenyi” wa ma wongererekete atĩa ‘hĩndĩ ĩno ya ithirĩro’?

¹² Nĩ ma matukũ ma kũrigĩrĩria maiyũirũo nĩ mathĩna, o ta ũrĩa Bibilia yaarathĩte. No o na thĩ ĩno  yaiyũrũo nĩ mathĩna ũguo-rĩ, kũrĩ na maũndũ mega marathiĩ na mbere harĩ athathaiya a Jehova.

¹³ Ibuku rĩa Bibilia rĩa Danieli riugaga ũũ: ‘Ũmenyi nĩũkongerereka ũingĩhe.’ Ũcio nĩ ũmenyo ũrĩa wa ma ũkoniĩ Ngai. Ũndũ ũcio ũngĩkahaanĩka rĩ? “Hĩndĩ ĩrĩa [ya] ithirĩro.” (Danieli 12:4) Makĩria kuuma mwaka wa 1914, Jehova nĩateithĩtie arĩa meriragĩria na ma kũmũtungatĩra mongerere ũmenyo wao wa Bibilia. Nĩmathiĩte mamenyete makĩria ma cia bata ikoniĩ rĩĩtwa rĩa Ngai na itanya rĩake, igongona rĩa ũkũũri rĩa Jesu Kristo, ũrĩa akuũ matariĩ, na iriũka. Ningĩ-rĩ, athathaiya a Jehova nĩmerutĩte gũtũũra na njĩra ĩkũmaguna na ĩragoocithia Ngai. O na ningĩ nĩ mataũkĩirũo wega nĩ bata wa Ũthamaki wa Ngai na ũrĩa ũgaathondeka maũndũ magĩre gũkũ thĩ. Mekaga atĩa na ũmenyo ũcio? Kĩũria kĩu gĩgũtũtwara harĩ ũrathi ũngĩ ũrahinga matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria.

14. Ũhoro mwega wa Ũthamaki ũhunjĩtio nginya kũ ũmũthĩ, na nĩa maraũhunjia?

¹⁴ Thĩinĩ wa ũrathi wake wĩgiĩ “ithirĩro rĩa mahinda maya,” Jesu Kristo oigire ũũ: “Ũhoro-ũyũ-Mwega wa ũthamaki nĩũkahunjio thĩ yothe.” (Mathayo 24:3, 14) Ũhoro ũcio mwega wa Ũthamaki, ũrĩa wonanagia Ũthamaki nĩ kĩĩ, ũrĩa ũgekĩra andũ, na ũrĩa tũngĩona irathimo ciaguo, nĩũrahunjio thĩ yothe, thĩinĩ wa mabũrũri makĩria ma 230 na thiomi makĩria ma 400. Aira a Jehova milioni nyingĩ nĩmahunjagia na kĩyo ũhoro ũcio mwega wa Ũthamaki. Moimĩte “ndũrĩrĩ-inĩ ciothe, na . . . mĩhĩrĩga yothe na nduka ciothe o na mĩario yothe.” (Kũguũrĩrio 7:9) Aira a Jehova nĩmerutaga Bibilia na andũ milioni nyingĩ arĩa mendaga kũmenya ũrĩa Bibilia ĩrutanaga kũna, mĩciĩ-inĩ kwao hatarĩ marĩhi. Kũu na ma nĩ kũhinga kwa ũrathi na njĩra ya magegania, na makĩria twaririkana atĩ Jesu nĩarathĩte atĩ Akristiano ‘nĩmagathũũrũo nĩ andũ othe’!—Luka 21:17.

15. (a) Nĩwĩtĩkĩtie atĩ tũratũũra matukũ marĩa ma kũrigĩrĩria? Nĩkĩ? (b) “Ithirĩro” rĩgakorũo na moimĩrĩro marĩkũ harĩ arĩa makararagia Jehova na harĩ arĩa mathĩkagĩra wathani wa Ũthamaki wa Ngai?

¹⁵ Tondũ ũrathi mũingĩ wa Bibilia nĩ ũrahinga ũmũthĩ-rĩ, we ndũkuona atĩ tũratũũra matukũ marĩa ma kũrigĩrĩria? Rĩrĩa ũhoro mwega ũkahunjio nginya Jehova aiganĩre-rĩ, nĩrĩo “ithirĩro” rĩgaakinya hatarĩ nganja. (Mathayo 24:14) “Ithirĩro” nĩ kuuga hĩndĩ ĩrĩa Ngai akeeheria waganu thĩ. Jehova akaahũthĩra Jesu na araika me hinya kwananga arĩa othe mamũkararagia na rũtũrĩko. (2 Athesalonike 1:6-9) Shaitani na ndaimono ciake matigaacoka kũhĩtithia ndũrĩrĩ rĩngĩ. Thutha ũcio-rĩ, Ũthamaki wa Ngai nĩũkarehere irathimo nyingĩ andũ arĩa othe mathĩkagĩra wathani wake wa ũthingu.—Kũguũrĩrio 20:1-3; 21:3-5.

16. Wagĩrĩirũo gũkorũo ũgĩĩka atĩa?

¹⁶ Tondũ mũthia wa mũtabarĩre wa Shaitani ũrĩ hakuhĩ-rĩ, twagĩrĩirũo nĩ kwĩyũria atĩrĩ, ‘Njagĩrĩirũo nĩ gũkorũo ngĩĩka atĩa?’ Wagĩrĩirũo gũthiĩ na mbere kwĩruta makĩria igũrũ rĩgiĩ Jehova na ũrĩa endaga twĩke. (Johana 17:3) Wĩrute Bibilia na kĩyo. Gĩa na hũthĩra ya kũũnganaga hingo ciothe na arĩa merutanagĩria gwĩka wendi wa Jehova. (Ahibirania 10:24, 25) Gĩa na ũmenyo mũingĩ ũrĩa Jehova Ngai arutĩire andũ thĩ yothe, na ũgarũrĩre mĩthiĩre yaku nĩgetha ũkenere gwĩtĩkĩrĩka harĩ Ngai.—Jakubu 4:8.

17. Kwanangwo kwa arĩa aganu gũkaahobanĩria andũ aingĩ nĩkĩ?

¹⁷ Jesu nĩaarathire atĩ andũ aingĩ nĩmangĩkaarega ũira wa kuonania tũratũũra matukũ marĩa ma kũrigĩrĩria. Kwanangwo kwa arĩa aganu gũgakinya hi-na-hi na gũterĩgĩrĩirũo. Andũ aingĩ makaahobanĩrio o ta ũrĩa mũici ahobanagĩria andũ ũtukũ. (1 Athesalonike 5:2) Jesu aaheanire mũkaana ũyũ: “Ta ũrĩa gwatariĩ matukũ ma Nuhu, no taguo gũũka kwa Mũrũ wa mũndũ gũkahaana. Nĩ gũkorũo, o ta ũrĩa gwatariĩ matukũ marĩa maarĩ mbere ya kĩguũ kĩrĩa kĩnene, o rĩrĩa andũ maarĩaga, na maanyuaga, na maagũranaga, na  mendagia airĩtu ao, o nginya mũthenya ũrĩa Nuhu aatonyire thabina, nao matiamenyire kinya rĩrĩa kĩguũ kĩu kĩnene gĩokire gĩkĩmatwara othe-rĩ; o ũguo noguo gũũka kwa Mũrũ wa mũndũ gũkahaana.”—Mathayo 24:37-39.

18. Nĩ mũkaana ũrĩkũ ũrĩa Jesu aaheanire twagĩrĩirũo nĩ kuoya na ũritũ?

¹⁸ Kwoguo-rĩ, Jesu eerire athikĩrĩria ake ũũ: “Ĩndĩ wĩmenyagĩrĩrei arĩ inyuĩ, nĩ getha ngoro cianyu itikanakorũo ititikithĩtio ũrĩi, na ũrĩu, na mĩhang’o ya muoyo ũyũ, naguo mũthenya ũcio ũmũhobanĩrie narua ta arĩ mũtego: nĩ gũkorũo nĩũkahobanĩria andũ arĩa othe magakorũo matũire gũkũ thĩ guothe. No rĩrĩ, ikaragai mwĩiguĩte mahinda mothe, mũkĩhoyaga Ngai nĩ getha mũkahota kũhonoka maũndũ-inĩ macio mothe magoka, na mũhote kũrũgama [mwĩtĩkĩrĩkĩte] mbere ya Mũrũ wa mũndũ.” (Luka 21:34-36) Nĩ wega kuoya ciugo icio cia Jesu na ũritũ. Nĩkĩ? Nĩ tondũ arĩa metĩkĩrĩkĩte nĩ Jehova Ngai na “Mũrũ wa mũndũ,” Jesu Kristo, mena kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũkaahonoka mũthia wa mũtabarĩre ũyũ wa maũndũ wa Shaitani, na gũtũũra tene na tene thĩinĩ wa thĩ njerũ ĩrĩa ĩkuhĩrĩirie mũno!—Johana 3:16; 2 Petero 3:13.