Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

XNAQʼTZBʼIL 9

In qo anqʼin ‹kyoj bʼajsbʼil qʼij›

In qo anqʼin ‹kyoj bʼajsbʼil qʼij›
  • ¿Tiʼ tqʼama Tyol Dios tuʼn tikʼ toj ambʼil jaʼlo?

  • Ik tzeʼn in tzaj tyekʼun Tyol Dios, ¿tzeʼntaq che okela xjal ‹kyoj bʼajsbʼil qʼij›?

  • ¿Alkyechaq tbʼanel kyaj tqʼamaʼn Tyol Dios tuʼn tikʼ ‹kyoj bʼajsbʼil qʼij›?

1. ¿Jatumel in tzaj qʼamaʼn qe, tiʼ kbʼajel toj ambʼil tzul?

AJ TOK qbʼiʼn tqanil toj radio ex toj televisión, atle maj in kubʼ qximen tiʼ mas tzul twitz txʼotxʼ. Tuʼnju nim (bʼampo) nya bʼaʼn in bʼaj toj ambʼil jaʼlo (jaʼla), mix aʼl jun xjal jaku tzaj qʼamante tiʼ tzul nchiʼj (Santiago 4:14). Atzunte Jehová ojtzqiʼn tuʼn tiʼ kbʼajel (Isaías 46:10). Atxix ojtxe, kyaj tqʼamaʼn Jehová toj Tyol tkyaqil nya bʼaʼn in tzaj toj ambʼil jaʼlo, nya oʼkx jlu, ax ikx kyaj tqʼamaʼn tiʼchaq tbʼanel tzul toj ambʼil chʼixtl tul kanen.

2, 3. ¿Tiʼ xi kyqanin te Jesús aʼyeju lepchiqeʼktaq tiʼj, ex tiʼ xi ttzaqʼweʼn Jesús kye?

2 Yolin Jesús tiʼj tKawbʼil Dios, aju kawbʼil lu ok kbʼel tnajsaʼn tkyaqil nya bʼaʼn ex kʼokel twitz Txʼotxʼ tuʼn, te jun tbʼanel najbʼil (Lucas 4:43). Aʼyeju xjal in che bʼintaq tiʼj Jesús kyajtaq (kygantoq) tuʼn tok kybʼiʼn jtojtaq tzul tKawbʼil Dios. Axpe ikx xi kyqanin qeju lepchiqeʼktaq tiʼj kyjalu: «Qʼmantza qeye, ¿jtoj bʼaʼn tjapun tkyaqil jlu ex alkye señ tzul chʼixtoq tula ex chʼixtoq tjapun bʼaj tqʼijlalil?» (Mateo 24:3). Xi ttzaqʼweʼn Jesús kye qa oʼkxtaq Jehová ojtzqilte jtojtaq kubʼ najsaʼn tkyaqil nya bʼaʼn (Mateo 24:36). Pero kyaj tqʼamaʼn Jesús tiʼchaq kbʼajel twitz Txʼotxʼ naʼmxtaq tul mujbʼabʼil (paz) kyxol xjal tuʼn tkawbʼil Dios. Aju kyaj tqʼamaʼn Jesús tuʼn tikʼ, ik in bʼaj toj ambʼil jaʼlo.

3 Tnejel qo xnaqʼtzal chʼin tiʼj jun qʼoj ok toj kyaʼj aju mitiʼ (tiloʼ) qʼanchaʼlix toj kywitz xjal, aju in tzaj tuʼn qʼoj lu at toklen qukʼe qkyaqilx, yajxitl, ok qo xnaqʼtzal tiquʼn in xi qqʼamaʼn qa in qo anqʼin ‹kyoj bʼajsbʼil qʼij›.

AJU QʼOJ OK TOJ KYAʼJ

4, 5. a) ¿Tiʼ tzaj toj kyaʼj tej t-xi tzyet tuʼn tkawin Jesús? b) ¿Tiʼtaq tuʼn ttzaj tuʼnju qʼoj ok toj kyaʼj, ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Apocalipsis 12:12?

4 Toj xnaqʼtzbʼil ma kyaj o xnaqʼtzan tiʼj qa toj abʼqʼi 1914 tzaj tzyet tuʼn tkawin Jesús toj kyaʼj (kjawil uʼjit Daniel 7:13, 14). Yajxi chʼintl ok ten aqʼunal. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios kyjalu: «Tbʼajlenxi jlu ok jun qʼoj maʼxix tuj kyaʼj; ate Miguel kyukʼix qe t-anjel e qʼojin tiʼj ju jil dragón; ax ikx ju jil dragón kyukʼix qe t-anjel e qʼojin». * Kubʼ tiʼj Tajaw il kyukʼex t-anjel ex e kutz xoʼn twitz Txʼotxʼ. Aʼyeju tbʼanel anjel e jaw tzalaj tuʼnju otaq tzʼetz xoʼn Satanás kyukʼex t-anjel toj kyaʼj. Atzun kye xjal twitz Txʼotxʼ melaytaq che tzalajxix. Kyaj tqʼamaʼn Tyol Dios jlu: «Pero bʼekʼbʼil kywitze aqeye najl twitz txʼotxʼ ex tuj mar. Porque ma kuʼpun tajaw il kyxole tukʼil nim tqʼoj, porque bʼaʼn tuʼn mya nim qʼij tuʼn ttentl» (Apocalipsis 12:7, 9, 12).

5 Qo ximen tiʼ tzultaq tuʼn qʼoj ok toj kyaʼj: ok tzultaq nim tqʼoj Tajaw il ex ok kbʼinchaltaq nim nya bʼaʼn kyiʼj xjal twitz Txʼotxʼ. Ik tzeʼnj qo xnaqʼtzal tiʼj, in qo anqʼin toj nya bʼaʼn ambʼil lu. Pero a jlu, «mya nim qʼij» ktel, axpe ikx ojtzqiʼn jlu tuʼn Satanás. In nok tqʼoʼn Tyol Dios tbʼi ambʼil lu te «mankbʼil tqʼijlalil», moqa últimos días (2 Timoteo 3:1). ¡Nimxix in qo tzalaj tuʼnju chʼixtl tel tiʼn Dios tipumal (tbʼalor) Tajaw il tuʼn miʼ tbʼinchantl nya bʼaʼn twitz Txʼotxʼ! Qo xnaqʼtzan tiʼj junjun tiʼchaq kyaj qʼamaʼn toj Tyol Dios aju in japun kywiʼ toj ambʼil jaʼlo. Aʼyeju tiʼchaq lu in tzaj kyyekʼun qa in qo anqʼin kyoj bʼajsbʼil qʼij ex qa chʼixtl tpon ambʼil tuʼn ttzaj kykʼamoʼn xjal nimxix kʼiwlabʼil te jun majx aʼyeju kʼujlaʼn Jehová kyuʼn. Tnejel qo xnaqʼtzal tiʼj kyaje techel kyaj tqʼamaʼn Jesús aju kbʼajeltaq toj ambʼil jaʼlo.

AJU TUʼN TIKʼ KYOJ BʼAJSBʼIL QʼIJ

6, 7. ¿Alkye tten in japun kywiʼ yol kyaj tqʼamaʼn Jesús kyiʼj nimaq qʼoj ex tiʼj waʼyij?

6 «Porque qe xjal tuj jun nasyon che qʼojlel tiʼj juntl nasyon, ex che qʼojlel qe tnam kyiʼj mastl tnam.» (Mateo 24:7.) Toj syent abʼqʼi ma tzikʼ, nimxix xjal o che kyim kyoj nimaq qʼoj. Jun xjal in xnaqʼtzan tiʼj aju ikʼ ojtxe te Gran Bretaña kubʼ ttzʼibʼen jlu: «Toj syent abʼqʼi ma tzikʼ, mas nimxix xjal o che kyim toj ambʼil lu. [...] Chʼixme toj tkyaqil syent abʼqʼi lu ok nimaq qʼoj, oʼkx toj chʼin ambʼil mitiʼ ok qʼoj twitz tkyaqil Txʼotxʼ». In tzaj tqʼoʼn Instituto Worldwatch jun tqanil: «Kyoj nimaq qʼoj e ok [toj syent abʼqʼi sikʼ] o che kyim oxe maj kyajlal xjal kyoj nimaq qʼoj lu, twitzju e kyim toj abʼqʼi 1 a 1899 tiʼj ambʼil iqʼin quʼn jaʼlo». Atxix toj 1914, o che kyim mas twitz jun syent millón xjal kyoj qeju nimaq qʼoj lu. O che kyaj nimxix xjal mebʼa kyuʼn qeju qʼoj lu. Ax ikx olo tnaʼ teya tiʼ in qnaʼn aj tkyim jun toj qja.

7 Tzul «weʼyaj» (Mateo 24:7). Aʼyeju xjal in che jyon tqanil in kyqʼamaʼn qa kyoj qeju treinta abʼqʼi ma che ikʼ mas nim wabʼj at. Pero at nim xjal mitiʼ in kanin kywa tuʼnju mitiʼ kytxʼotxʼ tuʼn tkuʼx kyawal ex mitiʼ kypwaq (kytumi) tuʼn tlaqʼet kywa. Mas jun mil millón xjal naq chʼin kywa at kyoj qeju nimaq tnam xiʼni tchʼiy kyqʼinemabʼil. In tzaj tqʼamaʼn Organización Mundial de la Salud qa tuʼnju mitiʼxix wabʼj in che kyim mas twitz jweʼ millón kʼwaʼl toj junjun abʼqʼi.

8, 9. ¿Alkyechaq yekʼbʼil at qa o japun kywiʼ yol kyaj tqʼamaʼn Jesús tiʼj kyaqnajnabʼ ex tiʼj yabʼil?

8 «Ktzajel kyaqnajnabʼ [moqa terremotos] kyuwxix.» (Lucas 21:11.) Jun kʼloj científico te Estados Unidos kyqʼama qa in che ayon tuʼn ttzaj chʼixmilo 19 kyaqnajnabʼ toj junjun abʼqʼi aju jaku che kubʼ xitj ja tuʼn ex jaku txi paxj txʼotxʼ tuʼn. Ex chʼixme toj tkyaqil abʼqʼi o che tzaj junjuntl kyaqnajnabʼ aʼyeju bʼiʼx o che kubʼ xitj nimaq ja kyuʼn. In tzaj kyyekʼun junjun tajlal qa atxix toj abʼqʼi 1900, o che kyim mas twitz kabʼe millón xjal kyuʼn kyaqnajnabʼ. Juntl tqanil in tzaj tqʼamaʼn jlu: «Tkyaqil tiʼchaq o bʼant kyuʼn xjal noq chʼin o tzʼonin jlu».

9 Tzul «txʼuʼj yabʼil noq jachaq» (Lucas 21:11). At nim tbʼanel qʼanbʼil, pero kukx in tzaj kyyabʼ xjal kyuʼn yabʼil te ojtxe ex kyuʼn yabʼil te jaʼlo. In tzaj tqʼamaʼn jun tqanil qa kyoj qeju abʼqʼi ma che ikʼ at winqin (20) yabʼil mas in che tzajtl jaʼlo, ik tzeʼnj nimxix qqul in tzaj, moqa tuberculosis, tchewil tukʼe tkyaqal ex aju in jaw ex in nel quʼn ex at txqantl aju kwest tuʼn kyqʼanet. Nya oʼkxju, ax ikx o che jaw poqʼle (kanet) treintatl yabʼil. At junjun kyxol qeju yabʼil lu bʼiʼx in che kyim xjal kyuʼn ex mitiʼ in kanet qʼanbʼil kyiʼj.

AʼYE XJAL KYOJ BʼAJSBʼIL QʼIJ

10. Ik tzeʼn in tzaj tyekʼun 2 Timoteo 3:1-5, ¿alkyechaq kymod xjal in kubʼ kyyekʼun toj ambʼil jaʼlo?

10 Nya oʼkx kyaj tqʼamaʼn Tyol Dios aju kbʼajeltaq twitz tkyaqil txʼotxʼ, ax ikx kyaj tqʼamaʼn qa oktaq kbʼel kychʼexpuʼn xjal kymod. Kyaj tqʼamaʼn apóstol Pablo tzeʼntaq che okela xjal. Tzaj tqʼamaʼn jlu qe: «Ax ikx tzʼelx tnikʼa tiʼj jlu: Tuj mankbʼil tqʼijlalil tzul nim yajbʼil» (kjawil uʼjit 2 Timoteo 3:1-5). Kyaj tqʼamaʼn Pablo qa iktaq che okel xjal ik tzeʼn jlu:

  • oʼkx tok kykʼuʼj kyiʼjx

  • oʼkx tok kykʼuʼj tiʼj pwaq

  • mibʼan che niman tyol kyman

  • mintiʼ in kyqʼoʼn chjonte

  • mintiʼ kykʼujlalil

  • mintiʼ in kyjakʼun kyibʼ

  • mintiʼ chʼin kylastmi kyiʼj xjal

  • mas tok kykʼuʼj tiʼj achbʼil, moqa tiʼjju kygan, ex mya tiʼj Dios

  • mer nimal Dios qe, pero tuʼn kybʼinchbʼen in kubʼ kyyekʼun qa nya nimilqe

11. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Salmo 92:7, ¿tiʼ kbʼajel kyiʼj qeju xjal nya bʼaʼn?

11 ¿Ik kymod xjal atz jatumel najliya? Ik in bʼent kyuʼn xjal jaʼxku tumel. A jlu in tzaj tyekʼun qa chʼixtl tpon ambʼil tuʼn kykubʼ najsaʼn xjal lu tuʼn Dios, quʼn in tzaj tqʼamaʼn Xjan Uʼj (Biblia) jlu: «Qe xjal mya bʼaʼn, maske che chʼiy ik tzaʼn kʼul, ex maske che ok qʼinun, pero a jlu oʼkx kʼajbʼel tuʼn kynaj te jumajx» (juneleʼx) (Salmo 92:7).

AʼYEJU TBʼANEL TIʼCHAQ

12, 13. ¿Alkyeqe yekʼbʼil at qa «aju kynabʼl xjal» ma chʼiy toj «mankbʼil tqʼijlalil»?

12 Kyoj qeju bʼajsbʼil qʼij jaʼlo, at nim nya bʼaʼn in tzaj, ik tzeʼn kyaj qʼamaʼn toj Tyol Dios. Atzuntl te kyxol qeju in che ajbʼen te Jehová in nikʼ junjun tbʼanel tiʼchaq.

13 «Aju kynabʼl xjal kchʼiyil», chi Daniel kyaj ttzʼibʼen. ¿Jtojtaq japun kywiʼ qeju yol lu? Toj «mankbʼil tqʼijlalil» (Daniel 12:4). Atxix toj 1914 tzaj tzyet tuʼn toninxix Jehová kyiʼj qeju kyajbʼil (kygan) tuʼn kyajbʼen te, tuʼn telxix kynikʼ tiʼj junjun axix tok (bʼanax) xnaqʼtzbʼil tkuʼx toj Tyol. Ik tzeʼn qeju at kyoklen tukʼe tbʼi Dios ex tukʼe tajbʼil (tvoluntad), tukʼeju xi tqʼoʼn tibʼ Jesús tuʼn tkyim, tukʼeju tiʼ in bʼaj kyiʼj xjal aj kykyim ex tukʼeju qa ok che jawil anqʼin kyimni. Ax ikx ojtzqiʼn kyuʼn qeju in che ajbʼen te Jehová tiʼ kbʼantel kyuʼn tuʼn kyanqʼin toj tbʼanel ex tuʼn tjaw kynimsaʼn Dios tukʼe jlu. O tzʼok kyojtzqiʼnxix aju tKawbʼil Dios ex alkye tten kjel twitz Txʼotxʼ tuʼn, te tbʼanel. ¿Tiʼ in bʼant kyuʼn tukʼeju kyojtzqibʼil lu? Ok tzul tzaqʼweʼn jlu toj juntl yol kyaj qʼamaʼn, aju in japun twiʼ kyoj qeju bʼajsbʼil qʼij jaʼlo.

«Aju tqanil bʼaʼn lu tiʼj tkawbʼil Dios kxel pakbʼet tuj tkyaqil twitz txʼotxʼ.» (Mateo 24:14)

14. ¿Toj jteʼ tnam ex toj jteʼ yol in xi pakbʼet tbʼanel tqanil tiʼj tKawbʼil Dios ex alkyeqe in chex pakbʼante?

14 «Aju tqanil bʼaʼn lu tiʼj tkawbʼil Dios kxel pakbʼet tuj tkyaqil twitz txʼotxʼ», tqʼama Jesús jlu tej in yolintaq tiʼj ambʼil aju «chʼixtoq tjapun bʼaj tqʼijlalil» nya bʼaʼn twitz txʼotxʼ (kjawil uʼjit Mateo 24:3, 14). Twitz tkyaqil Txʼotxʼ in xi pakbʼet tbʼanel tqanil tiʼj tKawbʼil Dios, toj juntl yol, in xi qʼamet tiʼ aju Kawbʼil lu, tiʼ kbʼantel tuʼn ex tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn ttzaj tbʼanel qe tuʼn jlu. Aʼyeju tbʼanel tqanil lu in xi qʼamet toj mas twitz 235 nimaq tnam ex in xi qʼamet kyoj syent junxichaq yol. Nimxix kybʼet testigos de Jehová aʼyeju tzajneqeʼ «kyuj kykyaqil nasyon ex kykyaqil kyiyjil xjal, ex kykyaqil tnam, ex kykyaqil kʼloj xjal junxilchaq kyyol» in che pakbʼan tukʼe tkyaqil kykʼuʼj tiʼj tbʼanel tqanil tiʼj tKawbʼil Dios (Apocalipsis 7:9). Nya oʼkxju, ax ikx naq kukx in xi kyqʼoʼn xnaqʼtzbʼil tiʼj Tyol Dios kye nimxix xjal, aʼyeju kyajbʼil tuʼn tok kyojtzqiʼn tiʼ in tzaj t-xnaqʼtzaʼn Tyol Dios. Tbʼanelxix in nela toj qwitz alkye tten in japun kywiʼ qeju yol lu, quʼn qa ma tzaj qnaʼn, ax ikx tqʼama Jesús qa oktaq ‹che elel ikʼun axix tok okslal kyuʼn kykyaqil xjal› (Lucas 21:17).

¿TIʼ TEYA KBʼANTEL TUʼN?

15. a) ¿Tiquʼn jaku txi qqʼamaʼn qa in qo anqʼin kyoj bʼajsbʼil qʼij? b) ¿Tiʼ t-xilen aju yol «atzin qʼijjo japin bʼaj tqʼijil tkyaqil» kye xjal nya kyaj tuʼn kyajbʼen te Dios ex kye xjal in nokx kyqʼon kyibʼ tjaqʼ tKawbʼil?

15 Tuʼnju in japun kywiʼ nim yol e kyaj qʼamaʼn toj Tyol Dios toj ambʼil jaʼlo, jaku tzʼok qʼuqeʼ qkʼuʼj qa in qo anqʼin kyoj bʼajsbʼil qʼij. Ok kxel pakbʼet tbʼanel tqanil tzmaxi aj ttzaj tqʼamaʼn Jehová qa oʼkxju, «atzin qʼijjo japin bʼaj tqʼijil tkyaqil» (Mateo 24:14, ATM). Aju yol «atzin qʼijjo japin bʼaj tqʼijil tkyaqil», in yolin tiʼjju ambʼil aj tkubʼ tnajsaʼn Dios tkyaqil nya bʼaʼn twitz Txʼotxʼ. A Jesús kʼajbʼel tuʼn Jehová kyukʼex anjel tuʼn kykubʼ tnajsaʼn kykyaqil qeju xjal nya kyaj tuʼn kyajbʼen te (2 Tesalonicenses 1:6-9). Ya melay sbʼuntl Satanás kyukʼe t-anjel kyiʼj tnam. Aj tikʼ jlu, ok tzul tiʼn tKawbʼil Dios nim kʼiwlabʼil kye kykyaqil xjal in nokx kyqʼon kyibʼ tjaqʼ tkawbʼil (Apocalipsis 20:1-3; 21:3-5).

16. ¿Alkye mas tbʼanel tuʼn tbʼant tuʼna?

16 Quʼn chʼixtl tkubʼ najsaʼn tkyaqilju tokx tjaqʼ tkawbʼil Satanás, teyele junjun qe il tiʼj tuʼn tkubʼ t-ximen jlu: «¿Tiʼwtle weʼ in bʼant wuʼn jaʼlo?». Aju mas tbʼanel tuʼn tbʼant tuʼna aju tuʼn kukx tuʼn tel tnikʼa tiʼj Jehová ex tiʼjju in tzaj tqanen qe (Juan 17:3). Bʼaʼn tuʼn t-xnaqʼtzana tiʼj Tyol Dios tukʼe tkyaqil tkʼuʼja. Xnaqʼtzam tibʼa tuʼn t-xiʼya kyoj chmabʼil aju in kubʼ kyikʼsaʼn qeju in nok tilil kyuʼn tuʼn kyajbʼen te Jehová (kjawil uʼjit Hebreos 10:24, 25). Bʼaʼn tuʼn t-xnaqʼtzana tiʼj Xjan Uʼj tuʼn tok tojtzqiʼna Jehová ex chʼexpunku tibʼa tuʼntzun ttzalaj Dios tiʼja (Santiago 4:8).

17. ¿Tiquʼn naq kjawil naj kynabʼil, moqa naq che jawil kaʼylaj, chʼixmi kykyaqil xjal aj kykubʼ najsaʼn qeju nya bʼaʼn?

17 Kyaj tqʼamaʼn Jesús qa chʼixme kykyaqil xjal melaytaq tzʼok kyqʼoʼn kywiʼ tiʼj tkyaqil yekʼbʼil at qa in qo anqʼin kyoj bʼajsbʼil qʼij. Ya chʼixtl tul kanen xitbʼel kyibʼaj qeju nya bʼaʼn xjal, naq minabʼen (tzenx metzaqʼle) tzul, mi aʼlx jun bʼil te, ik tzeʼn jun eleqʼ in nul qonikʼan (kjawil uʼjit 1 Tesalonicenses 5:2). Tqʼama Jesús jlu: «Aju tqʼijlalil ok wule, aqine skʼoʼmaj qine tuʼn Dios [...] ik tten ik tzaʼn tuj tqʼijlalil tej tten Noé. Porque tuj tqʼijlalil tej naʼnxtoq ttzaj qʼeqabʼ, in che waʼn xjal ex in che kʼan, in che mojeʼ xinaq tukʼil kyxuʼjil ex qe xuʼj tukʼil kychmil, kukxtoq kybʼinchante jlu tuj qʼij tej tokx Noé tuj matij bark; ex mintiʼtoq tok kykwent tiʼj tej ttzaj qʼeqabʼ kyibʼaj; kykyaqiltzun e jeʼx qʼiʼn tuʼn aʼ. Ikxtzun kbʼajelju ok wule aqine skʼoʼmaj qine tuʼn Dios» (Mateo 24:37-39).

18. ¿Alkyeqe tyol Jesús il tiʼj tuʼn kyxi qbʼiʼn?

18 Tuʼntzen jlu kyaj tqʼamaʼn Jesús: «Ten kykwente kyiʼje tuʼn miʼn tel tzpet kynabʼle tuʼn achbʼil te twitz txʼotxʼ ex tuʼn kʼaj qʼeʼn ex tuʼnju tichaq in bʼaj kykʼuʼje tiʼj, mya yajku in kanunku tqʼijlalil jlu kyibʼaje. Porque ik tten jlu ik tzaʼn jun kʼobʼil [moqa tramp]; kykyaqil xjal najl tuj tkyaqil twitz txʼotxʼ che tzyetel tuʼn. Kyjaʼtzun che xqʼuqine ex che naʼne Dios tkyaqil qʼij, tuʼntzun kykolpaje te tkyaqilju tzul, ex tuʼn kykubʼ weʼye nwitze, aqine skʼoʼmaj qine tuʼn Dios» (Lucas 21:34-36). Che qbʼinx tyol Jesús. ¿Tiquʼn? Quʼn aʼye qeju xjal tbʼanel in che ela toj twitz Jehová ex toj twitzju ‹skʼoʼmaj›, aju Jesucristo, jaku che kyaj anqʼin aj kykubʼ najsaʼn kykyaqil xjal ateʼkx tjaqʼ tipumal Satanás. Nya oʼkxju, ax ikx jaku che anqʼin qeju tbʼanel xjal te jumajx toj akʼaj twitz txʼotxʼ aju chʼixtl tul kanen (Juan 3:16; 2 Pedro 3:13).

^ taqik' 4 Toj chʼintl xnaqʼtzbʼil tok tbʼi: «¿Alkye in nok tbʼi te tnejel anjel Miguel?», in tzaj yekʼun qa aju bʼibʼaj Miguel atzun juntl tbʼi Jesucristoju in nok.