1. Hi kwihi hi nga gonzako kona xungetano hi zilo lezi za ha tako?

WA TSHUKA u ingisela mahungu lomu ka radiyu kutani lomu ka televizawu zonake u ti wutisa, ‘Gi tava gihi a wumanziko ga tiko legi?’ A timhango ti humelela hi xitshuketi na ti nga rinzeliwangi laha ko kala ni munhu a nga zi koti ku wula na ka ha hi mahlweni lezi zi to humelela xikhatini xi tako. (Jakobe 4:14) Kanilezi, Jehova wa zi tiva lezi a wumanziko gi tova zona. (Isaya 46:10) A Mhaka yakwe, a Biblia, yi wulile kaleloko a zilo zo biha zi mahekako masikwini ya hina ni lezi zo tsakisa zi to maheka xikhatini xi tako xi nga laha kusuhani.

2, 3. Zini lezi a vapizani va kombelileko Jesu lezaku a va byela, niku xana yena i va hlamulisile kuyini?

² Jesu Kristu i wulawulile hi Mufumo wa Nungungulu, lowu wu ta nga mbheta a kubiha wu tlhela wu maha a misava yiva paradise. (Luka 4:43) A vanhu va wa lava ku tiva a ku a Mufumo wu tata rini. Hakunene, a vapizani va Jesu va tile kakwe va taku: “Hi byele a xikhati zi ta nga maheka ha xona lezi zilo, u hi tivisa ni xiwoniso xa kuwuya ka wena ni xa kugumesa ka tiko [“kugumesa ka mafambisela ya zilo,” NM].” (Mateu 24:3) Jesu i lo va hlamula lezaku Jehova Nungungulu hi yena ntsena a nga gi tiva khwatsi a siku legi a kugumesa ku ta ngata ha gona. (Mateu 24:36) Hambulezi  Jesu a nga kala ku va byela a siku go tiya ga kuta ka magumo, yena i lo va byela zilo lezi zi nga wa ta maheka misaveni xikhatanyana mahlweni ka ku a Mufumo wu neha a kurula ni kuhlayiseka vanhwini. Lezi a zi wulileko na ka ha hi mahlweni se za maheka makunu!

³ Na hi nga se kambisisa a xikombiso xa lezaku hi hanya kugumeseni ka mafambisela ya zilo ya Satani, a hi wulawuleni kutsongwani hi yimpi leyi ya ku a ku na munhu a zi kotako ku ngha a yi wonile. A yimpi leyo yi humelele lomu ku tshamako zivangwa za moya, niku a magumo ya yona ma hi khumba.

4, 5. (a) Zini zi nga humelela le tilweni anzhakunyana ka kuva Jesu a yimisilwe kuva Hosi? (b) Maringano ni Kuvululelwa 12:12, zini lezi zi nga wa ta humelela hi kota ya yimpi ya le tilweni?

⁴ A xipimo lexi hi xi hunzileko zalezi kwalomu ka bhuku legi xi tlhamusele lezaku Jesu i mahile Hosi le tilweni hi lembe ga 1914. (Danieli 7:13, 14) Anzhakunyana ka kuva a amukele ntamu wa Mufumo, Jesu i lo sangula ku tira. A Biblia gi ngalo: “Ku wa hi kona kulwa le tilweni; Mikaeli [vito ginwani ga Jesu] ni tingelosi takwe va yalwa na drako [Satani Diyabu], na drako alwa na hi ni tingelosi takwe.” * Satani ni tingelosi takwe to biha, a madimoni, va hlulilwe yimpini leyo zonake va hlongolwa le tilweni vata misaveni. A tingelosi to tsumbeka ta Nungungulu ti lo tsaka hi lezi Satani ni tingelosi takwe va nga hlongolilwe. Hambulezo, a vanhu va wa nga ta kuma a kutsaka loko. A wutshanwini ga lezo a Biblia gi wulile na ka ha hi mahlweni lezaku: “Nwina misava . . . mu na ni khombo, hakuva Satani i relele ka nwina, na a zangarile nguvu, hakuva wa zi tiva lezaku a xikhati lexi xi mu saleleko xi tsongwanyani.” — Kuvululelwa 12:7, 9, 12.

⁵ Hi wuxinji, wona lezi zi nga wa ta humelela hi kota ya yimpi leyo ya le tilweni. Lomu zangeni yakwe, Satani i wa ta neha khombo, kutani zikarato ka lava va nga misaveni. Kota lezi u to zi wona, zalezi hi hanya xikhatini xalexo xa khombo. Kanilezi  xi tava xo koma — ‘xikhati xi tsongwanyani’ ntsena. Hambu Satani wa zi tiva lezo. A Biblia gi wula lezaku a xikhati lexo ‘masiku yo gumesa.’ (2 Timote 3:1) A hi kutsaka loku hi zi kotako kuva nako hi lezi lokuloku Nungungulu a to fuvisa a kucetelo wa Diyabu misaveni yontlhe! A hi woneni a zo kari za zilo lezi a Biblia gi nga zi wula na ka ha hi mahlweni, ku nga lezi zi humelelako zalezi. Lezo zi tiyisa lezaku hi hanya masikwini yo gumesa niku a Mufumo wa Nungungulu lokuloku wu ta neha makatekwa ya pinzukelwa ka lava va ranzako Jehova. A ku sangula, a hi kambisiseni a mune wa matshamela ya xiwoniso lexi Jesu a nga wula lezaku xi ta komba a xikhati lexi hi hanyako ka xona.

6, 7. Xana a magezu ya Jesu xungetano hi tiyimpi ni tindlala ma tatiseka hi ndlela muni inyamutlha?

⁶ “A tiko gi ta vukela tiko, ni mufumo wu ta vukela mufumo.” (Mateu 24:7) Ku delwe timiliyoni ta vanhu tiyimpini nzeni ka zana ga malembe legi ga ha hi ku hunzako. Mutsali wo kari wa matimu wa muBritaniko i tsalile lezi: “A zana ga malembe ga wu 20 give ni kuhalatwa ka nkhata ko hunza a zikhati zontlhe zi tsalilweko lomu ka matimu. . . . Gona give zana legi gi nga hi ni tiyimpi ti nga nyimiko, na gi hi ni zikhati zi tsongwani ni zo koma zo kala kulwa ku xaxametilweko ka wutshamu go kari.” A mahungu yo kari ma tako hi ka Instituto Worldwatch (Hlengeletano Yi Cuwukelako Zimaho Za Misava  Yontlhe) me ngalo: “A vanhu vo tala nguvu, va hunzako hi kunharu lava va xanisekileko tiyimpini tontlhe kusukela ka zana go sangula ga malembe Nguveni ya Hina kala 1899, va xanisilwe hi yimpi lomu ka zana ga malembe [ga wu 20].” A ku hunza 100 wa timiliyoni ta vanhu ti file hi kota ya tiyimpi kusukela 1914. Hambu loku hi ku tiva a kubayisa ka ku felwa hi munhu munwe a ranzekako hi ku dawa hi yimpi, a hi alakanyeleni ntsena a wusiwana ni hlomulo lowu wu xanisako timiliyoni ta vanhu lava va felweko hi varanzekako vabye.

⁷ “Ku tava kona tindlala.” (Mateu 24:7) A vahloli ve ngalo a kupfuniwa ka zakuga ku engetele nguvu nzeni ka 30 wa malembe lawa ma ha hi ku hunzako. Hambulezo, a tindlala ta ha simama hakuva a vanhu vo tala a va na mali yo enela ku xava zakuga kutani masimu ya ku rimela kona timbewu. A timiliyoni to tala ta vanhu ti xaniseka hi ndlala ya hombe nguvu. A Organização Mundial da Saúde (Hlengeletano Ya Misava Yontlhe Yi Wonelelako A Lihanyo) yi pimanyisa lezaku a lembe ni lembe a ku hunza a ntlhanu wa timiliyoni ta vanana tafa hi ku vumala zakuga zi faneleko.

8, 9. Zini zi kombako lezaku a ziprofeto za Jesu xungetano hi kutsekatseka ka misava ni mitungu za tatiseka?

⁸ “Ku tava kona kutsekatseka ka hombe ka misava.” (Luka 21:11) Maringano ni Serviço de Pesquisa Geológica (Mitiro Ya Ku Hlola Zilo Za Kale) ya le Estados Unidos da América, kusukela 1990 ntsena a  xipimo xa 17 wa zimaho za kutsekatseka ka misava zi humelelako hi lembe zive ni ntamu wo ringana ku hahlula tiyindlu ni ku vulula makhele lahasi. Hi kutoloveleka, a kutsekatseka ka misava ku nga ni ntamu wa ku hahlula tiyindlu hi kumbhelela ka humelela lembe ni lembe. Manwani mahungu me ngalo: “A kutsekatseka ka misava ku dele mazana ya makume ya mazana ya vanhu ka 100 wa malembe lawa ma ha hi ku hunzako niku a kuanza ka tekinolojiya ku hungulile kutsongwani ntsena a tsengo wa lava va fako.”

⁹ “Ku tava kona . . . mitungu.” (Luka 21:11) Hambu lezi ku wonekako kuanza mitirweni ya ku chuma mababyi, a mababyi ya kale ni ya maswa ma xanisa vanhu. A mubiko wo kari wu wula lezaku a 20 wa mababyi yo tiveka khwatsi — a ku patsa ndele, a dzedzedze, ni kolera — ​ma mahile yo toloveleka nguvu ka makume ya malembe lawa ma ha hi ku hunzako, niku a tixaka to kari ta mababyi ti ya ti karata a ku tiriwa hi mimuri. Hakunene, hi wutsongwani ga kona ku tumbulukile a 30 wa mababyi ya maswa. A yo kari ya wona a ma na ndlela ya ku ma tira niku ma zi kota ku daya.

10. Matshamela muni lawa ma wulilweko na ka ha hi mahlweni lomu ka 2 Timote 3:1-5 u ma wonako lomu vanhwini inyamutlha?

¹⁰ Ahandle ka ku hlawutela a zimaho zo kari za hombe za tiko, a Biblia gi wulile  na ka ha hi mahlweni lezaku a masiku yo gumesa ma wa ta kombisiwa hi kucica lomu vanhwini. Mupostoli Paule i hlawutele lezi a vanhu vo tala va nga wa tava zona. Lomu ka 2 Timote 3:1-5, hi gonza lezi: “A masikwini yo gumesa ku ta chikela a zikhati za zikarato.” Hi tlhelo, Paule i te ngalo a vanhu va wa tava

• lava va ti ranzako wutsumbu

• varanzi va mali

• lava va nga ingisiko vapswali

• lava va nga basangiko

• lava va nga ranziko a va ka kabye

• lava va nga tiviko ku ti khoma

• va lunya

• lava va ranzako ku ti tsakisa ku hunza ku ranza Nungungulu

• lava va nga ni xiyimo xa ku khozela Nungungulu, kasi va kaneta a ntamu wa kona

11. Xana a bhuku ga Tisimu 92:7 gi hlawutelisa kuyini lezi zi to humelela a vakubiha?

¹¹ Xana a vanhu va lomu xipanzeni xa wena va na ni matshamela yo fana ni lawo? Handle ka kukanakana va nawo. Ku na ni vanhu va nga ni matshamela yo biha matshanwini wontlhe. Lezo zi komba lezaku Nungungulu i ta maha kuranza kakwe lokuloku, hakuva a Biblia gi ngalo: “Loku a vakubiha va hluka khwatsi i byanyi, ni loku a vahambunyeti va vuvuma, zi mahiwa lezaku va lobyiswa kala kupinzuka.” — Tisimu 92:7.

12, 13. Xana a “wutivi” ga lisine gi enzelekisile kuyini ‘xikhatini lexi xa magumo’?

¹² A masiku yo gumesa ma tele hi khombo hakunene, kota lezi a Biblia gi zi wulileko na ka ha hi mahlweni. Hambulezo, kwalomu ka tiko legi gi nga ni zikarato ku na ni zimaho za zi zene xikari ka vakhozeli va Jehova.

¹³ A bhuku ga Danieli ga lomu ka Biblia gi wulile na ka ha hi mahlweni lezaku ‘a wutivi gi ta enzeleka.’ Xana lezo zi wa ta maheka rini? Zi wa ta maheka “xikhatini xa magumo.” (Danieli 12:4) Nguvunguvu a kusukela 1914, Jehova wa vuna lava hakunene va lavako ku mu tirela lezaku va kula kuzwisiseni ka Biblia. Vona va zwisisile khwatsi a zinene za lisima xungetano hi vito ni khungo ga Nungungulu, a muphahlo lowu wu tirulako wa Jesu Kristu, a xiyimo xa vafileko, ni kuvuka ka vafileko. A ku hunza lezo, a vakhozeli va Jehova va gonzile ku hanya hi ndlela leyi yi va vunako ni leyi yi nehako wudumo ka Nungungulu. Va tlhelile va tiva khwatsi a ntiro wa Mufumo wa Nungungulu ni lezi wu to lulamisisa zona a matshamela ya misava. Zini lezi va zi mahako hi wutivi lego? A xiwutiso lexo xi hi yisa ka xinwani xiprofeto xi tatisekako masikwini lawa yo gumesa.

14. Xana ku anzisile kuyini a kuxumeyelwa ka mahungu yo saseka inyamutlha, niku hi vamani lava va ma xumayelako?

¹⁴ Ka xiprofeto xakwe xungetano hi kugumesa ka mafambisela ya zilo ya Satani, Jesu Kristu i te ngalo: “A ivangeli leyi ya mufumo yi ta kanelwa misaveni yontlhe.” (Mateu 24:3, 14) A misaveni yontlhe, a mahungu yo saseka ya Mufumo — lezi a Mufumo wu nga zona, lezi wu to zi maha, ni lezi hi zi kotisako zona ku amukela makatekwa ya wona — ​ma xumayelwa lomu ka ku hunza a 230 wa matiko ni lomu ka ku hunza a 400 wa tirimi. Timiliyoni ta Timboni ta Jehova ta xumayela a mahungu yo saseka ya Mufumo hi kuhiseka. Tona ti huma hi ka “matiko wontlhe, ni tixaka, ni mifumo, ni tirimi.” (Kuvululelwa 7:9) A Timboni ti fambisa zigonzo za Biblia za mahala lomu mitini ya timiliyoni ta vanhu lava va lavako ku tiva lezi a Biblia gi zi gonzisako hakunene. A hi kuhlamalisa ka xiprofeto lexo, nguvunguvu kota lezi  Jesu a nga wula na ka ha hi mahlweni lezaku a maKristu ya lisine ma wa ta “vengiwa hi vanhu vontlhe”! — Luka 21:17.

15. (a) Wa kholwa lezaku hi hanya masikwini yo gumesa, hikuyini? (b) Xana “a kugumesa” ku ta neha yini ka lava va lwisanako na Jehova niku ku ta nehela yini lava va vumelako ku fambisiwa hi kufuma ka Mufumo wa Nungungulu?

¹⁵ Kota lezi a ziprofeto zo tala za Biblia zi tatisekako, a wu vumeli lezaku hi hanya masikwini yo gumesa? Anzhako ka ku a mahungu yo saseka ma xumayelwe kala laha Jehova a ku ranzako ha kona, “a kugumesa” ku tata hakunene. (Mateu 24:14) “A kugumesa” zi wula a xikhati lexi Nungungulu a to fuvisa kubiha misaveni. Kasi ku lovisa lava va lwisanako Naye ha womu, Jehova i ta tirisa Jesu ni tingelosi ta ntamu. (2 Va Le Tesalonika 1:6-9) Satani ni madimoni yakwe va nga ta ha khohlisa matiko. Anzhako ka lezo, a Mufumo wa Nungungulu wu ta chulula makatekwa hehla ka vontlhe lava va vumelako ku fambisiwa hi kufuma ka wona ko lulama. — Kuvululelwa 20:1-3; 21:3-5.

16. Zini lezi zi nga zi nene a kuva u zi maha?

¹⁶ Kota lezi a magumo ya mafambisela ya Satani ma nga laha kusuhani, hi na ni xilaveko xa ku ti wutisa, ‘Xana nzi fanele ku ngha nzi maha yini?’ Zi nene a ku simama ku gonza zo tala xungetano hi Jehova ni lezi a zi lavako ka hina. (Johani 17:3) Maha mugonzi wa Biblia wo ti karata. Hlakulela a tolovelo wa ku tlhangana xikhati xontlhe ni lava va hlotako ku maha kuranza ka Jehova. (Maheberu 10:24, 25) Kuma wutivi ginyingi legi Jehova Nungungulu a gi haxako ka vanhu misaveni yontlhe, niku maha kucica ku lavekako wutomini ga wena lezaku u amukeleka ka Nungungulu. — Jakobe 4:8.

17. Hikuyini a kuloviswa ka vakubiha ku to kuma vanhu vo tala hi xitshuketi?

¹⁷ Jesu i wulile na ka ha hi mahlweni lezaku a vanhu vo tala va wa ta kanyisa a xikombiso xa lezaku hi hanya masikwini yo gumesa. A kuloviswa ka vakubiha ku tata hi xitshuketi, na ku nga rinzeliwangi. A ku fana ni khamba ni wusiku, kona ku ta  kuma vanhu hi xitshuketi. (1 Va Le Tesalonika 5:2) Jesu i nyikile xitlharihiso lexi: “Kota lezi ku nga maheka masikwini ya Noa, ku tava nghaho a kuwuyeni ka N’wana wa munhu. Hakuva khwatsi hi lezi va ngaga, vanwa, va teka, ni ku tekiwa, a masikwini lawo ya mahlweni ka ntalo, ku kala siku lego Noa a nga enghena ha gona lomu tarwini, a va nga tivi nchumu kala wuta ntalo, wu va kukuleta vontlhe; ku tava nghaho a kuwuyeni ka N’wana wa munhu.” — Mateu 24:37-39.

18. Xitlharihiso muni xa Jesu lexi hi faneleko ku xi khoma hi kutiya?

¹⁸ Hikwalaho, Jesu i byelile a vaingiseli vakwe ku ngalo: “Ti woneleni, kasi a timbilu ta nwina ti nga binziwi hi limito ni kuphophiwa, ni kukaratekela ka loku kuhanya, a siku lego gi nga dzuka gi mu chikelela hi xitshuketi kota wugungu. Hakuva lezo gi ta va chikelela vontlhe lava va tshamileko misaveni yontlhe. Rinzelani zikhati zontlhe, na mu kombela lezaku muva ni ntamu ku pona zontlhe lezi zi ta nga maheka, ni ku yima mahlweni ka N’wana wa munhu [na mu amukeleka].” (Luka 21:34-36) Zi nene a ku khoma magezu ya Jesu hi kutiya. Hikuyini? Hakuva lava va amukelekako ka Jehova Nungungulu ni ka “N’wana wa munhu,” Jesu Kristu, va ta pona kugumeseni ka mafambisela ya zilo ya Satani va tlhela va hanya kala kupinzuka misaveni yiswa yo tsakisa yi nga laha kusuhani! — Johani 3:16; 2 Pedro 3:13.