1. Nye ci tu kuatisa oku kũlĩha eci ci keya kovaso?

 ECI o tala asapulo vo televisão pamue o lipula okuti ‘Oluali lulo lu ka sulila pi?’ Ovitangi viya ño ocipikipiki okuti lomue o tẽla oku kũlĩha eci ci laika oku iya hẽla. (Tiago 4:14) Pole, Yehova wa kũlĩha eci ci keya kovaso. (Isaya 46:10) Tunde kosimbu, Embimbiliya lia popele ale ovina vĩvi vi kasi oku pita ndeti kotembo yetu yilo. Olio, li tukulavo ovina viwa vikeya kovaso.

2, 3. Epulilo lipi olondonge via linga ku Yesu? Kuenda eye wa va tambulula ndati?

² Yesu Kristu wa tukowaile Usoma wa Suku okuti owo lika uka mãlako ũvi kuenda uka pongolola oluali lulo oco lu kale ocumbo ceposo. (Luka 4:43) Kosimbu omanu va yonguile oku kũlĩha otembo Usoma waco u keya. Eli olio esunga lieci olondonge via Yesu vio pulilile hati: “Ondimbukiso yokutukuluka kuove ye? Londimbukiso yesulilo lioluali ye?” (Mateo 24:3) Yesu wa va sapuila okuti, Yehova Suku eye lika wa kũlĩha eteke esulilo likeya. (Mateo 24:36) Pole, Yesu wa tukula ovina vimue nda vieya oku pita kulo kilu lieve osimbu handi Usoma ka wa nenele ombembua  loku kolapo pokati komanu. Ovina eye a tukuile, cilo vi letiwe muẽle!

³ Osimbu handi ka tua konomuisile uvangi u lekisa okuti tu kasi ‘koloneke via sulako violuali lulo,’ tu konomuisi eci catiamẽla kuyaki umue wa pita kilu okuti ka wa muiwile lomanu. Pole, eci ceyililako ci letiwe palo posi.

4, 5. (a) Nye ca pita kilu eci Yesu a vialekiwa Kusoma? (b) Ndomo ca lomboluiwa kelivulu Liesituluilo 12:12, nye ceyilila kuyaki wa pita kilu?

⁴ Ocipama tua lilongisa konyima velivulu lilo, ca lekisa okuti Yesu Kristu wa vialekiwa kunyamo wo 1914. (Tanga Daniele 7:13, 14.) Eci Yesu a vialekiwa, haico a lekisa unene waye woku viala. Embimbiliya li tu sapuila hati: ‘Kilu kueya ovita. Mingeli [okuti Yesu] lovangelo vaye va liyaka locinyõha [Satana Eliapu]. Ocinyoha lovangelo vaye va tamalala, puãi va yuliwa, lapa va kala vali kilu ka pa molehele.’ a Satana lovangelo vaye vãvi va yuliwa, kuenje va takumuiwila ocipepi la kulo kilu lieve. Eci Satana lovangelo vaye va tundisiwa kilu, ovangelo va Suku va yolela calua. Oku tundisiwa kua Satana kilu kua nena hẽ esanju komanu palo posi? Sio, ka kua nenele. Embimbiliya li popia hati: “Ove a ngongo, love a kalunga, ngongo yene! Momo eliapu lia lokila kokuene lonyeño ya lua, omo lia limbuka okuti oloneke vialio vitito.”​—Esituluilo 12:7, 9, 12.

⁵ Kũlĩhĩsa eci ceyilila kuyaki waco wa pita kilu. Satana omo lionyeño yoku tundisiwa kilu, wa tu kokela ongongo palo posi. Ndomo ove oka ci mola kovaso, etu tu kasi muẽle kotembo yaco yongongo. Pole, otembo yaco ‘yitito calua.’ Ndaño muẽle Satana, wa ci kũlĩhavo okuti oloneke viongongo yaco vitito. Embimbiliya li tukula otembo yaco hati,  ‘oloneke via sulako.’ (2 Timoteo 3:1) Ci tu sanjuisa calua oku kũlĩha okuti Suku ndopo oka tundisavo Eliapu kulo kilu lieve. Tu konomuisi ovina vimue via tukuiwile Vembimbiliya okuti vi kasi oku tẽlisiwa koloneke vilo. Ovina viaco, vi eca uvangi wokuti tu kasi muẽle koloneke via sulako. Kuenda vi tu ĩhavo ekolelo liokuti Usoma wa Suku ndopo uka nena asumũlũho ku vana va pokola ku Yehova. Pole, tete tuka konomuisa ovina vikuãla Yesu a tukuile okuti ovio vika kala ondimbukiso yoloneke via sulako.

6, 7. Olondaka via Yesu viatiamẽla kuyaki kuenda konjala vi kasi oku tẽlisiwa ndati koloneke vilo?

⁶ “Ofeka yi katukila ofeka, lusoma u katukila usoma.” (Mateo 24:7) Olohuluwa vialua viomanu via pondiwa vuyaki vokuenda kuanyamo a pita. Umue ukuasapulo ko Grã-Bretanha wa soneha hati: ‘Vocita cakũi avali kanyamo mua pondiwa omanu valua okuti kotembo yikuavo ci sule. Vokuenda kuanyamo aco, uyaki wamamako kolonepa vialua violuali. Kua kala lika okambembua kolonepa vimue.’ Ocisoko cimue ca siata oku konomuisa eci ci pita voluali (Worldwatch Institute), ca popia hati: “Etendelo liomanu va pondiwa vuyaki vokuenda kuocita  cakũi avali kanyamo, li pitãhala olonjanja vitatu etendelo liomanu va pondiwa vuyaki oku pisa kocita catete toke kunyamo wo 1899.’ Tunde kunyamo wo 1914, kua fa eci ci soka 100 kolohuluwa viomanu omo liuyaki. Nda wa yevele ale evalo lioku fisa umue ngandiove vuyaki, sokolola ño handi evalo lioku fisa olohuluwa viomanu vonjanja yimosi.

⁷ “Ku kala onjala.” (Mateo 24:7) Vakuakukonomuisa va sapula okuti oku pisa kunyamo wo 1930, oku ima kuokulia voluali kua livokiya. Pole, lopo omanu valua va kasi onjala. Momo ka va kuete olombongo vioku landa okulia kuaco ale vioku landa osi yoku lima. Kolofeka vina okuti uloño ka wameleko calua, ci pitãhala ohuluwa yomanu, va tẽla lika oku kuata olombongo vi soka ondolare yimosi veteke yoku landa okulia. Onepa yalua yomanu vaco, etimba liavo lia hongua omo lionjala. Ocisoko Cuhayele Voluali ca sapula okuti ekambo liokulia, lia siata oku koka olofa vieci ci pitãhala olohuluwa vitãlo komãla vunyamo.

8, 9. Nye ci lekisa okuti olondaka via Yesu viatiamẽla kovilemawe kuenda kafengi vi kasi oku tẽlisiwa?

⁸ “Ku kala ovilemawe vinene.” (Luka 21:11) Ko Estados Unidos, ocisoko cimue coku konomuisa ovina vio posi ca sapula okuti, tunde kunyamo wo 1990, oku ci tenda, vunyamo lunyamo  kua pita eci ci soka 17 kovilemawe via nyõla olosapalalo kuenda via tola osi. Ovilemawe viaco vinene calua okuti via nyõla olosapalalo vialua. Ocisoko cimue cikuavo ca popia hati: “Ovilemawe via ponda olohuluwa lolohuluwa viomanu vokuenda kuotembo yi soka ocita canyamo. Oku amako kuovoloño kua tepululako ño kamue olofa viomanu.”

⁹ ‘Ku kala efengi.’ (Luka 21:11) Ndaño loku amako kuloño woku sakula, ovovei vosimbu lava vokaliye va kasi oku ponda omanu valua. Ekonomuiso limue lia lingiwa lia lekisa okuti ci soka 20 kovovei a kũlĩhĩwa ciwa ndeci, otumbe, o malaria lo kolera, a siata oku mõleha calua kanyamo a sulako ndeti. Kuenda amue pokati kovovei aco ci kasi oku tĩla calua oku a sakula lovihemba. Vanyamo a sulako ndeti kua moleha vali handi ci soka 30 kovovei okaliye. Amue pokati kovovei aco ka a kuete handi ovihemba, hao okuti a ponda.

10. Ovituwa vipi via tukuiwa kelivulu lia 2 Timoteo 3:1-5 ove wa siata oku mola komanu oloneke vilo?

¹⁰ Embimbiliya ka li tukula lika apongoloko kekalo lioluali. Pole, li lekisavo okuti koloneke via sulako, ku kala epongoloko kovituwa viomanu.  Upostolo Paulu wa tukula ovituwa omanu nda veya oku lekisa koloneke vilo via sulako. Eye wa popia hati: “Koloneke via sulako kuiya otembo yohali.” (Tanga 2 Timoteo 3:1-5.) Upostolo Paulu wa popia hati:

• omanu va linga vakuakulisola

• vakuakusola olombongo

• va siñaila olonjali viavo

• vakualutukãi

• ka va kuete ocikembe

• ka va tẽla oku likandangiya

• va linga olongangala

• vakuakusola ca lua esanju, Suku ci sule

• va limolehisa nda vakuekolelo lioku kolela Suku, puãi va likala unene walio

11. Osamo 92:7 yi lekisa ndati eci cika pita lolondigaĩvi?

¹¹ Anga omanu vovimbo liene va siata oku lekisa ovituwa ndevi? Ocili okuti va siata. Kolonepa viosi omanu va siata oku lekisa ovituwa evi vĩvi. Eci ci lekisa okuti Suku ndopo oka malako ovituwa viaco. Momo Embimbiliya lipopia hati: “Ndaño olondingaĩvi vi yova ndowangu, lolondingakandu vi pama, haimo efulilo liavio oku nyõlẽha olumue.”​—Osamo 92:7.

12, 13. ‘Kotembo yilo yesulilo ukũlĩhĩso wocili’ wa siata oku lua ndati?

¹² Ocili okuti oloneke via sulako vieyuka ohali, ndeci Embimbiliya lia ci popele. Pole, kuli ovina viwa vi kasi oku tẽlisiwa pokati kafendeli va Yehova Suku koloneke vilo.

¹³ Embimbiliya kelivulu lia Daniele li tu sapuila okuti “kotembo yesulilo” ‘ukũlĩhĩso wocili u lua.’ (Daniele 12:4) Tunde kunyamo wo 1914, Yehova wa siata oku kuatisa vana va yongola oku u vumba muẽle ocili, oco va kuate elomboloko Liembimbiliya. Ovo va kuete ukũlĩhĩso watiamẽla konduko ya Suku kuenda kocipango caye. Vakuetevo ukũlĩhĩso wasuapo watiamẽla kocilumba cocisembi ca Yesu Kristu. Kuenda va kuete ukũlĩhĩso watiamẽla kuava va fa, lowu wepinduko. Handi vali, afendeli va Yehova va lilongisavo ndomo vambata omuenyo umue wesanju haiwo u nena esivayo Kokuaye. Ovo va kũlĩhavo eci Usoma u lomboloka kuenda ndomo uka tetulula ovitangi palo posi. Nye hẽ ovo va siata oku linga lukũlĩhĩso waco? Epulilo eli lika tu tuala kocitumasuku cikuavo ci kasi oku tẽlisiwa koloneke vilo.

14. Olondaka viwa Viusoma vi kasi oku kundiwila toke pi? Kuenda velie va kasi oku vi kunda?

¹⁴ Catiamẽla kondimbukiso yesulilo lioluali, Yesu Kristu wa popia hati:“Ondaka eyi yiwa yusoma yi kundilua kuoha koluali.” (Tanga Mateo 24:3, 14.) Voluali luosi olondaka viwa Viusoma vi kasi oku kundiwila kueci ci pitahãla 230 kolofeka. Kuenda kalimi osi. Volondaka viaco mua kongela oku kunda eci Usoma u lomboloka. Leci uka linga, kuenda ndomo tu pondola oku tambula asumũlũho a tunda kusoma waco. Olohuluwa vialua Violombangi via Yehova via litumbika koku kunda olondaka viwa Viusoma. Ovo va ‘tunda kolofeka viosi, kapata osi, kuenda kalimi osi.’ (Esituluilo 7:9) Olombangi via Yehova via siata oku songola alilongiso Embimbiliya lomanu valua va yongola oku kũlĩha  eci Embimbiliya lilongisa. Ocitumasuku eci ci kasi oku tẽlisiwa. Ca piãla enene olondaka via Yesu vina a popele hati, Akristão vocili vaka ‘suvukiwa lomanu vosi.’​—Luka 21:17.

15. (a) Ove o tava muẽle okuti tu kasi koloneke via sulako? Momo lie? (b) ‘Esulilo’ lika lomboloka nye ku vana ka va pokola ku Yehova? Kuenda lika lombolokavo nye ku vana va pokola Kusoma wa Suku?

¹⁵ Tua mola ale okuti ovitumasuku vialua Viembimbiliya vi kasi oku tẽlisiwa. Oco hẽ ku tava okuti tu kasi muẽle koloneke via sulako? Pana okuti olondaka viwa via kundiwa ale ndomo Yehova a yongola, ‘esulilo’ likeya muẽle. (Mateo 24:14) ‘Esulilo’ otembo yina Suku aka malako ũvi kulo kilu lieve. Votembo yaco, Yehova oka tuma Yesu lovangelo vaye va pama oco va nyõle vosi vana ka va tava oku pokola Kokuaye. (2 Va  Tesalonike 1:6-9) Satana lolondele viaye ka vaka kemba vali omanu. Noke, Usoma wa Suku uka nena asumũlũho ku vosi va pokola kuviali wa Suku wesunga. ​—Esituluilo 20:1-3; 21:3-5.

16. Nye o sukila oku linga?

¹⁶ Omo okuti esulilo lioluali lulo lua Satana li kasi ocipepi, tu sukila oku lipula okuti, Nye ndi sukila oku linga? Ciwa oku amamako oku lilongisa eci catiamẽla ku Yehova kuenda kovihandeleko viaye. (Yoano 17:3) Lilongisa Embimbiliya longusu. Kala locituwa coku likongela la vana va kasi oku likolisilako oku linga ocipango ca Yehova. (Tanga Va Heveru 10:24, 25.) Kũlĩha Yehova Suku poku li longisa ondaka yaye, kuenda linga apongoloko a sukiliwa komuenyo wove oco o taviwe la Suku.​—Tiago 4:8.

17. Momo lie eteke lienyõleho lika kuatela omanu valua ocipikipiki?

¹⁷ Yesu wa popele hati, omanu valua vaka sepula uvangi wokuti tu kasi koloneke via sulako. Enyõleho liolondingaĩvi li keya ocipikipiki. Li keya ndacina ocimunu ciya kuteke.  Kuenje omanu valua vaka kuatiwa ocipikipiki. (Tanga 1 Va Tesalonike 5:2.) Yesu wa lungula hati: “Ndeci ca kaile koloneke via Noha haico ci kala eci Mõlomanu a tukuluka. Momo koloneke viaco, osimbu etande ka lieyile, omanu va kala loku lia kuenda oku nyua, oku kuela loku kueliwa, toke keteke Noha a iñila vocimbaluku. Puãi ka va limbukile cimue, toke eci etande lieya kuenje lia va nyõla vosi. Haico ciya ketukuluko lia Mõlomanu.”​—Mateo 24:37-39.

18. Olondaka vipi via Yesu tu sukila oku kapako?

¹⁸ Omo liaco, Yesu wa sapuila olonjeveleli viaye hati: “Lilavi sanga ovitima viene vi vulua lelelele luholua kuenda ovikele viokomuenyo wokilu lieve, kuenje eteke liaco liu wili ocipikipiki ndulivi. Momo liya komanu vosi va tunga kuosi kilu lieve. Puãi lavululi olonjanja viosi loku likutilila okuti vu kala longusu yoku puluka kovina evi viosi viya, ho talami kovaso a Mõlomanu.” (Luka 21:34-36) Ciwa oku kapako olondaka evi via Yesu. Momo lie? Momo vana va taviwa la Yehova Suku kuenda la “Mõlomanu” Yesu Kristu, va kuete elavoko lioku puluka kesulilo lioluali lulo lua Satana. Kuenje vaka kala voluali luokaliye otembo ka yi pui.​—Yoano 3:16; 2 Petulu 3:13.