Kɔ i nun ndɛ'n su trele

Kɔ like ng'ɔ o fluwa'n nun'n su trele

NDƐ TRE BLU

Wafa nga aolia nun sran’m be ɲan ta e su’n

Wafa nga aolia nun sran’m be ɲan ta e su’n
  • ?Anzi’m be uka sran mun?

  • ?Wafa sɛ yɛ mmusu’m be ɲannin ta sran’m be su ɔ?

  • ?Ɔ fata kɛ e sro mmusu mun?

1. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e suan anzi’m be su like ɔ?

SRAN silɛ’n i wie yɛle i awlobofuɛ’m be silɛ. I kunngba’n, Ɲanmiɛn Zoova silɛ’n, i wie yɛle anzi mɔ be ti kɛ i awlobofuɛ mun sa’n be silɛ kpa’n. Biblu’n flɛ be ‘Ɲanmiɛn mma mun.’ (Bo bolɛ 6:2) ?Ɔ maan, junman benin yɛ be di i ninnge nga Ɲanmiɛn waan ɔ́ yó be’n be nun ɔn? ?Be sa trannin klɔ sran’m be laa sa’m be nun? ?Anzi’m be le ta ɔ mɛn dilɛ’n su? ?Sɛ ɔ ti sɔ’n, wafa sɛ yɛ be yo i sɔ ɔ?

2. ?Wan yɛ ɔ yili anzi mun ɔn? ?Yɛ be ti nɲɛ?

2 Biblu’n kan anzi’m be ndɛ kpɛ ko ju ya tra su. Maan e fa e ɲin sie i ndɛ sɔ’m be nun wie’m be su naan e si anzi’m be su ndɛ e tra laa’n. ?Wan yɛ ɔ yili anzi mun ɔn? Kolɔsfuɛ Mun 1:16 se kɛ: ‘Afin [Zezi Klist] yɛ Ɲanmiɛn maan ɔ yili ninnge’n mɔ be o ɲanmiɛn su lɔ nin asiɛ’n su wa be kwlaa ɔ.’ Ɔ maan, aolia nun sran mɔ be flɛ be anzi mun’n, Ɲanmiɛn fɛli i Wa Kpɛn’n yɛ ɔ yili be kunngunngun ɔn. ?Anzi’m be ti nɲɛ? Biblu’n kle kɛ anzi nga be yili be’n be ju akpi ngbinngbin ya kpanngban, kpɛkun be le wunmiɛn dan kpa.—Jue Mun 103:20; Sa Nglo Yilɛ 5:11. *

3. ?Anzi’m be su ndɛ benin yɛ Zɔb 38:4-7 kan kle e ɔ?

3 Ɲanmiɛn Ndɛ’n se e kɛ i nun mɔ bé wlá asiɛ’n i bo’n i ase’n, Ɲanmiɛn i ‘anzi’m be kwlaa be kpannin aklunjuɛ kpanlɛ,’ yɛ be boli ndɛ. (Zɔb 38:4-7) Be dun mmua yili anzi mun lele naan b’a yi klɔ sran mun. Be yili anzi mun kwlaa naan b’a yi asiɛ’n bɔbɔ ba’n. Biblu’n nun ndɛ mma sɔ’n kle ekun kɛ sa’m be kwla yo anzi’m be ya annzɛ be kwla yo be fɛ, afin be seli kɛ anzi’m be “kpan aklunjuɛ su likawlɛ, NW.” Sie i nzɔliɛ kɛ Ɲanmiɛn i ‘anzi’m be kwlaa’ be dili aklunjuɛ likawlɛ. Blɛ sɔ nun’n, anzi’m be kwlaa be ti awlo kunngba nunfuɛ, be bo yo kun be su Ɲanmiɛn Zoova.

ANZI’M BE UKA E YƐ BE SASA E

4. ?Wafa sɛ yɛ Biblu’n kle kɛ anzi nanwlɛfuɛ’m be fa be ɲin sie i ninnge nga klɔ sran’m be yo’n su ɔ?

4 Kɛ ɔ fin cɛn mɔ be wunnin klɔ sran klikli’m be yilɛ nun’n, lele nin andɛ’n, sran’m be trɛlɛ’n nin Ɲanmiɛn klun sa’n i su kpɛnlɛ’n, be te yo aolia nun sran nanwlɛfuɛ sɔ’m be nnana kpa. (Nyanndra Mun 8:30, 31; 1 Piɛr 1:11, 12) Sanngɛ kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, anzi’m be wunnin kɛ klɔ sran mɔ be ti kɛ awlo kunngba nunfuɛ mun sa’n be pɛ lika be kacili be sin sili be Yifuɛ m’ɔ klo be’n. Nanwlɛ, i sɔ’n yoli anzi kpafuɛ’m be ya. Sanngɛ, blɛ kwlaa nga sran kun sɛ i sin Zoova wun’n, ‘Ɲanmiɛn i anzi’m be klun jɔ.’ (Lik 15:10) Kɛ mɔ be nga be su Ɲanmiɛn’n be kpa yolɛ’n ti anzi’m be cinnjin’n ti’n, e wun like ti mɔ blɛ sunman nun Zoova fali anzi mun wlɛli i sufuɛ nanwlɛfuɛ mɔ be o asiɛ’n su’n be fanngan, m’ɔ fali anzi mun sasali be’n. (Kanngan Ebre Mun 1:14 nun.) Nian sunnzun ase wie mun.

‘Min Ɲanmiɛn’n sunmɛnnin i anzi’n kun ɔ wa katali asɔmɔli’m be nuan’n.’ —Daniɛl 6:23.

5. ?Ukalɛ mɔ anzi’m be ukali sran mun’n, i su ndɛ benin yɛ ɔ o Biblu’n nun ɔn?

5 I nun mɔ bé núnnún Sodɔmu nin Gomɔru klɔ’m be su klunwifuɛ mun’n, anzi nɲɔn be ukali Lɔtu nin i wa bla nɲɔn mun naan b’a fite nun. (Bo Bolɛ 19:15, 16) I sin’n, kɛ afuɛ ya kpanngban sinnin’n, be toli Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Daniɛli yili i asɔmɔli’m be kunman’n nun, sanngɛ w’a wuman. Yɛ ɔ seli kɛ: ‘Min Ɲanmiɛn’n sunmɛnnin i anzi’n kun ɔ wa katali asɔmɔli’m be nuan’n.’ (Daniɛl 6:23) Klistfuɛ klikli’m be blɛ su’n, anzi kun kusu yili Piɛli bisua’n nun fiteli. (Sa Nga Be Yoli’n 12:6-11) I li bɔɔ, kɛ Zezi bó i junman dilɛ’n i bo asiɛ’n su wa’n, anzi’m be wlɛli i fanngan. (Mark 1:13) Kpɛkun, kɛ ɔ ka kan bé wá kún Zezi’n, anzi kun fiteli i ɲrun lɛ “ɔ wa wlɛli i fanngan.” (Lik 22:43) Blɛ cinnjin sɔ’m be nun’n, nanwlɛ, fanngan mɔ anzi’m be wlali Zezi’n, ɔ fɔnvɔli i dan kpa!

6. (a) ?Wafa sɛ yɛ anzi’m be sasa Ɲanmiɛn i nvle’n andɛ ɔ? (b) ?Kosan benin mun yɛ é wá bú be su akunndan siɛn’n niɔn?

6 Andɛ’n, anzi’m be fiteman Ɲanmiɛn i nvle nunfuɛ’m be ɲrun asiɛ’n su wa kun. Kannzɛ bɔɔ sran’m be kwlá wunman Ɲanmiɛn i anzi kwlafuɛ mun kun’n, sanngɛ be te sasa Ɲanmiɛn i nvle’n. Ɲanmiɛn ninnge’m be nun yɛ be yo i sɔ liɛ’n i dan kpa ɔ. Biblu’n se kɛ: ‘Zoova i anzi’n ɔ bo sin yia be nga be ɲin yi i’n, yɛ ɔ yi be sa kekle’m be nun fite.’ (Jue Mun 34:8) ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ ndɛ sɔ’n fɔnvɔ e dan kpa ɔ? Afin aolia nun sran tɛtɛ wie’m be kunndɛ kɛ bé núnnún e ti ɔ! ?Wan mun ɔn? ?Be fin nin? ?Wafa sɛ yɛ be kunndɛ kɛ bé yó e abɔlɛ ɔ? Kɛ ɔ ko yo naan y’a tɛ kosan sɔ’m be su’n, maan e fa e ɲin sie i mɛn’n i bo bolɛ nun’n sa nga ɔ juli’n, i su kpe kan e nian.

AOLIA NUN SRAN NGA BE TI E KPƆFUƐ MUN’N

7. ?Lakalɛ nga Satan kwla lakali sran mun kɛ be kpɔci Ɲanmiɛn’n, ɔ truli lele juli nin?

7 Kɛ nga e fa wunnin i fluwa nga i ndɛ tre 3 nun’n sa’n, anzi kun kunndɛli kɛ ɔ́ síe i wiengu mun. Ɔ maan, ɔ jasoli Ɲanmiɛn wun. I sin’n, be wa flɛli anzi sɔ’n kɛ Bae Satan. (Sa Nglo Yilɛ 12:9) Kɛ Satan lakali Ɛvu’n m’ɔ dili afuɛ 1600, ɔ wa lakali sran’m be kwlaa kɛ be kpɔci Ɲanmiɛn. Saan sran kɛ Abɛli, Enɔki, ɔ nin Nowe sa, mɔ be lafi Ɲanmiɛn su’n, yɛ w’a ɲanman be ɔ.—Ebre Mun 11:4, 5, 7.

8. (a) ?Wafa sɛ yɛ anzi wie’m be wa kacili mmusu ɔ? (b) ?Kɛ Nowe blɛ su anannganman su nzue’n tɔ́’n, ngue yɛ mmusu’m be yoli naan b’a fite nun ɔn?

8 Nowe blɛ su’n, anzi wie mun ekun be yoli ɲin kekle Zoova su. Be yacili be ɲanmiɛn su lɔ tranwlɛ’n lɛ, kpɛkun be bali asiɛ’n su wa be wa fali klɔ sran wunnɛn. ?Ngue ti yɛ be yoli sɔ ɔ? E kɛnngɛn i Bo Bolɛ 6:2 nun kɛ: ‘Ɲanmiɛn mma mun be wunnin kɛ sran’m be wa bla sɔ’m be ti nglanman kpa naan b’a kunndɛ wie b’a ja.’ Sanngɛ, anzi sɔ’m be sa tɛ nga be yoli’n ɔ nin i sin sa mun’n, Ɲanmiɛn Zoova jrannin be kpɛ kunngba. Ɔ tɔli anannganman su nzue asiɛ’n su fa nunnunnin klunwifuɛ mun, kpɛkun ɔ yacili i sufuɛ kpa’m be lɛ. (Bo Bolɛ 7:17, 23) I sɔ ti’n, anzi ɲin keklefuɛ mɔ yɛle mmusu mun’n, be yacili be klɔ sran wunnɛn’n naan b’a sa be sin ɲanmiɛn su lɔ b’a kaci aolia nun sran ekun. Be wa jrannin Bae’n m’ɔ kacili ‘mmusu’m be wlengbi’n,’ i sin.—Matie 9:34.

9. (a) ?Kɛ mmusu’m be sali be sin ɲanmiɛn su lɔ’n, ɔ yoli sɛ mannin be? (b) ?Mmusu’m be like benin mun yɛ é wá bú be su akunndan ɔn?

9 Kɛ anzi ɲin keklefuɛ’m be sali be sin ɲanmiɛn su lɔ’n, be kannin be bo kɛ be kannin be wlengbi Satan’n i bo’n sa. (2 Piɛr 2:4) Kannzɛ bɔɔ be kwlá faman klɔ sran wunnɛn kun’n, sanngɛ be te fa sran’m be te wlɛ i sa tɛ yolɛ nun. I li bɔɔ, Satan nin mmusu sɔ’m be “laka mɛn wunmuan nunfuɛ’m be kwlaa.” (Sa Nglo Yilɛ 12:9; 1 Zan 5:19) ?Wafa sɛ? Mmusu’m be jran like wie’m be su yɛ be ɲan sran mun ɔn. (Kanngan 2 Korɛntfuɛ Mun 2:11 nun.) Maan e bu like sɔ’m be nun wie’m be su akunndan e nian.

WAFA NGA MMUSU’M BE LAKA SRAN MUN

10. ?Ngue yɛle bae dilɛ’n?

10 Mmusu’m be fa bae dilɛ’n be laka sran mun. Sran nga ɔ di bae’n ɔ nin mmusu’m be o nun. Kannzɛ ɔ nin be di i trele o, annzɛ ɔ sin wunnzue yifuɛ sin o, i kwlaa yoli o, ɔ ti bae difuɛ. Biblu’n bu bae dilɛ’n i fɔ, kpɛkun ɔ wla e su nun kpa kɛ nán e sa kan like kwlaa nga ɔ nin bae dilɛ’n be kɔ likawlɛ’n. (Galasifuɛ Mun 5:19-21) Mmusu’m be sa nun’n, bae dilɛ’n ti kɛ kowa nuan nnɛn mɔ kowa tofuɛ’n fa sran i kowa ba’n su’n sa. Kowa tofuɛ’n fa kowa nuan nnɛn fanunfanun yɛ ɔ fa srɛn i kowa ba’n su naan w’a tra jue wafawafa kpanngban ɔn. I kunngba’n, mmusu’m be fa bae dilɛ fanunfanun naan b’a ɲan sran mun.

11. ?Ngue yɛle wunnzue yilɛ’n? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ e sa kɛn i’n niɔn?

11 Like kun ekun mɔ mmusu’m be fa ɲan sran mun’n yɛle wunnzue yilɛ’n. ?Ngue yɛle wunnzue yilɛ’n? Wunnzue yilɛ’n yɛle like nga be yo naan b’a si be ɲrun lɔ sa mun’n, annzɛ naan sran kun w’a wun sa nga ɔ́ jú i su’n i wlɛ’n. Wunnzue yilɛ’n i wafa wie yɛle be nga be nin wunmiɛn be ijɔ’n, mɔ be ti fuɛn kannganfuɛ’n, ɔ nin be saklun jajalɛ’n i nianlɛ’n, ɔ nin sɛ nun nzue’n nun nianlɛ’n, ɔ nin niannun nun nianlɛ, ɔ nin ngɔiman yilɛ, ɔ nin laliɛ’m be bo tulɛ mun, ɔ nin i sɔ ninnge wie mun ekun’n. Kannzɛ bɔɔ sran kpanngban be bu i kɛ wunnzue yilɛ’n yoman like fi’n, sanngɛ Biblu’n kle kɛ wunnzue yifuɛ’m be nin mmusu’m be di junman likawlɛ. Sa Nga Be Yoli’n 16:16-18 kan talua kun mɔ ‘like’n [annzɛ mmusu’n] m’ɔ su i su’n’ ti ɔ ti wunnzue yifuɛ’n i ndɛ. Sanngɛ, kɛ be fuannin mmusu m’ɔ o i su’n, w’a kwlá yiman wunnzue kun.

Mmusu’m be fa ninnge fanunfanun yɛ be fa ɲan sran mun ɔn.

12. ?Ngue ti yɛ fuɛn kannganlɛ’n kwla yo tɛ kpa man wɔ ɔ?

12 Wafa kun ekun nga mmusu’m be laka sran mun’n, yɛle kɛ be wla be fanngan maan be yo fuɛn kannganfuɛ. Wie liɛ’n, be fa ato ndɛ’m be laka sran nga be awlɛn su sran wuli’n, mɔ be o sɛ nun’n. Wunnzue yifuɛ kun kwla kan ndɛ wie, annzɛ ɔ kwla yo i nɛn’n kɛ sran nga ɔ wuli’n i liɛ’n sa. I sɔ ti’n, sran kpanngban be lafi su kɛ be nga be wuli’n be o lɔ sakpa naan sɛ be nin be ijɔ’n, i sɔ’n kwla uka be nga be o nguan nun’n, naan b’a tra be awlɛn awlabɔɛ sɔ’n nun. Sanngɛ, “fɔnvɔlɛ” wafa sɔ’n ti gblɛ like kun m’ɔ kwla yo tɛ kpa man wɔ ɔ. ?Ngue ti ɔ? Afin mmusu’m be kwla sɔnnzɔn sran nga ɔ wuli’n i nɛn’n, kpɛkun be kwla yo maan wunnzue yifuɛ kun si ɔwuliɛ’n i su ndɛ bɔbɔ. (1 Samiɛl 28:3-19) Kɛ nga e fa wunnin i ndɛ tre 6 nun’n sa’n, be nga be wuli’n be kwlá yoman like fi kun. (Jue Mun 115:17) Ɔ maan, sran kwlaa nga ɔ ‘yo fuɛn kannganfuɛ’n,’ nn mmusu’m be lɛkɛli i, kpɛkun ɔ su yo like kun m’ɔ timan Ɲanmiɛn klun sa ɔ. (Kanngan Mmla’n 18:10, 11 nun; Ezai 8:19, 20) I sɔ ti’n, nian ɔ wun kpa naan ɔ sa w’a kanman mmusu’m be kowa nuan nnɛn sɔ’n m’ɔ kwla yo tɛ kpa man wɔ’n.

13. ?Ngue like yɛ be nga be sro mmusu mun laa’n, be kwla yoli ɔ?

13 Mmusu’m be kaman sran’m be lakalɛ’n su, sanngɛ be wlanwlan be wie. Andɛ’n, Satan nin i mmusu’m be si kɛ cɛn nga bé dí naan b’a wla be bisua’n, ‘cɛn’n w’a sɔnman kun.’ Ɔ maan siɛn’n, be yo wlɛ tra like kwlaa. (Sa Nglo Yilɛ 12:12, 17) Sanngɛ kusu’n, sran akpiakpi mɔ laa be sro aolia nun sran tɛtɛ mun cɛn kwlaa’n, b’a ɲan be ti siɛn’n. ?Be yoli sɛ yɛ be ɲannin be ti ɔ? ?Sɛ sran kun i sa’n o bae dilɛ nun’n, ngue yɛ ɔ kwla yo ɔ?

MAAN E JRAN KEKLE MMUSU’M BE ƝRUN

14. ?Kɛ nga Klistfuɛ klikli’m be blɛ su’n Efɛzi lɔ Klistfuɛ’m be fa yoli’n sa’n, ngue like yɛ e kwla yo naan e nin aolia nun sran tɛtɛ mun y’a kpaci ɔ?

14 Biblu’n kle wafa nga e ko yo naan y’a jran kekle mmusu’m be ɲrun’n, ɔ nin wafa nga e ko yo naan e nin be y’a kpɛ duo nun mlɔnmlɔn’n. Maan e bu Klistfuɛ klikli’m be blɛ su Efɛzi klɔ’n su Klistfuɛ’m be akunndan e nian. Kwlaa naan b’a kaci Klistfuɛ’n, be nun wie’m be dili bae. ?Kɛ be fali ajalɛ kɛ bé yáci bae dilɛ’n, ngue like yɛ be yoli ɔ? Biblu’n se kɛ: ‘Sran tinwafuɛ mɔ be yo abonuan sa mun’n be nun kpanngban be fa be fluwa mun bali, be yrali be sran’m be kwlaa be ɲrun lɛ.’ (Sa Nga Be Yoli’n 19:19) Klistfuɛ uflɛuflɛ sɔ mɔ be yrali be fluwa mɔ be fa yo abonuan sa mun’n, ɔ maan be kwlaa nga andɛ be kunndɛ kɛ bé jrán kekle aolia nun sran tɛtɛ’m be ɲrun’n, be kleli be ajalɛ kun. Sran kwlaa nga i waan ɔ́ sú Zoova’n, like kwlaa nga ɔ nin bae dilɛ’n be kɔ likawlɛ’n, ɔ fata kɛ ɔ wlɛ i ase. Ɔ kwla yo fluwa, annzɛ flimu, annzɛ kusu foto, annzɛ jue nin miziki mɔ be su sran’m be bo kɛ be di bae’n, mɔ be yo maan sran’m be konvi sɔ bae dilɛ’n. I wie ekun yɛle tinwa nga mun ɔ nin banzrɛ nin sri cicilɛ, nin bakan ɲanman nin muae ɲanman mun ɔ nin be wun sasalɛ ninnge wie mun ekun be wlalɛ’n.—1 Korɛntfuɛ Mun 10:21.

15. ?Ngue like yɛ ɔ fata kɛ e yo naan y’a kwla jran kekle mmusu’m be ɲrun ɔn?

15 Kɛ Efɛzi lɔ Klistfuɛ’m be yrali fluwa nga be fa yo abonuan sa mun’n m’ɔ dili afuɛ nɲɔn kun’n, akoto Pɔlu klɛli be kɛ: ‘E nin mmusu mun, yɛ e kun ɔn.’ (Efɛzfuɛ Mun 6:12) Mmusu’m b’a yaciman be diin. Be kunndɛli kɛ bé ɲán ta ekun be su. ?I sɔ ti’n, ngue yɛ ɔ nin i fatali kɛ Klistfuɛ sɔ’m be yo i ekun ɔn? Pɔlu seli kɛ: ‘Sa kwlaa ng’ɔ tɔ amun su’n, maan Ɲanmiɛn su mɔ an lafi’n ɔ yo kɛ amun ɲrɛn sa naan Klunwifuɛ’n [Satan] i ta’n m’ɔ sɔ i nuan to’n, i kwlaa wie su.’ (Efɛzfuɛ Mun 6:16) Kɛ e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n yó dan’n nn é kwlá jrán aolia nun sran tɛtɛ’m be ɲrun kpa kɔ́ i ɲrun.—Matie 17:20.

16. ?É yó sɛ naan e Ɲanmiɛn sulafilɛ w’a yo dan w’a ɔ i ɲrun?

16 ?Ɔ maan, wafa sɛ yɛ e kwla yo naan e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n w’a yo dan w’a ɔ i ɲrun ɔn? Ɔ fata kɛ e suan Biblu’n nun like. Sɛ talɛ nga be fa sisi lika kun i wun’n ɔ́ jrán kpa’n, ɔ fin wafa nga be wlɛli i bo ase’n. I kunngba’n, sɛ e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n táka kpa’n, i dan lika fin i bo ase mɔ e wlɛli i kpa’n. Like nga e fa wlɛ i bo ase sɔ’n yɛle Biblu’n m’ɔ ti Ɲanmiɛn Ndɛ’n, i nun like silɛ kpa’n. Sɛ e kanngan Biblu’n nun naan e suan nun like cɛn kwlaa’n, e Ɲanmiɛn sulafilɛ’n yó dan kpa. Kɛ nga talɛ mlomlo kun fa sasa lika sa’n, Ɲanmiɛn sulafilɛ kɛ ngalɛ sa’n, ɔ́ sásá e mmusu’m be lika.—1 Zan 5:5.

17. ?Ngue like yɛ ɔ nin i fata kɛ e yo naan y’a jran kekle mmusu’m be ɲrun ɔn?

17 ?Ngue like ekun yɛ ɔ fata kɛ Efɛzi lɔ Klistfuɛ’m be yo ɔ? Ɔ fata kɛ be sasa be wun tra laa’n, afin mmusu’m be sɔlɛ’n deli klɔ nga be o nun’n i wunmuan’n. I sɔ ti’n, Pɔlu seli be kɛ: ‘An srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ jran amun sin. Sa’n kwlaa nun’n, amun nin Ɲanmiɛn koko yalɛ i wawɛ’n i fanngan nun tititi.’ (Efɛzfuɛ Mun 6:18) Kɛ mɔ mmusu’m be sɔlɛ’n w’a tru mɛn nga e o nun yɛ’n nun kpokpaa’n ti’n, ɔ ti cinnjin kpa kɛ e srɛ Zoova tankaan kɛ ɔ sasa e naan y’a kwla jran kekle mmusu’m be ɲrun. Nanwlɛ, ɔ fata kɛ, kɛ é srɛ́’n, e bo Zoova i dunman’n. (Kanngan Nyanndra Mun 18:10 nun.) I sɔ ti’n, ɔ fata kɛ e srɛ Ɲanmiɛn titi kɛ ɔ ‘de e Lakafuɛ’n [Satan] i sa nun.’ (Matie 6:13) Be nga be srɛ Zoova tankaan sɔ’n, Zoova tɛ́ be su.—Jue Mun 145:19.

18, 19. (a) ?Ngue ti yɛ e kwla lafi su kɛ é kwlá aolia nun sran tɛtɛ mun ɔn? (b) ?Kosan benin yɛ ndɛ tre nga ɔ́ bá lɛ’n ɔ́ tɛ́ su ɔ?

18 Mmusu’m be kwla yo e abɔlɛ. Sanngɛ, sɛ y’a loman e wun y’a manman Bae’n naan e jran kekle yɛ e fa e wun mantan Ɲanmiɛn i klun sa yolɛ nun’n, e leman atin e sroman mmusu mun. (Kanngan Zak 4:7, 8 nun.) Mmusu’m be kwlalɛ’n le awɛ. Nowe blɛ su’n, Ɲanmiɛn buli be fɔ, kpɛkun jɔlɛ dilɛ kasiɛn m’ɔ́ bá e ɲrun lɔ nun’n, ɔ́ dí be ndɛ ekun. (Zid 6) Nán maan ɔ wla fi su kusu kɛ Zoova i anzi mɔ be le wunmiɛn dan’n be sasa e. (2 Famiɛn Mun 6:15-17) Ɔ ti Anzi sɔ’m be klun su kpa kɛ e jran kekle mmusu’m be ɲrun naan e kwla be. E kwla se kɛ anzi nanwlɛfuɛ’m be wla e yakpa. I sɔ ti’n, maan e fa e wun mantan Zoova nin i anzi nanwlɛfuɛ mɔ be ti i awlofuɛ’n titi. Asa ekun’n, nán maan e sa kan bae dilɛ’n i wafa wie fi, kpɛkun maan e nian afɔtuɛ nga Ɲanmiɛn Ndɛ’n kle e’n su e nanti titi. (1 Piɛr 5:6, 7; 2 Piɛr 2:9) Sɛ e yo i sɔ’n, é kwlá láfi su kɛ é kwlá aolia nun sran tɛtɛ sɔ mun.

19 ?Sanngɛ, ngue ti yɛ Ɲanmiɛn yacili mmusu mun nin sa tɛ yolɛ’n lɛ mɔ maan sran’m be wun ɲrɛnnɛn’n niɔn? Ndɛ tre nga ɔ́ bá lɛ’n, ɔ́ wá tɛ́ kosan sɔ’n su.

^ ndɛ kpɔlɛ 2 Sa Nglo Yilɛ 5:11 kan anzi nanwlɛfuɛ’m be ndɛ se kɛ: ‘Be ju akpi ngbinngbin.’ Ɔ maan Biblu’n kle kɛ be yili anzi akpi ngbinngbin.